Công văn 3615/C07-P4 năm 2020 về hướng dẫn áp dụng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phòng cháy chữa cháy do Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ ban hành
|
BỘ CÔNG AN |
CỘNG HÒA XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM |
|
Số: 3615/C07-P4 |
Hà Nội, ngày 30 tháng 9 năm 2020 |
Kính gửi: Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Trong thời gian vừa qua, Bộ Công an và Bộ Công Thương đã ban hành một số Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia có liên quan về phòng cháy, chữa cháy (PCCC), cụ thể như sau:
1. QCVN 02:2020/BCA - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về trạm bơm nước chữa cháy, ban hành kèm theo Thông tư số 52/2020/TT-BCA ngày 26/05/2020 của Bộ Công an, có hiệu lực thi hành từ ngày 04/10/2020;
2. QCVN 01:2020/BCT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về yêu cầu thiết kế cửa hàng xăng dầu, ban hành kèm theo Thông tư số 15/2020/TT-BCT ngày 30/6/2020 của Bộ Công Thương, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2021. Quy chuẩn này thay thế 02 quy chuẩn QCVN 01:2013/BCT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về yêu cầu thiết kế cửa hàng xăng dầu và QCVN 10:2015/BCT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về yêu cầu thiết kế cửa hàng xăng dầu trên mặt nước.
3. QCVN 02:2019/BCT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trạm nạp khí dầu mỏ hóa lỏng, ban hành kèm theo Thông tư số 35/2019/TT-BCT ngày 29/11/2019 của Bộ Công Thương, có hiệu lực thi hành từ ngày 30/5/2020.
Để bảo đảm tính thống nhất khi áp dụng các quy chuẩn này trong công tác PCCC trên toàn quốc, C07 hướng dẫn một số nội dung cơ bản để Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tham khảo, vận dụng (có phụ lục kèm theo).
Phụ lục kèm theo công văn này được đăng tải trên website của C07, tại mục: Hướng dẫn công tác PCCC và CNCH → Hướng dẫn nghiệp vụ nội bộ → Công tác PCCC trong đầu tư xây dựng, mật khẩu truy cập: canhsatpccc@#
C07 đề nghị công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nghiên cứu, tổ chức triển khai thực hiện. Trong quá trình thực hiện nếu gặp khó khăn, vướng mắc cần phản ánh về C07 (qua Phòng 4, số điện thoại 069.234.3340) để kịp thời giải đáp và hướng dẫn cụ thể./.
|
|
CỤC TRƯỞNG |
HƯỚNG
DẪN MỘT SỐ NỘI DUNG CỦA QCVN 02:2020/BCA VÀ BẢNG ĐỐI CHIẾU TRẠM BƠM NƯỚC CHỮA
CHÁY
(Kèm theo Công văn số 3615/C07-P4 ngày 30/9/2020 của C07)
I. Về bố cục của QCVN 02:2020/BCA
Ngoài phần mục lục, lời nói đầu QCVN 02:2020/BCA được bố cục gồm 6 phần và 2 phụ lục, cụ thể như sau:
1. Quy định chung.
2. Thiết kế, lắp đặt trạm bơm nước chữa cháy.
3. Vận hành thử và nghiệm thu bơm nước chữa cháy.
4. Bảo trì, bảo dưỡng trạm bơm nước chữa cháy.
5. Quy định về quản lý.
6. Tổ chức thực hiện.
Phụ lục A. Kích thước tối thiểu của thiết bị, phụ kiện trạm bơm nước chữa cháy.
Phụ lục B. Công tác kiểm tra và bảo dưỡng máy bơm nước chữa cháy.
II. Về phạm vi điều chỉnh của QCVN 02:2020/BCA
QCVN 02:2020/BCA quy định về yêu cầu an toàn, kỹ thuật đối với trạm bơm nước chữa cháy cố định trong các giai đoạn thiết kế, lắp đặt, vận hành, nghiệm thu, kiểm tra, bảo dưỡng, quản lý.
Công trình phải áp dụng quy định của quy chuẩn này gồm:
- Nhà cao trên 10 tầng;
- Nhà công cộng tập trung đông người;
- Gara, nhà sản xuất, kho có diện tích trên 18.000 m2.
Trong đó, nhà công cộng tập trung đông người là công trình công cộng được xác định theo quy định tại Phụ lục I Nghị định số 46/2015/NĐ-CP với số người trên mỗi tầng, tính theo Bảng G.9 Phụ lục G QCVN 06:2020/BXD vượt quá 50 người.
