Quyết định 1919/QĐ-BYT năm 2012 về Quy trình kỹ thuật khám, chữa bệnh chuyên ngành phong - da liễu do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH QUY TRÌNH KỸ THUẬT KHÁM BỆNH, CHỮA BỆNH CHUYÊN NGÀNH PHONG - DA LIỄU

BỘ TRƯỞNG BỘ Y TẾ

Căn cứ Nghị định số 188/2007/NĐ-CP ngày 27 tháng 12 năm 2007 và Nghị định số 22/2010/NĐ-CP ngày 09/3/2010 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế;

Căn cứ Biên bản họp ngày 12/7/2011 của Hội đồng nghiệm thu Quy trình kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh chuyên ngành phong - da liễu của Bộ Y tế;

Theo đề nghị của Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này 34 Quy trình kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh chuyên ngành phong - da liễu.

Điều 2. Các Quy trình kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh chuyên ngành phong - da liễu này áp dụng cho tất cả các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có đủ điều kiện thực hiện theo quy định hiện hành.

Điều 3. Quyết định này có hiệu lực từ ngày ký và ban hành.

Điều 4. Các Ông, Bà: Chánh Văn phòng Bộ, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh, Chánh thanh tra Bộ; các Vụ trưởng, Cục trưởng các Vụ, Cục của Bộ Y tế; Giám đốc các bệnh viện, viện có giường trực thuộc Bộ Y tế, Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Thủ trưởng Y tế các Bộ, ngành và Thủ trưởng các đơn vị có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.

DANH SÁCH

34 QUY TRÌNH KỸ THUẬT KHÁM CHỮA BỆNH CHUYÊN NGÀNH PHONG - DA LIỄU
(Ban hành kèm theo Quyết định số 1919 ngày 04 tháng 6 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Y tế)

LỜI NÓI ĐẦU

Bộ Y tế đã xây dựng và ban hành Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật bệnh viện tập I (năm 1999), tập II (năm 2000) và tập III (năm 2005), các quy trình kỹ thuật đó là quy chuẩn về quy trình thực hiện các kỹ thuật trong khám, chữa bệnh.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây khoa học công nghệ trên thế giới phát triển rất mạnh, trong đó có các kỹ thuật công nghệ phục vụ cho ngành y tế trong việc khám bệnh, điều trị, theo dõi và chăm sóc người bệnh. Nhiều kỹ thuật, phương pháp trong khám bệnh, chữa bệnh đã được cải tiến, phát minh, nhiều quy trình kỹ thuật chuyên môn trong khám bệnh, chữa bệnh đã có những thay đổi về mặt nhận thức cũng như về mặt kỹ thuật.

Nhằm cập nhật, bổ sung và chuẩn hóa các tiến bộ mới về số lượng và chất lượng kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh, Bộ trưởng Bộ Y tế đã thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng hướng dẫn quy trình kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh do Lãnh đạo Bộ Y tế làm Trưởng ban. Trên cơ sở đó Bộ Y tế có các Quyết định thành lập các Hội đồng biên soạn Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật trong khám, chữa bệnh theo các chuyên khoa, chuyên ngành mà Chủ tịch Hội đồng là Giám đốc các Bệnh viện chuyên khoa, đa khoa hoặc các chuyên gia hàng đầu của Việt Nam. Các Hội đồng phân công các Giáo sư, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ chuyên khoa theo chuyên khoa sâu biên soạn các nhóm Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật. Mỗi Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật đều được tham khảo các tài liệu trong nước, nước ngoài và chia sẻ kinh nghiệm của các đồng nghiệp thuộc chuyên khoa, chuyên ngành. Việc hoàn chỉnh mỗi Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật cũng tuân theo quy trình chặt chẽ bởi các Hội đồng khoa học cấp bệnh viện và các Hội đồng nghiệm thu của chuyên khoa đó do Bộ Y tế thành lập. Mỗi Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh đảm bảo được nguyên tắc ngắn gọn, đầy đủ, khoa học và theo một thể thức thống nhất.

Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh là tài liệu hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật, là cơ sở pháp lý để thực hiện tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trong toàn quốc được phép thực hiện kỹ thuật đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Luật khám bệnh, chữa bệnh đồng thời cũng là cơ sở để xây dựng giá dịch vụ kỹ thuật, phân loại phẫu thuật, thủ thuật và những nội dung liên quan khác. Do số lượng danh mục kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh rất lớn mà mỗi Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật trong khám, chữa bệnh từ khi biên soạn đến khi Quyết định ban hành chứa đựng nhiều yếu tố, điều kiện nghiêm ngặt nên trong một thời gian ngắn không thể xây dựng, biên soạn và ban hành đầy đủ các Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật. Bộ Y tế sẽ Quyết định ban hành những Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh cơ bản, phổ biến theo từng chuyên khoa, chuyên ngành và tiếp tục ban hành bổ sung những Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật đối với mỗi chuyên khoa, chuyên ngành nhằm đảm bảo sự đầy đủ theo Danh mục kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh.

Để giúp hoàn thành các Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật này, Bộ Y tế trân trọng cảm ơn, biểu dương và ghi nhận sự nỗ lực tổ chức, thực hiện của Lãnh đạo, Chuyên viên Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, sự đóng góp của Lãnh đạo các Bệnh viện, các Giáo sư, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ chuyên khoa, chuyên ngành là tác giả hoặc là thành viên của các Hội đồng biên soạn, Hội đồng nghiệm thu Hướng dẫn Quy trình kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh và các nhà chuyên môn đã tham gia góp ý cho tài liệu.

Trong quá trình biên tập, in ấn tài liệu khó có thể tránh được các sai sót, Bộ Y tế mong nhận được sự góp ý gửi về Cục Quản lý Khám, chữa bệnh - Bộ Y tế 138A - Giảng Võ - Ba Đình - Hà Nội./.

BAN BIÊN TẬP

Chủ biên

PGS.TS. Nguyễn Thị Xuyên, Thứ trưởng Bộ Y Tế.

Đồng chủ biên

PGS.TS. Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.

PGS.TS. Trần Hậu Khang, Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương.

Ban thư ký

ThS. Nguyễn Đức Tiến, Trưởng phòng Nghiệp vụ - Pháp chế, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.

PGS.TS. Nguyễn Hữu Sáu, Trưởng phòng Đào tạo và Nghiên cứu Khoa học, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

ThS. Phạm Thị Kim Cúc, Chuyên viên phòng Nghiệp vụ - Pháp chế, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.

BAN BIÊN SOẠN

Hội đồng Biên soạn, Hội Đồng nghiệm thu

PGS.TS. Phạm Văn Hiển, Nguyên Viện Trưởng Viện Da liễu Quốc gia.

TS. Nguyễn Huy Quang, Vụ Trưởng Vụ Pháp chế.

TS. Trần Quý Tường, Phó Cục Trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.

TS. Nguyễn Hoàng Long, Phó Vụ Trưởng Kế hoạch - Tài chính.

ThS. Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục Trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.

PGS.TS. Nguyễn Tất Thắng, Chủ nhiệm Bộ môn Da liễu - Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh.

TS. Nguyễn Sỹ Hóa, Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương.

TS. Trần Văn Tiến, Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương.

ThS. Trần Mẫn Chu, Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương.

ThS. Trần Văn Khoa, Chủ nhiệm Bộ môn Da liễu - Đại học Y Dược Huế.

TS. Vũ Tuấn Anh, Phó Giám đốc Bệnh viện Phong - Da liễu Trung ương Quy Hòa.

PGS.TS. Đặng Văn Em, Trưởng khoa Da Liễu - Dị ứng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

PGS.TS. Nguyễn Văn Đoàn, Trưởng khoa Dị ứng Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai.

PGS.TS. Nguyễn Ngọc Bích, Trưởng khoa Ngoại, Bệnh viện Bạch Mai.

TS. Nguyễn Huy Thọ, Chủ nhiệm khoa Phẫu thuật Hàm Mặt và Tạo hình, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

TS. Nguyễn Văn Liệu, Phó Trưởng khoa Thần kinh, Bệnh viện Bạch Mai.

BSCKII. Nguyễn Thế Hùng, Chủ nhiệm khoa Y học Thực nghiệm, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

Tham gia biên soạn

PGS.TS. Nguyễn Hữu Sáu, Trưởng phòng Đào tạo và Nghiên cứu Khoa học, Bệnh viện Da Liễu Trung ương.

