Quyết định 45/2002/QĐ-BGDĐT về Chương trình các môn Triết học Mác - Lê nin dùng cho các khối ngành khoa học xã hội, nhân văn, tự nhiên, kỹ thuật; Chương trình môn Kinh tế Chính trị Mác - Lênin dùng cho khối ngành Kinh tế - Quản trị kinh doan

A. VỊ TRÍ, MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Vị trí môn học:

Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin là một trong ba bộ phận cấu thành Chủ nghĩa Mác - Lê nin và là nội dung căn bản của Chủ nghĩa Mác - Lê nin.

Trong hệ thống các môn khoa học kinh tế được giảng dạy và nghiên cứu ở các trường đai học thuộc khối kinh tế, Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin là môn khoa học cơ bản làm cơ sở của các môn khoa học kinh tế khác.

2. Mục đích: Cung cấp cho sinh viên một cách có hệ thống, có chọn lọc những kiến thức cơ bản của môn Kinh tế Chính trị Mác - Lênin.

Để sinh viên có căn cứ khoa học hiểu và lý giải đước các đường lối chính sách kinh tế của Đảng và nhà nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta tạo niềm tin có cơ sở khoa học vào sự lãnh đạo của Đảng và sự tất thắng của chủ nghĩa xã hội.

Cùng với các môn khoa học khác, tiếp tục bồi dưỡng thế giới quan, phương pháp luận và tư duy kinh tế của một cừ nhân kinh tế trong tương lai.

3. Yêu cầu:

Những kiến thức cơ bản, bao gồm các khái niệm, phạm trù, quy luật kinh tế được trình bày phải phù hợp với giáo trình quốc gia kinh tế học chính trị Mác - Lê nin.

Đáp ứng và phù hợp với mục tiêu đào tạo cử nhân kinh tế, với thời lượng môn học và đặc điểm của sinh viên các trường đại học.

Đảm bảo tính sư phạm: trình bày rõ ràng, lôgic; sau từng chương có câu hỏi ôn tập và tài liệu tham khảo.

B. PHÂN BỔ THỜI GIAN:

Số đơn vị học trình: 8 = 120 tiết.

Số tiết giảng: 90 tiết.

Số tiết xêmina: 30 tiết.

Học phần II

Phần thứ hai: Những vấn đế kinh tế chính trị của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

C. NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH

Phần mở đầu

Chương 1:

ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ CHỨC NĂNG CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

I. ĐỐI TƯỢNG CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC-LÊNIN

1. Sơ lược sự hình thành và phát triển Kinh tế Chính trị.

Chủ nghĩa trọng thương (hình thái tư tưởng Kinh tế Chính trị đầu tiên của giai cấp tư sản).

Kinh tế Chính trị tư sản cổ điển.

Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin do Mác - Ăng ghen sáng lập và được Lênin vận dụng và phát triển.

2. Đối tượng nghiên cứu của Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin.

II. PHƯƠNG PHÁP CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

1. Phương pháp biện chứng và duy vật.

2. Phương pháp trừu tượng hóa khoa học.

3. Phương pháp lôgic và lịch sử.

4. Các phương pháp khác.

III. CHỨC NĂNG VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI NGHIÊN CỨU KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

1. Chức năng của Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin:

Chức năng nhận thức.

Chức năng tư tưởng.

Chức năng thực tiễn.

Chức năng phương pháp luận.

2. Sự cần thiết phải nghiên cứu Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin.

Chương 2:

SẢN XUẤT VÀ TÁI SẢN XUẤT XÃ HỘI

I. SẢN XUẤT XÃ HỘI

1. Vai trò của sản xuất xã hội và các yếu tố cơ bản của quá trình lao động sản xuất.

Sản xuất của cải vật chất là cơ sở của đời sống xã hội.

Các yếu tố cơ bản của quá trình lao động sản xuất

2. Hai mặt của nền sản xuất xã hội - Phương thức sản xuất.

Lực lượng sản xuất.

Quan hệ sản xuất.

Phương thức sản xuất và mối quan hệ giữa hai mặt của nền sản xuất xã hội.

II. TÁI SẢN XUẤ T XÃ HỘI

1. Tái sản xuất và các loại hình tái sản xuất.

2. Các khâu của quá trình tái sản xuất xã hội.

Sản xuất, phân phôi, trao đổi và tiêu dùng.

Mối quan hệ giữa các khâu của quá trình tái sản xuất.

3. Nội dung cơ bản của tái sản xuất xã hội:

Tái sản xuất của cải vật chất.

Tái sản xuất sức lao động.

Tái sản xuất quan hệ sản xuất.

Tái sản xuất môi trường sinh thái.

III. TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ

1. Tăng trưởng kinh tế.

Khái niệm và vai trò của tăng trưởng kinh tế.

Các nhân tố tăng trưởng kinh tế.

2. Phát triển kinh tế.

Phát triển kinh tế và ý nghĩa của phát triển kinh tế.

Những yếu tố ảnh hưởng tới sự phát triển của kinh tế.

3. Phát triển kinh tế và tiến bộ xã hội.

Tiến bộ xã hội.

Mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và tiến bộ xã hội.

Phần thứ nhất: PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT TƯ BẢN CHỦ NGHĨA

Chương 3:

HÀNG HÓA VÀ TIỀN TỆ

I. ĐIỀU KIỆN RA ĐỜI, ĐẶC TRƯNG VÀ ƯU THẾ CỦA SẢN XUẤT HÀNG HÓA

1. Điều kiện ra đời và tồn tại của sản xuất hàng hóa.

Phân công lao động xã hội.

Sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế của những người sản xuất.

2. Đặc trưng và ưu thế của sản xuất hàng hóa so với sản xuất tự cấp, tự túc.

1. Hàng hóa và hai thuộc tính của hàng hóa.

Giá trị sử dụng.

Giá trị của hàng hóa.

2. Tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa.

Lao động cụ thể.

Lao động trừu tượng.

3. Lượng giá trị hàng hóa. Nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị hàng hóa.

III. TIỀN TỆ

1. Lịch sử ra đời và bản chất của tiền tệ.

a. Sự phát triển các hình thái giá trị:

Hình thái giá trị giản đơn hay ngẫu nhiên.

Hình thái giá trị toàn bộ hay mở rộng.

Hình thái giá trị chung.

Hình thái tiền tệ.

b) Bản chất của tiền tệ.

2. Chức năng của tiền tệ. Quy luật lưu thông tiền tệ.

a) Các chức năng của tiền tệ:

Thước đo giá trị.

Phương tiện lưu thông.

Phương tiện cất trữ.

Phương tiện thanh toán.

Tiền tệ thế giới.

b) Quy luật lưu thông tiền tệ.

IV. QUY LUẬ T GIÁ TRỊ

1. Nội dung của quy luật giá trị.

2. Tác dụng của quy luật giá trị.

Điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa.

Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất tăng năng suất lao động, lực lượng sản xuất xã hội phát triển nhanh.

Thực hiện sự lựa chọn tự nhiên và phân hóa những người sản xuất hàng hóa thành kẻ giầu người nghèo.