Cùng với việc áp dụng Quy chuẩn này còn phải tuân theo các yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy quy định trong các tài liệu khác có liên quan.
III. Về điều khoản chuyển tiếp của QCVN 02:2020/BCA
Thực hiện chuyển tiếp theo quy định tại mục 5.6 QCVN 02:2020/BCA, trong đó:
- Trạm bơm nước chữa cháy đã được thi công lắp đặt và nghiệm thu đưa vào sử dụng trước ngày hiệu lực của quy chuẩn này thì không bắt buộc áp dụng các quy định tại mục 2, mục 3 của QCVN 02:2020/BCA.
- Trạm bơm nước chữa cháy đã được cơ quan Cảnh sát PCCC và CNCH thẩm duyệt về phòng cháy, chữa cháy nhưng chưa xây dựng, lắp đặt, nếu không phù hợp với quy định trong QCVN 02:2020/BCA thì căn cứ vào tình hình thực tế, chủ đầu tư thực hiện các giải pháp điều chỉnh phù hợp với QCVN 02:2020/BCA theo hướng dẫn của cơ quan Cảnh sát PCCC và CNCH trước khi xây dựng, lắp đặt và nghiệm thu theo quy định. Để thống nhất thực hiện trên toàn quốc thì đối với các dự án, công trình đã được thẩm duyệt trước ngày 04/10/2020 thực hiện việc thi công, lắp đặt trạm bơm nước chữa cháy theo hồ sơ thiết kế đã được cơ quan Cảnh sát PCCC thẩm duyệt. Khuyến khích các Chủ đầu tư thực hiện giải pháp điều chỉnh phù hợp với QCVN 02:2020/BCA và phải gửi hồ sơ đến cơ quan Cảnh sát PCCC để được thẩm duyệt với nội dung điều chỉnh đó.
IV. Về một số nội dung áp dụng QCVN 02:2020/BCA
4.1. Về thẩm duyệt thiết kế về PCCC
4.1.1. Trạm bơm chữa cháy
- Trạm bơm chữa cháy đặt độc lập với nhà và công trình thì khoảng cách giữa trạm bơm chữa cháy với hạng mục công trình theo quy định mục 2.1.1 QCVN 02:2020/BCA, cụ thể: Trạm bơm nước chữa cháy phải được đặt trong nhà, cách nhà và công trình khác tối thiểu 16 m. Khi nhà đặt trạm bơm nước chữa cháy có bậc chịu lửa I và II hoặc giữa trạm bơm và công trình có tường ngăn cháy thì không quy định về khoảng cách.
- Trạm bơm chữa cháy đặt trong nhà, công trình thì vị trí và các giải pháp ngăn cháy bảo vệ trạm bơm chữa cháy theo quy định tại Điều 2.1.2 QCVN 02:2020/BCA, cụ thể: Trạm bơm nước chữa cháy phải được ngăn cách với các phòng khác bằng tường ngăn cháy có giới hạn chịu lửa không thấp hơn REI150, sàn ngăn cháy có giới hạn chịu lửa không được thấp hơn REI60, cửa ngăn cháy có giới hạn chịu lửa không thấp hơn EI70. Vị trí đặt trạm bơm nước chữa cháy đặt ở tầng 1 hoặc tầng hầm 1. Cho phép đặt trạm bơm nước chữa cháy tại các tầng nổi khác của nhà khi phòng đặt bơm có cửa ra phải thông với buồng đệm thang thoát nạn của tòa nhà qua hành lang được bảo vệ bằng kết cấu ngăn cháy loại 1. Trạm bơm chữa cháy có thể bố trí chung với bơm nước sinh hoạt, sản xuất trong cùng một gian phòng hoặc nhà (mục 2.1.3 QCVN 02:2020/BCA).
- Khoảng cách tối thiểu giữa các thiết bị bố trí phòng đặt trạm bơm phải bảo đảm theo quy định tại mục 2.1.4 QCVN 02:2020/BCA, cụ thể:
+ Từ cạnh bên của móng đặt máy bơm và động cơ điện đến tường nhà và khoảng cách giữa các móng tối thiểu là 70 mm;
+ Từ cạnh bệ máy bơm phía ống hút đến mặt tường nhà đối diện tối thiểu là 1 m; từ cạnh bệ máy bơm phía động cơ điện đến mặt tường nhà không được nhỏ hơn khoảng cách cần thiết để rút rôto của động cơ điện ra mà không cần tháo động cơ điện khỏi bệ máy.
