Nghị quyết 14-NQ/TW năm 1996 về lãnh đạo cuộc đấu tranh chống tham nhũng do Bộ Chính trị ban hành

BỘ CHÍNH TRỊ --------	ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM ---------------
Số: 14-NQ/TW	Ngày 15 tháng 5 năm 1996

.

NGHỊ QUYẾT

VỀ LÃNH ĐẠO CUỘC ĐẤU TRANH CHỐNG THAM NHŨNG

Thực hiện các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng, Nhà nước về đấu tranh chống tham nhũng, các ngành, các cấp đã có cố gắng và đạt được một số kết quả: phát hiện và xử lý được một số vụ tham nhũng, trừng trị những kẻ đục khoét tài sản của Nhà nước, tập thể và của nhân dân; thu hồi lại cho Nhà nước và trả lại cho dân một số tài sản đã bị bọn tham nhũng chiếm dụng.

Tuy nhiên, cuộc đấu tranh chống tham nhũng đạt hiệu quả rất thấp. Tham nhũng vẫn diễn ra tràn lan, phổ biến, thậm chí có địa phương, có lĩnh vực còn nghiêm trọng hơn trước. Tình trạng tham nhũng đã và đang gây ra hậu quả hết sức nghiêm trọng, làm xói mòn bản chất của Đảng và Nhà nước, làm tha hoá đội ngũ cán bộ, đảng viên, tiếp tay cho các thế lực thù địch lợi dụng chống phá ta, uy hiếp sự tồn vong của chế độ ta.

Có tình trạng đó là do những nguyên nhân chủ yếu sau đây:

1- Sự suy thoái về phẩm chất, đạo đức của một bộ phận cán bộ, đảng viên và sự yếu kém trong quản lý, giáo dục đảng viên, cán bộ, công chức của các tổ chức Đảng và cơ quan nhà nước.

Trong điều kiện kinh tế thị trường, do không chịu thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng, nhiều cán bộ, đảng viên, công chức sa ngã, thoái hoá, bị đồng tiền cám dỗ, đã trượt vào vũng bùn tham nhũng tội lỗi, một số cán bộ lãnh đạo thiếu gương mẫu hoặc không giáo dục được vợ, con chấp hành đúng pháp luật, gây ảnh hưởng xấu trong nhân dân.

Trong khi đó, công tác quản lý, giáo dục, kiểm tra đảng viên, cán bộ, công chức bị buông lỏng, yếu kém, không chuyển kịp trước tình hành mới. Chưa đề cao được trách nhiệm của cán bộ chủ chốt Đảng, Nhà nước và đoàn thể. Nhiều tổ chức đảng sức chiến đấu, yếu kém, đấu tranh phê bình, tự phê bình yếu quản lý, nội bộ lỏng lẻo.

2- Cơ chế, chính sách, pháp luật chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, thiếu nhất quán và có những điểm chưa phù hợp.

Cơ chế, chính sách, pháp luật trong thời kỳ đổi mới chưa được hoàn thiện, thiếu cụ thể, còn có sơ hở và thiếu nhất quán. Việc phân cấp quản lý Nhà nước với quản lý sản xuất – kinh doanh còn có phần chưa rõ, chưa hợp lý; tập trung và dân chủ có thiếu sót. Cơ chế quản lý tài sản công, quản lý vốn trong doanh nghiệp nhà nước chưa chặt chẽ dẫn đến tình trạng “vô chủ”, thiếu trách nhiệm, bộ máy nhà nước còn cồng kềnh, thủ tục hành chính chưa được cải tiến. Những nhược điểm đó đẻ ra tệ quan liêu và thiếu kỷ cương, tạo điều kiện cho tệ hối lộ, hà lạm công quỹ, quấy nhiễu, hạch sách cấp dưới và nhân dân.

3- Sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước thiếu sâu sát, chặt chẽ, thường xuyên; cơ chế, tổ chức và giải pháp phòng và chống tham nhũng chưa hiệu quả.

Lãnh đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đối với cuộc đấu tranh chống tham nhũng chưa chặt chẽ, thiếu thường xuyên và chưa nghiêm.