V. SỰ RA ĐỜI CỦA PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT TƯ BẢN CHỦ NGHĨA

1. Điều kiện ra đời của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa.

2. Quá trình chuyển kinh tế hàng hóa giản đơn lên kinh tế tư bản chủ nghĩa.

a. Hai kiểu quá độ lên phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa.

Chương 4:

SẢN XUẤT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ – QUY LUẬT KINH TẾ TUYỆT ĐỐI CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN

1. Công thức chung của tư bản.

2. Mâu thuẫn của công thức chung của tư bản.

3. Hàng hóa sức lao động.

Hai điều kiện để sức lao động trở thành hàng hóa.

Hai thuộc tính của hàng hóa sức lao động.

II. SỰ SẢN XUẤT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

1. Quá trình sản xuất giá trị thặng dư.

Sản xuất giá trị thặng dư, khái niệm giá trị thặng dư.

Ngày lao động, thời gian lao động cần thiết và thời gian lao động thặng dư.

2. Bản chất của tư bản. Tư bản bất biến và tư bản khả biến.

Bản chất của tư bản.

Tư bản bất biến (C), tư bản khả biến (v).

3. Tỷ suất và khôi lượng giá trị thặng dư.

Tỷ suất giá trị thặng dư.

Khối lượng giá trị thặng dư.

4. Hai phương pháp sản xuất giá trị thặng dư.

Sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối.

Sản xuất giá trị thặng dư tương đối.

Mối quan hệ giữa giá trị thặng dư tuyệt đối, tương đối và giá trị thặng dư siêu ngạch.

5. Quy luật kinh tế cơ bản (tuyệt đối) của chủ nghĩa tư bản.

Nội dung của quy luật giá trị thặng dư.

Vai trò của quy luật giá trị thặng dư.

Những đặc điểm mới của việc sản xuất giá trị thặng dư trong chủ nghĩa tư bản hiện đại.

III. TIỀN CÔNG TRONG CHỦ NGHĨA TƯ BẢN

1. Bản chất của tiền công.

2. Các hình thức cơ bản của tiền công: Tiền công tính theo thời gian.

Tiền công tính theo sản phẩm.

3. Xu hướng vận động của tiền công thực tế.

Tiền công danh nghĩa và tiền công thực tế.

Những nhân tố làm cho tiền công thực tế có xu hướng hạ thấp.

IV. TÍCH LŨY TƯ BẢN

1. Thực chất và động cơ của tích lũy tư bản.

Thực chất của tích lũy tư bản.

Động cơ của tích lũy tư bản.

2. Những nhân tố ảnh hưởng đến quy mô của tích lũy tư bản:

Trình độ bóc lột giá trị thặng dư (tuyệt đối và tương đối).

Sự chênh lệch giữa tư bản sử dụng và tư bản tiêu dùng.

Đại lượng tư bản ứng trước.

3. Quy luật chung của tích lũy tư bản.

Quá trình tích lũy tư bản là quá trình tích tụ và tập trung tư bản ngày càng tăng.

Quá trình tích lũy tư bản là quá trình tăng cấu tạo hữu cơ của tư bản.

Quá trình tích lũy tư bản là quá trình bần cùng hóa giai cấp vô sản.

Xu hướng lịch sử của tích lũy tư bản.

Chương 5:

TUẦN HOÀN VÀ CHU CHUYỂN CỦA TƯ BẢN

I. TUẦN HOÀN CỦA TƯ BẢN

1. Ba giai đoạn vận động của tư bản và sự biến hóa hình thái của tư bản trong quá trình vận động.

2. Các hình thái tuần hoàn của tư bản công nghiệp:

Tuần hoàn của tư bản tiền tệ.

Tuần hoàn của tư bản sản xuất.

Tuần hoàn của tư bản hàng hóa.

II. CHU CHUYỂN CỦA TƯ BẢN

1. Chu chuyển của tư bản.

2. Tư bản cố định và tư bản lưu động.

3. Chu chuyển chung và chu chuyển thực tế của tư bản ứng trước.

4. Tác dụng và biện pháp nâng cao tốc độ chu chuyển của tư bản.

Chương 6:

TÁI SẢN XUẤT TƯ BẢN XÃ HỘI

I. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN TRONG TÁI SẢN XUẤT GIẢN ĐƠN VÀ TÁI SẢN XUẤT MỞ RỘNG TƯ BẢN XÃ HỘI

1. Những vấn đề chung của tái sản xuất tư bản xã hội:

Tổng sản phẩm xã hội.

Hai khu vực của nền sản xuất xã hội.

Tư bản xã hội.

Những giả định khi nghiên cứu tái sản xuất tư bản xã hội.

2. Điều kiện thực hiện trong tái sản xuất giản đơn.

3. Điều kiện thực hiện trong tái sản xuất mở rộng tư bản xã hội.

1. Thu nhập quốc dân.

2. Phân phối thu nhập quốc dân trong chủ nghĩa tư bản.

III. KHUNG HOẢNG KINH TẾ TRONG CHỦ NGHĨA TƯ BẢN

1. Khủng hoảng kinh tế trong chủ nghĩa tư bản.

2. Tính chu kỳ của khủng hoảng kinh tế trong chủ nghĩa tư bản.

3. Hậu quả của khủng hoảng kinh tế.

Chương 7:

CÁC HÌNH THÁI TƯ BẢN VÀ CÁC HÌNH THỨC BIỂU HIỆN CỦA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

I. LỢI NHUẬN BÌNH QUÂN VÀ GIÁ CẢ SẢN XUẤT

1. Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa, lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận.

2. Cạnh tranh trong nội bộ ngành và sự hình thành giá trị thị trường.

3. Cạnh tranh giữa các ngành và sự hình thành lợi nhuận bình quân.

4. Sự chuyển hóa giá trị hàng hóa thành giá cả sản xuất.

II. TƯ BẢN THƯƠNG NGHIỆP VÀ LỢI NHUẬN THUƠNG NGHIỆP

1. Tư bản thương nghiệp.

2. Lợi nhuận thương nghiệp.

3. Chi phí lưu thông và lao động thương nghiệp.

4. Chu chuyển của tư bản thương nghiệp:

III. TƯ BẢN CHO VAY VÀ LỢI TỨC CHO VAY NGÂN HÀNG VÀ LỢI NHUẬN NGÂN HÀNG

1. Tư bản cho vay.

2. Lợi tức và tỷ suất lợi tức.

3. Tín dụng tư bản chủ nghĩa.

4. Ngân hàng và lợi nhuận ngân hàng.

IV. CÔNG TY CỔ PHẦN, TƯ BẢN GIẢ, THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

1. Công ty cổ phần.

2. Tư bản giả.

3. Thị trường chứng khoán.

V. TƯ BẢN KINH DOANH NÔNG NGHIỆP VÀ ĐỊA TÔ TƯ BẢN CHỦ NGHĨA

1. Sự hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa trong nông nghiệp.

2. Bản chất của địa tô tư bản chủ nghĩa.

3. Các hình thức địa tô.

Địa tô chênh lệch (địa tô chênh lệch I, địa tô chênh lệch II).

Địa tô tuyệt đối.

Địa tô hầm mỏ, địa tô đất xây dựng và địa tô độc quyền.