+ Đối với động cơ diesel làm mát bằng quạt gió, khoảng cách từ tường nhà tới két nước không được nhỏ hơn 3 lần chiều cao của két nước động cơ diesel khi không có cửa đưa gió trực tiếp ra ngoài trạm bơm. Khoảng cách này có thể lấy tối thiểu bằng 2 m.
+ Chiều cao của đáy bể chứa dầu cho động cơ diesel phải cao hơn miệng vào bơm cao áp của động cơ diesel. Trong trường hợp chưa có kích thước của nhà sản xuất, kích thước này có thể được lấy bằng 1,2 m.
+ Không được bố trí bồn nhiên liệu động cơ đốt trong quá gần tủ điều khiển máy bơm nước chữa cháy mà không có vách ngăn. Khoảng cách tối thiểu giữa tủ điều khiển máy bơm nước chữa cháy và bồn nhiên liệu là 2 m khi không có vách ngăn.
+ Máy bơm có đường kính ống đẩy từ 100 mm cho phép đặt dọc tường và vách nhà mà không cần có lối đi giữa máy bơm và tường, nhưng không nhỏ hơn 200 mm tính từ móng nhà đến bệ. Cho phép đặt hai máy bơm trên cùng một móng mà không cần bố trí lối đi lại giữa chúng, nhưng xung quanh móng phải có một lối đi riêng không nhỏ hơn 0,7 m.
- Chiều cao thông thủy của trạm bơm chữa cháy được thực hiện theo quy định tại mục 2.1.5 QCVN 02:2020/BCA, trong đó, chiều cao thông thủy không nhỏ hơn 2,2 m.
- Quy định về trang bị chữa cháy, đèn chiếu sáng sự cố, hệ thống chống ngập nước, hệ thống thông gió cho trạm bơm chữa cháy theo mục 2.1.6, 2.1.7, 2.1.8 và mục 2.1.9 QCVN 02:2020/BCA.
- Quy định về nối đất cho động cơ máy bơm, bồn chứa nhiên liệu và tủ điều khiển các máy bơm nước chữa cháy theo mục 2.1.10 QCVN 02:2020/BCA.
- Quy định bể nước chữa cháy theo mục 2.1.11 QCVN 02:2020/BCA.
4.1.2. Quy định về bơm chữa cháy
- Quy định về lựa chọn bơm chữa cháy có thông số kỹ thuật (lưu lượng, cột áp) theo quy định tại mục 2.2.1 và 2.2.2 QCVN 02:2020/BCA, cụ thể như sau:
+ Chọn công suất bơm nước chữa cháy phải dựa vào yêu cầu về lưu lượng, cột áp cần thiết theo quy định của tiêu chuẩn, quy chuẩn về phòng cháy chữa cháy QCVN 06:2020/BXD Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình, TCVN 2622:1995 Phòng cháy, chống cháy cho nhà và công trình - Yêu cầu thiết kế, TCVN 4513:1988 Cấp nước bên trong - Tiêu chuẩn thiết kế, TCVN 7336:2003 Phòng cháy chữa cháy - Hệ thống sprinkler tự động - Yêu cầu thiết kế và lắp đặt.
+ Thông số của bơm chữa cháy phải bảo đảm các yêu cầu sau:
* Lưu lượng lớn nhất của máy bơm nước chữa cháy (lưu lượng lớn nhất trên đường đặc tính của máy bơm) không được nhỏ hơn 150% lưu lượng thiết kế.
* Cột áp của máy bơm nước chữa cháy ứng với lưu lượng thiết kế không được nhỏ hơn cột áp thiết kế.
* Cột áp của máy bơm nước chữa cháy ứng với lưu lượng bằng không (shutoff pressure) phải trong phạm vi từ 101% đến 140% cột áp thiết kế.
* Cột áp của máy bơm ứng với 150% lưu lượng thiết kế không được nhỏ hơn 65% cột áp thiết kế.
- Quy định về số lượng, công suất của bơm chữa cháy dự phòng và số lượng ống hút của trạm bơm được thực hiện theo mục 2.2.4 và mục 2.2.8 QCVN 02:2020/BCA, cụ thể như sau:
+ Máy bơm dự phòng phải có công suất tương đương với công suất của máy bơm chính, số lượng bơm dự phòng được quy định như sau: Khi số lượng máy bơm vận hành theo tính toán từ một đến ba thì phải có ít nhất một máy bơm dự phòng; Khi số lượng máy bơm vận hành theo tính toán từ bốn máy trở lên thì phải có ít nhất 02 máy bơm dự phòng.