TS. Nguyễn Thị Hải Vân, Trưởng khoa Tế bào gốc, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

BSCKII. Lê Thị Anh Thư, khoa Điều trị bệnh Phong - Laser - Phẫu thuật, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

ThS. Vũ Thái Hà, khoa Điều trị bệnh Phong - Laser - Phẫu thuật, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

ThS. Phạm Cao Kiêm, khoa Điều trị bệnh Phong - Laser - Phẫu thuật, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

BS. Nguyễn Như Lan, khoa Điều trị bệnh Phong - Laser - Phẫu thuật, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

BS. Nguyễn Hồng Sơn, khoa Điều trị bệnh Phong - Laser - Phẫu thuật, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

BS. Trương Văn Huân, khoa Điều trị bệnh Phong - Laser - Phẫu thuật, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

BS. Nguyễn Thị Hoa, khoa Điều trị bệnh Phong - Laser - Phẫu thuật, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

BS. Nguyễn Quang Minh, khoa Điều trị bệnh Phong - Laser - Phẫu thuật, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

BS. Nguyễn Lê Hoa, khoa Khám bệnh, Bệnh viện Da liễu Trung ương. BS. Đặng Thu Hương, khoa Khám bệnh, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

MỤC LỤC

Lời nói đầu

Kỹ thuật chăm sóc người bệnh Pemphigus

Kỹ thuật chăm sóc người bệnh dị ứng thuốc

Điều trị bệnh da bằng ngâm, tắm dung dịch thuốc tím 1/10.000

Phẫu thuật giải áp thần kinh cho người bệnh phong

Phẫu thuật điều trị loét lỗ đáo không viêm xương cho người bệnh phong

Phẫu thuật điều trị loét lỗ đáo có viêm xương cho người bệnh phong

Phẫu thuật chuyển gân cơ chày sau điều trị chân cất cần cho người bệnh phong

Phẫu thuật chuyển gân gấp chung nông điều trị cò mềm ngón tay cho người bệnh phong bằng kỹ thuật littler

Phẫu thuật chuyển gân điều trị liệt đối chiếu ngón tay cái cho người bệnh phong

Phẫu thuật tạo hình lông mày bằng mảnh ghép da đầu tự do cho người bệnh phong

Phẫu thuật điều trị mắt thỏ cho người bệnh phong bằng kỹ thuật Johnson

Điều trị lộn mi dưới (Ectropion) cho người bệnh phong bằng phẫu thuật thu ngắn bờ mi

Phẫu thuật nâng sống mũi bằng ghép silicon cho người bệnh phong

Phẫu thuật mở rộng hố khẩu cái bằng kỹ thuật Z-plasty cho người bệnh phong

Phẫu thuật MOHS điều trị ung thư da

Điều trị các bệnh lý của da bằng máy plasma và máy siêu cao tần

Điều trị bệnh da bằng laser CO₂

Điều trị bệnh da bằng laser YAG

Điều trị các bệnh lý da bằng IPL

Điều trị các bệnh lý của da bằng nitơ lỏng

Điều trị u mềm lây bàng nạo thương tổn

Sinh thiết da và niêm mạc

Sinh thiết u dưới da và cân cơ

Điều trị sẹo lõm bằng acid trichloracetic

Phẫu thuật điều trị móng chọc thịt

Điều trị rụng tóc bằng tiêm corticoid tại thương tổn

Điều trị sẹo lồi bằng tiêm corticoid trong thương tổn

Điều trị bệnh da bằng PUVA

Điều trị bệnh da bằng tia UVB

Điều trị bệnh da bằng đắp mặt nạ

Điều trị bệnh da bằng laser chiếu ngoài

Đánh giá các chỉ số của da bằng máy chụp và phân tích da

Điều trị các bệnh lý của da bằng phương pháp lăn kim

Điều trị bệnh da bằng máy ACTHYDERM

KỸ THUẬT CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH PEMPHIGUS

I. ĐỊNH NGHĨA

Kỹ thuật chăm sóc người bệnh pemphigus bao gồm nhiều quy trình nhằm.

- Làm sạch các thương tổn da và niêm mạc.

- Bảo vệ tốt vùng da lành.

- Chống nhiễm trùng.

- Bồi phụ nước điện giải.

- Đảm bảo chế độ dinh dưỡng, nâng cao thể trạng.

II. CHUẨN BỊ

1. Người bệnh

Giải thích cho người bệnh, hoặc người nhà người bệnh biết việc mình sắp làm để họ yên tâm, hợp tác.

2. Người thực hiện

- Điều dưỡng viên.

- Đảm bảo vô khuẩn khi chăm sóc người bệnh.

- Có thái độ ân cần, thông cảm với người bệnh.

3. Dụng cụ

Tùy theo nhận định người bệnh mà chuẩn bị dụng cụ cho phù hợp. Dụng cụ cơ bản gồm:

- Ống nghe, nhiệt kế, huyết áp kế.

- Khay đựng dụng cụ.

- Kẹp, bông, gạc vô khuẩn, găng tay sạch.

- Chậu nước ấm, khăn mặt bông to.

- Tấm vải trải giường, quần áo sạch (nếu người bệnh còn mặc được quần áo), tấm vải trải giường phủ.

- Túi đựng đồ bẩn.

- Quạt sưởi (nếu là mùa đông).

- Thuốc và dung dịch sát khuẩn: nước muối 9‰, dung dịch Jarich, dung dịch eosin 2%, milian, glycerinborat, thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

III. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Theo dõi tình trạng toàn thân và các dấu hiệu sinh tồn của người bệnh

- Quan sát người bệnh: sắc mặt, vùng da tổn thương, mức độ tổn thương.

- Tình trạng tiêu hóa.

- Đo mạch, nhiệt độ, nhịp thở, huyết áp, nước tiểu 24 giờ (màu sắc, số lượng).

- Tình trạng tinh thần của người bệnh.

2. Chăm sóc cơ bản và đặc biệt

2.1. Chăm sóc thương tổn niêm mạc, hốc tự nhiên

- Lau rửa niêm mạc mắt, mũi bằng muối sinh lý, tra thuốc mắt theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa mắt (nếu có).

- Nếu có trợt niêm mạc miệng: lau rửa miệng bằng muối sinh lý và bôi glycerinborat 2%.

- Nếu có trợt niêm mạc sinh dục: rửa bằng muối sinh lý, thuốc tím pha loãng 1/10.000, bôi glycerinborat 2%, dung dịch eosin 2%, hoặc chấm dung dịch milian.

2.2. Chăm sóc da bị tổn thương

- Cho người bệnh nằm giường bột talc.

- Thay tấm vải trải giường hàng ngày 1-2 lần.

- Tắm, gội đầu cho người bệnh 1-2 lần/ngày bằng dung dịch thuốc tím 1/10.000. Khi tắm, gội cần tránh kỳ cọ mạnh làm trầy xước, lột da thành mảng gây đau rát, nhiễm khuẩn, lâu lành tổn thương.

- Thấm khô tổn thương.

- Với vùng tổn thương tiết dịch nhiều: đắp dung dịch Jarich 30 phút/lần, 1-2 lần/ngày.

- Tiếp theo, bôi dung dịch màu (milian), hoặc dung dịch eosin 2% lên bọng nước và vùng da trợt ướt, sau đó có thể rắc một lớp bột talc mỏng lên các vết trợt để tránh tấm vải trải giường dính vào các vết loét gây trợt và đau cho người bệnh.

- Nếu có các bọng nước to chưa vỡ, nên dùng bơm tiêm hút hết dịch trước khi chấm thuốc màu.

- Với các tổn thương đã đóng vẩy tiết khô thì bôi mỡ kháng sinh hoặc mỡ corticoid theo chỉ định của bác sĩ.

2.3. Thực hiện thuốc tiêm truyền, thuốc uống theo chỉ định của bác sĩ

- Thuốc tiêm truyền: dung dịch truyền, số lượng, tốc độ truyền theo đúng y lệnh của bác sĩ, các thao tác tiêm truyền phải vô trùng.

- Đặc biệt, da của người bệnh pemphigus rất dễ trợt nên các động tác như ga-rô khi lấy tĩnh mạch, giữ tay khi chọc kim cần hết sức nhẹ nhàng tránh tổn thương thêm cho người bệnh.

- Thuốc uống: nếu có thương tổn niêm mạc miệng thì phải nghiền nhỏ thuốc rồi pha loãng và cho người bệnh uống từng ít một.

2.4. Chế độ dinh dưỡng

- Loại thức ăn, nước uống, số lượng, giờ ăn, số lần: thực hiện theo y lệnh của bác sĩ.

- Cần chú ý khuyên người bệnh ăn hạn chế đồ ăn nhiều đường và không ăn mặn nhằm tránh tác dụng phụ của corticoid là làm tăng đường huyết và tăng natri huyết.

3. Đánh giá, ghi sơ và báo cáo

- Đánh giá tình trạng tiến triển của thương tổn.

- Các kỹ thuật và thuốc đã thực hiện.

- Báo cáo bác sĩ các bất thường về tình trạng của người bệnh: sốt, tăng hoặc hạ huyết áp, xuất hiện tổn thương mới.

- Vẽ biểu đồ về sự thay đổi của các dấu hiệu sinh tồn.

4. Hướng dẫn người bệnh và gia đình

- An ủi, động viên người bệnh và người nhà để họ yên tâm, tin tưởng và hợp tác điều trị.

- Hướng dẫn người nhà tuân thủ các nội quy bệnh viện để đảm bảo vô trùng.

KỸ THUẬT CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH DỊ ỨNG THUỐC

I. ĐỊNH NGHĨA

Kỹ thuật chăm sóc người bệnh dị ứng thuốc bao gồm nhiều quy trình nhằm làm sạch các thương tổn da và niêm mạc.

- Chống nhiễm trùng.

- Bồi phụ nước điện giải.

- Nâng cao thể trạng.

II. CHUẨN BỊ

1. Người bệnh

Giải thích cho người bệnh, hoặc người nhà người bệnh biết tình trạng bệnh.

2. Người thực hiện

- Điều dưỡng viên đầy đủ trang phục y tế.

- Đảm bảo vô khuẩn khi chăm sóc người bệnh.

- Có thái độ ân cần, thông cảm với người bệnh.

3. Dụng cụ

- Ống nghe, nhiệt kế, huyết áp kế.

- Khay đựng dụng cụ.

- Kẹp, bông, gạc vô khuẩn, găng tay sạch.

- Chậu nước ấm, khăn mặt bông to.

- Tấm vải trải giường, quần áo sạch (nếu người bệnh còn mặc được quần áo), tấm vải trải giường phủ.

- Túi đựng đồ bẩn.

- Quạt sưởi (nếu là mùa đông).

- Thuốc và dung dịch sát khuẩn: nước muối 9‰, dung dịch Jarich, dung dịch milian, dung dịch eosin 2%, glycerinborat, thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

III. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Theo dõi tình trạng toàn thân và các dấu hiệu sinh tồn của người bệnh

- Đo mạch, nhiệt độ, nhịp thở, huyết áp, nước tiểu 24 giờ (màu sắc, số lượng). Thực hiện 6 giờ một lần, đánh giá toàn trạng mức độ tổn thương tiến triển bệnh báo cáo bác sĩ kịp thời.

