Nghị quyết 15/NQ-HĐND năm 2023 về kết quả giám sát việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Cà Mau

NGHỊ QUYẾT

KẾT QUẢ GIÁM SÁT VIỆC TRIỂN KHAI, THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH MỤC TIÊU QUỐC GIA XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH CÀ MAU

HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH CÀ MAU
KHÓA X, KỲ HỌP THỨ 10

Căn cứ Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 19 tháng 6 năm 2015; Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 22 tháng 11 năm 2019;

Căn cứ Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân ngày 20 tháng 11 năm 2015;

Thực hiện Nghị quyết số 14/NQ-HĐND, ngày 13 tháng 7 năm 2022 của Hội đồng nhân dân tỉnh về Chương trình giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Cà Mau năm 2023;

Xét Báo cáo số 95/BC-ĐGS ngày 26 tháng 6 năm 2023 của Đoàn giám sát Hội đồng nhân dân tỉnh về kết quả giám sát việc triển khai, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Cà Mau;

Hội đồng nhân dân tỉnh Cà Mau Khóa X, Kỳ họp thứ 10 đã thảo luận và thống nhất.

QUYẾT NGHỊ:

Điều 1. Đánh giá kết quả thực hiện

Hội đồng nhân dân tỉnh (HĐND) tán thành nội dung Báo cáo số 95/BC-ĐGS ngày 26 tháng 6 năm 2023 của Đoàn giám sát HĐND tỉnh về kết quả giám sát việc triển khai, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) trên địa bàn tỉnh Cà Mau. Qua đó, nhấn mạnh một số nội dung sau:

1. Kết quả đạt được

Các cấp, các ngành tập trung chỉ đạo, triển khai, tổ chức thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM (Chương trình) trên địa bàn tỉnh đạt nhiều kết quả quan trọng, Ủy ban nhân dân tỉnh (UBND) đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, triển khai việc thực hiện Chương trình; quan tâm chỉ đạo các sở, ngành, địa phương phối hợp hướng dẫn, kiểm tra, tổ chức thực hiện. Công tác tuyên tuyền, vận động thực hiện Chương trình và phong trào thi đua “Cà Mau chung sức xây dựng nông thôn mới” được triển khai sâu rộng, nhiều nơi tạo được sự chuyển biến tích cực về nhận thức và hành động.

Theo Bộ Tiêu chí về xã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao giai đoạn 2016 - 2020: Có 54/82 xã đạt chuẩn NTM (chiếm tỷ lệ 65,9%); có 03/54 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (chiếm tỷ lệ 5,55%) và có 01 đơn vị cấp huyện (thành phố Cà Mau) hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Tổng nguồn vốn huy động trong 03 năm là 24.851.192 triệu đồng (Trong đó: vốn ngân sách 3.100.314 triệu đồng, chiếm 12,48%; vốn doanh nghiệp 184.378 triệu đồng, chiếm 0,74%; vốn tín dụng 20.835.092 triệu đồng, chiếm 83,84%; vốn Nhân dân đóng góp (quy đổi thành tiền) 731.408 triệu đồng, chiếm 2,94%).

Kết quả thực hiện Chương trình, diện mạo vùng nông thôn trong tỉnh có nhiều chuyển biến khởi sắc, hệ thống hạ tầng - xã hội ngày càng được hoàn thiện; môi trường, cảnh quan nông thôn nhiều nơi sáng - xanh - sạch - đẹp; hoạt động hệ thống chính trị - xã hội được nâng cao; sản xuất phát triển, đời sống vật chất, tinh thần của người dân vùng nông thôn ngày càng nâng lên, khoảng cách phát triển giữa thành thị và nông thôn từng bước được thu hẹp.

2. Tồn tại, hạn chế

Đến tháng 3 năm 2023, chưa có xã được công nhận đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao theo Bộ Tiêu chí về xã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao giai đoạn 2021 - 2025; qua rà soát, toàn tỉnh chỉ đạt 1.008 tiêu chí NTM, bình quân đạt 12,3 tiêu chí/xã (giảm 335 tiêu chí, bình quân giảm 4,01 tiêu chí/xã so với Bộ tiêu chí cũ); đạt 363 tiêu chí NTM nâng cao (trên địa bàn 54 xã đã đạt chuẩn NTM), bình quân đạt 6,7 tiêu chí/xã.

