Công văn số 0794/TM-CATBD ngày 03/03/2003 của Bộ Thương mại về việc thông tin về quan hệ thương mại chuẩn bị cho chuyến thăm của đoàn đại biểu Quốc hội

BỘ THƯƠNG MẠI ********	CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ********
Số: 0794/TM-CATBD V/v thông tin về quan hệ thương mại chuẩn bị cho chuyến thăm của đoàn đại biểu Quốc hội	Hà Nội, ngày 03 tháng 3 năm 2003

Kính gửi: Văn phòng Quốc hội

Phúc Công văn số 230/VPQH-KTNS ngày 19/2/2003 của Quý Văn phòng đề nghị cung cấp thông tin về quan hệ thương mại giữa ta với các nước Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Thái Lan, Bộ Thương mại xin báo cáo tóm tắt như sau:

THỊ TRƯỜNG TRUNG QUỐC:

Theo thống kê của Hải quan Việt Nam, tổng kim ngạch xuất khẩu giữa hai nước năm 2002 đạt 3 tỷ  654 triệu USD, tăng 19,9% so với năm ngoái. Trong đó kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 1 tỷ 495 triệu USD tăng 5,46%, kim ngạch nhập khẩu từ Trung Quốc đạt 2 tỷ 159 triệu USD tăng 32,51%.

Việc kim ngạch xuất khẩu giảm là do một số mặt hàng chủ lực của ta xuất khẩu sang Trung Quốc giảm sút như: hải sản 18,6%, rau quả giảm 14,9%, hạt tiêu 62,08%, dầu ăn giảm 67,2%. Dầu thô, hạt điều tăng không nhiều so với năm ngoái (16%, 24%). Trong khi đó mức nhập khẩu của ta đối với các mặt hàng trọng điểm từ thị trường Trung Quốc lại tăng cao cụ thể: Nguyên liệu chất dẻo tăng 106,5%, máy móc thiết bị phụ tùng tăng 58,6%; nguyên liệu dệt may gia tăng 72,6%; xăng dầu các loại tăng 104,4%; liên kiện điện tử & vi tính tăng 92,5%. Tình trạng trên dẫn tới mức nhập siêu của ta tăng cao, trên 663 triệu USD trong năm 2002.

Một số nét chính trong quan hệ thương mại hai nước năm 2002:

a. Quan hệ hợp tác giữa hai Bộ Thương mại ta và Bộ Kinh Mậu Trung Quốc đã được tăng cường mạnh mẽ sau chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của Bộ trưởng Bộ Kinh Mậu Trung Quốc Thạch Quảng Sinh theo lời mời của Nguyên Bộ trưởng Vũ Khoan từ ngày 11-15/5/2002.

b. Quan hệ hợp tác giữa Bộ Thương mại với Chính quyền nhân dân các tỉnh Vân Nam, Quảng Tây và các tỉnh Thành phố khu vực miền Tây Nam Trung Quốc được coi trọng thể hiện qua các chuyến thăm làm việc, khảo sát của các đoàn cáp Bộ như sau:

- Đoàn đại biểu Chính quyền Nhân dân tỉnh Vân Nam và hơn 100 doanh nghiệp do đồng chí Tỉnh trương Từ Vinh Khai dẫn đầu lần đầu tiên sang thăm và làm việc tại Việt Nam từ ngày 7-13/4/2002 theo lời mời của Bộ Thương mại và Đoàn đại biểu Bộ Thương mại ta do Nguyên Bộ trưởng Vũ Khoan dẫn đầu cùng đoàn doanh nghiệp sang thăm, làm việc với chính quyền tỉnh Vân Nam và tham dự Hội chợ quốc tế Côn Minh và Tuần Thương mại Việt Nam lần đầu tiên tổ chức tại Côn Minh từ ngày 4-11/6/2002. Thông qua hai chuyến thăm trên hai bên đã đạt được một số thoả thuận quan trọng nhằm tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác toàn diện giữa Bộ Thương mại các địa phương ta với tình Vân Nam, Trung Quốc.

- Đoàn Liên Ngành cùng doanh nghiệp ta do Thứ trưởng Thương mại Đỗ Như Đính dẫn đầu đã đi khảo sát và làm việc với Chính quyền Nhân dân các tỉnh Vân Nam, Tứ Xuyên, Quý Châu, Trùng Khánh từ ngày 15-58/4/2002 Đoàn đã ký thêm “Biên bản về tăng cường hợp tác kinh tế thương mại giữa Bộ Thương mại với Chính quyền 4 tỉnh, thành phố Trung Quốc trên” Hiện hai bên đang bắt đầu triển khai Biên bản thoả thuận bằng việc tổ chức thành công Triển lãm Thương mại và đầu tư khu vực miền Tây Nam Trung Quốc tại thành phố Hồ Chí Minh từ ngày 22-25/11/2002 với sự tham gia đông đảo của hơn 300 doanh nghiệp Trung Quốc và đoàn đại biểu Chính quyền Thành phố Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên do đồng chí Phó Thị trưởng Hà Thiệu Hoa dẫn đầu.

- Chuyến thăm và tham dự Hội thảo về Đầu tư và Thương mại của chính quyền Nhân dân tỉnh Quảng Tây của đoàn Bộ thương mại do thứ trưởng Đỗ Như Đính dẫn đầu từ ngày 19-25/11/2002 và chuyến thăm và tham dự Hội chợ biên giới Trung Việt tổ chức tại Hà Khẩu, tỉnh Vân Nam Trung Quốc từ ngày 22-25/11/2002 của Thứ trưởng Bộ Thương mại Phan Thế Ruệ đã thành công tốt đẹp, thể hiện sâu sắc sự việc quán triệt và triển khai các thoả thuận đạt được của Lãnh đạo cấp cao hai nước cũng như các thoả thuận giữa Bộ Thương mại với các tỉnh trên.