4. Giá cả ruộng đất

Chương 8:

CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN VÀ CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC

I. CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN

1. Sự chuyển biến của chủ nghĩa tư bản cạnh tranh tự do thành chủ nghĩa tư bản độc quyền.

2. Những đặc điểm kinh tế cơ bản cản chủ nghĩa tư bản độc quyền.

a) Tập trung sản xuất và các tổ chức độc quyền.

b) Tư bản tài chính và bọn đầu sỏ tài chính.

c) Xuất khẩu tư bản.

d) Sự phân chia thế giới về kinh tế giữa các tổ chức độc quyền.

đ) Sự phân chia thế giới về mặt lãnh thổ giữa các cường quốc đế quốc.

3. Sự hoạt động của quy luật giá trị và quy luật giá trị thặng dư trong giai đoạn chủ nghĩa tư bản độc quyền.

a) Quan hệ giữa độc quyền và cạnh tranh.

b) Biểu hiện hoạt động của quy luật giá trị và quy luật giá trị thặng dư trong giai đoạn chủ nghĩa tư bản độc quyền.

II. CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC

1. Nguyên nhân ra đời và bản chất của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

a) Nguyên nhân hình thành và phát triển chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

b) Bản chất của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

2. Những biểu hiện chủ yếu của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

a) Sự kết hợp về nhân sự giữa tổ chức độc quyền và nhà nước.

b) Sự hình thành và phát triển sở hữu nhà nước.

c) Sự hình thành và phát triển thị trường nhà nước.

d) Sự điều tiết kinh tế của Nhà nước tư sản.

3. Cơ chế kinh tế của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

Chương 9:

CHỦ NGHĨA TƯ BẢN NGÀY NAY VÀ XU HƯỚNG VẬN ĐỘNG CỦA NÓ

I. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN NGÀY NAY

1. Những biểu hiện mới về kinh tế của chủ nghĩa tư bản độc quyền.

2. Những biểu hiện mới của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

II. HỆ THỐNG KINH TẾ THẾ GIỚI CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NGÀY NAY

1. Sự phát triển không đều giữa các nước trong hệ thống kinh tế tư bản chủ nghĩa thế giới ngày càng tăng.

2. Các công ty xuyên quốc gia ngày càng đồng vai trò to lớn trong nền kinh tế thế giới.

3. Tốc độ tăng trưởng của các nước tư bản nói chung có xu hướng giảm sút, tài chính - tiền tệ quốc tế không ổn định.

4. Xu hướng tăng cường quân sự hóa trong thời kỳ "hậu chiến tranh lạnh".

III. THÀNH TỰU, GIỚI HẠN VÀ XU HƯỚNG VẬN ĐỘNG CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN NGÀY NAY

1. Hai xu thế vận hành kinh tế ở các nước tư bản chủ nghĩa phát triển.

a) Xu thế phát triển nhanh chóng.

b) Xu thế trì trệ của nền kinh tế.

2. Những biểu hiện mới ngày càng sâu sắc của mâu thuẫn cơ bản của chủ nghĩa tư bản ngày nay.

a) Mâu thuẫn giữa tư bản và lao động.

b) Mâu thuẫn giữa các nước kém và đang phát triển với các cường quốc tư bản.

c) Mâu thuẫn giữa các nước tư bản chủ nghĩa với nhau.

d) Mâu thuẫn giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội.

PHẦN THỨ HAI: NHỮNG VẤN ĐỀ KINH TẾ CHÍNH TRỊ CỦA THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

Chương 10:

LÝ LUẬN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN VỀ PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT CỘNG SẢN CHỦ NGHĨA

1. Phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa và các giai đoạn của nó.

Những đặc trưng kinh tế - xã hội cơ bản của chủ nghĩa cộng sản.

Các giai đoạn của phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa.

2. Dự báo về khả năng quá độ lên chủ nghĩa cộng sản bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa.

II. QUAN ĐIỂM CỦA V.LÊNIN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

1. Những phát triển mới của V.I.Lê nin về chủ nghĩa xã hội và thời kỳ quá độ.

Lý luận về khả năng thắng lợi của cách mạng vô sản ở một số nước, thậm chí ở một nước.

Lý luận về thời đại mới và khả năng quá độ lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi thế giới.

Lý luận về con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở các nước tư bản chủ nghĩa chưa phát triển.

2. Đặc điểm kinh tế của thời ký quá độ lên chủ nghĩa xã hội. .

3. Nội dung kế hoạch xây dựng chủ nghĩa xã hội và chính sách kinh tế mới (NEP).

a) Nội dung kế hoạch xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Công nghiệp hóa để xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội.

Hợp tác hóa.

Tiến hành cách mạng văn hóa.

b) Chính sách kinh tế mới (NEP) là hình thức quá độ lên chủ nghĩa xã hội một cách gián tiếp, lâu dài, thận trọng và có hệ thống.

Chương 11:

THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. TÍNH TẤT YẾU KHÁCH QUAN CỦA THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ S Ự QÚA ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI BỎ QUA CHẾ ĐỘ TƯ BẢN CHỦ NGHĨA

1. Tính tất yếu khách quan của thời ký quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

2. Quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa ở Việt Nam.

II. NHIỆM VỤ KINH TẾ CƠ BẢN TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

1. Phát triển lực lượng sản xuất. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

2. Xây dựng quan hệ sản xuất mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

3. Mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại.

III. QÚA TRÌNH PHÁT TRIỂN NỀN KINH TẾ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

1. Thời kỳ 1955 - 1964.

2. Thời kỳ 1965 - 1975.

3. Thời ký 1976 - 1985.

4. Thời kỳ 1986 đến nay.

Chương 12:

SỞ HỮU TƯ LIỆU SẢN XUẤT VÀ NỀN KINH TẾ NHIỀU THÀNH PHẦN TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. SỞ HỮU TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

1. Sở hữu và vai trò của nó.

Khái niệm sở hữu.

Sở hữu về mặt pháp lý và về mặt kinh tế.

Vai trò của sở hữu ở nước ta.

2. Cơ cấu các hình thức sở hữu trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

II. NỀN KINH TẾ NHIỀU THÀNH PHẦN TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

1. Tính tất yếu khách quan tồn tại nhiều thành phần kinh tế.

2. Các thành phần kinh tế. kinh tế nhà nước, kinh tế hợp tác; kinh tế tư bản nhà nước; kinh tế cá thể, tiểu chủ; kinh tế tư bản tư nhân v.v...

3. Mối quan hệ thống nhất và mâu thuẫn giữa các thành phần kinh tế.

Chương 13:

CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA NỀN KINH TẾ QUỐC DÂN TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA LÀ NHIỆM VỤ TRUNG TÂM TRONG SUỐT THƠI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

1. Tính tất yếu khách quan của công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

2. Tác dụng toàn diện của công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

II. MỤC TIÊU VÀ QUAN ĐIỂM MỚI VỀ CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA Ở VIỆT NAM

1. Mục tiêu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

2. Các quan điểm mới về công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

III. CÁCH MẠNG KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ HIỆN ĐẠI VÀ NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA Ở VIỆT NAM

1. Nội dung và đặc điểm của cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại và sự hình thành nền kinh tế tri thức.