- Chế độ dinh dưỡng hợp lý dùng đồ ăn lỏng như sữa, cháo do điều dưỡng viên trực tiếp thực hiện tại giường.

- Theo dõi tình trạng tiêu hóa và tinh thần của người bệnh báo cáo bác sĩ điều trị xử trí kịp thời.

2. Chăm sóc cơ bản và đặc biệt

2.1. Chăm sóc thương tổn niêm mạc, hốc tự nhiên

- Lau rửa niêm mạc mắt, mũi bằng muối sinh lý, tra các loại thuốc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa mắt.

- Nếu có trợt niêm mạc miệng: lau rửa miệng bằng muối sinh lý và bôi glycerinborat 2%.

- Nếu có trợt niêm mạc sinh dục: rửa bằng muối sinh lý, bôi glycerinborat 2% hoặc chấm dung dịch milian (hoặc dung dịch eosin 2%).

2.2. Chăm sóc da bị tổn thương

- Cho người bệnh nằm giường bột tal phủ kín toàn bộ giường tránh để da tổn thương tiếp xúc trực tiếp tấm vải trải giường.

- Thay tấm vải trải giường hàng ngày 1-2 lần.

- Tắm, gội đầu cho người bệnh 1 lần/ngày bằng dung dịch thuốc tím 1/10.000. Khi tắm, gội cần tránh kỳ cọ mạnh làm trầy xước, lột da thành mảng gây đau rát, nhiễm khuẩn, lâu lành tổn thương.

- Thấm khô tổn thương.

- Với vùng tổn thương tiết dịch nhiều: đắp dung dịch Jarich 30 phút/lần, 1 lần/ngày.

- Tiếp theo, bôi dung dịch màu lên bọng nước và vùng da trợt ướt, sau đó có thể đắp gạc mỡ mỏng lên các vết trợt để tránh tấm vải trải giường dính vào các vết loét gây trợt và đau cho người bệnh.

- Nếu có các bọng nước to chưa vỡ, nên dùng xilanh hút hết dịch trước khi chấm thuốc màu.

- Với các tổn thương đã đóng vẩy tiết khô thì bôi mỡ kháng sinh hoặc mỡ corticoid theo chỉ định của bác sĩ.

2.3. Thực hiện thuốc tiêm truyền, thuốc uống theo chỉ định của bác sĩ

- Thuốc tiêm truyền: dung dịch truyền, số lượng, tốc độ truyền theo đúng y lệnh của bác sĩ, các thao tác tiêm truyền phải vô trùng.

- Đặc biệt, da của người bệnh Lyell rất dễ trợt nên các động tác như ga-rô khi lấy tĩnh mạch, giữ tay khi chọc kim cần hết sức nhẹ nhàng tránh tổn thương thêm cho người bệnh.

- Thuốc uống: nếu có thương tổn niêm mạc miệng thì phải nghiền nhỏ thuốc rồi pha loãng và cho người bệnh uống từng ít một.

2.4. Chế độ dinh dưỡng

- Loại thức ăn, nước uống, số lượng, giờ ăn, số lần: thực hiện theo y lệnh của bác sĩ.

- Cần chú ý khuyên người bệnh ăn hạn chế đồ ăn nhiều đường và không ăn mặn nhằm tránh tác dụng phụ của corticoid là làm tăng đường huyết và tăng natri huyết.

3. Đánh giá, ghi hồ sơ và báo cáo

- Đánh giá tình trạng tiến triển của thương tổn.

- Các kỹ thuật và thuốc đã thực hiện.

- Báo cáo bác sĩ các bất thường về tình trạng của người bệnh: sốt, tăng hoặc hạ huyết áp, xuất hiện tổn thương mới.

- Vẽ biểu đồ về sự thay đổi của các dấu hiệu sinh tồn.

4. Hướng dẫn người bệnh và gia đình

- An ủi, động viên người bệnh và người nhà người bệnh để họ yên tâm, tin tưởng và hợp tác điều trị.

- Hướng dẫn người nhà tuân thủ các nội quy bệnh viện để đảm bảo vô trùng.

ĐIỀU TRỊ BỆNH DA BẰNG NGÂM TẮM DUNG DỊCH THUỐC TÍM 1/10.000

I. ĐỊNH NGHĨA

Ngâm tắm bằng dung dịch thuốc tím 1/10.000 là phương pháp điều trị đặc biệt, áp dụng cho các bệnh da nhiễm khuẩn, các bệnh da lan tỏa toàn thân.

Mục đích

- Sát khuẩn.

- Chống viêm.

II. CHỈ ĐỊNH

- Các bệnh da nhiễm khuẩn.

- Các bệnh đỏ da toàn thân.

- Viêm da cơ địa.

III. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

Điều dưỡng viên đội mũ, đeo khẩu trang.

2. Dụng cụ

- Thuốc tím bột: gói 2g.

- Bồn tắm trong phòng kín gió.

- Nước ấm (có thể nước bằng sử dụng bình nóng lạnh).

3. Người bệnh

Trước khi ngâm tắm dung dịch thuốc tím 1/10.000 nên cho người bệnh tắm qua bằng nước ấm.

IV. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

- Thông báo, giải thích cho người bệnh và gia đình người bệnh về lợi ích của việc ngâm tắm dung dịch thuốc tím 1/10.000.

- Xả nước ấm ở nhiệt độ từ 25^o đến 30^oC vào bồn. Lượng nước nhiều hay ít tùy theo từng trường hợp. Cần lưu ý dùng tay để thử độ nóng của nước để đảm bảo chắc chắn nước không quá nóng hay quá lạnh.

- Pha dung dịch thuốc tím: pha 1g thuốc tím cho 10 lít nước ấm dùng tay pha đều thuốc. Theo kinh nghiệm sau khi pha xong nước có màu hồng cánh sen.

- Ngâm trong thời gian từ 15 đến 20 phút.

- Lau khô, mặc quần áo.

- Ghi hồ sơ bệnh án về tiến triển của tổn thương như mức độ trợt da, tiết dịch. Báo cáo với bác sĩ điều trị các bất thường về tình trạng bệnh.

Lưu ý:

- Không nên để cho người bệnh ngâm tắm quá lâu nhất là người có tuổi.

Đối với bệnh nhi, luôn có người nhà ở bên cạnh.

PHẪU THUẬT GIẢI ÁP THẦN KINH CHO NGƯỜI BỆNH PHONG

I. ĐỊNH NGHĨA

Phẫu thuật giải áp thần kinh là thủ thuật nhằm làm giảm áp lực trong dây thần kinh ngoại biên bị chèn ép do phản ứng viêm trong cơn phản ứng phong hoặc viêm thần kinh đơn thuần do phong.

II. CHỈ ĐỊNH

Viêm dây thần kinh trong bệnh phong:

- Hiện tượng chèn ép nhiều: thần kinh to, người bệnh đau nhức nhiều.

- Không đáp ứng với điều trị corticoid sau 2-4 tuần.

- Liệt vận động hay cảm giác tiến triển mặc dù đang điều trị corticoid thích hợp.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Không

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

- Phẫu thuật viên: 1 người

- Bác sĩ gây mê phụ trách tê vùng: 1 người

- Bác sĩ phụ mổ: 1 người

- Điều dưỡng viên: 1 người

2. Dụng cụ

- Bàn mổ.

- Bàn dụng cụ.

- Dao điện (để cầm máu).

- Bộ dụng cụ phẫu thuật giải áp thần kinh gồm:

+ Dao mổ: số 23 (cắt da), số 15 (cắt mô dưới da).

+ Kẹp cầm máu: 4 cái

+ Kẹp phẫu tích: 2 cái

+ Kìm cặp kim: 1 cái

+ Kéo: 1 cái

+ Kìm gặm xương

- Thuốc và vật tư tiêu hao:

+ Dung dịch sát khuẩn: Povidin 10%.

+ Dung dịch nước NaCl 9‰.

+ Thuốc tê: xylocain 1%: 1-2 ống

+ Gạc vô khuẩn: 3 cái

+ Bơm tiêm 5ml: 3 cái

+ Chỉ khâu: 1 sợi (khâu da chỉ nylon hay ethylon 4.0; khâu niêm mạc: chỉ vicryl hay catgut 4.0).

- Tấm vải (vô khuẩn) phủ vùng mổ (bằng vải hay bằng giấy): 4 cái

- Áo mố: 4 cái

- Găng vô khuẩn: 4 đôi

3. Người bệnh

- Tư vấn và giải thích cho người bệnh:

+ Tình trạng bệnh.

+ Sự cần thiết phải phẫu thuật giải áp dây thần kinh.

+ Các bước thực hiện.

+ Các biến chứng có thể có.

+ Chi phí (miễn phí).

- Kiểm tra:

+ Tình trạng phản ứng phong, sự hoạt tính của bệnh.

+ Hỏi tiền sử dị ứng của người bệnh: đặc biệt với thuốc tê.

+ Các bệnh rối loạn đông máu.

+ Sử dụng các thuốc chống đông.

+ Các bệnh mạn tính: hen phế quản, các bệnh tim mạch, tiểu đường.

+ Hỏi tiền sử choáng phản vệ của người bệnh.

+ Tình trạng ăn uống trước khi làm thủ thuật.

4. Hồ sơ bệnh án

- Kiểm tra chỉ định của bác sĩ: hồ sơ bệnh án, phiếu duyệt mổ, giấy cam đoan phẫu thuật của người bệnh.

- Kiểm tra phiếu xét nghiệm.

- Các thuốc đã dùng.