Cụ thể hóa văn bản quy định của cấp trên về triển khai thực hiện Chương trình giai đoạn 2021 - 2025 có nội dung còn chậm, thiếu tính chủ động. Chưa đề xuất trình HĐND tỉnh ban hành nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù, chủ trương, biện pháp đột phá để xây dựng NTM phù hợp với tình hình thực tế địa phương. Vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền, người đứng đầu cấp huyện, cấp xã ở một số nơi chưa kỳ quyết, thiếu chủ động, linh hoạt. Còn tâm lý trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ, đầu tư của cấp trên. Nhiều công trình, thiết chế, cơ sở vật chất được đầu tư đạt chuẩn NTM chưa được phát huy hiệu quả. Công tác tham mưu của nhiều tập thể, cá nhân cấp tỉnh, huyện, xã có nội dung hạn chế. Tuyên truyền, vận động có lúc, có nơi chưa đáp ứng yêu cầu; việc tạo sự lan tỏa, hình thành ý thức tự giác, chủ động, duy trì những mô hình tốt trong xây dựng NTM chưa nhiều. Vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM chưa thật sự được phát huy một cách đúng nghĩa. Một số nơi, công tác xây dựng NTM chủ yếu do cán bộ thực hiện, làm thay phần việc của người dân, nên thiếu tính bền vững.

Công tác tự rà soát, đánh giá của cấp huyện, xã trong thực hiện các tiêu chí có những nội dung thiếu cơ sở và chưa phản ánh thực chất. Chất lượng đạt chuẩn và việc duy trì ở một số tiêu chí của một số xã sau đạt chuẩn còn hạn chế, thiếu bền vững. Công tác giám sát, kiểm tra, đánh giá, tham mưu thực hiện Chương trình chưa tương xứng. Giám sát của người dân trong quá trình xây dựng NTM khá nhiều nơi chưa được phát huy đầy đủ. Công tác giám sát của HĐND và giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội về xây dựng NTM ở cơ sở từng lúc, từng nơi thiếu quan tâm tổ chức thực hiện.

Nguồn lực phân bổ cho xây dựng NTM còn hạn chế; công tác xã hội hóa trong xây dựng NTM, huy động các nguồn lực ngoài ngân sách còn thấp so với dự kiến kế hoạch đề ra. Mức độ hài lòng của bộ phận người dân khi công nhận xã đạt chuẩn NTM ở một số nơi chưa cao.

3. Nguyên nhân

Đại dịch Covid-19, biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng trực tiếp nhiều mặt đến việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện Chương trình. Nhiều văn bản pháp lý, văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình giai đoạn 2021 - 2025 của Trung ương ban hành còn rất chậm, có nội dung chưa rõ, chậm giải thích, hướng dẫn. Bộ tiêu chí giai đoạn 2021 - 2025 có nhiều nội dung, tiêu chí mới, chuẩn cao hơn, khó thực hiện hơn, triển khai thực hiện còn lúng túng. Một số địa phương triển khai thực hiện xây dựng NTM gặp rất nhiều khó khăn do điểm xuất phát thấp, điều kiện tự nhiên không thuận lợi, đời sống người dân còn nhiều khó khăn.

Tổ chức bộ máy, năng lực, trình độ của một bộ phận cán bộ ở các cấp còn bất cập, tinh thần trách nhiệm, tâm huyết chưa cao. Giải pháp triển khai thực hiện Chương trình chưa sâu, thiếu đồng bộ, trọng tâm, trọng điểm. Các giải pháp về công tác tuyên truyền, công tác thi đua khen thưởng, công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng tiêu chí, loại trừ bệnh thành tích... chưa đảm bảo tạo ra hiệu ứng tốt, hiệu quả cao. Những hạn chế yếu kém đã nhận ra nhưng việc khắc phục chậm, có mặt hiệu quả thấp. Vai trò các chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo, tuyên truyền, vận động, tổ chức thực hiện ở cơ sở, cấp trên trực tiếp cơ sở, có lúc, có nơi chưa được đề cao, phát huy đúng mức. Ý thức tự lực, vai trò, trách nhiệm của người dân trong tham gia, đóng góp xây dựng NTM tại một số nơi còn mờ nhạt.