- Bộ Thương mại đã tích cực phối hợp cùng Chính quyền Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đón và bố trí làm việc với đoàn của Chính quyền Nhân dân tỉnh Tứ Xuyên cùng hơn trăm doanh nghiệp Trung Quốc sang Việt Nam đầu tháng 12/2002 theo tinh thần triển khai “Biên bản tăng cường hợp tác kinh tế thương mại giữa Bộ Thương mại Việt Nam và Chính quyền Nhân dân tỉnh Tứ Xuyên ký trong tháng 4/2002”

Một vấn đề kiến nghị phía Trung Quốc nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hai nước phát triển trong thời gian tới.

- Để ổn định và tạo điều kiện chắc cho sự việc thực hiện thắng lợi mục tiêu đưa kim ngạch mậu dịch hai nước đạt 5 tỷ USD vào năm 2005 do Lãnh đạo cấp cao hai nước đề ra, đề nghị phía Trung Quốc xem xét thoả thuận “G tu G” với ta trên một số sản phẩm mà hai nước có tiềm năng to lớn và nhu cầu ổn định, lâu dài.

- Đề nghị Bộ Kinh mậu thông báo kỹ lưỡng những điều kiện cụ thể các doanh nghiệp Việt Nam được thụ hưởng và cần phải thực hiện theo quy chế đãi ngộ tối huệ quốc (MFN) của WTO mà Trung Quốc đã dành cho Việt Nam, đồng thời mong phía Trung Quốc sớm mở cửa thị trường cho một số sản phẩm như cao su, gạo, rau, quả, dầu thực vật, đường, thủy hải sản. Đối với một số mặt hàng còn duy trì hạn ngạch đề nghị Bạn quan tâm dành cho Việt Nam một phần có ý nghĩa và trên cơ sở ổn định nhằm góp phần giảm nhập mức nhập siêu của Việt Nam hiện nay.

- Đề nghị các ngành hữu quan hai bên xem xét sửa Hiệp định than toan và hợp tác giữa Ngân hàng hai nước cho phù hợp với thực tế phát triển mậu dịch biên giới hai nước theo hướng ồn định lành mạnh.

- Đề nghị Bộ Kinh mậu tiếp tục hỗ trợ để các Thoả thuận đã đạt được giữa Bộ Thương mại và Chính quyền các tỉnh, thành phố miền Tây Nam Trung Quốc được thực hiện, đem lại kết quả cho cả hai bên.

- Đề nghị cho biết thời gian và địa điểm cụ thể của cuộc họp cấp Vụ giữa hai Bộ để bàn các biện pháp phối hợp giải quyết các vướng mắc phát sinh trong quan hệ thương mại hai nước, nhất là trong buôn bán biên giới trong thời gian qua (Phía ta đã trao đổi với Đại diện Bộ Kinh mâu Trung Quốc tại Vân Nam trong tháng 6/2002, bạn hứa sẽ trả lời sau nhưng đến nay chưa nhận được sự trả lời chính thức và cụ thể).

- Trong bối cảnh quan hệ toàn diện giữa hai nước đang phát triển hết sức mạnh mẽ và tốt đẹp, sự tăng cường trong hợp tác kinh tế thương mại được chú trọng, đặc biệt sau khi Thoả thuận khung về khu mậu dịch tự do Trung Quốc ASEAN đã được ký kết tại Campuchia ngày 4/11/2002 trong đó Trung Quốc dành cho ta MFN đầy đủ như thành viên WTO và những ưu đãi của “Thu hoạch sớm”, đề nghị Trung Quốc phát huy vai trò và ảnh hưởng của Trung Quốc tại Tổ chức Thương mại Thế giới để thúc đẩy việc sớm kết nạp Việt Nam vào WTO va sẵn sàng trao đổi kinh nghiệm dàm phán gia nhập WTO với Việt Nam.

THỊ TRƯỜNG NHẬT BẢN

Quan hệ thương mại với Nhật Bản từ lâu đã giữ vị trí quan trọng hàng đầu trong quan hệ thương mại của ta với thế giới. Trong mấy năm gần đây kim ngạch 2 chiều luôn ở mức 4,7 tỷ - 4,8 tỷ USD, trong đó kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản ở mức 2,5 tỷ - 2,6 tỷ USD. Một điều đáng chú ý là Việt Nam luôn suất siêu đối với Nhật Bản trong hơn 10 năm qua (năm 2001 khoảng 300 triệu USD).

Trong tương lai, với ưu thế là một nền kinh tế vào loại hàng đầu thế giới, có vị trí địa lý gần Việt Nam, có cơ cấu kinh tế phù hợp cho hợp tác kinh tế và trao đổi hàng hoá của ta, có tiềm năng lớn về kỹ thuật và vốn, Nhật Bản sẽ tiếp tục giữ vị trí quan trọng hàng đầu trong quan hệ thương mại quốc tế của ta.

+ Năm 2002:

Xuất khẩu sang Nhật Bản đạt 2,43 tỷ USD, giảm nhẹ so với năm 2001 (đạt 2,50 tỷ USD). Như vậy đây là năm thứ 3 liên tiếp xuất khẩu của ta sang thị trường Nhật Bản giảm. Nhập khẩu tại tăng mạnh (đạt 2,50 tỷ USD) so với năm 2001, (đạt 2,21 tỷ USD) dẫn tới nhập siêu 71 triệu USD. Tuy con số này không lớn nhưng đây là lần đầu tiên ta nhập siêu từ Nhật sau hơn 10 năm liên tiếp xuất siêu sang thị trường này.

