Tờ trình số 562/UB-TH về việc đề nghị thẩm định và phê duyệt chương trình quốc gia xây dựng trung tâm cụm xã miền núi vùng cao do Ủy ban Dân tộc và Miền núi ban hành

TỜ TRÌNH

ĐỀ NGHỊ THẨM ĐỊNH VÀ PHÊ DUYỆT CHƯƠNG TRÌNH QUỐC GIA XÂY DỰNG TRUNG TÂM CỤM XÃ MIỀN NÚI VÙNG CAO

Kính gửi: Thủ tướng Chính phủ

Chấp hành ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 393/TTg ngày 10/6/1996 về quy hoạch dân cư, tăng cường cơ sở hạ tầng, sắp xếp sản xuất ở vùng dân tộc và miền núi. Uỷ ban Dân tộc và Miền núi đã phối hợp các bộ ngành có liên quan soạn thảo chương trình quốc gia xây dựng trung tâm cụm xã miền núi, vùng cao, Uỷ ban Dân tộc và Miền núi xin kinh trình để Thủ tướng xem xét phê duyệt:

I- TÊN CHƯƠNG TRÌNH: Chương trình Quốc gia xây dựng trung tâm cụm xã miền núi vùng cao.

II- CƠ QUAN CHỦ QUẢN CHƯƠNG TRÌNH: Uỷ ban Dân tộc và Miền núi

III- MỤC TIÊU CHƯƠNG TRÌNH:

Chương trình xây dựng trung tâm cụm xã nhằm tạo yếu tố động lực để thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc và miền núi, nhanh chóng sắp xếp ổn định dân cư, phát huy hết tiềm lực kinh tế tại chỗ, thu hút mọi nguồn lực sẵn có để mở mang các ngành nghề, lấy cộng đồng bản, làng, cụm xã để phát huy sức mạnh của cộng đồng, quản lý mọi hoạt động kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc.

Nhanh chóng xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội của trung tâm cụm xã để đưa các hoạt động kinh tế, xã hội đến gần nơi đồng bào đang cư trú, làm hạt nhân thúc đẩy các hoạt động kinh tế, văn hoá, xã hội, chính trị trong tiểu vùng từ đó lan toả đi các vùng khác, đồng thời đẩy nhanh quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá xây dựng nông thôn mới vùng miền núi dân tộc. Trung tâm cụm xã là cánh tay vươn dài của các cơ quan nhà nước ở cấp huyện, nhằm tăng cường sự chỉ đạo của huyện đối với cơ sở, nhưng không phải là một cấp hành chính.

IV- NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH.

Theo báo cáo của Uỷ ban nhân dân các tỉnh, hiện nay có 1.045 trung tâm cụm xã miền núi, vùng cao, trong đó có 598 trung tâm cụm xã vùng cao, 447 trung tâm cụm xã miền núi. Trong đó 1.045 trung tâm cụm xã có 138 trung tâm cụm xã có 138 trung tâm cụm xã biên giới. Mỗi cụm xã thường bao gồm từ 3 đến 5 xã. Căn cứ vào thực trạng kinh tế - xã hội của các xã trong cụm như: dân số, lao động, sản xuất, cơ sở hạ tầng... để quy hoạch xây dựng trung tâm cụm xã phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của từng cụm xã. Mỗi trung tâm cụm xã cần đầu tư một số công trình thiết yếu như sau:

- Đường giao thông đi lại trong trung tâm cụm xã (còn từ huyện hoặc từ đường chính vào trung tâm được đầu tư xây dựng từ dự án khác).

- Hệ thống cấp thoát nước cho trung tâm cụm xã.

- Hệ thống điện phục vụ trung tâm cụm xã.

- Trường học bán trú.

- Phòng khám đa khoa và chữa bệnh cụm xã.

- Trạm khuyến nông, khuyến lâm.

- Cơ sở thương mại, dịch vụ (chợ, cửa hàng, tín dụng, bưu điện).

- Cơ sở công nghiệp (xí nghiệp chế biến, cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng, ngành nghề).

- Công trình văn hoá thông tin (trạm truyền thanh, truyền hình...)

- Trụ sở UBND và các ban ngành xã sở tại được hình thành.

Trong thực tế, một số trung tâm cụm xã đã được hình thành với một số công trình thiết yếu do đó trong quá trình xây dựng phải có sự kế thừa những công trình cũ, tránh lãng phí kém hiệu quả, phải hạn chế đến mức tối đa việc sử dụng đất canh tác vào xây dựng các công trình.

V- KẾ HOẠCH THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH:

Căn cứ vào chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ số 393/TTg ngày 10/6/1996 từ nay đến năm 2000 hình thành được 500 trung tâm cụm xã.

Kế hoạch thực hiện chương trình có hai giai đoạn:

Giai đoạn I: 1996 - 2000: Thực hiện 500 trung tâm cụm xã.
Giai đoạn II: 2000 - 2010: Thực hiện 545 trung tâm cụm xã.

VI- KINH PHÍ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH:

Cả nước có trên 1.000 trung tâm cụm xã miền núi vùng cao. Từ thực tế khảo sát và tính toán có những trung tâm cụm xã xây dựng mới, có những trung tân cụm xã đã có một số công trình thiết yếu đã được xây dựng trước đây.

Để đảm bảo kinh phí xây dựng đủ các công trình thiết yếu cho thời kỳ đầu bình quan chung cho một trung tâm cụm xã cần đầu tư khoảng 5 tỷ đồng là hợp lý.

Kinh phí giai đoạn I là: 2.500 tỷ đồng, giai đoạn II: 2725 tỷ đồng.

Nguồn kinh phí được huy động từ nhiều nguồn khác nhau:

+ Ngân sách nhà nước cấp (kể cả ngân sách địa phương và tài trợ quốc tế).

+ Vay ưu đãi.

+ Đóng góp của các doan nghiệp, của dân.

- Thực hiện phương thức cấp phát kinh phí uỷ quyền theo Quyết định số 531/TTg ngày 8/8/1996 của Thủ tướng Chính phủ.

Chương trình Quốc gia xây dựng trung tậm cụm xã miền núi, vùng cao đã được các Bộ ngành nhất trí cao, Uỷ ban Dân tộc và Miền núi xin kính trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư xem xét thẩm định phê duyệt để đưa vào kế hoạch đầu tư ngay từ năm 1997.