+ Mỗi bơm nước chữa cháy phải được gắn van xả khí tự động loại bỏ tất cả khí và bọt khí ra ngoài theo quy định tại mục 2.2.7 QCVN 02:2020/BCA.
+ Mỗi trạm bơm nước chữa cháy có 02 máy bơm trở lên thì phải có ít nhất 02 đường ống hút. Mỗi đường ống phải bảo đảm hút được một lượng nước chữa cháy cần thiết lớn nhất, khi một trong hai ống đó bị hỏng hoặc phải bảo trì, sửa chữa thì các máy bơm vẫn hút được nước từ ống hút còn lại.
- Quy định về chế độ hoạt động của các thiết bị trạm bơm được thực hiện theo mục 2.2.5 QCVN 02:2020/BCA, cụ thể như sau:
+ Áp lực dừng của máy bơm bù áp bằng 115% áp lực làm việc của bơm chữa cháy cộng với áp suất tĩnh tại cửa hút của bơm bù.
+ Áp lực khởi động máy bơm bù áp thấp hơn áp lực dừng của máy bơm này tối thiểu là 01 bar.
+ Áp lực khởi động bơm nước chữa cháy chính thấp hơn áp lực khởi động máy bơm bù áp tối thiểu là 0,5 bar.
+ Áp lực khởi động của máy bơm nước chữa cháy dự phòng thấp hơn áp lực khởi động của máy bơm nước chữa cháy chính tối thiểu là 01 bar.
+ Áp lực mở các van an toàn hoặc van xả lưu lượng lớn hơn áp lực dừng của bơm bù áp từ 0,1 đến 0,5 bar.
Các bơm nước chữa cháy chính và dự phòng đã được cài đặt khởi động tự động, phải được tắt thủ công bằng nút ấn ở tủ điều khiển bơm. Việc tắt tự động các máy bơm nước chữa cháy chỉ được phép sau khi tất cả các nguyên nhân khởi động, vận hành được trả về bình thường và sau thời gian chạy tối thiểu 10 phút tính từ khi bắt đầu các máy bơm tự động khởi động. Việc tắt tự động các máy bơm nước chữa cháy không áp dụng khi bơm là nguồn cấp nước của hệ thống chữa cháy tự động hoặc hệ thống họng nước chữa cháy duy nhất của công trình.
Ví dụ: Bơm chữa cháy có thông số: lưu lượng là 100 l/s, Cột áp là 100 m.c.n
Đổi đơn vị: 01 bar = 10 m.c.n
Bể nước có mực nước đầy bể (cách mặt bích ống hút của bơm) là 5 m, áp suất tĩnh tại cửa hút là 5m.c.n
Áp lực cài đặt hoạt động, dừng hoạt động của các thiết bị được thực hiện như sau:
+ Áp lực dừng bơm bù áp là: 100 m.c.n x 115% + 5 m.c.n = 120 m.c.n;
+ Áp lực khởi động bơm bù áp là: 120 m.c.n - 10 m.c.n = 110 m.c.n;
+ Áp lực khởi động bơm chữa cháy chính là: 110 m.c.n - 5 m.c.n = 105 m.c.n;
+ Áp lực khởi động của máy bơm nước chữa cháy dự phòng là: 105 m.c.n - 10 m.c.n = 95 m.c.n;
+ Áp lực mở các van an toàn là: 120 m.c.n + 5 m.c.n = 125 m.c.n.
- Quy định về bố trí bơm chữa cháy nối tiếp được thực hiện theo quy định tại mục 2.2.6 QCVN 02:2020/BCA.
- Các thông số kỹ thuật cơ bản của bơm nước chữa cháy được ghi trên nhãn trên vỏ bơm theo quy định tại mục 2.2.9 QCVN 02:2020/BCA.
4.1.3. Bơm bù áp
- Quy định về lưu lượng, cột áp của bơm bù áp được thực hiện theo mục 2.3.1 và mục 2.3.2 QCVN 02:2020/BCA, cụ thể:
+ Lưu lượng của máy bơm bù áp được xác định theo tính toán, nhưng không nhỏ hơn 1% lưu lượng của máy bơm chữa cháy.
+ Áp lực đầu đẩy của máy bơm bù áp phải có khả năng duy trì áp lực thường trực trong hệ thống lớn hơn áp lực chữa cháy thiết kế từ 0,3 bar đến 0,8 bar.
- Quy định về van một chiều và van an toàn lắp đặt cho bơm bù áp được thực hiện theo mục 2.3.3 và mục 2.3.4 QCVN 02:2020/BCA.