2. Nội dung cơ bản của công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam:

Trang bị kỹ thuật - công nghệ cho các ngành trong nền kinh tế quốc dân trên cơ sở áp dụng những thành tựu cách mạng khoa học và công nghệ.

Chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, hợp lý và hiệu quả.

Củng cố và tăng cường địa vị chủ đạo của quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa.

IV. NHỮNG TIỀN ĐỀ CẦN THIẾT ĐỂ CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HOÁ

1. Tạo vốn và sử dụng vốn có hiệu quả.

2. Phát triển nguồn nhân lực.

3. Xây dựng tiềm lực khoa học và công nghệ.

4. Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại.

5. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước.

Chương 14:

KINH TẾ NÔNG THÔN TRONG  THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. KINH TẾ NÔNG THÔN VÀ VAI TRÒ CỦA KINH TẾ NÔNG THÔN TRONG THƠI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

1. Kinh tế nông thôn.

2. Vai trò của kinh tế nông thôn trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

II. PHÁT TRIỂN KINH TẾ NÔNG THÔN THEO ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM

1. Phát triển kinh tế thị trường nhiều thành phần ở nông thôn.

2. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn.

Từng bước cơ khí hóa nông nghiệp.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế gắn với công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

3. Xây dựng nông thôn mới:

Phát triển kết cấu hạ tầng nông thôn.

Nâng cao đời sống vật chất văn hóa cho dân cư nông thôn.

Ngăn chặn sự xung đột lợi ích trong nội bộ nông thôn, giữa nông thôn và thành thị.

III. VAI TRÒ CỦA NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ NÔNG THÔN Ở VIỆT NAM.

1. Phương hướng và nội dung cơ bản của quản lý nhà nước đôi với kinh tế nông thôn.

Đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế gắn với phân công lại lao động ở nông thôn.

Giải quyết vấn đề thị trường tiêu thụ nông sản.

Phát triển kinh tế hợp tác xã và kinh tế nhà nước là nền tảng của kinh tế nông thôn.

2. Các công cụ quản lý vĩ mô của Nhà nước đối với kinh tế nông thôn.

Chương 15:

KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM

I. SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN PHÁT TRIỂN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Ở VIỆTNAM

II. ĐẶC ĐIỂM CỦA NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM

1. Nền kinh tế thị trường còn ở trình độ kém phát triển.

2. Nền kinh tế thị trường gồm nhiều thành phần, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo

3. Cơ chế vận hành của nền kinh tế là cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước xã hội chủ nghĩa.

III. NHỮNG GIẢI PHÁP ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM

IV. CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG CÓ SỰ QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC XÃ HỘI ChỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM

1. Sự cần thiết chuyển sang cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.

2. Cơ chế thị trường.

3. Sự điều tiết vĩ mô của Nhà nước xã hội chủ nghĩa nhằm phát huy tác dụng tích cực và hạn chế tác động tiêu cực của cơ chế thị trường.

Chương 16:

KẾ HOẠCH HÓA VÀ TÀI CHÍNH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. TÍNH KẾ HOẠCH VÀ HOẠCH HÓA SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ

1. Tính kế hoạch của sự phát triển kinh tế.

2. Kế hoạch hóa sự phát triển nền kinh tế quốc dân.

Quan hệ giữa dự báo, chiến lược và kế hoạch hóa.

Kế hoạch hóa và nội dung của nó.

Sự đổi mới kế hoạch hóa ở nước ta.

II. TÀI CHÍNH TRONG THỜI KỲ QÚA ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ớ VIỆT NAM

1. Bản chất, chức năng và vai trò của tài chính.

Hai chức năng của tài chính.

Vai trò tài chính.

2. Hệ thống tài chính ở Việt Nam hiện nay.

Các khâu trong hệ thống tài chính.

Các yếu tố hợp thành hệ thống tài chính quốc gia.

3. Chính sách tài chính ở nước ta hiện nay.

Chương 17:

LƯU THÔNG TIỀN TỆ, TÍN DỤNG VÀ NGÂN HÀNG TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. LƯU THÔNG TIỀN TỆ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ Ở VIỆT NAM

1. Vị trí và tác dụng của lưu thông tiền tệ.

2. Đặc điểm của quan hệ tiền tệ và lưu thông tiền tệ ở nước ta hiện nay.

3. Lạm phát và các giải pháp chống lạm phát tiền tệ ở nước ta hiện nay.

II. TÍN DỤNG TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ờ VIỆT NAM

1. Các hình thức tín dụng.

2. Chức năng và vai trò của tín dụng.

3. Chính sách tín dụng nước ta hiện nay.

III. NGÂN HÀNG TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

1. Tác dụng của ngân hàng trong nền kinh tế quá độ

2. Hệ thống ngân hàng ở Việt Nam.

a) Ngân hàng Thương mại và chức năng của nó.

b) Các chức năng của Ngân hàng Nhà nước.

3. Phương hướng tiếp tục đổi mới hoạt động ngân hàng hiện nay ở nước ta.

Chương 18:

LỢI ÍCH KINH TẾ VÀ PHÂN PHỐI THU NHẬP TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. LỢI ÍCH KINH TẾ

1. Bản chất, đặc trưng cơ bản của lợi ích kinh tế

2. Cơ cấu lợi ích kinh tế.

3. Vai trò của lợi ích kinh tế và sự vận dụng ở nước ta.

II. PHÂN PHỐI TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

1. Bản chất và vị trí của phân phối.

2. Các hình thức phân phồl cơ bản trong thời ký quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Phân phôi theo lao động.

Phân phối theo tài sản hay vốn và những đóng góp khác.

Phân phối ngoại thù lao lao động thông qua các quỹ phúc lợi xã hội.

1. Các hình thức thu nhập:

Tiền lương, tiền công.

Lợi nhuận, lợi tức, lợi tức cổ phần.

Thu nhập từ hoạt động kinh tế gia đình.

Thu nhập từ các quỹ phúc lợi xã hội, quỹ tiêu dùng công cộng.

2. Thực hiện công bằng trong phân phối thu nhập cá nhân ở nước tá.

Chương 19:

KINH TẾ ĐỐI NGOẠI TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. TÍNH TẤT YẾU KHÁCH QUAN CỦA VIỆC MỞ RỘNG QUAN HỆ KINH TẾ ĐỐI NGOẠI

II. NHỮNG NGUYÊN TẮC CƠ BẢN VÀ CÁC HÌNH THỨC CƠ BẢN CỦA KINH TẾ ĐỐI NGOẠI

1. Những nguyên tắc cơ bản:

Bình đẳng.

Cùng có lợi.

Tôn trọng chủ quyền và không can thiệp vào công việc nội bộ của mỗi quốc gia.

Giữ vững độc lập, chủ quyền dân tộc và ngày càng củng cố sự định hướng xã hội chủ nghĩa.

2. Các hình thức cơ bản của kinh tế đôi ngoại: Ngoại thương.

Đầu tư quốc tế

Hợp tác về khoa học - công nghệ.