Nhiều cấp uỷ đảng, thủ trưởng cơ quan nhà nước chưa đề cao trách nhiệm, chưa có kế hoạch và giải pháp chủ động phòng ngừa và đẩy lùi tệ tham nhũng trong địa phương mình, ngành mình - cơ quan mình. Có việc, có nơi đã có biểu hiện, bao che, ngăn cản cơ quan bảo vệ pháp luật thực thi nhiệm vụ.

Các cơ quan, bảo vệ pháp luật chưa được kiện toàn thật sự trong sạch, vững mạnh để làm lực lượng nòng cốt trong đấu tranh chống tham nhũng.

Đấu tranh chống tham nhũng là một bộ phận cấu thành quan trọng của toàn bộ sự nghiệp đấu tranh cách mạng của Đảng và nhân dân ta hiện nay, nó góp phần nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng, tăng cường hiệu lực quản lý của Nhà nước, xây dựng Đảng và kiện toàn bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh, thực hiện quyền làm chủ của nhân dân. Vì vậy, trong thời gian sắp tới, nhất thiết phải đẩy mạnh cuộc đấu tranh ngăn chặn và đẩy lùi tham nhũng.

Đấu tranh chống tham nhũng được tiến hành đồng bộ với đấu tranh chống buôn lậu, lãng phí và tập trung vào hai loại hành vi: tham ô, chiếm đoạt, làm thất thoát tài sản Nhà nước và nhận hối lộ, đòi hối lộ.
Trong đấu tranh chống tham nhũng, cần nắm vững những quan điểm sau:

- Đấu tranh chống tham nhũng phải gắn liền và phục vụ cho đổi mới kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị, tăng cường đại đoàn kết toàn dân, thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

- Đấu tranh chống tham nhũng phải gắn liền và phục vụ cho đổi mới hệ thống chính trị, xây dựng Đảng và kiện toàn bộ máy nhà nước, tăng cường đoàn kết nội bộ trong đấu tranh chống tham nhũng kết hợp giữa “xây” và “chống”, tích cực chủ động phòng ngừa. Vừa phải hoàn thiện cơ chế, chính sách, tăng cường giáo dục, quản lý chặt chẽ đảng viên, cán bộ, công chức, kiện toàn tổ chức, bố trí đúng cán bộ, vừa xử lý nghiêm mọi vi phạm, tội phạm. Kết hợp các biện pháp tư tưởng với tổ chức, giáo dục với kỷ luật hành chính và xử lý theo pháp luật.

- Huy động và phối hợp chặt chẽ mọi lực lượng đấu tranh chống tham nhũng. Xác định rõ trách nhiệm của các tổ chức đảng và thủ trưởng chính quyền; xây dựng, kiện toàn các cơ quan bảo vệ pháp luật làm nòng cốt; nêu cao trách nhiệm của các tổ chức chính trị - xã hội, động viên tích cực của nhân dân, phát huy vai trò của các phương tiện thông tin đại chúng trong đấu tranh chống tham nhũng.

- Đấu tranh chống tham nhũng là nhiệm vụ lâu dài phải tiến hành kiên quyết, kiên trì và thận trọng; không được đơn giản, nóng vội, đồng thời phải khẩn trương, tích cực; chú trọng hiệu quả có kế hoạch cụ thể, bước đi thích hợp.

Trong thời gian sắp tới, cần thực hiện một số nhiệm vụ sau đây:

1- Tiếp tục kiện toàn bộ máy nhà nước, đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường quản lý nhà nước

Tiến hành phân cấp quản lý giữa trung ương và địa phương cho hợp lý, rõ ràng trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, nhất là về ngân sách, bảo đảm sự quản lý thống nhất của Nhà nước, quyền quyết định của Trung ương đối với những vấn đề trọng yếu đồng thời phát huy trách nhiệm và tính chủ động của địa phương và cơ sở. Khắc phục tình trạng “xin và cho”, thực hiện công khai và dân chủ trong phân bổ ngân sách, duyệt các dự án đầu tư, phân bổ kinh phí... trên cơ sở định mức, tiêu chuẩn hợp lý, thống nhất. Kiểm tra chặt chẽ việc sử dụng chi tiêu ngân sách nhà nước. Xây dựng hệ thống thuế, đơn giản, cụ thể, ổn định. Hoàn thiện cơ chế xuất nhập khẩu; chấn chỉnh công tác xây dựng cơ bản, cải tiến chế độ đất thầu.