Điều 2. Nhiệm vụ và giải pháp

Hội đồng nhân dân tỉnh đề nghị UBND tỉnh, UBND cấp huyện, cấp xã chỉ đạo xem xét, xử lý, khắc phục những khó khăn, hạn chế, kiến nghị nêu trong Báo cáo số 95/BC-ĐGS ngày 26 tháng 6 năm 2023 của Đoàn giám sát HĐND tỉnh. Đồng thời UBND tỉnh tập trung chỉ đạo thực hiện một số nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu sau đây:

1. Khẩn trương khắc phục tình trạng chậm trình HĐND tỉnh ban hành văn bản cụ thể hóa các quy định của Trung ương. Đề xuất HĐND tỉnh ban hành nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù trong khen thưởng và các chính sách tạo động lực thúc đẩy Chương trình phù hợp với điều kiện địa phương. Thường xuyên đánh giá thực hiện các cơ chế, chính sách hỗ trợ Chương trình và kịp thời tham mưu điều chỉnh, bổ sung phù hợp.

2. Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động, huy động nguồn lực, tạo chuyển biến tích cực hơn nữa trong nhận thức và hành động. Đổi mới cách làm, phát huy vai trò của người dân để họ thật sự là chủ thể trong xây dựng NTM. Khắc phục tình trạng trông chờ, ỷ lại vào sự đầu tư của cấp trên. Thực hiện phân giao trách nhiệm cụ thể của các cấp chính quyền trong thực hiện các phần việc xây dựng NTM. Tiếp tục nâng cao vai trò, trách nhiệm, tính chủ động trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành của chính quyền và trong công tác tham mưu, giúp việc các sở, ngành, phòng, ban, đơn vị theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

3. Các sở, ngành tỉnh chủ động phối hợp với các đơn vị, địa phương trong việc hướng dẫn, hỗ trợ thực hiện tốt các tiêu chí được giao phụ trách. Tăng cường, đổi mới công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những thiếu sót và tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc. Nêu cao trách nhiệm trong thẩm định các tiêu chí, đảm bảo thực chất, đúng quy định, không chạy theo thành tích. Quan tâm giải pháp khai thác, sử dụng, phát huy các công trình, thiết chế, cơ sở vật chất được đầu tư, tránh lãng phí.

4. Bố trí vốn ngân sách nhà nước thực hiện Chương trình đảm bảo nguyên tắc, tiêu chí, định mức theo quy định của HĐND tỉnh. Tăng cường xã hội hóa trong huy động các nguồn lực trên cơ sở tự nguyện, thống nhất trong nhận thức và hành động. Ưu tiên bố trí nguồn lực và lồng ghép các nguồn vốn từ các chương trình, dự án đang quản lý để hỗ trợ, đầu tư xây dựng ở các huyện, xã phấn đấu đạt chuẩn. Có giải pháp đảm bảo nguồn lực để duy trì và nâng chất đạt chuẩn NTM.

5. Phát huy tối đa sức mạnh cộng đồng qua các phong trào thi đua; nâng cao chất lượng các phong trào thi đua xây dựng NTM. Chú trọng xây dựng, duy trì, nhân rộng những mô hình, kinh nghiệm, cách làm hay phù hợp với điều kiện ở từng địa phương.

6. Đề nghị Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp tiếp tục phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội; phối hợp nâng cao hiệu quả tuyên truyền, vận động các tầng lớp Nhân dân đồng tình hưởng ứng, tích cực tham gia xây dựng NTM; nâng cao ý thức, trách nhiệm, vai trò chủ thể người dân nông thôn; phối hợp các cơ quan, đơn vị có liên quan triển khai thực hiện đạt hiệu quả các nội dung thành phần, tiêu chí xây dựng NTM theo kế hoạch đề ra.

Điều 3. Tổ chức thực hiện

1. Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo các sở, ngành tỉnh, UBND cấp huyện, cấp xã trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình tổ chức thực hiện Nghị quyết này. UBND tỉnh báo cáo định kỳ hằng năm với HĐND tỉnh về kết quả thực hiện Nghị quyết.

2. Thường trực HĐND, các Ban HĐND, các Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND tỉnh giám sát việc thực hiện Nghị quyết.

3. Đề nghị Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh giám sát việc thực hiện Nghị quyết.

Nghị quyết này đã được HĐND tỉnh Cà Mau Khóa X, Kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 07 tháng 7 năm 2023./.