4.1.4. Máy dẫn động bơm nước chữa cháy
a) Động cơ điện
Quy định về động cơ điện dẫn động bơm chữa cháy được thực hiện theo mục 2.4.1 QCVN 02:2020/BCA, trong đó lưu ý như sau:
- Động cơ điện dẫn động bơm nước chữa cháy có thể là động cơ điện không đồng bộ hoặc đồng bộ 3 pha;
- Công suất định mức của động cơ điện dẫn động máy bơm phải là công suất định mức ở chế độ làm việc dài hạn. Công suất của động cơ phải đảm bảo sao cho dòng điện lớn nhất trên các pha ở bất kỳ điều kiện làm việc nào trên đường đặc tính lưu lượng cột áp của máy bơm và khi ở tình trạng điện áp pha không cân bằng, không được vượt quá 115% dòng điện định mức của động cơ dẫn động bơm ở chế độ đầy tải.
- Máy bơm động cơ điện phải có ít nhất hai nguồn điện, một nguồn điện chính và một nguồn điện dự phòng. Cho phép máy bơm nước chữa cháy chính chỉ đấu nối với một nguồn điện nếu có máy bơm dự phòng là máy bơm động cơ diesel. Không cho phép lắp thiết bị ngắt sự cố tiếp đất trong bất kỳ mạch điều khiển máy bơm nước chữa cháy hoặc mạch điện cấp cho bơm nước chữa cháy; Không cho phép lắp thiết bị ngắt sự cố hồ quang trong bất kỳ mạch điều khiển bơm nước chữa cháy hoặc mạch điện cấp cho bơm nước chữa cháy.
b) Động cơ Diesel
Quy định về động cơ Diesel được thực hiện theo mục 2.4.2 QCVN 02:2020/BCA, trong đó lưu ý một số nội dung sau:
- Động cơ diesel phải có công suất bằng hoặc lớn hơn công suất tối đa trên trục máy bơm ứng với tốc độ vòng quay định mức ở mọi chế độ làm việc của máy bơm trong thời gian làm việc liên tục tối thiểu là 4 giờ.
- Bình chứa dầu cho động cơ diesel phải có dung tích không nhỏ hơn 110% giá trị tối thiểu xác định theo công suất lớn nhất yêu cầu trên trục máy bơm là 5 L/kW (1 gal/Hp), trong đó 5% cho sự giãn nở thể tích của dầu và 5% cho phần chứa dầu cặn. Bình chứa dầu phải được dự trữ riêng cho động cơ diesel bơm nước chữa cháy, mỗi động cơ diesel phải có một bình chứa dầu riêng.
- Động cơ diesel phải được khởi động bằng một trong các cách sau: Mô tơ đề; Khí nén; Cả mô tơ đề và khí nén.
- Mỗi động cơ bơm phải có một ống khí thải độc lập, có đường kính không nhỏ hơn dầu xả khí thải động cơ. Ống dẫn khí thải phải được bọc bằng vật liệu cách nhiệt cao hoặc được bảo vệ theo cách khác để tránh các tổn hại cho người. Khí thải từ động cơ phải được dẫn tới vị trí an toàn bên ngoài phòng bơm và không được tác động đến con người hoặc gây nguy hiểm cho tòa nhà. Đầu cuối hệ thống khí thải không được hướng trực tiếp tới vật liệu hay cấu trúc dễ cháy, hoặc vào khu vực có chứa khí, hơi, bụi dễ cháy, nổ.
4.1.5. Tủ điều khiển bơm nước chữa cháy
a) Các quy định chung: Tủ điều khiển bơm chữa cháy thực hiện theo Điều 2.5.1 QCVN 02:2020/BCA, trong đó lưu ý một số nội dung sau:
- Mỗi máy bơm phải được điều khiển và kiểm soát từ một tủ điều khiển riêng biệt có chức năng khởi động máy bơm tự động và bằng tay. Có thể bố trí chung thiết bị điều khiển bơm nước chữa cháy động cơ điện và bơm bù áp chung một tủ điều khiển, nhưng không được bố trí thiết bị điều khiển bơm nước chữa cháy chính và bơm nước chữa cháy dự phòng chung một tủ điều khiển. Khi bố trí chung thiết bị điều khiển của máy bơm nước chữa cháy động cơ điện và bơm bù áp trên một vỏ tủ điều khiển, các khởi động từ của máy bơm phải riêng biệt và được bố trí trên không gian tách biệt trong phạm vi của tủ.