Về xuất khẩu, Kim ngạch xuất khẩu giảm chủ yếu là do mặt hàng dầu thô trước đây chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu của ta sang Nhật, nay sụt giảm về cả số lượng đến kim ngạch. Trong khi các mặt hàng chủ lực ngoài dầu thô hầu hết đều tăng so với năm 2001. Bên cạnh các mặt hàng chủ lực truyền thống như dầu thô, cà phê, chè, gạo, hàng dệt may, hải sản... đã xuất hiện một số mặt hàng mới  vào thị trường nhưng đã đạt kim ngạch đáng khích lệ và không ngừng tăng trưởng là dây điện và cáp điện 174 triệu USD, sản phẩm gỗ khoảng 128 triệu USD, sản phẩm nhựa trên 30 triệu USD, rau quả 14 triệu USD, xe đạp và phụ tùng xe đạp khoảng trên 9 triệu USD, đồ chơi trẻ em 3 triệu USD, dầu ăn đạt khoảng 3 triệu USD, hạt điều đạt 5 triệu USD.

Về nhập khẩu: khác so với các năm trước, nhập khẩu tăng mạnh. Chủ yếu là ở nhóm mặt hàng máy móc thiết bị (tăng 21% so với 2001), Ô tô dạng CKD, SKD (tăng 41%), xe máy dạng CKD, IKD (tăng 79%/). Sự gia tăng nhóm hàng máy móc thiết  bị phản ánh sự gia tăng trở lại của FDI Nhật Bản vào Việt Nam và là sự gia tăng mang tính tích cực. Bên cạnh đó, thị trường lắp ráp ô tô, xe máy Việt Nam trong năm 2002 phát triển mạnh kéo theo nhu cầu nhập khẩu linh kiện. Dự kiến trong năm nay, do sự quản lý chặt chẽ của nhà nước, nhóm mặt hàng ô tô, xe máy dạng linh kiện nhập khẩu sẽ giảm.

Các mặt hàng nhập khẩu đa dạng, từ tân dược, linh kiện vi tính và điện tử, máy móc thiết bị phụ tùng, đến nguyên phụ liệu dệt may da, ôtô dạng CKD, SKD và nguyên chiếc, xe máy dạng CKD-SKD-IKD, sắt thép, xăng dầu, phân bón.v.v...

Những khó khăn, tồn tại:

- Việc chưa có hiệp định thương mại song phương đang hạn chế phát triển thương mại, đặc biệt là xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản.

- Hai nước chưa có thoả ước về vệ sinh, kiểm dịch và các vấn đề khác liên quan đến hàng rào phi quan thuế nên hàng hoá của Việt Nam chịu nhiều hạn chế và nhiều mặt hàng nông sản thực phẩm không thể xuất khẩu sang Nhật Bản.

- Việc Nhật Bản áp dụng chính sách thương mại có phân biệt đối xử gây khó khăn cho ta trong việc xuất khẩu (như gạo).

- Nhật Bản đang điều tra ảnh hưởng của khăn bông  nhập khẩu tới ngành sản xuất khăn bông Nhật Bản, để ngày 15/4/2003 tới quyết định có hay không áp dụng biện pháp tự vệ nhằm hạn chế nhập khẩu mặt hàng khăn từ Việt Nam và Trung Quốc. Nếu Nhật Bản áp dụng biện pháp tự vệ sẽ gây khó khăn cho mặt hàng khăn bông xuất khẩu của ta (hiện nay kim ngạch khoảng 40 triệu USD/năm). Ngoài ra còn có thể mở rộng ra các mặt hàng dệt kim xuất khẩu của Việt Nam.

Một số kiến nghị chủ yếu về chính sách thương mại và tạo dựng hàng lang pháp lý thương mại:

 Đề nghị phía Nhật Bản cùng ta tạo hành lang pháp lý thông thoáng cho các doanh nghiệp hai nước hoạt động kinh doanh bằng cách:

1. Tiến hành đàm phán về ký kết hiệp định thương mại tự do Việt - Nhật.

2. Đề nghị Nhật Bản hợp tác, giúp đỡ Việt Nam trong quá trình gia nhập WTO bằng cách:

- Không đòi hỏi quá cao đối với Việt Nam trong đàm phán song phương về việc Việt Nam gia nhập WTO.

- Dùng ảnh hưởng của mình để vận động các thành viên khác của WTO cùng không đòi hỏi quá cao đối với Việt Nam.

- Chia sẻ kinh nghiệm và giúp đõ Việt Nam huấn luyện cán bộ đàm phán và làm công tác hội nhập.

3. Đẩy mạnh hợp tác kiểm dịch động thực vật và kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm giữa hai nước, tiến tới các cơ quan kiểm dịch, vệ sinh Nhật Bản uỷ thác cho các đối tác Việt Nam làm đại lý tại Việt Nam trong việc kiểm dịch, kiểm tra vệ sinh hàng Việt Nam xuất khẩu sang Nhật Bản.

4. Đề nghị Nhật Bản có chính sách ưu tiên Việt Nam hơn trong quan hệ thương mại, tạo điều kiện dễ dàng nhập khẩu các mặt hàng Việt Nam có thế mạnh trước mắt là gạo.

5 Tăng cường tiếp xúc giữa các cơ quan hữu quan hai nước để trao đổi và tháo gỡ những vướng mắc trong quan hệ thương mại. Hiện nay đang nói lên vấn đề khăn Việt Nam xuất khẩu sang Nhật cần có sự liên hệ chặt chẽ giữa Bộ Thương mại Việt Nam và Đại sứ quán Nhật tại Hà Nội, Bộ METI Nhật để tìm biện pháp giải quyết thoả đáng.

