Công văn số 1038/TM-TCKT ngày 10/03/2004 của Bộ Thương mại về việc tham gia ý kiến Dự thảo Thông tư hướng dẫn giám sát đánh giá hiệu quả hoạt động của DNNN

Kính gửi: Bộ Tài chính

Bộ Thương mại nhận được văn bản số 1637 TC/VP ngày 19 tháng 02 năm 2004 của Bộ Tài chính về việc lấy ý kiến dự thảo Thông tư Hướng dẫn giám sát đánh giá hiệu quả hoạt động của DNNN. Sau khi nghiên cứu dự thảo Thông tư, Bộ Thương mại có ý kiến như sau:

1. Về cơ bản, Bộ Thương mại nhất trí với nội dung dự thảo Thông tư.

2. Một số điểm Bộ Thương mại đề nghị bổ sung, sửa lại như sau:

2.1. Về nội dung:

a. Về tổ chức phối hợp đánh giá xếp loại doanh nghiệp:

Dự thảo Thông tư quy định “Bộ, cơ quan Trung ương công bố xếp loại cho các Tổng Công ty nhà nước, Công ty nhà nước độc lập... do mình quyết định thành lập, Công ty có cổ phần hoặc vốn góp chi phối của mình” (Điểm a Khoản 6.4 Mục 4 Trang 15) là phù hợp. Nhưng các Bộ lại khó khăn trong việc thực hiện, bởi vì toàn bộ các chỉ tiêu đánh giá để xếp loại như: 1. Doanh thu, 2. Lợi nhuận, 3. Khả năng thanh toán nợ, 4. Tình hình chấp hành các quy định của pháp luật đều thuộc nội dung Bộ Tài chính giám sát (Điểm d, Khoản 4.2, Mục 4 Trang 6). Vì vậy, Thông tư cần có quy định Bộ Tài chính cung cấp kết quả giám sát cho các Bộ làm căn cứ tổng hợp, đánh giá xếp loại DN, tránh tình trạng Bộ thì giám sát, Bộ thì thẩm định cùng một nội dung tại doanh nghiệp, hoặc Thông tư cần quy định rõ hơn cơ chế phối hợp giữa hai Bộ để tính khả thi được cao hơn.

b. Việc xếp loại doanh nghiệp có nên căn cứ báo cáo của doanh nghiệp (Điểm a, Khoản 5.2 Mục 5, trang 8) chưa được kiểm toán, kiểm tra của cơ quan chức năng không?

Kể từ khi thực hiện giao quyền tự chủ cho doanh nghiệp (theo Nghị định 59CP), việc kiểm tra báo cáo quyết toán của các doanh nghiệp ngày càng bị buông lỏng thì chất lượng báo cáo quyết toán ở các doanh nghiệp rất khác nhau, có doanh nghiệp phản ánh không trung thực với thực trạng tài chính doanh nghiệp. Nếu chỉ nói rằng “giám đốc doanh nghiệp chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực của số liệu báo cáo tài chính” (trang 8) thì chưa đủ tin cậy và việc xếp loại cũng chỉ là hình thức, dễ bị sai sót.

Nếu để xảy ra việc công bố kết quả sai mà xử phạt doanh nghiệp 50% số tiền đã chi khen thưởng như Khoản 7.4 trang 16 là không thực tế, trách nhiệm của các cấp kiểm tra cũng chưa được quy định rõ.

c. Việc xếp loại doanh nghiệp theo các chỉ tiêu:

- Chỉ tiêu 1 - Doanh thu: Nếu chỉ căn cứ vào tốc độ tăng giảm doanh thu để xếp loại thì chưa đủ. vì thực tế có doanh nghiệp năm trước doanh thu tăng đột xuất tới trên 50% nên các năm sau không giữ nguyên được tốc độ. Tuy vậy, so với các doanh nghiệp khác cùng loại thì vẫn cao hơn. Có nên xếp doanh nghiệp này loại C không?

Đây là đặc điểm thường có ở các doanh nghiệp kinh doanh thương mại.

- Chỉ tiêu 2 - Lợi nhuận thực hiện và tỷ suất lợi nhuận thực hiện trên vốn Nhà nước: Chỉ nên xem xét lỗ thực tế năm này so với năm trước. Loại doanh nghiệp nào được xem xét theo lỗ kế hoạch thì cũng quy định rõ để tiện vận dụng.

d. Khoảng 4.3 Điểm 6 (khổ cuối cùng trang 6) nên bổ sung như sau: “Bộ, cơ quan trung ương, Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Hội đồng quản trị các Tổng Công ty nhà nước và Bộ Tài chính thông qua hoạt động đánh giá, giám sát theo chức năng của mình... hoạt động sản xuất kinh doanh”.

e. Về cơ chế quản lý phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp, hiện nay giao cho các đại diện chủ sở hữu khá là tản mạn. Bộ Thương mại luôn phải báo cáo Ban chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp Trung ương về tình hình doanh nghiệp nhà nước đã cổ phần hoá - phần lớn là doanh nghiệp cổ phần nhà nước không chi phối - trong khi đó văn bản nhà nước lại không quy định nhiệm vụ cụ thể cho các Bộ. Nên chăng cần sớm có văn bản bổ sung về vấn đề này.

g. Hiện nay chưa có các văn bản pháp quy về Công ty mẹ Công ty con, vì vậy Mục 4. “Giám sát của chủ sở hữu” Thông tư đã đề cập khái niệm Công ty mẹ thì cần phải giải thích rõ khái niệm này.

2.2. Về hình thức văn bản:

Nên ghép Mục 5. “Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp” vào Mục 6. “Xem loại doanh nghiệp” thì hợp lý hơn.