- Kiểm tra tình trạng máu chảy, máu đông.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Chuẩn bị người bệnh

- Tư thế người bệnh tùy thuộc thần kinh phẫu thuật, thoải mái, thuận lợi cho việc tiến hành thủ thuật.

- Bộc lộ rộng vùng phẫu thuật.

2. Người thực hiện

Đội mũ, mang khẩu trang, rửa tay, đeo găng vô khuẩn.

3. Vô cảm

Tê vùng hay gây tê đám rối thần kinh.

4. Tiến hành thủ thuật

- Sát khuẩn.

- Trải tấm vải (vô khuẩn) có lỗ phủ vùng mổ.

- Rạch da dọc theo đường đi của dây thần kinh. Chiều dài của đường rạch da phụ thuộc vào mức độ và vị trí của dây thần kinh bị viêm.

- Qua da, tổ chức dưới da, cân nông, dây chằng bộc lộ dây thần kinh.

- Khảo sát mức độ viêm và mức độ chèn ép của dây thần kinh.

- Dùng bơm tiêm bơm dung dịch nước muối 9% (thường dùng lidocain 2%) vào trong bao thần kinh để bóc tách bao thần kinh và các bó sợi thần kinh.

- Dùng kéo đầu tù bóc tách bao thần kinh và cắt bỏ ít nhất là 1/3 chu vi của bao.

Lưu ý:

- Khi cắt bỏ bao xơ để lại phải có các mạch máu nuôi của dây thần kinh.

- Đối với thần kinh trụ ở vùng khuỷu tay, sau khi giải áp bao xơ, có thể cắt bỏ mỏm trên ròng rọc hay chuyển dây thần kinh ra phía trước lồi cầu trong.

- Đối với dây thần kinh giữa ở vị trí cổ tay, nên cắt bỏ một phần dây chằng vòng cổ tay.

- Kiểm tra cầm máu. Nếu chảy máu, cầm máu bằng dao điện.

- Khâu tổn khuyết: khâu hai lớp, mũi rời.

- Lau sạch thương tổn bằng dung dịch nước muối sinh lý.

- Băng thương tổn bằng gạc vô khuẩn.

- Nẹp bột cố định tùy thuộc vào vị trí phẫu thuật dây thần kinh.

VI. THEO DÕI

- Chảy máu.

- Chèn ép.

- Nhiễm khuẩn.

- Thay băng hàng ngày.

- Cắt chỉ sau 7 ngày đối với sinh thiết da.

VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN

- Choáng phản vệ.

- Chảy máu.

- Chèn ép.

- Nhiễm khuẩn.

PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ LOÉT LỖ ĐÁO KHÔNG VIÊM XƯƠNG CHO NGƯỜI BỆNH PHONG

I. ĐỊNH NGHĨA

- Loét lỗ đáo là vết loét mạn tính xảy ra trên bàn chân mất cảm giác ở người bệnh phong do thương tổn thần kinh chày sau.

- Phẫu thuật làm sạch là biện pháp lấy bỏ hết các tổ chức hoại tử, dày sừng để giúp lành sẹo nhanh hơn.

II. CHỈ ĐỊNH

Loét lỗ đáo không viêm xương.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Loét lỗ đáo ung thư hóa.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

- Bác sĩ: 1 người

- Phụ phẫu thuật: 1 điều dưỡng viên

- Hộ lý: 1 người

2. Dụng cụ

- Đèn mổ/đèn gù: 1 cái

- Cán dao mổ: 1 cái

- Kéo cong: 1 cái

- Kẹp sát trùng: 1 cái

- Nạo xương: 1 cái

- Lưỡi dao mổ: 2 cái

- Tấm vải giấy (vô trùng) trải giường.

- Povidin 10%.

- Oxy già (H₂O₂).

- Gạc vô khuẩn.

- Găng tay phẫu thuật.

- Khẩu trang, mũ.

3. Người bệnh

- Tư vấn cho người bệnh.

- Tắm, vệ sinh sạch sẽ.

4. Hồ sơ bệnh án

- Bệnh án ghi chép đầy đủ, có số hồ sơ, mã người bệnh, chẩn đoán xác định, mô tả chính xác và cụ thể thương tổn.

- Các xét nghiệm thực hiện đầy đủ cho cuộc phẫu thuật.

5. Kiểm tra người bệnh

- Kiểm tra chức năng sống.

- Kiểm tra hô hấp.

- Đánh giá thương tổn và tình trạng biến dạng do thương tổn gây ra.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

- Lựa chọn nơi thực hiện phẫu thuật (có thể trong phòng mổ, giường bệnh, hoặc tại cộng đồng).

- Nhân viên y tế đi găng vô trùng, đội mũ, đeo khẩu trang.

- Sát trùng, che tấm vải (vô khuẩn) có lỗ lên vùng mổ.

- Cắt bỏ các tổ chức hoại tử và bờ dày sừng bằng dao phẫu thuật và kéo cong phẫu thuật.

- Dùng thìa nạo (curette) nạo sạch tổ chức hoại tử. Rửa sạch thương tổn bằng oxy già và povidin 10%.

- Kiểm tra cầm máu.

- Băng ép bằng gạc tẩm vaselin.

VI. THEO DÕI

1. Ngay sau phẫu thuật

- Toàn trạng, chức năng sống, mạch, nhiệt độ, huyết áp.

- Tình trạng chảy máu.

2. Sau phẫu thuật

- Tình trạng nhiễm trùng vết mổ.

- Tình trạng mọc tổ chức hạt.

VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN

- Chảy máu: cầm máu kỹ, băng ép.

- Nhiễm trùng: rửa thay băng, dùng mỡ kháng sinh, kháng sinh toàn thân.

PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ LOÉT LỖ ĐÁO CÓ VIÊM XƯƠNG CHO NGƯỜI BỆNH PHONG

I. ĐỊNH NGHĨA

Phẫu thuật làm sạch loét lỗ đáo có viêm xương là phương pháp điều trị lấy bỏ toàn bộ xương viêm, tổ chức hoại tử, dày sừng giúp thương tổn mau lành.

II. CHỈ ĐỊNH

Loét lỗ đáo có viêm xương gồm các triệu chứng sau:

- Loét bàn chân có chảy dịch hôi, bọt khí.

- Ấn có điểm đau chói.

- Dấu hiệu chạm xương dương tính.

- X quang có hình ảnh xương viêm.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

1. Chống chỉ định tuyệt đối

Loét lỗ đáo ung thư hóa.

2. Chống chỉ định tương đối

- Cơn phản ứng phong.

- Đường máu cao.

- Bệnh tim mạch nặng.

- Suy kiệt nặng.

- Rối loạn đông máu.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

- Phẫu thuật viên: 1 bác sĩ

- Phụ phẫu thuật: 1 bác sĩ

- Phụ dụng cụ: 1 điều dưỡng viên

- Giúp việc ngoài: 1 điều dưỡng viên

2. Dụng cụ

- Đèn mổ/đèn gù: 1 cái

- Cán dao mổ: 1 cái

- Kéo cong: 1 cái

- Kẹp sát trùng: 1 cái

- Thìa nạo: 1 cái

- Lưỡi dao mổ: 1 cái

- Povidin 10%

- Oxy già (H₂O₂)

- Vaselin

- Kìm gặm xương: 1 cái

- Gạc vô trùng: 10 gói

- Tấm vải giấy (vô trùng) trải giường: 2 cái

- Găng tay phẫu thuật: 3 đôi

- Khẩu trang, mũ: 3 bộ

3. Người bệnh

- Tư vấn cho người bệnh.

- Tắm, vệ sinh sạch sẽ.

- Nhịn ăn trước phẫu thuật ít nhất 6 giờ.

- Dùng thuốc an thần trước 1 ngày.

4. Hồ sơ bệnh án

- Bệnh án ghi chép đầy đủ, có số hồ sơ, mã người bệnh, chẩn đoán xác định, mô tả chính xác và cụ thể thương tổn.

- Biên bản thông qua mổ, giấy cam đoan mổ.

- Các xét nghiệm thực hiện đầy đủ cho cuộc phẫu thuật.

5. Kiểm tra người bệnh

- Kiểm tra chức năng sống.

- Kiểm tra hô hấp, tim mạch.

- Đánh giá thương tổn và tình trạng biến dạng do thương tổn gây ra.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

- Nhân viên y tế đi găng vô trùng, đội mũ, đeo khẩu trang.

- Tư thế người bệnh nằm ngửa.

- Tê vùng hoặc tê tủy sống kết hợp với tê tại chỗ bằng xylocain 1-2%.

- Sát trùng, ga-rô cẳng chân.

- Phủ tấm vải (vô khuẩn) có lỗ lên vùng phẫu thuật.

- Cắt bỏ các tổ chức hoại tử và bờ dày sừng bằng dao phẫu thuật và kéo cong phẫu thuật.

- Dùng thìa nạo (curette) nạo sạch tổ chức hoại tử.

- Xác định vùng xương viêm, dùng kìm gặm xương và thìa nạo lấy sạch xương viêm.

- Rửa sạch thương tổn bằng oxy già và povidin 10%.

- Kiểm tra cầm máu kỹ.

- Băng ép bằng gạc povidin 10%.

VI. THEO DÕI

1. Ngay sau phẫu thuật

- Toàn trạng người bệnh, mạch, nhiệt độ, huyết áp.

- Chảy máu.

2. Sau phẫu thuật

- Nhiễm trùng vết mổ.

- Đau sau phẫu thuật.

VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN

- Chảy máu: cầm máu kỹ, băng ép.

- Nhiễm trùng: rửa thay băng, kháng sinh toàn thân.