6. Khuyến khích các công ty Nhật Bản tiến hành hợp tác đầu tư và sản xuất kinh doanh với các công ty Việt Nam về một số mặt hàng đề xuất sang thị trường Nhật Bản, như trồng và chế biến rau quả, gạo cao cấp và gạo Japonica, hàng nông sản, thuỷ sản, hàng dệt may, lắp ráp hàng điện tử tiêu dùng...

THỊ TRƯỜNG HÀN QUỐC

Quan hệ thương mại Việt Nam - Hàn Quốc những năm gần đây phát triển tốt đẹp. Việt Nam coi trọng thị trường Hàn Quốc, coi Hàn Quốc là một trong những đối tác hàng đầu ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Tuy nhiên, quan hệ thương mại càng phát triển, kim ngạch hài chiều tăng lên thì tỷ lệ nhập siêu của ta càng lớn (năm 2002 ta nhập siêu 1 tỷ 800 triệu USD). Một trong các lý do là hàng xuất của ta chủ yếu là nông lâm thổ sản thô chưa qua chế biến sâu, chất lượng không ổn định, trong khi đó hàng rào phi thuế của Hàn Quốc rất khắt khe với mặt hàng nông sản, đó là chế độ kiểm dịch thực vật ngặt nghèo, phức tạp mà thương nhân Việt Nam chưa nắm rõ. Ngoài ra còn vấp phải những hạn chế về số lượng, vấn đề cạnh tranh với các nguồn cung cấp khác...

Kim ngạch hai chiều giữa hai nước liên tục tăng, từ 493 triệu USD năm 1663 vượt qua mức 2 tỷ USD năm 2000, năm 2002 đạt trên 2,7 tỷ USD, đứng thứ 5 trong số các loại hàng có kim ngạch buôn bán lớn nhất với Việt Nam. Kim ngạch nhập khẩu từ Hàn Quốc vào Việt Nam năm 2002 đạt trên 2,3 tỷ USD, đứng thứ 4 trong số các bạn hàng nhập khẩu vào Việt Nam. Những mặt hàng chính Việt Nam nhập khẩu từ Hàn Quốc là máy móc thiết bị, ô tô, sắt thép, xăng dầu, linh kiện điện tử, nguyên phụ liệu cho ngành may mặc. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hàn Quốc năm 2002 đạt trên 466 triệu USD, tăng 15% so với năm 2001, đứng thứ 9 trong số các bạn hàng  xuất khẩu của Việt Nam. Những mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Hàn Quốc là hải sản, nông sản, khoáng sản để tiêu thụ tại thị trường Hàn Quốc còn các mặt hàng như dệt may, giầy dép phần lớn để xuất khẩu đi nước ngoài.

1. Triển vọng quan hệ thương mại Việt Nam - Hàn Quốc trong những năm tới:

Trong tương lai gần kim ngạch xuất khẩu của ta sang thị trường Hàn Quốc sẽ tăng nhưng khó có đột biến (trừ khi Hàn Quốc nhập khẩu  dầu thô từ Việt Nam với số lượng lớn và ổn định). Những mặt hàng cần đẩy mạnh xuất khẩu là những mặt hàng có kim ngạch tăng khá và là thế mạnh của ta như rau quả, hải sản, sản phẩm nhựa, sản phẩm gỗ, dây cáp điện, hải sản, thủ công mỹ nghệ.

Dự kiến kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào Hàn Quốc năm 2003 đạt 535 triệu USD tăng khoảng 15% so với năm 2002.

Những vấn đề chính trong quan hệ thương mại giữa hai nước hiện nay và kiến nghị:

1. Hạn ngạch:

 Hiện nay, Hàn Quốc vẫn áp dụng hạn ngạch với một số hàng nông sản như: gạo, lúa mạch, lúa mì, đậu tương, ngô, thịt bò, thịt lợn, thịt gà, cam, ớt, tỏi, hàng (gạo tuy Hàn Quốc đã mở cửa thị trường nhưng hạn ngạch nhập khẩu rất hạn chế, thịt vịt nhập khẩu 3000MT/năm, nhiều mặt hàng phải được các Hiệp hội ngành hàng chấp nhận về số lượng nhập khẩu...)

Ta có thể đề nghị Hàn Quốc ưu tiên phân bổ hạn ngạch cho Việt Nam, trước hết là đối với các mặt hàng có khả năng xuất khẩu vào Hàn Quốc như: gạo, thịt lơn, thịt gà, ớt, tỏi, hành.

2. Kiểm dịch:

Đối với mặt hàng nông sản, thuỷ sản phía Hàn Quốc có quy định phức tạp về kiểm dịch như các yêu cầu về báo cáo quá trình nuôi trồng bảo quản, trực tiếp kiểm tra tại chỗ.

Đề nghị Chính phủ Hàn Quốc hỗ trợ tài chính và các thiết bị chuyên dùng cần thiết, hướng dẫn kỹ thuật, trao đổi thông tin, để các cơ quan kiểm dịch và vệ sinh an toàn thực phẩm Việt Nam có thể kiểm tra hàng hoá xuất khẩu theo đúng quy định của Hàn Quốc, giống như Hàn Quốc đã hợp tác với Thái Lan và Philipines.

Đề nghị tăng cường hợp tác giữa các cơ quan kiểm dịch và vệ sinh an toàn thực phẩm Việt Nam và Hàn Quốc để tiến tới ủy thác các cơ quan kiểm dịch và vệ sinh an toàn thực phẩm Việt Nam làm đại lý trong việc kiểm tra hàng Việt Nam xuất khẩu sang Hàn Quốc.

3. Hàn Quốc mua gạo viện trợ cho CHDCND Triều Tiên:

Ta đã nhiều lần đề nghị khi Hàn Quốc viện trợ CHDCND Triều Tiên thì Chính phủ Hàn Quốc ưu tiên mua gạo Việt Nam. Việc này góp phần giải quyết đầu ra cho mặt hàng gạo, và làm giảm mức nhập siêu từ Hàn Quốc của Việt Nam hiện nay, Ta cần tiếp tục huy động với Hàn Quốc về việc này.