Sự hợp tác tín dụng quốc tế.

Các hình thức kinh tế đối ngoại khác.

III. CHÍNH SÁCH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI CỦA VIỆT NAM

1. Định hướng chung: Chủ động hội nhập quốc tế và khu vực; đa phương, đa dạng hóa quan hệ kinh tế đối ngoại, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại v.v...

2. Chính sách ngoại thương: Tăng kim ngạch xuất khẩu, chính sách mặt hàng xuất khẩu.

Chính sách nhập khẩu và mặt hàng nhập khẩu

Giải quyết đúng mối quan hệ giữa chính sách tự do hóa thương mại với bảo hộ thương mại.

Xác định tỷ giá hối đoái sát với sức mua của đồng tiền Việt Nam.

3. Chính sách thu hút vốn đầu tư nước ngoài phục vụ đắc lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nền kinh tế quốc dân.

Hoàn thiện Luật Đầu tư nước ngoài; cải cách hành chính.

Có chiến lược kinh tế đối ngoại cùng với quy hoạch và thực hiện nghiêm ngặt quy hoạch; kiểm soát vốn đầu tư bên ngoài.

Phát huy tiềm lực trong nước, coi nguồn vốn trong nước là chính; phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng.

Xây dựng kinh tế nhà nước, kinh tế hợp tác thành nền tảng của kinh tế quốc dân.

Giữ vững độc lập, chủ quyền và bảo vệ lợi ích đất nước.

4. Nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội của kinh tế đối ngoại.

Chương trình môn Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin với thời lượng. 120 tiết (8 đơn vị học trình gồm: 90 tiết giảng, 30 tiết xêmina) chia làm hai học phần:

Học phần I: gồm phần mở đẩu và phần thứ nhất của chương trình.

Học phần II: là phần thứ hai của chương trình.

Chương trình này dùng chung cho tất cả các hệ đào tạo bậc đại học khối ngành chuyên kinh tế - quản trị kinh doanh.

Việc tổ chức xêmina và viết đề án môn học là bắt buộc, các trường cần phát huy sáng tạo bằng các hình thức phong phú để thu hút, gợi mở, tạo sự tiếp thu chủ động của sinh viên, nhằm đạt hiệu quả cao đối với môn học.

Việc tổ chức kiểm tra, thi học phần, đánh giá kết quả học tập môn học theo những quy định chung hiện hành./.

CHƯƠNG TRÌNH

MÔN KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN DÙNG CHO CÁC NGÀNH KHÔNG CHUYÊN KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC.
(ban hành kèm theo Quyết định số 45/2002/ QĐ-BGDĐT ngày 29/10/2002 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo).

A. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích:

Cung cấp cho sinh viên một cách tương đối có hệ thống, có chọn lọc những kiến thức cơ bản của môn Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin; Để sinh viên nắm được các quan điểm cơ bản của Đảng về đường lối, chính sách kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, tạo sự nhất trí và củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và sự tất thắng của chủ nghĩa xã hội.

Tiếp tục bồi dưỡng thế giới quan, phương pháp luận và tư duy kinh tế, vận dụng các kiến thức kinh tế - chính trị vào việc phân tích các vấn đề kinh tế, xã hội và thực tiễn của đất nước.

2. Yêu cầu:

Trình bầy những kiến thức cơ bản, bao gồm các khái niệm, phạm trù, quy luật phù hợp với giáo trình quốc gia môn Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin.

Đáp ứng mục tiêu đào tạo, thời lượng của môn học và đặc điểm sinh viên các trường đại học.

Đảm bảo tính sư phạm: Trình bày rõ ràng, lô gích; sau các chương có tóm tắt, cầu hỏi ôn tập và tài liệu tham khảo.

B. PHÂN BỔ THỜI GIAN

Số đơn vị học trình: 5 = 75 tiết.

Số tiết giảng: 55 tiết.

Số tiết xêmina: 20 tiết.

C. NỘI DUNG

PHẦN MỞ ĐẦU

Chương 1:

ĐỐI TƯỢNG PHUƠNG PHÁP, CHỨC NĂNG CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

I. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

1. Nền sản xuất xã hội.

a) Vai trò của nền sản xuất xã hội và các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất.

Sản xuất của cải vật chất là cơ sở của đời sống xã hội.

Các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất: sức lao động, đối tượng lao động, tư liệu lao động.

b) Hai mặt của nền sản xuất xã hội.

Lực lượng sản xuất.

Quan hệ sản xuất.

Phương thức sản xuất.

2. Đối tượng nghiên cứu của Kinh tế Chính trị Mác - Lênin.

Đối tượng của Kinh tế Chính trị Mác - Lênin.

Quy luật kinh tế.

II. PHƯƠNG PHÁP CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

Phương pháp biện chứng duy vật.

Phương pháp trừu tượng hóa khoa học.

Các phương pháp khác.

III. CHỨC NĂNG VÀ SỰ CẦN THIẾT HỌC TẬP KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

1. Chức năng của Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin.

Chức năng nhận thức.

Chức năng tư tưởng.

Chức năng thực tiễn.

Chức năng phương pháp luận.

2. Vai trò môn Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin trong hệ thống kiến thức kinh tế - xã hội và sự cần thiết học tập Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin.

Chương 2:

TÁI SẢN XUẤT XÃ HỘI VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ

I. TÁI SẢN XUẤT XÃ HỘI

1. Các khái niệm cơ bản về tái sản xuất xã hội.

Tái sản xuất, tái sản xuất giản đơn, tái sản xuất mở rộng.

Tái sản xuất mở rộng theo chiều rộng, tái sản xuất mở rộng theo chiều sâu.

2. Các khâu của quá trình tái sản xuất.

Sản xuất - phân phối - trao đổi - tiêu dùng.

Mối quan hệ giữa các khâu: sản xuất - phân phối - trao đổi - tiêu dùng.

3. Những nội dung của tái sản xuất xã hội.

Tái sản xuất của cải vật chất.

Tái sản xuất sức lao động.

Tái sản xuất quan hệ sản xuất.

Tái sản xuất môi trường sinh thái.

4. Hiệu quả của tái sản xuất xã hội.

Khái niệm và ý nghĩa tăng hiệu quả tái sản xuất

Các chỉ tiêu cơ bản biểu hiện hiệu quả tái sản xuất.

5. Xã hội hóa sản xuất.

Khái niệm xã hội hóa sản xuất.

Xã hội hóa sản xuất là quá trình kinh tế khách quan.

II. TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ, PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ TIẾN BỘ XÃ HỘI

1. Tăng trưởng kinh tế và phát triển kinh tế.

Khái niềm và vai trò của tăng trưởng kinh tế.

Các nhân tố tăng trưởng kinh tế.

Phát triển kinh tế và ý nghĩa của nó.

Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế.

2. Tiến bộ xã hội.

Khái niệm tiến bộ xã hội.

Biểu hiện của tiến bộ xã hội.

3. Quan hệ giữa phát triển kinh tế với tiến bộ xã hội.

Tác động qua lại giữa phát triển kinh tế với tiến bộ xã hội.

Các kiểu kết hợp phát triển kinh tế với tiến bộ xã hội.