PHẪU THUẬT CHUYỂN GÂN CƠ CHÀY SAU ĐIỀU TRỊ CHÂN CẤT CẦN CHO NGƯỜI BỆNH PHONG

I. ĐỊNH NGHĨA

Phẫu thuật chuyển gân điều trị bàn chân rủ (phẫu thuật Swnivasan) và bàn chân lật trong (varus) nhằm phục hồi chức năng gập bàn chân vào cẳng chân do liệt các cơ nhóm trước ngoài cẳng chân.

II. CHỈ ĐỊNH

- Liệt nhóm cơ trước ngoài cẳng chân trên 6 tháng, không còn khả năng phục hồi bằng vật lý trị liệu.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Cứng khớp cổ chân.

- Cụt rụt quá 3/4 bàn chân.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

- Phẫu thuật viên: 1 bác sĩ chuyên khoa đã được đào tạo về kỹ thuật.

- Phụ mổ: 2 người

- Bác sĩ gây mê: 1 người

- Dụng cụ viên: 1 người

2. Dụng cụ

- Bàn mổ.

- Bàn dụng cụ.

- Dao điện (để cầm máu).

- Bộ dụng cụ phẫu thuật chuyển gân.

- Thuốc và vật tư tiêu hao.

+ Dung dịch sát khuẩn: povidin 10%.

+ Dung dịch nước NaCl 9‰.

+ Gạc vô khuẩn.

+ Chỉ khâu.

+ Tấm vải (vô khuẩn) có lỗ phủ vùng mổ (bằng vải hay bằng giấy).

+ Áo mổ.

+ Găng vô khuẩn.

3. Người bệnh

- Tư vấn và giải thích cho người bệnh:

+ Tình trạng bệnh.

+ Sự cần thiết phải phẫu thuật chuyển gân điều trị phục hồi chức năng bàn chân.

+ Các bước thực hiện.

+ Các biến chứng có thể có.

+ Chi phí (miễn phí).

- Kiểm tra:

+ Thời gian bị bệnh.

+ Thời gian điều trị phục hồi bằng vật lý trị liệu và tiến triển của bệnh (dựa vào các phiếu đánh giá tàn tật).

+ Tiền sử dị ứng của người bệnh: đặc biệt với thuốc tê như lidocain, xylocain.

+ Các bệnh rối loạn đông máu.

+ Sử dụng các thuốc chống đông.

+ Các bệnh mạn tính: hen phế quản, các bệnh tim mạch, tiểu đường.

+ Hỏi tiền sử choáng phản vệ của người bệnh.

+ Tình trạng ăn uống trước khi làm thủ thuật.

4. Hồ sơ bệnh án

- Kiểm tra chỉ định của bác sĩ: hồ sơ bệnh án, phiếu duyệt mổ, giấy cam đoan của người bệnh.

- Kiểm tra các xét nghiệm.

- Các thuốc đã dùng.

- Kiểm tra tình trạng máu chảy, máu đông.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Chuẩn bị người bệnh

- Nhịn ăn sáng.

- Vệ sinh hai chân (rửa bằng xà phòng từ đùi xuống bàn chân từ tối hôm trước).

- Tư thế người bệnh nằm ngửa thoải mái, thuận lợi cho việc tiến hành thủ thuật.

2. Người thực hiện

Đội mũ, mang khẩu trang, rửa tay, đeo găng vô khuẩn.

3. Gây tê tủy sống

4. Tiến hành thủ thuật

- Sát khuẩn từ đùi xuống hết bàn và ngón chân.

- Trải tấm vải (vô khuẩn) có lỗ phủ vùng mổ.

4.1. Phẫu tích lấy gân cơ chày sau

- Rạch da 2 cm theo nếp lằn da phía dưới mắt cá trong.

- Qua da, tổ chức dưới da, bộc lộ gân cơ chày sau sát nơi bám tận.

- Cắt gân cơ chày sau sát nơi bám tận.

4.2. Chuyển gân cơ chày sau lên 1/3 dưới cẳng chân

- Rạch da dài 10 cm phía sau trong 1/3 dưới cẳng chân.

- Qua da, tổ chức dưới da bộc lộ gân cơ chày sau và đưa gân cơ chày sau lên vị trí này.

4.3. Chuyển gân cơ chày sau ra phía trước cẳng chân qua màng gian cốt

- Rạch da 10 cm ở 1/3 giữa phía trước ngoài cẳng chân, song song và cách mào trước xương chày 2 cm.

- Qua da, tổ chức dưới da, cân cơ trước ngoài cẳng chân bộc lộ khoảng gian cốt giữa xương chày và xương mác.

- Dùng kéo đầu tù tạo một cửa sổ ở màng liên cốt.

- Dùng chuyển gân luồn gân cơ chày sau từ sau ra trước qua màng gian cốt.

4.4. Bộc lộ gân cơ duỗi ngón cái và các gân cơ duỗi chung ngón chân ở mu chân

- Rạch da 2 cm trên gân cơ duỗi ngón cái, song song và cách nếp lằn cổ chân 3 cm, ở bàn chân qua da và cân nông, bộc lộ gân cơ duỗi ngón cái.

- Rạch da 2 cm phía trên gân cơ duỗi chung các ngón, qua cân nông, bộc lộ gân cơ duỗi chung các ngón chân.

4.5. Nối gân cơ chày sau vào gân cơ duỗi ngón cái và gân cơ duỗi chung ngón chân

- Chia gân cơ chày sau thành hai nhánh bằng nhau.

- Luồn hai nhánh cân cơ chày sau xuống phía dưới cổ chân, một nhánh nối với gân cơ duỗi ngón cái, một nhánh nối với gân cơ duỗi chung ngón chân tư thế: gối gấp 90^o, cẳng bàn chân 80^o.

- Kiểm tra cầm máu.

- Khâu da.

- Khâu tổn khuyết: khâu hai lớp, mũi rời.

- Bột cẳng bàn chân ở tư thế bàn chân gấp 70^o - 80^o vào cẳng chân.

VI. THEO DÕI

- Chảy máu.

- Chèn ép bột.

- Nhiễm khuẩn.

- Bỏ bột sau 4 tuần.

- Cắt chỉ.

- Tập vật lý trị liệu.

VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN

- Chảy máu: lấy máu tụ.

- Chèn ép bột: làm lại bột.

- Nhiễm khuẩn: kháng sinh.

PHẪU THUẬT CHUYỂN GÂN GẤP CHUNG NÔNG ĐIỀU TRỊ CÒ MỀM CÁC NGÓN TAY CHO NGƯỜI BỆNH PHONG BẰNG KỸ THUẬT LITTLER

I. ĐỊNH NGHĨA

Phẫu thuật littler là kỹ thuật dùng gân gấp chung nông của ngón 4 (hoặc ngón 3) bàn tay để thay thế chức năng các cơ giun bị liệt do tổn thương dây thần kinh trụ đơn thuần hoặc kết hợp dây thần kinh giữa.

II. CHỈ ĐỊNH

Cò mềm các ngón tay trên 6 tháng.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Người bệnh đang đa hóa trị liệu

- Người bệnh đang có phản ứng phong

- Cò cứng ngón tay.

- Cơ lực của gân cơ gấp chung nông ngón 4 dưới bậc 4.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

- Bác sĩ phẫu thuật: 2 người

- Bác sĩ gây mê: 1 người

- Điều dưỡng viên: 1 người

- Kỹ thuật viên gây mê: 1 người

2. Dụng cụ

- Cán dao số 3: 1 chiếc

- Kìm cặp kim: 1 chiếc

- Kẹp phẫu tích: 2 chiếc

- Kẹp sát khuẩn: 1 chiếc

- Kẹp xăng: 4 chiếc

- Kẹp cầm máu: 4 chiếc

- Dụng cụ luồn gân: 1 chiếc

- Bát đựng dung dịch sát khuẩn: 1 chiếc

- Kéo bóc tách: 1 chiếc

- Kéo cắt chỉ:

- Lưỡi dao số 15: 1 chiếc

- Chỉ PDS 4/0 hoặc vicryl 4/0: 2 sợi

- Chỉ prolene 4/0: 2 sợi

- Gạc vô khuẩn: 5 gói

- Găng tay vô trùng: 4 đôi

- Áo mổ vô khuẩn: 4 chiếc

- Bột: 3 cuộn

- Giấy cuộn: 2 cuộn

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Người bệnh

Tư vấn cho người bệnh:

- Sự cần thiết điều trị phẫu thuật.

- Quy trình phẫu thuật.

- Tai biến có thể gặp.

2. Kiểm tra

- Phiếu lượng giá tàn tật.

- Chỉ định, chống chỉ định.

- Tiền sử dị ứng, các bệnh mạn tính.

- Các thuốc đang dùng: thuốc chống đông.

- Hồ sơ bệnh án.

+ Bệnh án đầy đủ: lâm sàng, xét nghiệm, sơ kết bệnh án, hội chẩn duyệt phẫu thuật.

+ Cam kết tự nguyện phẫu thuật của người bệnh.

+ Chụp ảnh trước, trong và sau phẫu thuật.

3. Thực hiện kỹ thuật

- Gây tê đám rối cánh tay.

- Sát khuẩn cánh cẳng bàn tay bằng dung dịch betadin.

- Ga-rô cánh tay.

- Rạch da bờ ngoài đốt gần ngón 4, bộc lộ và cắt gân cơ gấp nông ngón 4 sát nơi bám tận.

- Rạch da theo đường chỉ tay ở giữa lòng bàn tay và rút gân cơ gấp nông ngón 4 qua vị trí này.

- Chia gân làm 4 dải bằng nhau.

- Rạch da đốt gần bờ trong ngón 2 và bờ ngoài các ngón 3, 4, 5 để bộc lộ dải bên.

- Dùng luồn gân đưa lần lượt các dải gân chuyển đến các ngón.