4. Hàn Quốc điều tra việc bán phá giá bật lửa ga cho Việt Nam vào Hàn Quốc.

Tháng 9/2002 Uỷ ban Thương mại Hàn Quốc đã tiến hành điều tra việc phá giá bật lửa ga Việt Nam vào Hàn Quốc. Kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này vào Hàn Quốc không nhiều chỉ khoảng 2 triệu USD nhưng việc này có thể gây ảnh hưởng xấu đến quan hệ thương mại giữa hai nước. Theo thông tin từ các công ty xuất khẩu bật lửa ga của Việt Nam sang Hàn Quốc. Hàn Quốc dự kiến sẽ áp dụng mức thuế chống bán phá giá khoảng từ 10-60% cho mặt hàng này của Việt Nam mặc dù các doanh nghiệp Việt Nam không bán phá giá.

Ta cần đề nghị phía Hàn Quốc không áp dụng thuế chống bán phá giá đối với bật lửa ga của Việt Nam để tránh gây ảnh hưởng xấu đến quan hệ thương mại đang phát triển tốt đẹp giữa hai nước đã biết Việt Nam đang nhập siêu rất lâu từ Hàn Quốc trên 1,8 triệu USD năm 2002.

5. Các vấn đề khác:

Đề nghị Chính phủ Hàn Quốc xem xét, tạo điều kiện để các doanh nghiệp quan tâm tới nhập khẩu các mặt hàng than đá, dầu thô, gạo của Việt Nam.

Cần vận động Chính phủ và các  doanh  nghiệp Hàn Quốc tích cực hưởng ứng và dành sự quan tâm thích đáng đối với chính sách ưu đãi đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực nông nghiệp, sản xuất chế biến nông sản xuất khẩu của Việt Nam.

Hàn Quốc nên giúp đỡ, hỗ trợ về kinh nghiệm tổ chức, quản lý và hoạt động cũng như về hỗ trợ kỹ thuật khác cho các hoạt động xúc tiến thương mại cho Việt Nam.

THỊ TRƯỜNG THÁI LAN:

Có thể nói năm 2002 là năm quan hệ thương mại giữa hai nước phát triển sôi nổi. Công tác xúc tiến thương mại được tiến hành mạnh. Điều này thể hiện cả hai phía đều nhận thấy tầm quan trọng trong việc hợp tác trong thương mại và cả sản xuất có tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế của cả hai nước.

Về xuất khẩu:

Năm 2002 kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Thái Lan đạt 228 triệu USD. So với các năm trước ta có thể thống kê như sau:

Kim ngạch XNK Việt Nam - Thái Lan (1990-2002)

Đơn vị tính: Triệu USD, Nguồn: Hải quan Việt Nam

Năm	Xuất khẩu	Nhập khẩu	Tổng kim ngạch
1990	52.34	47.08	69.42
1995	42.95	465.92	5.8.87
2000	388.90	812.94	1.201.84
2001	326.00	801.3	1.127.30
2002	228.00	956.00	1.184.00

Các mặt hàng xuất khẩu chính:

Cà phê: Thái Lan được coi là thị trường mới và tiềm năng, trước năm 1995 mặt hàng này chiếm tỷ trọng nhỏ trong xuất khẩu của Việt Nam sang Thái Lan. Năm 1996 cà phê xuất sang Thái Lan đã tăng mạnh và đạt32,54 triệu USD chiếm 4,8% trong tổng kim ngạch xuất khẩu cà phê của Việt Nam (637 triệu USD) và sang năm 1997 đạt 54,03 triệu USD tăng 60% so với năm 1996 chiếm 7,7% trong tổng kim ngạch xuất khẩu cà phê của Việt Nam (700 triệu USD, năm 1996 đạt 31 triệu USD giảm 29% so với năm 1998. Năm 2000 đạt 10,75 triệu USD giảm mạnh so với năm 1999. Năm 2001 chỉ đạt 115.000 USD. Trong 5 tháng đầu 2002 chỉ đạt 45.500 USD, giảm 30,8% so với cùng kỳ năm 2001 (65.000 USD).

Thuỷ hải sản: Năm 1995, Thái Lan nhập từ Việt Nam 8,79 triệu USD, chiếm 1,4% tổng xuất khẩu của Việt Nam về loại hàng hoá này (621,4 triệu USD). Năm 1996 kim ngạch tăng 1,7 lần so với năm 1995 và đạt 14,958 triệu USD, chiếm 2,3% tổng kim ngạch thủy sản xuất khẩu của cn (651 triệu USD). Đến năm 1997 đạt 16,362 triệu USD tăng 9,4% so với năm 1996. Năm 1999 đạt 18,4 triệu USD giảm 14% so với năm 1998. Năm 2000, tăng mạnh, đạt 34,53 triệu. Năm 2001 đạt 26,87 triệu USD giảm 22% so  với năm 2000, 5 tháng đầu năm 2002 đạt 7,6 triệu USD giảm 16,5% so với cùng kỳ năm 2001(9,1 triệu USD). Hàng hải sản chủ yếu là tôm đông lạnh, mực tươi, cá chế biến... Do điều kiện máy móc chế biến còn lạc hậu nên hàng thủy sản xuất đi dưới dạng nguyên liệu thô cung cấp cho các nhà máy chế biến của Thái Lan. Vì vậy, Việt Nam đang có nhu cầu trang bị công nghệ chế biến hiện đại để nâng cao giá trị xuất khẩu. Thái Lan đang coi Việt Nam là đối thủ cạnh tranh đáng gờm trên thị trường thế giới về mặt hàng tôm. Hiện nay hàng thuỷ sản Thái Lan không còn được hưởng GSP vào thị trường EU, thậm chí gần đây EU và Nhật Bản đang cấm tôm Thái Lan xuất khẩu vào hai nước này vì có dư lượng kháng sinh cao.

