Báo cáo số 50/BC-UBND về sơ kết 02 năm thực hiện Luật Khiếu nại, tố cáo sửa đổi và 01 năm thực hiện thông báo Kết luận số 130-TB/TW của Bộ Chính trị về công tác khiếu nại, tố cáo, trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh do Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh ban hành

BÁO CÁO

SƠ KẾT 02 NĂM THỰC HIỆN LUẬT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO SỬA ĐỔI VÀ 01 NĂM THỰC HIỆN THÔNG BÁO KẾT LUẬN SỐ 130-TB/TW CỦA BỘ CHÍNH TRỊ VỀ CÔNG TÁC KHIẾU NẠI, TỐ CÁO, TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

I. KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH

Trong quá trình thực hiện Luật Khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Thành ủy, các cấp ủy Đảng, các cơ quan hành chính Nhà nước đã có nhiều cố gắng và đạt được những kết quả quan trọng trong công tác tiếp công dân, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo; góp phần nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước của các cấp chính quyền. Tuy nhiên, kết quả đạt được trong việc thi hành Luật Khiếu nại, tố cáo vẫn còn hạn chế, một số địa phương chưa thực hiện tốt công tác hòa giải ở cơ sở; một số cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo vi phạm thời hạn giải quyết theo luật định; đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân và giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo vẫn còn bất cập, một bộ phận tinh thần trách nhiệm chưa cao; kỷ cương, kỷ luật trong bộ máy hành chính Nhà nước chưa chuyển biến kịp theo yêu cầu của thực tiễn; việc phối hợp trong giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo của các cấp, các ngành chưa thống nhất, đồng bộ, vẫn còn hiện tượng gây phiền hà cho công dân.

Trước tình hình đó và để cụ thể hóa Luật Khiếu nại, tố cáo; Luật Khiếu nại, tố cáo sửa đổi, bổ sung năm 2004 và năm 2005, Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Chỉ thị số 20/2006/CT-UBND ngày 05 tháng 6 năm 2006 về chấn chỉnh và tăng cường trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan hành chính Nhà nước trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố (viết tắt là Chỉ thị 20/2006/CT-UBND), thay thế Chỉ thị 26/2001/CT-UB ngày 20 tháng 9 năm 2001 và Quyết định số 132/2006/QĐ-UBND ngày 05 tháng 9 năm 2006 về ban hành Quy định tiếp công dân, xử lý đơn, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh (viết tắt là Quyết định 132/2006/QĐ-UBND), thay thế Quyết định số 84/2001/QĐ-UB ngày 21 tháng 9 năm 2001.

Hai văn bản quan trọng nêu trên tạo thành một hệ thống giải pháp đồng bộ, áp dụng thống nhất trong các cấp, các ngành tại thành phố, từng bước khắc phục những thiếu sót, khuyết điểm trong tổ chức thực hiện, giúp cho việc thi hành Luật khiếu nại, tố cáo ngày càng chuyển biến tích cực và hiệu quả hơn.

Đặc biệt, ngày 02 tháng 5 năm 2008, Ban Thường vụ Thành ủy đã ban hành Chương trình hành động số 34-CTr/TU thực hiện Thông báo Kết luận số 130-TB/TW của Bộ Chính trị về công tác khiếu nại, tố cáo trong thời gian tới; nội dung chương trình xác định mục tiêu, nhiệm vụ, một số giải pháp chủ yếu, phân công trách nhiệm các Ban Đảng của Thành ủy, các cấp Chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể tổ chức quán triệt và xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện Chương trình hành động của Thành ủy. Thực hiện Chương trình này, ngày 22 tháng 7 năm 2008, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố đã có Quyết định số 3141/QĐ-UBND ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình hành động số 34-CT/TU ngày 02 tháng 5 năm 2008 của Ban Thường vụ Thành ủy (viết tắt là Quyết định số 3141/QĐ-UBND).