PHẦN THỨ NHẤT: NHỮNG VẤN ĐỀ KINH TẾ CHÍNH TRỊ CỦA PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT TƯ BẢN CHỦ NGHĨA

Chương 3:

SẢN XUẤT HÀNG HÓA VÀ CÁC QUY LUẬT KINH TẾ CỦA SẢN XUẤT HÀNG HÓA

I. ĐIỀU KIỆN RA ĐỜI, TỒN TẠI, ĐẶC TRƯNG VÀ ƯU THẾ CỦA SẢN XUẤT HÀNG HÓA

1. Điều kiện ra đời và tồn tại của sản xuất hàng hóa.

Phân công lao động xã hội.

Sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế của những người sản xuất.

2. Đặc trưng và ưu thế của sản xuất hàng hóa.

Những đặc trưng của sản xuất hàng hóa.

Ưu thế của sản xuất hàng hóa.

II. HÀNG HÓA

1. Hàng hóa và hai thuộc tính của nó.

Khái niệm hàng hóa.

Giá trị sử dụng và giá trị của hàng hóa.

Quan hệ giữa giá trị sử dụng và giá trị của hàng hóa.

2. Tính chất hai mặt của lao động sản xuất làng hóa.

Lao động cụ thể.

Lao động trừu tượng.

3. Lượng giá trị của hàng hoá và các nhân tố ảnh hưởng tới nó.

Giá trị cá biệt và giá trị xã hội của hàng hoá.

Thời gian lao động xã hội cần tihết.

Các nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị của hàng hoá.

III. TIỀN TỆ

1. Nguồn gốc, bản chất tiền tệ.

Các hình thái giá trị - Sự xuất hiện tiền tệ.

Bản chất của tiền tệ.

2. Chức năng của tiền tệ

Thước đo giá trị

Phương tiện lưu thông

Phương tiện cất trữ

Phương tiện thanh toán

Tiền tệ thế giới

3. Quy luật lưu thông tiền tệ. Lạm phát.

Quy luật lưu thông tiền tệ.

Lạm phát, nguyên nhân và hậu qủa của lạm phát.

IV. QUY LUÂT GIÁ TRỊ, CẠNH TRANH VÀ YÊU CẦU

1. Quy luật giá trị

Yêu cầu của quy luật giá trị

Phương thức vận động của yêu cầu giá trị.

Tác dụng của quy luật giá trị.

2. Cạnh tranh và quan hệ cung - cầu

Cạnh tranh trong nền sản xuất hàng hoá và vai trò của nó.

Quan hệ cung cầu và giá cả hàng hoá.

V. THỊ TRƯỜNG

1. Thị trường và chức năng của thị trường.

Khái niệm, vai trò, phân loại thị trường.

Các chức năng của thị trường.

2. Giá cả thị trường và các nhân tố ảnh hưởng tới giá cả thị trường.

Giá cả thị trường.

Các nhân tố ảnh hưởng tới giá cả thị trường.

Chương 4:

SẢN XUẤT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ - QUY LUẬT KINH TẾ TUYỆT ĐỐI CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN

I. SỰ CHUYỂN HOÁ CỦA TIỀN THÀNH TƯ BẢN

1. Công thức chung của tư bản và mâu thuẫn chung của công thức đó

Công thức chung của tư bản .

Mâu thuẫn của công thức chung của tư bản.

2. Hàng hoá sức lao động.

Điều kiện biến sức lao động thành hàng hoá.

Hai thuộc tính của hàng hoá hoá sức lao động.

II. SẢN XUẤT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

1. Quá trình sản xuất giá trị thặng dư

Mục đích, đạc điểm của sản xuất hàng hóa tư bản chủ nghĩa.

Quá trình sản xuất giá trị thặng dư.

2. Bản chất tư bản, tư bản bất biến, tư bản khả biến.

Bản chất tư bản.

Tư bản bất biến, tư bản khả biến.

3. Tỷ suất và khối lượng giá trị thặng dư.

Tỷ suất giá trị thặng dư.

Khối lượng giá trị thặng dư.

4. Giá trị thặng dư tuyệt đối, giá trị thặng dư tương đối và giá trị thặng dư siêu ngạch.

Khái niệm ngày lao động.

Giá trị thặng dư tuyệt đối, tương đối, siêu ngạch.

5. Nội dung và vai trò quy luật giá trị thặng dư.

Nội dung quy luật giá trị thặng dư.

Vai trò quy luật giá trị thặng dư và hậu quả của nó.

III. TIỀN CÔNG TRONG CHỦ NGHĨA TƯ BẢN

1. Bản chất của tiền công trong chủ nghĩa tư bản.

2. Hình thức tiền công cơ bản.

Tiền công tính theo thời gian.

Tiền công tính theo sản phẩm.

3. Tiền công danh nghĩa và tiền công thực tế.

IV. TÍCH LŨY TƯ BẢN

1. Thực chất của tích lũy tư bản và các nhân tố quyết định quy mô tích lũy tư bản.

Giá trị thặng dư - nguồn gốc của tích lũy tư bản.

Các nhân tố quyết định quy mô tích lũy tư bản.

2. Tích tụ và tập trung tư bản. Cấu tạo hữu cơ của tư bản.

Tích tụ và tập trung tư bản.

Cấu tạo hữu cơ của tư bản.

Chương 5:

SỰ VẬN ĐỘNG CỦA TƯ BẢN VÀ TÁI SẢN XUẤT TƯ BẢN XÃ HỘI

I. TUẦN HOÀN VÀ CHU CHUYỂN CỦA TƯ BẢN

1. Khái niệm tuần hoàn, chu chuyển của tư bản.

Ba giai đoạn vận động và sự biến hóa hình thái của tư bản.

Tuần hoàn và chu chuyển của tư bản.

2. Tốc độ chu chuyển của tư bản và các nhân tố ảnh hưởng đến nó.

Tốc độ chu chuyển của tư bản.

Các nhân tố làm tăng tốc độ chu chuyển của tư bản.

3. Tư bản cố định, tư bản lưu động. Hao mòn tư bản cố định.

Tư bản cố định, tư bản lưu động.

Hao mòn tư bản cố định.

II. TÁI SẢN XUẤT TƯ BẢN XÃ HỘI VÀ KHỦNG HOẢNG KINH TẾ TƯ BẢN CHỦ NGHĨA

1. Tái sản xuất tư bản xã hội.

2: Điều kiện thực hiện sản phẩm trong tái sản xuất giản đơn - điều kiện thực hiện sản phẩm xã hội trong tái sản xuất mở rộng.

3. Khủng hoảng kinh tế tư bản chủ nghĩa.

Khủng hoảng kinh tế.

Chu kỳ kinh tế.

Chương 6:

CÁC HÌNH THÁI TƯ BẢN VÀ CÁC HÌNH THỨC BIỂU HIỆN CỦA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

I. LỢI NHUẬN BÌNH QUÂN VÀ GIÁ CẢ SẢN XUẤT

1. Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận.

Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa.

Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận.

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả sản xuất.

Cạnh tranh giữa các ngành và sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân.