- Tài liệu hướng dẫn vận hành tủ điều khiển phải thể hiện được đầy đủ các nội dung thao tác tủ điều khiển và phải gắn trên tủ ở nơi dễ thấy.
- Tủ điều khiển máy bơm nước chữa cháy phải đảm bảo sao cho có thể khởi động máy bơm từ khi ở trạng thái dừng đến mức đầy tải với thời gian không lớn hơn 30 giây từ khi nhận được tín hiệu khởi động máy bơm. Trên tủ điều khiển phải có cổng kết nối để hiển thị các tình trạng hoạt động và điều khiển máy bơm từ xa.
- Tất cả các thiết bị của tủ điều khiển phải được bố trí trên vỏ tủ bằng kim loại, sơn màu đỏ. Các thiết bị được gắn trên tủ phải chắc chắn nhưng vẫn phải đảm bảo khả năng tháo, lắp và thay thế được dễ dàng. Tủ điều khiển lắp đặt ngoài trời hay ở môi trường đặc biệt phải có cấp bảo vệ phù hợp. Tất cả các thiết bị điện của tủ phải phù hợp với việc sử dụng ở môi trường lắp đặt, độ ẩm làm việc danh định là 95 %.
b) Tủ điều khiển bơm điện
Quy định về tủ điều khiển bơm điện phải thực hiện theo mục 2.5.2 QCVN 02:2020/BCA, trong đó lưu ý một số nội dung sau:
- Lựa chọn mạch khởi động động cơ phải căn cứ vào công suất của nguồn điện cấp điện cho máy bơm nước chữa cháy. Việc khởi động động cơ máy bơm nước chữa cháy phải lựa chọn một trong các mạch khởi động như sau:
+ Khởi động trực tiếp với Mô tơ công suất nhỏ (DOL)
+ Khởi động bằng cách tự động chuyển đổi điện áp (Autotransformer)
+ Khởi động sao - tam giác mở hoặc đóng (Wye - Delta open or closed)
+ Khởi động từng phần (Part Winding)
+ Khởi động mềm (Soft Start)
- Phương pháp khởi động của tủ điều khiển bơm điện: Tủ điều khiển của bơm điện phải có 3 cách khởi động sau: Khởi động tự động; Khởi động bằng cách ấn nút khởi động trên tủ; Khởi động khẩn cấp bằng cách đóng thiết bị cơ học chuyển mạch trực tiếp cho mô tơ. Thiết bị này phải khởi động trực tiếp mô tơ và độc lập với mạch điều khiển điện, nam châm, hoặc các thiết bị tương đương, đồng thời độc lập với công tắc điều khiển khởi động bằng áp lực.
- Trên tủ điều khiển phải có các thiết bị điều khiển, giám sát như sau:
+ Các nút ấn có chức năng: khởi động, dừng máy, kiểm tra tình trạng các đèn hiển thị.
+ Đèn hiển thị, đồng hồ hiển thị hoặc màn hình tinh thể lỏng (LCD) thể hiện các nội dung: có nguồn điện, nguồn điện bị lỗi (mất nguồn, lệch pha, mất pha), máy bơm chạy, máy bơm dừng, chức năng khởi động tự động bị loại bỏ hoặc lỗi, điện áp các pha, dòng điện các pha và áp lực hệ thống.
+ Tay nắm cầu dao đóng, cắt nguồn điện cấp cho tủ điều khiển. Cầu dao cách ly phải được lắp đặt sao cho việc mở tủ chỉ thực hiện khi cầu dao cách ly đã được mở.
+ Dòng chữ bằng tiếng Việt thể hiện chức năng của tủ điều khiển.
c) Tủ điều khiển bơm Diesel:
Quy định về tủ điều khiển bơm điện phải thực hiện theo mục 2.5.3 QCVN 02:2020/BCA, trong đó lưu ý một số nội dung sau:
- Tủ điều khiển phải bố trí gần với động cơ để thuận lợi cho việc điều khiển và kiểm soát hoạt động của động cơ.
- Bộ điều khiển phải được đặt hoặc được bảo vệ sao cho không bị nước chảy ra từ máy bơm hoặc chỗ nối máy bơm làm hỏng.
- Tủ điều khiển bơm nước chữa cháy phải được bố trí gần máy bơm ở vị trí dễ thao tác và cách mặt sàn không được nhỏ hơn 0,3 m.
- Phương pháp khởi động của tủ điều khiển bơm Diesel phải bằng 2 cách khởi động sau: Khởi động tự động và khởi động bằng cách ấn nút khởi động trên tủ.