Soát lại các khâu cấp phép, sắp xếp lại bộ máy, cải tiến thủ tục, bố trí đúng cán bộ ở những khâu này để vừa quản lý chặt chẽ, vừa chống phiền hà, sách nhiễu, cửa quyển, biếu xén. Tiếp tục cải tiến chế độ tiền lương, bảo đảm cho công chức có thể sống bằng thu nhập từ tiền lương.

Trong Pháp lệnh công chức và quy chế công vụ, cần quy định cụ thể những điều phải làm và những điều cần làm đối với công chức.

Triển khai việc thực hiện kê khai thu nhập và nhà đất của cán bộ, công chức, trước nhất là đối với các đối tượng: cán bộ, công chức lãnh đạo từ cấp huyện trở lên đến cán bộ lãnh đạo cao cấp của Đảng và Nhà nước.

2- Phân biệt rõ chức năng quản lý nhà nước của Bộ, Ủy ban nhân dân với chức năng quản lý sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp

Vừa bảo đảm quản lý nhà nước chặt chẽ, vừa phát huy trách nhiệm và quyền tự chủ của doanh nghiệp, bảo đảm quyền làm chủ của công nhân viên chức trong quản lý doanh nghiệp. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế quản lý vốn trong doanh nghiệp, quản lý tài sản công trong cơ quan nhà nước, bảo đảm cho tài sản nhà nước có người là chủ, chịu trách nhiệm thật sự. Hoàn thiện các tiêu chuẩn định mức kinh tế - kỹ thuật, kiểm tra thực hiện chặt chẽ, chống khai man, khai khống, tham ô, lãng phí.

Chấn chỉnh chế độ thống kê, kế toán; phấn đấu thực hiện chi trả; thanh toán chủ yếu qua ngân hàng, hạn chế việc trả tiền mặt; thực hiện đầy đủ chế độ chứng từ, hoá đơn.

3- Kiện toàn cơ quan bảo vệ pháp luật, kiên quyết đưa ra khỏi ngành những cán bộ, nhân viên bao che, tiếp tay cho bọn tham nhũng, làm cho bộ máy thực sự trong sạch, vững mạnh.

4- Giáo dục rèn luyện đảng viên, nâng cao sức chiến đấu của tổ chức đảng

Tăng cường giáo dục chính trị và phẩm chất, đạo đức cho cán bộ, đảng viên. Quản lý và kiểm tra chặt chẽ đảng viên cả ở nơi công tác và nơi cư trú. Đảng viên phải chấp hành các quy định của Điêu lệ Đảng; phải cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư, phải tôn trọng và tận tuỵ phục vụ nhân dân, phải gương mẫu chấp hành pháp luật.

Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, đẩy mạnh phê bình và tự phê bình. Bảo đảm vai trò lãnh đạo và tăng cường sức chiến đấu của các tổ chức đảng, nhất là trong các cơ quan nhà nước và trong doanh nghiệp nhà nước.

Đẩy mạnh việc đào tạo, giáo dục cán bộ, đảng viên cả về đường lối, chính sách, quan điểm, lập trường lẫn năng lực công tác chuyên môn, để phục vụ cho sự nghiệp đổi mới.

Việc lựa chọn, đề bạt, bố trí cán bộ phải có quy trình chặt chẽ; nhất là đối với cán bộ làm công tác tài chính, tiền tệ để tổ chức đảng quản lý được đội ngũ cán bộ này. Cán bộ lãnh đạo và quản lý phải có phẩm chất, đạo đức, bản lĩnh, năng lực tương xứng với nhiệm vụ được giao và phải quyết tâm đấu tranh chống tham nhũng.