Để đánh giá, phân tích những mặt đã làm được, những mặt còn hạn chế, rút ra những bài học kinh nghiệm, đề ra giải pháp khả thi nhằm tăng cường trách nhiệm của Thủ trưởng các cơ quan hành chính Nhà nước trong công tác tiếp công dân, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố; ngày 03 tháng 4 năm 2009, Ủy ban nhân dân thành phố đã tổ chức Hội nghị sơ kết 02 năm thực hiện Luật Khiếu nại, tố cáo sửa đổi và 01 năm triển khai thực hiện Thông báo Kết luận số 130-TB/TW của Bộ Chính trị về công tác khiếu nại, tố cáo trong thời gian tới, với kết quả được đánh giá như sau:

II. KẾT QUẢ TRIỂN KHAI THỰC HIỆN

1. Công tác tổ chức quán triệt, phổ biến, tuyên truyền giáo dục pháp luật về khiếu nại, tố cáo:

Sau khi Chỉ thị số 20/2006/CT-UBND và Quyết định số 132/2006/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân thành phố có hiệu lực thi hành cùng với việc thực thi Luật Khiếu nại, tố cáo bổ sung, sửa đổi năm 2004 và năm 2005, Thủ trưởng cơ quan hành chính Nhà nước các cấp, các ngành trên địa bàn thành phố đã tổ chức Hội nghị quán triệt nội dung các văn bản trên đến từng cán bộ chủ chốt, cụ thể hoá Quy định tiếp công dân, xử lý đơn, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo phù hợp với đặc điểm tình hình và chức năng nhiệm vụ của từng đơn vị, đi đôi với việc xây dựng và triển khai các chương trình, kế hoạch với nhiều nội dung như: đào tạo nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; triển khai thực hiện Đề án tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật về khiếu nại, tố cáo cho nhân dân và cán bộ ở xã, phường, thị trấn thuộc địa bàn thành phố đến năm 2010 theo Quyết định 4860/QĐ-UBND ngày 24 tháng 10 năm 2007 của Ủy ban nhân dân thành phố (viết tắt là Đề án 3). Các cấp, các ngành đã kết hợp các biện pháp tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về khiếu nại, tố cáo bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Các hình thức phổ biến, tuyên truyền khá sinh động, phù hợp với đặc thù của từng địa phương, lĩnh vực như: tuyên truyền miệng, phát hành và cung cấp miễn phí cẩm nang, tài liệu, tờ rơi, tờ bướm đến người dân, thông qua hệ thống loa đài phát thanh vào các buổi sáng. Một số cơ quan tổ chức Hội thi tìm hiểu Luật Khiếu nại, tố cáo như ở Hội Nông dân thành phố, Ủy ban nhân dân quận 4, Sở Tư pháp..., thu hút được nhiều đối tượng tham gia.

Bên cạnh đó, thực hiện sự chỉ đạo Ủy ban nhân dân thành phố, Thanh tra thành phố và Văn phòng Tiếp công dân thành phố đã tăng cường hướng dẫn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác tiếp công dân và tham mưu giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về kỹ năng thực hiện các loại biểu mẫu nghiệp vụ tiếp công dân, xử lý đơn, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh (ban hành kèm theo Quyết định số 63/2007/QĐ-UBND ngày 20 tháng 4 năm 2007 của Ủy ban nhân dân thành phố); một số sở-ngành, quận-huyện đã xây dựng nội qui tiếp công dân, quy trình tiếp công dân và giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo, có một số quận đăng ký thực hiện theo tiêu chuẩn ISO 9001-2000 về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Về triển khai thực hiện Quyết định số 3141/QĐ-UBND: Theo tổng hợp báo cáo của 14 sở, ngành và 20 quận, huyện thì hầu hết các cơ quan đã tổ chức triển khai quán triệt nội dung Quyết định số 3141/QĐ-UBND đến Cấp ủy cơ sở, Thủ trưởng các phòng, ban, đơn vị trực thuộc và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các xã, phường, thị trấn. Đến nay có 6 đơn vị (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Giao thông vận tải, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tư pháp, Bộ Chỉ huy Quân sự thành phố) đã xây dựng kế hoạch thực hiện Quyết định số 3141/QĐ-UBND, trong đó có 02 đơn vị là Sở Tài nguyên và Môi trường, Bộ Chỉ huy Quân sự thành phố xây dựng Chương trình hành động của Cấp ủy để thực hiện Chương trình hành động số 34-CT/TU ngày 02 tháng 5 năm 2008 của Ban Thường vụ Thành ủy; có 10 quận, huyện vừa xây dựng kế hoạch hoạt động của Quận, Huyện ủy vừa xây dựng kế hoạch của Ủy ban nhân dân, có 02 quận, huyện (quận 4 và quận 7) xây dựng kế hoạch do cơ quan Thanh tra quận xây dựng và ban hành, có 05 quận, huyện (Củ Chi, quận 11, quận 8, Phú Nhuận, Gò Vấp) xây dựng kế hoạch của Ủy ban nhân dân và 03 quận, huyện (Hóc Môn, quận Tân Phú và quận 3) xây dựng kế hoạch của Quận, Huyện ủy.