Hàng công nghiệp nhẹ: chủ yếu là hàng dệt may của Việt Nam đã tăng, năm 1997 đạt 2,44 triệu USD tăng 60% so với năm 1996 là 1,52 triệu USD, năm 1998: 0,98 triệu USD, 1999: 1,78 triệu USD, năm 2000: 3,8 triệu USD; năm 2000: 5,97 triệu USD, tăng 57,9% so với năm 2000. Trong 5 tháng 2002 đạt 2,1 triệu USD tăng 16,7% so với cùng kỳ năm 2001 (1,8 triệu USD).

Than đá: đạt giá trị xuất khẩu tăng là 1,13 triệu USD năm 1996 và tăng vào 1997 đạt 2,32 triệu USD; 2.20 triệu USD năm 1998 và 11,30triệu USD năm 1999, năm 2000 đạt 13,3 triệu USD và năm 2001 đạt 16,96 triệu USD, tăng 27,8% so với năm 2000. Trong 5 tháng 2004 đạt 4,4 triệu USD, giảm 42% so với cùng kỳ năm 2001 (7,6 triệu USD).

Dầu thô:  từ năm 1998 đã trở thành mặt hàng xuất kim ngạch lớn trong thương mại với Thái Lan: 1998 đạt 10,27 triệu USD, năm 1999 đạt 44,76 triệu USD, năm 2000 đạt 73 triệu USD  và 2001   đạt 38,8 triệu USD, giảm 46,8% so với năm 2000. Trong 5 tháng 2002 đạt 28,6 triệu USD tăng 78,7% so với cùng kỳ năm 2001 (16 triệu USD).

Về nhập khẩu của Việt Nam từ Thái Lan.

Năm 2002 là 956 triệu USD. Về có cầu hàng NK thì nhóm máy móc, thiết bị ôtô, xe máy chiếm phần lớn. Điều này phản ánh đúng định hướng nhập khẩu của VN

Nhóm xe máy và phụ tùng có xu hướng giảm NK từ năm 2001 doanh nghiệp VN chuyển sang NK thị trường Trung Quốc và một phần đã tự sản xuất được trong nước, cụ thể năm 1995 là 86,7 triệu USD, năm 1996 là 123,04 triệu USD trong đó ôtô và phụ tùng ôtô là 614,454 nghìn USD và đến năm 1997 là 90,04 triệu USD, 1999 là 96 triệu USD, năm 2000 là 132 triệu, năm 2001 là 67 triệu USD.

Nhóm hàng nguyên vật liệu:  phục vụ cho sản xuất cũng chiếm kim ngạch lớn chủ yếu là Phân bón, xăng dầu, sắt thép, xi măng... là những mặt hàng hoá mà sản xuất trong nước chưa đáp ứng được nhu cầu. Năm 1996 tổng kim ngạch nhập khẩu từ Thái Lan nhóm hàng này là 66,061 triệu USD tăng hơn 50% so với cùng kỳ năm 1996, năm 1999 là 160,6 triệu USD, năm 2000 là 162 triệu USD, 2001 là 155,5 triệu USD.

Nhóm hàng nguyên liệu phục vụ cho sản xuất NK từ Thái Lan thì xăng dầu có kim ngạch lớn  nhất năm 1995 là 13,10 triệu USD; năm 1996 là 32,12 triệu USD, năm 2000 là 100,9 triệu USD, 2001 là 73,4 triệu USD.

Sắt thép: 1995, VN nhập từ Thái Lan là 17,2 triệu USD, năm 1997 tăng lên nhanh chóng gấp 4,3 lần so với năm 1996 đạt 29,497 triệu USD,  năm 1999 là 39,8 triệu USD, năm 2000 là 57 triệu USD (80 nghìn tấn), 2001 là 62, 2 triệu USD. Ngoài ra còn có một số hàng hoá khác như: sản phẩm nhựa, sản phẩm cao su, hoá chất...

Nhìn chung, chủng loại hàng hoá Việt Nam xuất sang Thái Lan khá đa dạng, hàng hoá Việt Nam đã tìm được chỗ đứng trên thị trường Thái Lan, đặc biệt là mặt hàng cà phê, thủy sản, dầu thô... Hàng Thái Lan xuất sang thị trường VN cũng nhiều chủng loại và được người tiêu dùng VN ưa thích gồm: xe ôtô, xe máy các loại, xăng dầu, sắt thép, xi măng, phân bón các loại... Trong đó sắt thép các loại chiếm tỷ trọng cao nhất.

Về hợp tác khác:

1. Trao đổi thông tin gạo: Hợp tác trao đổi thông tin gạo Việt Nam và Thái Lan ngày càng được khẳng định mang tính chính trị và kinh tế cao. Tháng 9/2002 hai nước đã quyết định mở rộng hợp tác này ra 5 nước (Việt Nam, Thái Lan, Trung Quốc, ấn Độ và Pakistan). Sự hợp tác này đã có tác dụng làm ổn định lương thực khu vực và thế giới, giảm bớt các công ty trung gian đã lợi dụng thông tin để tăng giá gạo trên thị trường. Năm 2003 các cuộc họp về hợp tác gạo giữa 5 nước sẽ được tổ chức tại Việt Nam.

2. Hợp tác trong việc trao đổi thông tin xuất khẩu tôm. Hai nước đã tích cực thông báo cho nhau những thông tin liên quan đến xuất khẩu tôm sang EU và thị trường Mỹ. Việc trao đổi thông tin này đã có tác dụng giúp đỡ cho Chính phủ của hai nước có những đối sách với EU và Mỹ.