5- Một số công việc cần kíp trước mắt

Trong thời gian trước mắt, cần tập trung sức chỉ đạo làm một vài việc cho có hiệu quả rõ ràng, thiết thực:

a) Rà soát lại các vụ án tham nhũng lâu nay đã phát hiện nhưng xử lý chậm trễ, không triệt để, dư luận xã hội không đồng tình, để giải quyết nghiêm minh, dứt điểm. Đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng uỷ Công an Trung ương chủ trì cùng với Ban cán sự Đảng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Toà án nhân dân tối cao xem xét các vụ án tham nhũng, lựa chọn một số vụ trọng điểm, tập trung lực lượng để điều tra, truy tố và xét xử cho kịp thời, dứt điểm; đồng thời chỉ đạo và hướng dẫn các cơ quan cấp dưới ở địa phương xử lý nhanh, kịp thời và nghiêm minh các vụ án tham nhũng.

b) Kiểm tra và xử lý những vi phạm tiêu cực, đặc quyền đặc lợi về nhà ở, đất ở của một bộ phận cán bộ, công chức mà dư luận nhân dân đang đòi hỏi bức xúc. Ban Cán sự Đảng Chính phủ lãnh đạo việc soát xét lại các chính sách về đất ở, nhà ở của cán bộ, công chức, đề ra biện pháp xử lý nghiêm minh, có lý có tình, nhất là đối với những trường hợp: được cấp nhiều nhà ở, đất ở; hóa giá nhà của nhà nước sai chính sách; mua đất và xây nhà riêng mà nguồn vốn không rõ ràng; cho thuê lại nhà thuê của Nhà nước cho người khác để lấy hoa hồng…

Trên cơ sở chính sách đó, Chính phủ chỉ đạo một số địa phương, ngành làm thí điểm, rút kinh nghiệm, sau đó triển khai ra cả nước.

c) Một số lĩnh vực trọng điểm trong đấu tranh chống tham nhũng là: đất đai, nhà ở, xây dựng cơ bản, hợp tác đầu tư, giao thầu, tài chính, ngân hàng, xuất nhập khẩu, hải quan, các khâu cấp phép, quản lý tài sản công, quản lý vốn trong doanh nghiệp nhà nước, hoạt động tư pháp… Ban cán sự Đảng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành phụ trách các lĩnh vực này xây dựng kế hoạch cụ thể chống tham nhũng. Các tỉnh ủy, thành ủy chú trọng lãnh đạo đấu tranh chống tham nhũng trên những lĩnh vực này thuộc địa phương mình.

Đảng đoàn Quốc hội chuẩn bị và trình Quốc hội (hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội), luật (hoặc pháp lệnh) về chống tham nhũng. Tăng cường công tác giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các ủy ban của Quốc hội trong đấu tranh chống tham nhũng.

Ban cán sự Đảng Chính phủ mà trực tiếp là đồng chí Thủ trưởng lãnh đạo, điều hành chặt chẽ cuộc đấu tranh chống tham nhũng, thực hiện cải cách hành chính, phân công, phân cấp trong quản lý nhà nước, xây dựng và ban hành những cơ chế, chính sách đã nêu ở phần II.

Các ban đảng có liên quan có trách nhiệm theo dõi, nghiên cứu tham mưu cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư lãnh đạo, chỉ đạo cuộc đấu tranh chống tham nhũng.

Các cơ quan bảo vệ pháp luật phải kiện toàn tổ chức, tập trung những cán bộ giỏi để tiến hành thanh tra, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng.

Các đoàn thể quần chúng phải có kế hoạch giáo dục, động viên và tổ chức cho nhân dân tham gia tích cực đấu tranh chống tham nhũng.

Các cấp ủy đảng, các đảng đoàn, ban cán sự đảng ở các ngành căn cứ vào tinh thần nghị quyết này, kiểm điểm lại công tác đấu tranh chống tham nhũng thời gian qua, có chương trình, kế hoạch chỉ đạo cuộc đấu tranh chống tham nhũng với những mục tiêu, biện pháp sát hợp; đạt hiệu quả thiết thực.

 

TM BỘ CHÍNH TRỊ TỔNG BÍ THƯ Đỗ Mười