Sự chuyển hóa giá trị hàng hóa thành giá cả sản xuất.

II. CÁC HÌNH THÁI TƯ BẢN VÀ LỢI NHUẬN CỦA CHÚNG

1. Tư bản thương nghiệp và lợi nhuận thương nghiệp.

Nguồn gốc tư bản thương nghiệp.

Lợi nhuận thương nghiệp trong chủ nghĩa tư bản

2. Tư bản cho vay và lợi tức cho vay.

Sự hình thành tư bản cho vay.

Lợi tức và tỷ suất lợi tức.

3. Công ty cổ phần, tư bản giả và thị trường chứng khoán.

Công ty cổ phần.

Tư bản giả.

Thị trường chứng khoán.

4. Tư bản kinh doanh nông nghiệp và địa tô.

Tư bản kinh doanh nông nghiệp.

Bản chất địa tô tư bản chủ nghĩa.

Các hình thức địa tô tư bản chủ nghĩa.

Chương 7:

CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN, CHỦ  NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC VÀ  CHỦ NGHĨA TƯ BẢN NGÀY NAY

I. CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN

1. Nguyên nhân hình thành và bản chất của chủ nghĩa tư bản độc quyền.

Nguyên nhân hình thành.

Bản chất chủ nghĩa tư bản độc quyền.

2. Đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc quyền.

Sự tập trung sản xuất và các tổ chức độc quyền.

Tư bản tài chính và bọn đầu sỏ tài chính.

Xuất khẩu tư bản.

Sự phân chia thế giới giữa các liên minh của các nhà tư bản.

Sự phân chia thế giới giữa các cường quốc.

II. CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC

1. Nguyên nhân ra đời và bản chất của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

Nguyên nhân hình thành chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

Bản chất chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

2. Những hình thức chủ yếu của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

Sự kết hợp về nhân sự giữa nhà nước và các tổ chức độc quyền.

Sự hình thành và phát triển của sở hữu nhà nước.

Sự điều tiết kinh tế của nhà nước tư sản.

III. CHỦ NGHĨA TƯ BẢN NGÀY NAY

1. Những biểu hiện mới trong năm đặc điểm của chủ nghĩa tư bản độc quyền.

2. Những biểu hiện mới trong cơ chế điều tiết kinh tế của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.

1. Những thành tựu chủ nghĩa tư bản đạt được.

Phát triển lực lượng sản xuất.

Xã hội hóa sản xuất.

2. Những hậu quả chủ nghĩa tư bản gây ra.

Hai cuộc chiến tranh thế giới và hàng trăm cuộc chiến tranh cục bộ.

Nạn ô nhiễm môi trường.

Sự nghèo khổ, lạc hậu của nhân dân các nước chậm phát triển.

3. Xu hướng vận động của chủ nghĩa tư bản.

Chủ nghĩa tư bản đang trong quá trình bị diệt vong mặc dù hiện tại vẫn đang có khả năng thích nghi, tự điều chỉnh.

Chủ nghĩa xã hội sẽ thay thế chủ nghĩa tư bản trên phạm vi toàn thế giới - quy luật khách quan của lịch sử.

PHẦN THỨ HAI: NHỮNG VẤN ĐỀ KINH TẾ CHÍNH TRỊ CỦA THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

Chương 8:

QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ CƠ CẤU KINH TẾ NHIỀU THÀNH PHẦN TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. THỜI KỲ QUÁ ĐỘ VÀ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ờ VIỆT NAM

1. Quan điểm Chủ nghĩa Mác - Lê nin về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

2. Tính tất yếu và đặc điểm của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Tính tất yếu và khả năng, tiền đề quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa.

Đặc điểm thời ký quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

3. Nhiệm vụ kinh tế cơ bản trong thời kỳ quá độ ở Việt Nam.

Phát triển lực lượng sản xuất: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước:

Xây dựng quan hệ sản xuất theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại.

1. Sở hữu và các hình thức sở hữu tư liệu sản xuất trong thời kỳ quá độ ở Việt Nam.

Vấn đề sở hữu tư liệu sản xuất trong thời kỳ quá độ

Các hình thức sở hữu cơ bản.

2. Các thành phần kinh tế trong thời ký quá độ ở Việt Nam.

Tính tất yếu và lợi ích của sự tồn tại nhiều thành phân kinh tế trong thời ký quá độ.

Đặc điểm các thành phần kinh tế trong thời ký quá độ.

Mối quan hệ giữa các thành phần kinh tế.

3. Nền kinh tế phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.

Chương 9:

CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA NỀN KINH TẾ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÀ HỘI Ớ VIỆT NAM

1. Khái niệm công nghiệp hóa, hiện đại hóa và tính tất yếu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Khái niệm công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Kết hợp công nghiệp hóa và hiện đại hóa.

Tính tất yếu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

2. Tác dụng của công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội.

Nhiệm vụ trung tâm trong suất thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

1. Đặc trưng cơ bản của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại và sự hình thành nền kinh tế tri thức.

Khái niệm cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại.

Những đặc điểm cơ bản của cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại.

Sự hình thành nền kinh tế tri thức.

2. Các đặc điểm về công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam.

III. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA ở VIỆT NAM

1. Thực hiện cuộc cách mạng khoa học - công nghệ để xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội, phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất.

2. Xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý.

3. Củng cố, tăng cường địa vị chủ đạo của quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa.

IV. NHỮNG TIỀN ĐỀ KHÁCH QUAN ĐỂ CÔNG NGHỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA

1. Tạo vốn cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

2. Đào tạo nguồn nhân lực cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

3. Xây dựng tiềm lực khoa học, công nghệ theo yêu cầu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

4. Điều tra cơ bản, quy hoạch và dự báo phát triển.

5. Mở rộng quan hệ kinh tế đôi ngoại.

6. Sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước.

Chương 10:

KINH TẾ NÔNG THÔN TRONG HỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. KINH TẾ NÔNG THÔN VÀ VAI TRÒ CỦA NÓ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ờ VIỆT NAM

1. Kinh tế nông thôn.

2. Vai trò của kinh tế nông thôn trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

II. CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN VÀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở VIỆT NAM

1. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

Khái niệm công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

Nội dung cơ bản của công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

Tác dụng của công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

2. Phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Chuyển dịch cơ cấu ngành nghề kinh tế nông thôn theo hướng sản xuất hàng hóa lớn theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Phát triển kinh tế nông thôn với cơ cấu kinh tế nhiều thành phần.

Ngăn chặn sự xung đột lợi ích trong nội bộ nông thôn, giữa nông thôn và thành thị.

Chương 11:

KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM

I. SỰ CẦN THIẾT PHÁT TRIỂN KINH TẾ HÀNG HÓA Ờ VIỆT NAM

1. Sự tồn tại khách quan và lợi ích của việc phát triển kinh tế hàng hóa.

2. Đặc điểm kinh tế hàng hóa trong thời kỳ quá độ ở Việt Nam.

Nền kinh tế hàng hóa còn ở trình độ kém phát triển.

Nền kinh tế hàng hóa với nhiều thành phần kinh tế.

Nền kinh tế hàng hóa phát triển theo hướng mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế.