3. Thúc đẩy công tác xúc tiến thương mại và đầu tư ở mỗi nước. Thái Lan cũng như Việt Nam đã tổ chức một số cuộc triển lãm chuyên đề hàng của nước mình ở mỗi nước để giới thiệu với các công ty của mỗi nước về hàng hoá của nước mình. Ngoài ra Việt Nam đã tham gia Hội chợ ASEAN Trade Fair 2002 tại Thái Lan...

Kiến nghị:

1. Hai bên tích cực thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực xuất khẩu gạo và các mặt hàng  nông sản khác. Ngoài ra, hai bên cần tổ chức luân phiên nhiều phiên họp giữa các cuộc hội thảo giới thiệu về tiềm năng của nước mình ở mỗi nước, giúp cho các doanh nghiệp hai bên hiểu rõ hơn về khả năng hợp tác của nước mình trong việc mở rộng thương mại sang mỗi nước.

2. Tăng cường mở rộng các cơ hội cho hàng XNK của hai nước được xuất khẩu sang nhau và biến cạnh tranh thành hợp tác toàn diện từ sản xuất đến thị trường nhằm mở ra một cơ hội mới cho quan hệ của doanh nghiệp hai nước.

 

KT. BỘ TRƯỞNG BỘ THƯƠNG MẠI THỨ TRƯỞNG Mai Văn Dâu

 

THỐNG KÊ KIM NGẠCH XUẤT NHẬP KHẨU NĂM 2002 CỦA VIỆT NAM VỚI CÁC THỊ TRƯỜNG: TRUNG QUỐC, NHẬT BẢN, HÀN QUỐC, THÁI LAN

(Nguồn: Tổng Cục Hải quan Việt Nam)

THỊ TRƯỜNG HÀN QUỐC

Mặt hàng xuất khẩu  chính của ta	Đơn vị	Số lượng	Kim ngạch (USD)
Cà phê	Tấn	25.590	11.703.183
Cao su	Tấn	23.957	14.120.015
Chè	Tấn	24	32.300
Dầu thô	Tấn	57.302	11.635.416
Dây điện & Dây cáp điện	USD		1.367.231
Đồ chơi trẻ em	USD		2.133.690
Gạo	Tấn	5.000	875.497
Giầy dép các loại	USD		13.247.985
Hải sản	USD		116.597.844
Hàng dệt may	USD		92.592.661
Hàng rau quả	USD		8.436.925
Hàng thủ công mỹ nghệ	USD		11.637.745
Hạt tiêu	Tấn	465	713.648
Lạc nhân	Tấn	77	62.495
Máy vi tính và linh kiện	USD		501.235
Mỳ gói	USD		59.387
Quế	Tấn	950	1.014.575
Sản phẩm gỗ	USD		24.810.728
Sản phẩm nhựa	USD		4.392.738
Than đá	Tấn	369.621	10.739.494
Tổng			466.009.003

 

Mặt hàng xuất khẩu  chính của ta	Đơn vị	Số lượng	Kim ngạch (USD)
Chất dẻo nguyên liệu	Tấn	138.931	94.881.566
Clinker	Tấn	47.500	1.064.250
Linh kiện điện tử và vi tính	USD		63.370.082
Máy móc thiết bị phụ tùng	USD		372.133.480
NPL dệt may da	USD		418.320.057
ôtô dạng CKD, SKD	Bộ	8.902	90.049.911
ôtô nguyên chiếc các loại	Chiếc	20.525	118.688.243
Phân bón các loại	Tấn	99.827	15.375.739
Sắt thép các loại	Tấn	371.208	121.864.508
Tân dược	USD		41.389.919
Xăng dầu các loại	Tán	547.345	116.248.964
Xe máy dạng CKD, IKD	Bộ	120.360	35.315.031
Tổng			2.285.533.764

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu: 466.009.003+2.285.533.764= 2.751.542.767 USD

THỊ TRƯỜNG THÁI LAN

Mặt hàng xuất khẩu  chính của ta	Đơn vị	Số lượng	Kim ngạch (USD)
Cà phê	Tấn	117	49.009
Cao su	Tấn	2.389	467.355
Chè	Tấn	3	5.400
Dầu thô	Tấn	158.628	28.625.312
Dây điện & Dây cáp điện	USD		407.210
Đồ chơi trẻ em	USD		217.511
Giầy dép các loại	USD		1.104.868
Hải sản	USD		27.901.634
Hàng dệt may	USD		5.590.442
Hàng rau quả	USD		492.603
Hàng thủ công mỹ nghệ	USD		2.159.455
Hạt tiêu	Tấn	31	135.980
Lạc nhân	Tấn	20.292	9.253.401
Máy vi tính và linh kiện	USD		61.676.043
Quế	Tấn	85	70.116
Sản phẩm gỗ	USD		1.955.114
Sản phẩm nhựa	USD		3.426.804
Than đá	Tấn	579.372	15.050.844
Thiếc	Tấn	20	64.092
Xe đạp và phụ tùng xe đạp	USD		1.347.072
Tổng			227.790.263

 

Mặt hàng xuất khẩu  chính của ta	Đơn vị	Số lượng	Kim ngạch (USD)
Chất dẻo nguyên liệu	Tấn	179.023	109.715.914
Clinker	Tấn	3.141.491	55.048.363
Linh kiện điện tử và vi tính	USD		16.724.494
Máy móc thiết bị phụ tùng	USD		83.750.242
NPL dệt may da	USD		37.467.505
ôtô dạng CKD, SKD	Bộ	920	12.700.303
ôtô nguyên chiếc các loại	Chiếc	22	1.459.349
Phân bón các loại	Tấn	42.275	6.338.267
Sắt thép các loại	Tấn	63.229	26.252.910
Tân dược	USD		24.820.415
Xăng dầu các loại	Tán	343.614	77.067.091
Xe máy dạng CKD, IKD	Bộ	440.729	110.760.390
Tổng			955.505.854