- Tủ điều khiển sẽ phải hiển thị dòng sạc, điện áp của mỗi bình ắc qui, chế độ hoạt động, áp lực của hệ thống và các lỗi cảnh báo như động cơ quá tốc độ, dòng sạc, điện áp của mỗi bình ắc qui.
4.1.6. Phụ kiện trạm bơm nước chữa cháy
Quy định về phụ kiện trạm bơm (bao gồm ống đẩy; ống hút; đồng hồ áp lực; van bảo vệ vỏ bơm; van an toàn cho bơm; đường ống, thiết bị kiểm tra lưu lượng nước; van xả khí tự động) thực hiện theo mục 2.6 QCVN 02:2020/BCA, trong đó lưu ý một số nội dung sau:
- Ống đẩy: Kích cỡ ống đẩy bơm và khớp nối không được thấp hơn mức yêu cầu ở Phụ lục A QCVN 02:2020/BCA. Phải lắp đặt van điều khiển hoặc van một chiều chống chảy ngược dòng tại ống đẩy nước của các bơm nước chữa cháy. Van cổng hoặc van bướm phải được lắp đặt trên đường ống đẩy ngay sau van điều khiển hoặc van một chiều. Khi bơm được lắp theo chuỗi, không được lắp đặt van bướm giữa các bơm.
- Ống hút: Kích cỡ ống hút cho bơm đơn hoặc ống hút cho nhiều bơm được thiết kế để vận hành đồng thời phải đảm bảo áp suất áp kế ở gờ hút bơm lớn hơn hoặc bằng 0 psi (0 bar), tất cả bơm đều vận hành ở mức lưu lượng tối đa. Trường hợp nguồn là một bể nước có đáy bằng hoặc cao hơn độ cao đặt bơm, áp suất áp kế tại gờ hút bơm cho phép hạ xuống - 3 psi (- 0,2 bar) với mực nước thấp nhất. Đoạn ống hút tính từ mặt bích hút của bơm có độ dài bằng 10 lần đường kính ống phải có kích thước không được thấp hơn quy định ở Phụ lục A QCVN 02:2020/BCA. Van trên đường ống hút phải là loại van cổng dạng OS&Y. Không được lắp đặt van khác ngoài van OS&Y và các thiết bị khác trong đoạn ống hút dài 15,3 m tính từ gờ hút bơm. Trên đường ống hút của các bơm trục ngang có lắp đặt đoạn ống và van xả nước D65 để phục vụ công tác bảo trì, bảo dưỡng theo quy định.
Khi bơm được lắp đặt theo chuỗi, ống hút cho bơm sau phải bắt đầu từ mặt của van đẩy của bơm liền trước.
- Thiết bị giám sát van: Các van hút, van an toàn, van trên đường hồi lưu và van cách ly trên thiết bị hoặc bộ phận chống chảy ngược phải được lắp đặt thiết bị giám sát trạng thái mở. Van điều khiển đặt trong ống dẫn đến đầu van vòi phải được lắp đặt thiết bị giám sát trạng thái đóng.
- Đồng hồ áp lực:
+ Đồng hồ áp lực đầu đẩy: Mỗi bơm phải lắp đồng hồ áp lực riêng biệt ngay mặt bích bơm hoặc gần cạnh bơm trên đường ống đầu đẩy nhưng phải được lắp trước van một chiều của bơm đó và được khống chế bởi 1 van bi. Đường kính tối thiểu của bề mặt đồng hồ là 89 mm, áp lực lớn nhất in trên bề mặt đồng hồ phải lớn hơn hoặc bằng 2 lần áp lực làm việc của bơm nhưng không được nhỏ hơn 200 psi (13.8 bar).
+ Đồng hồ áp lực đầu hút của bơm: Đồng hồ áp lực được lắp ngay mặt bích bơm hoặc gần cạnh bơm trên đường ống hút và được khống chế bởi 1 van bi. Trên bề mặt của đồng hồ phải thể hiện rõ đơn vị của áp lực. Đồng hồ áp lực đầu hút phải có khoảng áp lực trước không với khoảng chia nhỏ.
Khi áp suất hút bơm tối thiểu dưới 20 psi (1,3 bar) ở bất kỳ điều kiện lưu lượng nào, áp kế hút phải là áp kế chân không hỗn hợp.
Đường kính tối thiểu của bề mặt đồng hồ là 89 mm, áp lực lớn nhất in trên bề mặt đồng hồ phải lớn hơn hoặc bằng 2 lần áp lực đầu hút của bơm nhưng không được nhỏ hơn 100 psi (6.9 bar).