- Dùng chỉ prolene khâu cố định các dải gân chuyền vào giải bên ngón tay sau khi để các ngón tay ở tư thế cơ giun (gập khớp bàn đốt và duỗi các khớp liên đốt).

Cổ tay gập 30^o

Gập bàn ngón:              2 ® góc 45^o

                                    3 ® góc 45^o

                                    4 ® góc 50^o

                                    5 ® góc 55^o

- Kiểm tra độ căng đều của các dải gân chuyển.

- Tháo ga-rô, kiểm tra cầm máu.

- Khâu da 2 lớp.

- Cố định bằng bột cẳng bàn tay ở tư thế cổ tay gập 30^o và ngón tay gập 60^o trong 3 tuần. Bó bột ống các ngón dài thêm một tuần.

- Vật lý trị liệu sau tháo bột.

VI. THEO DÕI

- Theo dõi tình trạng toàn thân.

- Theo dõi tình trạng vết mổ: chảy máu, nhiễm trùng, đau sau mổ.

- Chèn ép bột.

VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN

- Sốc: xử trí theo phác đồ.

- Chảy máu: tháo bột, mở vết mổ, lấy máu tụ, kiểm tra cầm máu.

- Chèn ép bột: rạch bột.

- Nhiễm khuẩn: phải tháo bột sớm, cấy mủ, cho kháng sinh.

PHẪU THUẬT CHUYỂN GÂN ĐIỀU TRỊ LIỆT ĐỐI CHIẾU NGÓN TAY CÁI CHO NGƯỜI BỆNH PHONG

I. ĐỊNH NGHĨA

Ngón cái giữ vai trò rất quan trọng trong hoạt động cầm nắm của bàn tay. Khi các cơ vận động ngón cái bị liệt do tổn thương dây thần kinh giữa, làm mất chức năng dạng và đối chiếu của ngón cái, ảnh hưởng nghiêm trọng tới chức năng của bàn tay.

Phẫu thuật chuyển gân phục hồi đối và dạng ngón cái là phẫu thuật dùng gân cơ còn chức năng ở tay (gân cơ gấp nông ngón tay, gân cơ gan tay dài) để thay thế một phần hay toàn bộ chức năng của cơ bị liệt ở ngón tay các (cơ đối chiếu và các cơ dạng ngón cái).

II. CHỈ ĐỊNH

Liệt không hồi phục các cơ dạng và đối chiếu ngón cái với các điều kiện cần và đủ sau:

- Góc giữa ngón cái và ngón trỏ lớn hơn 700.

- Khớp bàn ngón một không quá duỗi.

- Khớp cổ ngón tay cái ổn định.

- Lực gân cơ chuyển để phục hồi ngón cái > 4 (thường là gân gấp chung nông ngón 4).

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Hố khẩu cái hẹp: góc giữa ngón cái và ngón trỏ nhỏ hơn 300.

- Khớp bàn ngón một quá duỗi.

- Cò cứng các khớp cổ ngón cái và các ngón tay dài.

- Gân chuyển để phục hồi ngón cái (thường là gân gấp chung nông ngón 4) không đủ mạnh.

- Người bệnh không đồng ý phẫu thuật.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

- Bác sĩ phẫu thuật: 2 người

- Bác sĩ gây mê: 1 người

- Điều dưỡng viên: 2 người

- Kỹ thuật viên gây mê: 1 người

2. Dụng cụ

- Cán dao số 3: 1 chiếc

- Kìm cặp kim: 1 chiếc

- Kẹp phẫu tích: 1 chiếc

- Kẹp sát khuẩn: 2 chiếc

- Kẹp xăng: 1 chiếc

- Kẹp cầm máu: 4 chiếc

- Dụng cụ luồn gân: 1 chiếc

- Bát đựng dung dịch sát khuẩn: 2 chiếc

- Kéo bóc tách: 2 chiếc

- Kéo cắt chỉ: 1 chiếc

- Lưỡi dao số 15: 1 chiếc

- Chỉ PDS 4/0 hoặc vicryl 4/0: 2 sợi

- Chỉ Prolène 4/0: 4 sợi

- Gạc vô khuẩn: 5 gói

- Găng tay vô khuẩn: 06 đôi

- Găng tay thường: 06 đôi

- Áo mổ vô khuẩn: 05 chiếc

- Bột:

- Giấy cuốn: 03 cuộn

3. Người bệnh

Được giải thích về lý do phải phẫu thuật, quy trình kỹ thuật, lợi và bất lợi của phẫu thuật.

4. Hồ sơ bệnh án

Có đầy đủ tiêu chuẩn theo quy định chung, ngoài ra còn phải có phiếu ghi các thông số đánh giá chức năng ngón cái trước mổ.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Kiểm tra hồ sơ

2. Khám lại người bệnh trước mổ

3. Thực hiện kỹ thuật

- Rạch da, bộc lộ và cắt gân cơ gấp nông ngón bốn ở bám tận.

- Rạch da và rút gân cơ gấp nông ngón 4 ở cổ tay, đồng thời bộc lộ gân cơ gấp cổ tay trụ.

- Tạo ròng rọc tại đầu xa gân cơ gấp cổ tay trụ.

- Rút gân cơ gấp nông ngón bốn tại cổ tay, luồn gân này qua ròng rọc vừa tạo ở gân gấp cổ tay trụ.

- Chia gân cấy chuyển làm hai nhánh, dùng luồn gân đưa hai nhánh xuống ô mô cái. Một nhánh được khâu vào gân duỗi dài ngón cái ở bám tận, nhánh còn lại khâu vào bám tận của gân cơ khép ngón cái sau khi để ngón cái dạng tối đa, ngón cái ở tư thế xoay trong và gập 30^o, cổ tay gập 30^o.

- Khâu da 2 lớp.

- Cố định ngón cái bằng bột trong 3 tuần.

- Sau 3 tuần tháo bột.

- Bó bột số 8 ngón cái thêm một tuần.

- Tập vật lý trị liệu ngón cái.

VI. THEO DÕI

- Sau mổ người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu sinh tồn và nhiễm khuẩn.

- Tập vật lý trị liệu để vận động cơ chuyển 1-2 tuần.

- Sau khi ra viện, người bệnh cần được theo dõi để sử dụng hợp lý ngón cái đã được phẫu thuật.

VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN

- Nếu nhiễm khuẩn phải tháo bột sớm, cấy mủ, cho kháng sinh.

- Nếu chức năng ngón cái chưa được cải thiện hoặc cải thiện ít cần phải đánh giá lại và phẫu thuật phục hồi sau 6 tháng.

PHẪU THUẬT TẠO HÌNH LÔNG MÀY BẰNG MẢNH GHÉP DA ĐẦU TỰ DO CHO NGƯỜI BỆNH PHONG

I. ĐỊNH NGHĨA

Phẫu thuật tạo hình lông mày bằng mảnh ghép da đầu tự do là kỹ thuật nhằm phục hồi lại lông mày đã rụng vĩnh viễn một phần hay toàn bộ. Đây là kỹ thuật đơn giản, hiệu quả, có thể áp dụng tại địa phương.

II. CHỈ ĐỊNH

Người bệnh phong bị rụng lông mày vĩnh viễn một phần hay toàn bộ.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Người bệnh đang đa hóa trị liệu, hoặc có phản ứng phong.

- Người bệnh mắc bệnh cấp tính không có chỉ định phẫu thuật.

- Người bệnh không chấp nhận phẫu thuật hoặc có trạng thái tâm lý không ổn định.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

- Phẫu thuật viên: 1 bác sĩ

- Phụ phẫu thuật: 1 bác sĩ

- Phụ dụng cụ: 1 điều dưỡng viên

- Giúp việc ngoài: 1 điều dưỡng viên

2. Người bệnh

- Tư vấn cho người bệnh:

+ Tình trạng bệnh, sự cần thiết điều trị phẫu thuật.

+ Quy trình phẫu thuật.

+ Hiệu quả phẫu thuật.

+ Tai biến có thể gặp.

- Kiểm tra:

+ Chỉ định, chống chỉ định.

 + Tiền sử dị ứng, các bệnh mạn tính.

+ Các thuốc đang dùng: thuốc chống đông.

+ Tình trạng ăn uống trước khi phẫu thuật.

3. Hồ sơ bệnh án

- Bệnh án đầy đủ: lâm sàng, xét nghiệm, sơ kết bệnh án, hội chẩn duyệt phẫu thuật.

- Cam kết tự nguyện phẫu thuật của người bệnh.

- Chụp ảnh trước, trong và sau phẫu thuật.

4. Dụng cụ

- Dụng cụ thường:

+ Kẹp sát trùng: 1 cái

+ Bát/khay inox: 3 cái

+ Cán dao số 3: 1 cái

+ Móc da: 2 cái

+ Kẹp phẫu tích có mấu: 1 cái

+ Kẹp phẫu tích không mấu: 1 cái

+ Kìm kẹp kim: 1 cái

+ Kìm cầm máu: 2 cái

+ Kéo phẫu tích: 1 cái

+ Kéo cắt chỉ: 1 cái

- Vật tư tiêu hao:

+ Dung dịch rửa tay: 30 ml

+ Mũ, khẩu trang: 3 bộ

+ Áo phẫu thuật: 3 cái

+ Găng vô khuẩn: 3 đôi

+ Tấm vải (vô khuẩn) có lỗ phủ vùng mổ: 3 cái

+ Gạc vô khuẩn: 20 cái

+ Gạc urgo tull: 1 cái

+ Mỡ kháng sinh: 1 ống

+ Băng chun: 1 cuộn

+ Băng dính chun: 50 cm

+ Betadin: 50 ml

+ Cồn 70^o: 50 ml

+ Natri clorua 0,9%: 500 ml

+ Xylocain 1%: 40 ml

+ Bơm tiêm 20 ml: 1 cái

+ Bơm tiêm 05 ml: 1 cái

+ Dao mổ số 15: 1 cái

+ Chỉ vicryl 3.0: 1 sợi

+ Chỉ vicryl 6.0: 1 sợi

+ Chỉ nylon 3.0: 1 sợi

+ Chỉ nylon 5.0: 4 sợi

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Nơi thực hiện phẫu thuật

Phòng mổ hoặc phòng tiểu phẫu.