Đặc biệt, để thực hiện Đề án 3, trong năm 2008 công tác này tăng nhanh cả về số lượng lẫn chất lượng như Thanh tra thành phố đã tổ chức 12 hội nghị tuyên truyền, 15 cuộc tập huấn với gần 5.000 lượt người tham gia. Các hình thức khác như phát hành tờ rơi, cẩm nang hỏi đáp về pháp luật cũng được triển khai mạnh đến tận cán bộ cơ sở và người dân.

2. Đẩy mạnh công tác quản lý Nhà nước về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo:

Thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố, trong năm 2007 và năm 2008, các sở-ngành, quận-huyện đã tổ chức 46 Đoàn thanh, kiểm tra về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Nhìn chung, các sở-ngành, quận-huyện (so với trước khi có Chỉ thị số 20/2006/CT-UBND và Quyết định số 132/2006/QĐ-UBND) đã có sự tích cực tập trung chấn chỉnh và tăng cường thực hiện công tác quản lý Nhà nước về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, cụ thể:

- Đã triển khai kịp thời các quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo và có biện pháp tổ chức thực hiện các chỉ đạo của cấp trên liên quan đến công tác khiếu nại, tố cáo như ban hành các văn bản chỉ đạo các đơn vị, tổ chức trực thuộc triển khai thực hiện, áp dụng các biểu mẫu, tăng cường, chấn chỉnh công tác tiếp dân, xử lý đơn, giải quyết khiếu nại, tố cáo; hàng quý có báo cáo lịch tiếp công dân định kỳ của cán bộ lãnh đạo và danh sách cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân đến Ủy ban nhân dân thành phố và Ủy ban nhân dân quận, huyện.

- Hàng năm Ủy ban nhân dân các cấp, Thủ trưởng các sở, ngành tổ chức các Đoàn thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo tại các đơn vị trực thuộc, góp phần phát hiện và kịp thời chấn chỉnh các hạn chế, thiếu sót, nâng cao hiệu quả hoạt động trong công tác tiếp dân, xử lý đơn, giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn. Ban hành quy trình, quy định về tiếp công dân, xử lý đơn, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo phù hợp với tình hình thực tế của từng địa phương (điển hình như quận 1, quận 8, quận 4, quận Phú Nhuận, quận Bình Thạnh, quận Thủ Đức, quận Tân Bình, Thanh tra thành phố, Sở Xây dựng, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài nguyên và Môi trường, Văn phòng Tiếp công dân thành phố…).

3. Công tác tổ chức tiếp công dân, phân loại, xử lý đơn thư:

a) Về tiếp công dân:

- Thường trực Hội đồng nhân dân thành phố, Thường trực Ủy ban nhân dân thành phố, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp, Thủ trưởng các Sở, ban, ngành đã tổ chức tiếp công dân theo quy định như:

+ Thường trực Hội đồng nhân dân thành phố, Thường trực Ủy ban nhân dân thành phố đã tổ chức tiếp hơn 87 buổi, xem xét xử lý hoặc giải quyết 216 vụ việc.

+ Các sở, ban, ngành, quận, huyện đã tổ chức tiếp công dân thường xuyên với hơn 144.889 lượt công dân.

+ Cán bộ lãnh đạo quận, huyện, ngành sở đã tiếp hơn 3.901 lượt công dân.

b) Về tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn khiếu nại, tố cáo:

- Đơn đã nhận được 47.071 đơn; trong đó qua phân loại, xử lý có 25.663 đơn thuộc thẩm quyền giải quyết, chiếm tỷ lệ 54,52%.

- Về tổ chức tiếp nhận, phân loại và xử lý đơn: đa số quận, huyện đều thành lập Tổ tiếp công dân trực thuộc Văn phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân, chịu trách nhiệm chính về tiếp dân và là đầu mối tập trung nhận đơn của cơ quan, tổ chức và công dân. Tại đa số các sở, ngành, công tác tiếp công dân được giao cho Thanh tra sở, ngành làm đầu mối tiếp nhận đơn, hướng dẫn và xử lý theo quy định, tạo cơ sở tốt trong việc cập nhật số liệu tổng hợp, báo cáo và đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân khi liên lệ nộp đơn cũng như tìm hiểu tiến độ giải quyết.

4. Công tác giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo theo thẩm quyền:

Qua tổng hợp số liệu trong 2 năm 2007 và 2008, tổng số đơn thuộc thẩm quyền của các cấp, các ngành phải giải quyết là 25.663 đơn; đã giải quyết 22.752 đơn (đạt tỷ lệ 88,66%); trong đó: cấp quận, huyện (đạt tỷ lệ 83,43%); cấp thành phố (đạt tỷ lệ 91,84%).