Nền kinh tế hàng hóa phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

3. Các giải pháp để phát triển kinh tế hàng hóa.

1. Cơ chế thị trường, ưu thế và khuyết tật của nó.

Khái niệm cơ chế thị trường.

Ưu thế và khuyết tật của cơ chế thị trường.

2. Vai trò Nhà nước trong cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.

Phát huy ưu thế của cơ chế thị trường và hạn chế khuyết tật của cơ chế thị trường.

Thực hiện định hướng xã hội chủ nghĩa.

Kết hợp phát triển kinh tế với tiến bộ xã hội.

3. Các công cụ để quản lý vĩ mô nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Kế hoạch và thị trường.

Xây dựng kinh tế nhà nước và kinh tế hợp tác hoạt động có hiệu quả

Hệ thống pháp luật.

Các công cụ tài chính (thuế, ngân sách...).

Các công cụ tiền tệ (cung ứng tiền, kiềm chế lạm phát...).

Điều tiết kinh tế đối ngoại (thuế xuất - nhập khẩu, hạn ngạch - quota), tỷ giá hối đoái, trợ cấp xuất khẩu v.v....

Chương 12:

TÀI CHÍNH, TÍN DỤNG, NGÂN HÀNG VÀ LƯU THÔNG TIỀN TỆ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. TÀI CHÍNH

1. Bản chất, chức năng, vai trò của tài chính.

Bản chất của tài chính.

Chức năng của tài chính.

Vai trò của tài chính.

2. Hệ thống tài chính và chính sách tài chính trong thời ký quá độ ở Việt Nam.

Hệ thống tài chính.

Chính sách tài chính trong thời ký quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

II. TÍN DỤNG, NGÂN HÀNG VÀ LƯU THÔNG TIỀN TỆ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ

1. Tín dụng.

Bản chất và hình thức tín dụng.

Chức năng và vai trò của tín dụng.

2. Ngân hàng.

Tác dụng của ngân hàng.

Chức năng, nhiệm vụ của ngân hàng.

Các công cụ của ngân hàng nhà nước.

3. Lưu thông tiền tệ.

Vị trí, tác dụng của lưu thông tiền tệ.

Đặc điểm của quan hệ tiền tệ và lưu thông tiền tệ ở Việt Nam hiện nay.

Chương 13:

LỢI ÍCH KINH TẾ VÀ PHÂN PHỐI THU NHẬP TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. LỢI ÍCH KINH TẾ

1. Bản chất, vai trò của lợi ích kinh tế.

Bản chất của lợi ích kinh tế.

Vai trò của lợi ích kinh tế.

2. Hệ thống lợi ích kinh tế.

Lợi ích cá nhân.

Lợi ích tập thể.

Lợi ích xã hội.

II. PHÂN PHỐI THU NHẬP TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ Ở VIỆT NAM

1. Vị trí của vấn đề phân phối thu nhập.

2. Tính tất yếu khách quan của nhiều hình thức thu nhập cá nhân trong thời kỳ quá độ.

3. Các hình thức phân phối cơ bản trong thời kỳ quá độ ở Việt Nam.

Phân phối theo lao động.

Phân phối thông qua phúc lợi tập thể và xã hội.

Phân phối theo vốn.

4. Từng bước thực hiện công bằng xã hội trong phân phối thu nhập cá nhân.

III. CÁC HÌNH THỰC THU NHẬP TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ Ở VIỆT NAM

1. Tiền lương, tiền công.

2. Lợi nhuận, lợi tức, lợi tức cổ phần.

3. Thu nhập từ các quỹ tiêu dùng công cộng.

4. Thu nhập từ hoạt động kinh tế gia đình.

Chương 14:

KINH TẾ ĐỐI NGOẠI TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

I. TÍNH KHÁCH QUAN CỦA VIỆC MỞ RỘNG QUAN HỆ KINH TẾ ĐỐI NGOẠI

1. Đặc điểm của nền kinh tế thế giới ngày nay.

Toàn cầu hóa kinh tế và hai mặt của nó.

Thị trường thế giới ngày nay.

2. Lợi ích của mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại đối với nước ta.

Thực hiện mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh; thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Tranh thủ tối đa nguồn lực bên ngoài, sức mạnh của thời đại.

Khai thác, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực trong nước.

II. NHỮNG HÌNH THỨC KINH TẾ ĐỐI NGOẠI CHỦ YẾU HIỆN NAY

1. Hợp tác trong lĩnh vực sản xuất.

Nhận gia công.

Xây dựng những xí nghiệp chung với sự hùn vốn và công nghệ từ nước ngoài.

Hợp tác sản xuất quốc tế trên cơ sở chuyên môn hóa.

2. Hợp tác khoa học - kỹ thuật.

3. Ngoại thương.

4. Đầu tư quốc tế.

5. Tín dụng.

6. Các hình thức dịch vụ thu ngoại tệ, du lịch quốc tế

III. MỤC TIÊU, PHƯƠNG HƯỚNG, NGUYÊN TẮC CƠ BẢN NHẰM MỞ RỘNG VÀ NÂNG CA O HIỆU QỦA KINH TẾ ĐỐI NGOẠI

1. Về mục tiêu.

2. Phương hướng cơ bản nhằm mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại, phát triển kinh tế đối ngoại.

3. Nguyên tắc cơ bản cần quán triệt trong việc mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại:

Bình đẳng.

Cùng có lợi.

Tôn trọng chủ quyền và không can thiệp vào công việc nội bộ của mỗi quốc gia.

Giữ vững độc lập tự chủ và định hướng xã hội chủ nghĩa.

IV. CÁC GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM MỞ RỘNG VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ ĐỐI NGOẠI

1. Đảm bảo sự ổn định về môi trường chính trị, kinh tế xã hội.

2. Có chính sách thích hợp đối với từng hình thức kinh tế đối ngoại.

3. Xây dựng phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội.

4. Tăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với kinh tế đối ngoại.

5. Xây dựng đối tác và tìm kiếm đối tác trong quan hệ kinh tế đối ngoại.

Chương trình môn Kinh tế Chính trị Mác - Lê nin với thời lượng 75 tiết (5 đơn vị học trình gồm: 55 tiết giảng, 20 tiết Xêmina), 1 học phần.

Chương trình này dùng chung cho tất cả các hệ đào tạo bậc đại học thuộc các ngành không chuyên kinh tế - quản trị kinh doanh.

Các trường căn cứ vào phân bố thời gian chung của từng chương để điều chỉnh số tiết cho phù hợp với đối tượng, đặc điểm và kế hoạch cụ thể của từng ngành học, song không quá 1 tiết đối với các chương dành từ 3 tiết trở xuống, không quá 2 tiết đối với các chương dành từ 4 tiết trở lên so với quy định chung.

Việc tổ chức xêmina là bắt buộc, các trường cần phát huy sáng tạo bằng các hình thức sinh động, phong phú nhằm thu hút, gợi mở tạo được sự chủ động tiếp thu của sinh viên đối với môn học.

Việc tổ chức kiểm tra, thi học phần, đánh giá môn học theo những quy định chung hiện hành./.