2. Chuẩn bị người bệnh

Tắm gội, làm sạch, sát khuẩn, băng kín vùng mổ trước phẫu thuật 8 giờ.

3. Người thực hiện

Đội mũ, đeo khẩu trang, rửa tay, mặc áo phẫu thuật, đeo găng vô khuẩn.

4. Thực hiện kỹ thuật

- Tư thế:

+ Người bệnh nằm ngửa.

+ Đầu nghiêng một bên.

- Vô khuẩn:

+ Sát khuẩn rộng vùng phẫu thuật.

+ Trải tấm vải (vô khuẩn) có lỗ phủ vùng mổ.

- Vô cảm:

+ Tiền mê (nếu cần).

+ Tê tại chỗ xylocain 1% + adrenalin 1/100.000.

- Thiết kế:

Cung mày: vẽ viền cung mày với vị trí, hình dáng thích hợp.

Da đầu: vẽ mảnh ghép với hình dạng tương ứng (chú ý chiều nang tóc).

Lấy mảnh ghép:

+ Rạch da theo đường viền, hướng mũi dao ra ngoài.

+ Mảnh ghép được lấy sâu đến lớp cân.

+ Loại bỏ bớt lớp mỡ, tránh làm tổn thương nang tóc.

PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ MẮT THỎ CHO NGƯỜI BỆNH PHONG BẰNG KỸ THUẬT JOHNSON

I. ĐỊNH NGHĨA

Mắt thỏ là tình trạng hai bờ mi trên và dưới không khép sát vào nhau khi nhắm mắt do liệt nhánh nông của dây thần kinh số VII chi phối vận động cho các bó cơ vòng mi.

Phẫu thuật Jonhson là kỹ thuật sử dụng cân cơ thái dương được nối dài bằng cân đùi nhằm thay thế chức năng cơ vòng mi.

II. CHỈ ĐỊNH

Người bệnh phong bị liệt cơ vòng mi không hồi phục.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Người bệnh đang đa hóa trị liệu và/hoặc có phản ứng phong. Người bệnh mắc bệnh cấp tính không có chỉ định phẫu thuật.

Người bệnh không chấp nhận phẫu thuật hoặc có trạng thái tâm lý không ổn định.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

- Phẫu thuật viên: 1 bác sĩ

- Phụ phẫu thuật: 1 bác sĩ

- Phụ dụng cụ: 1 điều dưỡng viên

- Giúp việc ngoài: 1 điều dưỡng viên

2. Người bệnh

- Tư vấn người bệnh:

+ Tình trạng bệnh, sự cần thiết phải điều trị phẫu thuật.

+ Quy trình phẫu thuật.

+ Hiệu quả phẫu thuật.

+ Tai biến có thể gặp.

- Kiểm tra:

+ Khám chuyên khoa mắt.

+ Tiền sử dị ứng, các bệnh mạn tính.

+ Chỉ định, chống chỉ định.

+ Các thuốc đang dùng: thuốc chống đông.

+ Tình trạng ăn uống trước khi phẫu thuật.

- Tập vật lý trước phẫu thuật:

+ Tập cơ thái dương bằng cắn răng hay nhai kẹo.

+ Thử cảm giác giác mạc.

+ Thử cảm giác da mặt.

+ Đo độ hở mi khi nhắm mắt nhẹ và nhắm mắt chặt.

3. Hồ sơ bệnh án

- Bệnh án đầy đủ: lâm sàng, xét nghiệm, sơ kết bệnh án, hội chẩn duyệt phẫu thuật.

- Cam kết tự nguyện phẫu thuật của người bệnh.

- Chụp ảnh trước, trong và sau phẫu thuật.

4. Dụng cụ phẫu thuật

- Dụng cụ thường:

+ Kẹp sát trùng: 1 cái

+ Bát/khay inox: 3 cái

+ Cán dao số 3: 1 cái

+ Móc da: 2 cái

+ Kẹp phẫu tích có mấu: 1 cái

+ Kẹp phẫu tích không mấu: 1 cái

+ Kìm kẹp kim: 1 cái

+ Kìm cầm máu: 2 cái

+ Kéo phẫu tích: 1 cái

+ Kéo cắt chỉ: 1 cái

- Dụng cụ chuyên:

+ Kim luồn cân ở bờ mi: 1 cái

+ Dụng cụ lấy cân đùi: 1 cái

+ Luồn gân: 1 cái

- Vật tư tiêu hao:

+ Dung dịch rửa tay: 30 ml

+ Mũ, khẩu trang: 3 bộ

+ Áo phẫu thuật: 3 cái

+ Găng vô khuẩn: 3 đôi

+ Tấm vải (vô khuẩn) có lỗ phủ vùng mổ: 3 cái

+ Gạc vô khuẩn: 20 cái

+ Gạc urgo tull: 1 cái

+ Mỡ kháng sinh: 1 ống

+ Băng chun: 1 cuộn

+ Băng dính chun: 50 cm

+ Betadin: 50 ml

+ Cồn 70^o: 50 ml

+ Natri clorua 0,9%: 500 ml

+ Xylocain 1%: 20 ml

+ Bơm tiêm 20 ml: 1 cái

+ Bơm tiêm 05 ml: 1 cái

+ Dao mổ số 15: 1 cái

+ Chỉ vicryl 5.0: 1 sợi

+ Chỉ nylon 5.0: 1 sợi

+ Chỉ nylon 6.0: 1 sợi

+ Chỉ prolene 4.0: 1 sợi

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Nơi thực hiện phẫu thuật

Phòng mổ

2. Chuẩn bị người bệnh

Tắm gội. Nhỏ mắt dung dịch nước muối sinh lý trước phẫu thuật 2-3 ngày.

3. Người thực hiện

Đội mũ, đeo khẩu trang, rửa tay, mặc áo phẫu thuật, đeo găng vô khuẩn

4. Thực hiện kỹ thuật

Tư thế

- Người bệnh nằm ngửa.

- Đầu nghiêng một bên.

Vô khuẩn

- Sát khuẩn rộng vùng phẫu thuật.

- Trải tấm vải (vô khuẩn) có lỗ phủ vùng mổ.

Vô cảm

- Tiền mê.

- Tê tại chỗ xylocain 1% + adrenalin 1/100.000.

Phẫu thuật lấy cân cơ đùi

- Rạch da theo chiều ngang, mặt ngoài đùi dài 2 cm, trên gối 5 cm.

- Bộc lộ cân đùi.

- Dùng dụng cụ lấy cân lấy 1 dải cân dài 20 cm, rộng 1-1,5 cm.

- Đóng da 2 lớp: vicryl 5.0, nylon 5.0.

Phẫu thuật khép mi

- Rạch da theo đường cong vành tai, dài 5 cm, cách bờ trên tai 2 cm.

- Bộc lộ, phẫu tích lấy một dải cân cơ thái dương đến tận màng xương.

- Nối dải cân cơ thái dương với cân đùi: prolene 4.0.

- Rạch da theo chiều ngang dài 1 cm cách góc mắt ngoài 0,5 cm.

- Tạo đường hầm, chuyển dải cân đùi tới góc mắt ngoài.

- Chia đôi dải cân đùi ở góc mắt ngoài.

- Rạch da hình S dài 0,5 cm cách góc mắt trong 0,5 cm.

- Bộc lộ dây chằng mi trong.

- Luồn hai nhánh cân đùi dưới da mi trên và dưới, khâu với dây chằng.

- Đóng da 2 lớp: vicryl 5.0, nylon 5.0.

- Mỡ kháng sinh.

VI. THEO DÕI

- Ăn lỏng, không nhai trong 3 ngày. Tránh nhai mạnh trong 3 tuần.

- Theo dõi tình trạng toàn thân.

- Theo dõi tình trạng vết mổ: chảy máu, nhiễm trùng.

- Thay băng hàng ngày.

- Cắt chỉ sau 7-10 ngày.

- Kháng sinh tại chỗ, toàn thân: 5-7 ngày.

- Giảm đau, chống phù nề.

V. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ

1. Trong phẫu thuật

- Sốc phản vệ.

- Chảy máu.

2. Sau phẫu thuật

- Tai biến gần:

+ Tụ máu.

+ Chảy nước mắt.

+ Nhiễm trùng vết mổ.

- Tai biến xa:

+ Dính gân chuyển.

+ Hở mi trở lại do gân chuyển quá trùng.

+ Thoát vị cơ đùi sau lấy cân đùi.

ĐIỀU TRỊ LỘN MI DƯỚI (ECTROPION) CHO NGƯỜI BỆNH PHONG BẰNG PHẪU THUẬT THU NGẮN BỜ MI

I. ĐỊNH NGHĨA

Lộn mi dưới là tình trạng kết mạc mi lộn ra ngoài do liệt cơ vòng mi với kết hợp giãn dây chằng ngoài và lỏng lẻo tổ chức.

Có nhiều phương pháp phẫu thuật điều trị lộn mi tùy theo mức độ. Kỹ thuật thu ngắn bờ mi là phẫu thuật hay được sử dụng nhất.

II. CHỈ ĐỊNH

Lộn mi mức độ nhẹ và trung bình không hồi phục

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Người bệnh đang hóa trị liệu và/hoặc có phản ứng phong.