Đơn thuộc thẩm quyền đang giải quyết: 2.911 đơn (chiếm tỷ lệ 11,34%).

Do việc tổng hợp báo cáo của các sở, ngành, quận, huyện chưa đầy đủ nên số liệu đơn thuộc thẩm quyền chưa giải quyết của toàn thành phố theo tính toán chiếm tỷ lệ bình quân hàng năm vào khoảng 15%.

5. Công tác hòa giải cơ sở để giải quyết tranh chấp, khiếu nại:

Hai năm qua, việc tổ chức hoà giải ở cơ sở trước khi giải quyết tranh chấp, khiếu nại đã được Ủy ban nhân dân quận, huyện chỉ đạo Ủy ban nhân dân các xã, phường, thị trấn tập trung thực hiện (trong lĩnh vực nhà đất đã tổ chức hòa giải hơn 3.642 trường hợp, trong đó hòa giải thành 1.692 trường hợp, đạt tỷ lệ 46,46%).

Đạt được kết quả như trên là do Chủ tịch Ủy ban nhân dân các xã, phường, thị trấn ở nhiều quận, huyện đã quan tâm đến nâng cao trách nhiệm đối với công tác này; đội ngũ hòa giải gồm những người có kinh nghiệm, có uy tín với nhân dân tại địa phương và có sự hiểu biết nhất định về pháp luật.

6. Việc tổ chức thực hiện các Quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật:

Tổng số Quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật do Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố ban hành phải tổ chức thực hiện là 1.632 quyết định (gồm: năm 2006 chuyển sang 444 quyết định; ban hành năm 2007: 801; năm 2008: 387).

- Đã tổ chức thực hiện: 1.174 quyết định (đạt tỷ lệ 71,9 %).

- Chưa tổ chức thực hiện: 458 quyết định (chiếm tỷ lệ 28,1%; trong đó: năm 2006 trở về trước còn 40 quyết định; năm 2007 còn 287 quyết định; năm 2008 còn 131 quyết định).

Hiện nay, thực hiện theo quy định tại Quyết định số 133/2007/QĐ-UBND ngày 23 tháng 11 năm 2007 của Ủy ban nhân dân thành phố về thí điểm thành lập Thanh tra Xây dựng ở cấp quận, huyện; Ủy ban nhân dân quận, huyện đã thành lập và giao cho Thanh tra Xây dựng làm đầu mối chịu trách nhiệm chính trong việc tổ chức thực hiện các Quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực.

III. ĐÁNH GIÁ CHUNG

1. Những mặt đã làm được:

Sau khi Chỉ thị số 20/2006/CT-UBND và Quyết định số 132/2006/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân thành phố có hiệu lực thi hành, cùng với Luật Khiếu nại, tố cáo và các văn bản quy phạm pháp luật khác, hai văn bản nêu trên tạo thành một hệ thống giải pháp đồng bộ, cụ thể, kèm mẫu biễu chi tiết… áp dụng thống nhất trong các cấp, các ngành tại thành phố, từng bước khắc phục các khuyết điểm trong tổ chức thực hiện, giúp cho việc thực hiện Luật khiếu nại, tố cáo ngày càng hiệu quả hơn; đã tạo điều kiện thuận lợi và thống nhất cho các cấp, các ngành trong quá trình thực hiện.

Ngoài ra, khi có Quyết định số 3141/QĐ-UBND, các sở, ngành; quận, huyện xác định công tác tiếp dân, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo là công tác trọng tâm, thường xuyên, gắn công tác này với công tác cải cách hành chính; phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; đồng thời gắn với kết quả bình xét thi đua cuối năm của ngành mình. Đối với thành phố đã có nhiều văn bản chỉ đạo, lập Tổ công tác phối hợp giải quyết khiếu nại, tố cáo đông người; xây dựng nhiều chính sách hỗ trợ cho người có đất bị thu hồi để thực hiện Dự án nhằm giảm thiểu việc khiếu nại phát sinh; chỉ đạo rà soát những văn bản pháp luật có quy định không phù hợp, gây khó khăn, vướng mắc trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng như làm ảnh hưởng đến quyền lợi của công dân để đề xuất điều chỉnh cho phù hợp… Nhờ đó, công tác tiếp công dân của Ủy ban nhân dân thành phố, của các sở, ngành; quận, huyện và phường, xã, thị trấn trên địa bàn thành phố đã có chuyển biến rõ nét, công tác tiếp công dân đã gắn với công tác tham mưu giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo…; hiệu quả trong công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo được nâng lên, củng cố niềm tin của nhân dân vào chính quyền, góp phần ổn định trật tự xã hội; nổi bật là:

- Việc phân công các cơ quan tham mưu giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố cũng như Ủy ban nhân dân quận, huyện được thực hiện theo chức năng quản lý Nhà nước chuyên ngành, theo từng lĩnh vực hoạt động. Các cơ quan có chức năng tham mưu trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo có sự phối hợp khá chặt chẽ; tránh được sự trùng lắp trong thụ lý vụ việc; giải quyết khá kịp thời các khiếu nại, tố cáo có tính chất phức tạp, đông người.

- Thủ trưởng các đơn vị đã quán triệt, chấp hành khá tốt và triển khai thực hiện kịp thời các chỉ đạo của cấp trên trong công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo đến từng đơn vị cơ sở.

- Công tác tiếp công dân được Thủ trưởng các cấp, các ngành quan tâm, bố trí nơi tiếp công dân thuận tiện, bố trí cán bộ tiếp công dân đại bộ phận là những người có trách nhiệm, có năng lực. Việc tiếp dân, tiếp nhận đơn tập trung tại một đầu mối là Tổ tiếp công dân trực thuộc Văn phòng Hội đồng nhân và Ủy ban nhân dân các quận, huyện hoặc Thanh tra các sở, ngành đã tạo thuận lợi cho người dân và giúp cho công tác theo dõi, phân loại, xử lý đơn tập trung và kịp thời.

- Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đã từng bước đi vào nề nếp, đảm bảo đúng trình tự, thủ tục quy định, chất lượng được nâng lên; đã tập trung giải quyết đơn thuộc thẩm quyền đạt tỷ lệ chung của toàn thành phố trên 85%.

- Công tác hòa giải tại cở sở đã được chính quyền các cấp chú trọng hơn trước và đạt kết quả khá tốt, tỷ lệ hòa giải thành trong lĩnh vực tranh chấp đất đai đã được nâng lên (số vụ việc hòa giải thành đạt tỷ lệ bình quân trên 46%) góp phần hạn chế phát sinh khiếu nại ngay từ cơ sở.

- Việc tổ chức thực hiện Quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật được các cấp, các ngành tập trung chỉ đạo thực hiện nên kết quả thực hiện khá, có sự chuyển biến rõ nét, kết quả tổ chức thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật của toàn thành phố đạt 71,9 %.

- Đa số các cơ quan Thanh tra sở, ngành, quận, huyện đã thực hiện tốt chức năng tham mưu cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận-huyện, Giám đốc sở-ngành trong quá trình triển khai thực hiện Luật Khiếu nại, tố cáo nhất là trong việc tổng hợp, báo cáo, tham mưu, đề xuất biện pháp triển khai, xây dựng các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn công tác tiếp dân, xử lý và giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo; hàng năm Thanh tra các cấp, các ngành đã phối hợp với phòng ban chức năng thành lập Đoàn kiểm tra việc thực hiện Luật Khiếu nại, tố cáo để kịp thời chấn chỉnh những thiếu sót, hạn chế trong việc thi hành Luật Khiếu nại, tố cáo.

Từ kết quả trên, so với năm 2006 tình hình tiếp dân, đơn thư khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố, năm 2007-2008 đã có xu hướng giảm (lượng người đến khiếu nại tại Văn phòng Tiếp công dân thành phố giảm 25%, tại Thanh tra thành phố lượng dân đến khiếu nại giảm 40% và lượng đơn thư toàn thành phố giảm 21%...), đã hạn chế phát sinh “điểm nóng” góp phần giữ vững ổn định chính trị, an ninh trật tự xã hội, tạo môi trường thuận lợi đối với chỉ đạo điều hành của Ủy ban nhân dân thành phố trong quá trình phát triển và hội nhập của thành phố.

2. Mặt hạn chế:

- Một số sở, ngành; quận, huyện và xã, phường, thị trấn chưa quán triệt đầy đủ Chỉ thị số 20/2006/CT-UBND, Quyết định số 132/2006/QĐ-UBND, Quyết định số 3141/QĐ-UBND và chưa nắm chắc các nội dung của Luật Khiếu nại, tố cáo; Nghị định số 136/2006/NĐ-CP ngày 14 tháng 11 năm 2006 của Chính phủ về Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Khiếu nại, tố cáo và các Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật khiếu nại, tố cáo năm 2004 và năm 2005 nên việc tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn thư khiếu nại, tranh chấp, phản ảnh, dân nguyện còn lúng túng kể cả thiếu chính xác và có sai sót; việc xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định số 3141/QĐ-UBND ở một số sở, ngành; quận, huyện còn chậm, nội dung kế hoạch còn đơn giản, sơ sài so với yêu cầu phải thực hiện.