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu: 227.790.623 + 955.505.854 = 1.183.296.477 USD

III. THỊ TRƯỜNG NHẬT BẢN

Kim ngạch mậu dịch Việt Nam - Nhật Bản  năm 2000-2002 

Đơn vị: triệu USD

	2000	2001	2002
- Ta xuất sang Nhật	2.621	2.509	2.438
- Ta nhập từ Nhật	2.250	2.215	2.509
Cán cân mậu dịch	371	294	-71
Tổng kim ngạch	4.871	4.724	4.974

10 mặt hàng Việt Nam xuất sang Nhật có kim ngạch lớn nhất năm 2001 và 2002

 

Số thị trường	Năm 2001		Năm 2002
	Tên hàng	Trị giá (triệu USD)	Tên hàng	Trị giá (triệu USD)
1	Hàng dệt may	591.50	Hải sản	555.44
2	Hải sản	474.76	Hàng dệt may	489.95
3	Dầu thô	348.69	Dầu thô	249.85
5	Dây điện và cáp điện	145.66	Dây điện và cáp điện	174.16
6	Sản phẩm gỗ	100.39	Sản phẩm gỗ	128.39
7	Giầy dép	64.40	Máy vi tính và linh kiện	57.10
8	Than đá	35.59	Than đá	48.50
9	Sản phẩm nhựa	28.27	Thủ công mỹ nghệ	43.17
10	Thủ công mỹ nghệ	25.16	Sản phẩm nhựa	30.16

10 Mặt hàng Việt Nam nhập khẩu từ Nhật có kim ngạch lớn nhất năm 2001 và 2002

Số thị trường	Năm 2001		Năm 2002
	Tên hàng	Trị giá (triệu USD)	Tên hàng	Trị giá (triệu USD)
1	Máy móc thiết bị phụ tùng	580.53	Máy móc thiết bị phụ tùng	702.85
2	Linh kiện vi tính điện tử	299.00	Sắt thép các loại	287.94
3	NPL dệt may da	221.91	Linh kiện vi tính điện tử	226.99
5	Sắt thép các loại	175.08	ôtô dạng CKD, SKD	158.29
6	Chất dẻo nguyên liệu	111.61	NPL dệt may da	149.74
7	Xe máy dạng CKD, IKD	22.70	Xe máy dạng CKD, IKD	40.70
8	Phân bón các loại	19.30	Phân bón các loại	24.85
9	Tân dược	14.54	ôtô nguyên chiếc các loại	20.14
10	ô tô nguyên chiếc các loại	12.94	Tân dược	7.46

IV. THỊ TRƯỜNG TRUNG QUỐC

 

STT	Mặt hàng	Năm 2001		Năm 2002		% tăng giảm
		Khối lượng	Kim ngạch	Khối lượng	Kim ngạch
Xuất khẩu
1	Cà phê	6628	2606057	8691	3921343	52.47
2	Cao su	9635	51218570		88667554	78.12
3	Chè	5	837626	423	594603	-29.01
4	Dầu ăn	20512	6539877	6015	2144880
5	Dầu thô	3060515	591437443	3553448	685797885	15.12
6	Dây điện & Dây cáp điện		129843		609423	369.35
7	Đồ chơi trẻ em		37014
8	Đường tinh	84200	25028004	2478	653984	-97.39
9	Gạo	2240	542934	9128	1682623	209.91
10	Giày dép các loại		5066700		7282457	43.73
11	Hải sản		240013277			-18.60
12	Hàng dệt may		15255840		19595396	28.45
13	Hàng rau quả		142801384		121529113	-14.90
14	Hàng thủ công mỹ nghệ		3481228		2932239	-15.77
15	Hạt điều	9550	30647383	13138		24.61
16	Hạt tiêu	5159	8540563	2345	3238848	-62.08
17	Lạc nhân	500	318676	1748	849676	166.63
18	Máy vi tính và linh kiện		7834789		19336849	146.81
19	Mỳ gói				512757
20	Sản phẩm gỗ		8372517		11317134	35.17
21	Sản phẩm nhựa		5349783		2805685	-47.56
22	Sản phẩm sữa				16699
23	Than đá	1029093	18694956	2386519	44093597	135.86
24	Thiếc	460	2391736	30	117284	-95.10
25	Xe đạp & phụ tùng xe đạp		78135		23041	-70.51
	Tổng cộng		1418092231		1495485067	5.46
Nhập khẩu
1	Chất dẻo nguyên liệu	6625	5047229	13190	10423977	106.53
2	Clinker			19690	383484
3	Linh kiện điện tử & máy tính		21960570	383484
4	Máy móc, thiết bị phụ tùng		219361242		347915988	58.60
5	NPL dệt may da		74122240		127938285	72.60
6	ô tô dạng CKD, SKD			96	742160
7	ô tô dạng nguyên chiếc các loại	337	4797000	336	3501406	-27.01
8	Phân bón các loại	437433	62316000	372676	57694910	-7.42
9	Sắt thép các loại	276076	54742280	272592	690059464	26.15
10	Tân dược		5588855		5835151	4.41
11	Xăng dầu các loại	1034914	231660565	2003844	473438772	104.37
12	Xe máy dạng CKD, IKD	1955134	433227250	632204	121890246	-71.86
	Tổng cộng		1629129923		2158709445	32.51
Tổng kim ngạch xuất khẩu			3047222154		3654275512	19.9