- Người bệnh đang mắc bệnh cấp không có chỉ định phẫu thuật.

- Người bệnh có trạng thái tâm lý không ổn định.

- Người bệnh không chấp nhận phẫu thuật.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

- Phẫu thuật viên: 1 bác sĩ

- Phụ phẫu thuật: 1 bác sĩ

- Phụ dụng cụ: 1 điều dưỡng viên

- Giúp việc ngoài: 1 điều dưỡng viên

2. Người bệnh

- Tư vấn cho người bệnh:

+ Tình trạng bệnh, sự cần thiết phải điều trị phẫu thuật.

+ Quy trình phẫu thuật.

+ Hiệu quả phẫu thuật.

+ Tai biến có thể gặp.

- Kiểm tra:

+ Khám chuyên khoa mắt.

+ Tiền sử dị ứng, các bệnh mạn tính.

+ Chỉ định, chống chỉ định.

+ Các thuốc đang dùng: thuốc chống đông.

+ Tình trạng ăn uống trước khi phẫu thuật.

3. Hồ sơ bệnh án

- Bệnh án đầy đủ: lâm sàng, xét nghiệm, sơ kết bệnh án, hội chẩn duyệt phẫu thuật.

- Cam kết tự nguyện phẫu thuật của người bệnh.

- Chụp ảnh trước, trong và sau phẫu thuật.

4. Dụng cụ

- Dụng cụ thường:

+ Kẹp sát trùng: 1 cái

+ Bát/khay inox: 3 cái

+ Cán dao số 3: 1 cái

+ Móc da: 2 cái

+ Kẹp phẫu tích có mấu: 1 cái

+ Kẹp phẫu tích không mấu: 1 cái

+ Kìm kẹp kim: 1 cái

+ Kìm cầm máu: 2 cái

+ Kéo phẫu tích: 1 cái

+ Kéo cắt chỉ: 1 cái

- Vật tư tiêu hao:

+ Dung dịch rửa tay: 30 ml

+ Mũ, khẩu trang: 3 bộ

+ Áo phẫu thuật: 3 cái

+ Găng vô khuẩn: 3 đôi

+ Tấm vải (vô khuẩn) có lỗ phủ vùng mổ: 3 cái

+ Gạc vô khuẩn: 20 cái

+ Gạc urgo tull: 1 cái

+ Mỡ kháng sinh: 1 ống

+ Băng dính giấy: 50 cm

+ Betadin: 50 ml

+ Cồn 700: 50 ml

+ Natri clorua 0,9%: 500 ml

+ Xylocain 1%: 4 ml

+ Bơm tiêm 05 ml: 1 cái

+ Dao mổ số 15: 1 cái

+ Chỉ vicryl 5.0: 1 sợi

+ Chỉ nylon 6.0: 1 sợi

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Nơi thực hiện phẫu thuật

Phòng mổ.

2. Chuẩn bị người bệnh

Nhỏ mắt dung dịch nước muối sinh lý trước phẫu thuật 2-3 ngày.

3. Người thực hiện

Đội mũ, đeo khẩu trang, rửa tay, mặc áo phẫu thuật, đeo găng vô khuẩn.

4. Thực hiện kỹ thuật

- Tư thế:

+ Người bệnh nằm ngửa.

+ Đầu thẳng.

- Vô khuẩn:

+ Sát khuẩn rộng vùng phẫu thuật.

+ Trải tấm vải (vô khuẩn) có lỗ phủ vùng mổ.

- Vô cảm:

+ Tiền mê.

+ Tê tại chỗ xylocain 1% + adrenalin 1/100.000

- Phẫu thuật:

+ Rạch da dài 1,5 cm theo đường nếp da từ góc ngoài mắt.

+ Bóc tách mi dưới, bộc lộ dây chằng góc ngoài.

+ Cắt bỏ sụn mi dưới, kết mạc, cơ vòng mi vừa đủ làm căng mi.

+ Khâu phục hồi sụn mi với dây chằng góc ngoài bằng chỉ prolene 6/0 đạt độ căng cần thiết cho mi dưới.

+ Cắt bỏ da thừa và khâu phục hồi góc ngoài mi mắt bằng chỉ prolene 6/0.

+ Mỡ kháng sinh.

+ Băng ép.

VI. THEO DÕI

- Tình trạng toàn thân.

- Tình trạng vết mổ: chảy máu, nhiễm trùng.

VII. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ

1. Trong phẫu thuật

- Sốc phản vệ: xử trí theo phác đồ.

- Chảy máu: cầm máu.

2. Sau phẫu thuật

- Tai biến gần:

+ Tụ máu: lấy máu tụ.

+ Chảy nước mắt: kiểm tra ống lệ.

+ Nhiễm trùng vết mổ: kháng sinh.

- Tai biến xa:

+ Lộn mi trở lại: vật lý trị liệu, phẫu thuật sau 6 tháng (nếu cần).

PHẪU THUẬT NÂNG SỐNG MŨI BẰNG GHÉP SILICON CHO NGƯỜI BỆNH PHONG

I. ĐỊNH NGHĨA

Phẫu thuật nâng sống mũi bằng ghép silicon cho người bệnh phong nhằm tạo hình lại sống mũi bị sập do bệnh phong gây nên.

II. CHỈ ĐỊNH

Người bệnh phong bị sập sống mũi ảnh hưởng đến chức năng, thẩm mỹ.

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Người bệnh có tiền sử dị ứng với silicon.

- Người bệnh đang đa hóa trị liệu, hoặc có phản ứng phong.

- Người bệnh mắc bệnh cấp tính không có chỉ định phẫu thuật.

- Người bệnh không chấp nhận phẫu thuật hoặc có trạng thái tâm lý không ổn định.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện

- Phẫu thuật viên: 1 bác sĩ

- Phụ phẫu thuật: 1 bác sĩ

- Phụ dụng cụ: 1 điều dưỡng viên

- Giúp việc ngoài: 1 điều dưỡng viên

2. Người bệnh

- Tư vấn cho người bệnh:

+ Tình trạng bệnh, sự cần thiết phải điều trị phẫu thuật.

+ Quy trình phẫu thuật.

+ Hiệu quả phẫu thuật.

+ Tai biến có thể gặp.

- Kiểm tra:

+ Khám chuyên khoa tai mũi họng.

+ Tiền sử dị ứng, các bệnh mạn tính.

+ Chỉ định, chống chỉ định.

+ Các thuốc đang dùng: thuốc chống đông.

+ Tình trạng ăn uống trước khi phẫu thuật.

3. Hồ sơ bệnh án

- Bệnh án đầy đủ: lâm sàng, xét nghiệm, hội chẩn, sơ kết.

- Cam kết tự nguyện phẫu thuật của người bệnh.

- Duyệt mổ.

- Chụp ảnh trước, trong và sau phẫu thuật.

4. Dụng cụ phẫu thuật

- Dụng cụ thường:

+ Kẹp sát trùng: 1 cái

+ Bát/khay inox: 3 cái

+ Cán dao số 3: 1 cái

+ Móc da: 2 cái

+ Kẹp phẫu tích có mấu: 1 cái

+ Kẹp phẫu tích không mấu: 1 cái

+ Kìm kẹp kim: 1 cái

+ Kìm cầm máu: 2 cái

+ Kéo phẫu tích: 1 cái

+ Kéo cắt chỉ: 1 cái

- Dụng cụ chuyên:

+ Lóc màng trán: 1 cái

- Vật tư tiêu hao:

+ Dung dịch rửa tay: 30 ml

+ Mũ, khẩu trang: 3 bộ

+ Áo phẫu thuật: 3 cái

+ Găng vô khuẩn: 3 đôi

+ Tấm vải (vô khuẩn) có lỗ phủ vùng mổ: 3 cái

+ Gạc vô khuẩn: 20 cái

+ Mèche mũi: 1 cái

+ Mỡ kháng sinh: 01 ống

+ Băng dính giấy: 50 cm

+ Betadin: 50 ml

+ Cồn 700: 50 ml

+ Natri clorua 0,9%: 500 ml

+ Xylocain 1%: 4 ml

+ Adrenalin 1mg/1ml: 1 ống

+ Solumedrol 40mg: 1 lọ

+ Bơm tiêm 10 ml: 1 cái

+ Bơm tiêm 05 ml: 1 cái

+ Dao mổ số 15: 1 cái

+ Chỉ vicryl 5.0: 1 sợi

+ Chỉ nylon 5.0: 1 sợi

+ Sống mũi silicon: 1 cái

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Nơi thực hiện phẫu thuật

Phòng mổ hoặc phòng tiểu phẫu.

2. Chuẩn bị người bệnh

Làm sạch vùng phẫu thuật, nhỏ mũi dung dịch nước muối sinh lý 2-3 ngày trước khi phẫu thuật.

3. Người thực hiện

Đội mũ, đeo khẩu trang, rửa tay, mặc áo phẫu thuật, đeo găng vô khuẩn

4. Thực hiện kỹ thuật

Tư thế:

- Người bệnh nằm ngửa.

- Cằm nâng cao vừa phải.

Vô khuẩn:

- Sát khuẩn rộng vùng phẫu thuật.

- Trải tấm vải (vô khuẩn) có lỗ phủ vùng mổ.

Comment H1:

Vô cảm:

- Tê tại chỗ bằng xylocain 1% có adrenalin 1/100.000.

Ghép silicon:

- Đặt mèche lỗ mũi bên rạch da.

- Rạch da theo đường viền lỗ mũi một bên hoặc hai bên.

- Bóc tách, tạo khoang đặt mảnh ghép silicon.

- Lóc màng xương trán phía gốc mũi.

- ép cầm máu.

- Gọt silicon có chiều cao, độ dầy, hình dáng phù hợp.