- Thời hạn giải quyết khiếu nại vẫn còn kéo dài và tình trạng đơn thư tồn đọng quá hạn giải quyết vi phạm luật định, chậm thực hiện Quyết định giải quyết đã có hiệu lực pháp pháp luật… chưa được khắc phục triệt để; trong đó tập trung chủ yếu là các vụ việc tranh chấp, khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực bồi thường, giải tỏa, thu hồi đất, tái định cư làm cho người dân bức xúc.

- Trong quá trình thụ lý giải quyết đơn khiếu nại lần đầu, một số cơ quan chưa chú trọng và chấp hành nghiêm chỉnh việc tổ chức đối thoại theo quy định của Luật Khiếu nại, tố cáo. Mặc dù Quyết định số 132/2006/QĐ-UBND đã quy định rất thuận lợi cho cơ quan giải quyết lần đầu (sở-ngành, quận-huyện) được ủy quyền đối thoại. Hoặc nếu có tổ chức đối thọai thì chỉ mang tính hình thức để đảm bảo thủ tục, chưa chú trọng vào nội dung đối thọai, giải thích, vận động cho công dân hiểu để chấp hành.

- Đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác tiếp dân, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo tại xã, phường, thị trấn nắm chưa sâu và bài bản các quy định của Quyết định số 132/2006/QĐ-UBND và pháp luật khiếu nại, tố cáo nên việc giải thích pháp luật cho người dân cũng như kết quả tham mưu giải quyết đạt hiệu quả chưa cao.

- Trong công tác tiếp dân của lãnh đạo, hàng tháng tuy đã được bố trí lịch tiếp dân nhưng chưa cố định ngày tiếp dân và chưa thống nhất trên toàn thành phố chưa thực hiện nghiêm lịch tiếp dân định kỳ của lãnh đạo các cấp, chưa tạo được sự “liên thông” nên hiệu quả chưa cao (số lượng người dân trong các buổi lãnh đạo tiếp còn ít hoặc người dân khi muốn gặp lãnh đạo để khiếu nại, phản ảnh phải đi lại nhiều lần rất khó khăn, phiền hà).

- Tổ chức thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật đạt chưa cao (mới chỉ đạt 71%).

Nguyên nhân của các mặt hạn chế:

- Trách nhiệm Thủ trưởng các cấp có quan tâm hơn trước về thực hiện Luật khiếu nại, tố cáo nhưng chưa thường xuyên, có lúc thiếu tích cực chỉ đạo giải quyết.

- Mối quan hệ phối hợp giữa các ngành, các cấp, các cơ quan hữu quan trong việc cung cấp thông tin, xác minh, trao đổi chứng cứ chưa nghiêm túc, thiếu kịp thời, thậm chí còn có biểu hiện né tránh, kéo dài thời gian là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến vi phạm thời hạn luật định.

- Khối lượng đơn thư phát sinh hàng năm trên địa bàn thành phố khá lớn, phức tạp, trong khi đó biên chế cán bộ tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo có hạn, thiếu ổn định, cán bộ mới thiếu kinh nghiệm; trình độ, năng lực có mặt còn hạn chế.

- Các văn bản pháp luật như: Luật Đất đai; Luật Dân sự; Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính còn những điểm bất cập, thậm chí xung đột, không phù hợp với Luật Khiếu nại, tố cáo, điển hình như: Về áp dụng thời hạn khiếu nại tiếp theo đối với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu, về thời hạn giải quyết khiếu nại, về quyền khởi kiện của người khiếu nại đối với các khiếu nại về đất đai...

- Quyết định số 132/2006/QĐ-UBND tuy có góp phần tạo thuận lợi cho việc thực hiện Luật Khiếu nại, tố cáo đạt hiệu quả hơn, song vẫn còn thiếu sự phân công thẩm quyền tham mưu đối với một số loại việc thuộc chức năng của cơ quan chuyên môn.

- Chưa chú trọng công tác dự báo tình hình khiếu nại, tố cáo trên địa bàn.

3. Một số bài học kinh nghiệm:

- Sự lãnh đạo thường xuyên của các cấp ủy Đảng cùng với sự chỉ đạo sâu sát của Thủ trưởng các cơ quan hành chính Nhà nước trong công tác tiếp công dân, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo là yếu tố quyết định hiệu quả của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. Trong tình hình luật pháp còn bất cập, nơi nào cấp ủy Đảng, Thủ trưởng sở - ngành, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp chỉ đạo sâu sát thì ở đó sẽ nắm chắc dự báo được tình hình, đề ra được nhiều biện pháp hữu hiệu hạn chế phát sinh tranh chấp, khiếu nại, tố cáo và giải quyết tốt các tranh chấp, khiếu nại, tố cáo đã phát sinh.

- Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về pháp luật nói chung, đặc biệt là Luật Khiếu nại, tố cáo coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm và thường xuyên của Thủ trưởng các cơ quan Nhà nước.

- Chỉ thị số 20/2006/CT-UBND và Quyết định số 132/2006/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân thành phố là quy trình có tính chất phối hợp đa ngành, đa lĩnh vực, do đó trong quá trình thực hiện quy trình nhất thiết và nhân tố quyết định là phải có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa các cấp, các ngành; các chủ thể tham gia vào các công đoạn của Quy trình phải cung cấp đầy đủ thông tin về nội dung vụ việc, quá trình giải quyết và kết quả giải quyết để việc xử lý đơn thư được nhất quán, đúng pháp luật (giữa các cơ quan, tổ chức từ thành phố đến cơ sở).

- Thanh tra các cấp, các ngành phải tích cực chủ động tham mưu cho chính quyền các cấp, Thủ trưởng các ngành trong việc ban hành kịp thời các văn bản chỉ đạo; đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc việc triển khai thực hiện.

- Thường xuyên tổ chức thực hiện thanh tra công vụ. Trong quá trình triển khai, thực hiện xử lý nghiêm minh đối với cán bộ thiếu trách nhiệm, tham mưu đề xuất sai làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, của Nhà nước.

- Duy trì thường xuyên chế độ Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp nghe các cơ quan tham mưu báo cáo công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, trên cơ sở đó chỉ đạo giải quyết kịp thời những khó khăn vướng mắc; kịp thời chỉ đạo điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung chính sách nhất là trong lĩnh vực bồi thường, giải tỏa, tái định cư… cho phù hợp pháp luật và với thực tế tình hình.

IV. MỘT SỐ GIẢI PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHỈ THỊ SỐ 20/2006/CT-UBND VÀ QUYẾT ĐỊNH SỐ 132/2006/QĐ-UBND TRONG THỜI GIAN TỚI.

Để tiếp tục chấn chỉnh công tác tiếp dân và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo trên địa bàn Thành phố trong thời gian tới, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố chỉ đạo như sau:

1. Đối với Thủ trưởng các sở, ngành thành phố và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các quận, huyện:

- Tiếp tục quán triệt nội dung Chỉ thị số 20/2006/CT-UBND ngày 05 tháng 6 năm 2006 về chấn chỉnh và tăng cường trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan hành chính Nhà nước trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo; Quyết định số 132/2006/QĐ-UBND ngày 05 tháng 9 năm 2006 về ban hành Quy định tiếp công dân, xử lý đơn, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố và Quyết định số 3141/QĐ-UBND ngày 22 tháng 7 năm 2008 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố về ban hành Kế hoạch thực hiện chương trình hành động số 34-CTr/TU ngày 02 tháng 5 năm 2008 của Ban Thường vụ Thành ủy thành phố về thực hiện Thông báo Kết luận số 130-TB/TW của Bộ Chính trị về công tác khiếu nại, tố cáo trong thời gian tới nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của các cấp ủy đảng, đoàn thể và các ngành, các cấp, trong công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; gắn với việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đấu tranh phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí để ngăn ngừa, hạn chế phát sinh khiếu nại, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác chỉ đạo, điều hành hàng năm của địa phương, đơn vị phấn đấu xử lý đơn thư đạt 100%, giải quyết khiếu nại, tố cáo đạt trên 90%, tổ chức thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật đạt trên 80% nhằm góp phần giữ vững ổn định, trật tự xã hội, tạo môi trường đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn thành phố.

- Tập trung chỉ đạo, tìm biện pháp tăng cường cải cách thủ tục hành chính, sửa đổi lối làm việc trong giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo; kiện toàn bộ máy tổ chức và nhân sự làm công tác tiếp công dân; tổ chức tốt công tác tiếp công dân thường xuyên; đẩy mạnh việc tổ chức thực hiện quyết định giải quyết tranh chấp, khiếu nại có hiệu lực pháp luật; đổi mới việc triển khai công tác quy hoạch; phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; tăng cường vai trò và chất lượng tham mưu của các cơ quan chức năng trong công tác giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp; chủ động phòng ngừa, đấu tranh chống vi phạm pháp luật của các chủ thể khi thực hiện quyền tranh chấp, khiếu nại, tố cáo nhằm tạo một bước đột phá, chuyển biến mạnh mẽ trong thực hiện công tác tiếp dân, phân loại, xử lý và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo trên địa bàn Thành phố.

- Tiếp tục đổi mới công tác tiếp công dân của Thủ trưởng các cấp, các ngành và thông báo công khai tại trụ sở tiếp công dân của từng cơ quan và trên phương tiện thông tin đại chúng, kể cả đưa lên trang thông tin điện tử.

2. Giao Thanh tra thành phố chủ trì, phối hợp với Văn phòng Tiếp công dân thành phố, Văn phòng Ủy ban nhân dân thành phố, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng:

- Nghiên cứu trình Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Chỉ thị mới thay thế Chỉ thị số 20/2006/CT-UBND ngày 05 tháng 6 năm 2006 về chấn chỉnh và tăng cường trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan hành chính Nhà nước trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo; chậm nhất đầu tháng 6 năm 2009 phải thực hiện xong.

- Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Quyết định số 132/2006/QĐ-UBND ngày 05 tháng 9 năm 2006 về ban hành Quy định tiếp công dân, xử lý đơn, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố cho phù hợp với Nghị định số 136/2006/NĐ-CP của Chính phủ và tình hình thực tế tại Thành phố; chậm nhất đầu tháng 7 năm 2009 phải thực hiện xong.

- Nghiên cứu xây dựng “Hệ thống chương trình quản lý hồ sơ tiếp công dân và giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo” của từng cơ quan và liên thông giữa 05 cơ quan nhằm chuẩn hóa, nâng cao chất lượng thông tin báo cáo, đáp ứng yêu cầu chỉ đạo điều hành của Ủy ban nhân dân thành phố và công tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố; chậm nhất tháng 11 năm 2009 phải thực hiện xong.

- Duy trì thực hiện chế độ giao ban định kỳ hàng quý theo từng Nhóm sở - ngành, quận - huyện về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo nhằm tháo gỡ kịp thời những khó khăn vướng mắc về nghiệp vụ, nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố.

- Tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai thực hiện, kiểm tra việc thực hiện Đề án 3 của các cấp, các ngành về tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật về khiếu nại, tố cáo cho cán bộ, nhân dân ở xã, phường, thị trấn thuộc địa bàn thành phố (ban hành theo Quyết định số 4860/QĐ-UBND ngày 24 tháng 10 năm 2007 của Ủy ban nhân dân thành phố); trong quý III năm 2009 tổ chức Hội nghị sơ kết rút kinh nghiệm để thực hiện tốt hơn trong thời gian tới.

- Tăng cường công tác thanh, kiểm tra trách nhiệm trong công tác thực hiện Luật Khiếu nại tố cáo đối với Chủ tịch Ủy ban nhân dân các quận, huyện, Thủ trưởng các sở - ngành (trọng tâm là thanh tra công vụ) để kịp thời chấn chỉnh những thiếu sót, hạn chế và xử lý những sai phạm.

3. Giao Sở Nội vụ chủ trì, phối hợp với Thanh tra thành phố xây dựng quy trình thanh tra công vụ trình Ủy ban nhân dân thành phố phê duyệt để triển khai thực hiện nhằm tăng cường trách nhiệm của Thủ trưởng các sở - ngành, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp trong việc thực hiện pháp luật khiếu nại, tố cáo; chậm nhất đầu tháng 7 năm 2009 phải thực hiện xong.

4. Giao Chủ nhiệm Văn phòng Tiếp công dân thành phố tổng kết 10 năm tổ chức thí điểm Văn phòng Tiếp công dân thành phố và trình Ủy ban nhân dân thành phố ban hành quyết định sửa đổi cơ chế tổ chức phù hợp với Nghị định số 13/2008/NĐ-CP ngày 04 tháng 12 năm 2008 của Chính phủ, quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tiếp công dân thuộc thẩm quyền, trách nhiệm của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố; chậm nhất trong tháng 6 năm 2009 phải thực hiện xong.

5. Giao Thanh tra thành phố theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện của các cấp, các ngành và tổng hợp báo cáo kết quả thực hiện về Ủy ban nhân dân thành phố theo quy định./.