- Van bảo vệ vỏ bơm (Casing relief valve): Van bảo vệ vỏ bơm là van có lưu lượng nhỏ với mục đích làm mát cho vỏ bơm khi bơm làm việc với 0% lưu lượng qua bơm. Van bảo vệ vỏ bơm phải được lắp đặt cho tất cả bơm điện, được lắp đặt ngay trên vỏ bơm ở đầu đẩy hoặc trên đường ống đầu đẩy cạnh bơm và phải trước van một chiều của bơm đó. Không áp dụng cho bơm được dẫn động bởi động cơ diesel có hệ thống làm mát bằng nước lấy từ đầu đẩy của bơm khi hoạt động.
Mỗi bơm được lắp 01 van bảo vệ vỏ và độc lập với van an toàn của hệ thống.
Đường xả của van bảo vệ vỏ bơm phải độc lập riêng biệt và ra hệ thống nước thải có thể nhìn thấy dễ dàng. Trong trường hợp nước xả ra từ van bảo vệ vỏ bơm hồi về bể chứa phải nhìn thấy được nước chảy trong ống.
Van bảo vệ vỏ bơm phải có kích cỡ danh định là 19 mm đối với các bơm có lưu lượng cần thiết không vượt quá 9.462 l/phút (2.500 gpm) và có kích cỡ danh định 25 mm đối với các bơm có lưu lượng cần thiết từ 11.355 l/phút đến 18.925 l/phút (3.000 gpm đến 5.000 gpm).
- Van an toàn cho bơm:
+ Van an toàn cho bơm phải được lắp đặt cho các bơm nước chữa cháy động cơ diesel và khi tổng áp suất dừng bơm cộng với áp suất hút tĩnh tối đa, vượt quá áp suất của hệ thống.
+ Kích thước van an toàn cho bơm: Kích thước van an toàn cho bơm phải được chọn theo áp lực nước để xả nước phù hợp, nhằm tránh áp suất đầu đẩy của bơm vượt quá mức áp suất của các thành phần hệ thống, nhưng kích thước van an toàn cho bơm không được thấp hơn mức quy định ở Phụ lục A QCVN 02:2020/BCA.
+ Van an toàn cho bơm phải được đặt giữa bơm và van một chiều đầu đẩy bơm, đồng thời phải gắn sao cho có thể sẵn sàng được tháo lắp để sửa chữa mà không ảnh hưởng tới đường ống đẩy của bơm.
- Đường ống, thiết bị kiểm tra lưu lượng nước
+ Phải lắp đặt đường ống thiết bị kiểm tra lưu lượng hoặc van vòi cố định để kiểm tra bơm hoạt động ở các điều kiện theo thiết kế. Các thiết bị đo đạc hoặc van vòi cố định phải có công suất lưu lượng nước không thấp hơn 175% lưu lượng thiết kế của máy bơm.
+ Toàn bộ ống dẫn hệ thống đo đạc phải có kích thước theo tính toán hoặc quy định của nhà sản xuất nhưng không nhỏ hơn kích thước thiết bị đo đạc nêu ở Phụ lục A QCVN 02:2020/BCA.
+ Van vòi: Số lượng và kích cỡ van vòi dùng để kiểm tra bơm phải được quy định ở Phụ lục A QCVN 02:2020/BCA. Phải đặt một van bướm hoặc van cổng trong đường ống dẫn tới đầu phun van vòi.
- Van xả khí tự động: Van xả khí phải được gắn tại vị trí cao nhất trên vỏ bơm để loại bỏ hết khí.
- Quy định về đường ống tín hiệu điều khiển khởi động, dừng hoạt động bơm bù áp, bơm chữa cháy thực hiện theo mục 2.3.6, 2.3.7, 2.3.8 và mục 2.3.9 QCVN 02:2020/BCA, trong đó lưu ý như sau:
+ Đường kính danh nghĩa của ống tín hiệu áp lực không nhỏ hơn 15 mm. Ống tín hiệu phải được trích từ ống đẩy phía sau của van một chiều của mỗi bơm.
+ Trên mỗi ống tín hiệu phải bố trí hai van một chiều, khoảng cách giữa hai van không được nhỏ hơn 1,5 m, hướng dòng chảy của van quay về phía hệ thống, trên lá của hai van một chiều này phải được khoan một lỗ có đường kính bằng 2,5 đến 3 mm.
4.2. Về kiểm tra nghiệm thu về PCCC
Cơ quan Cảnh sát PCCC tổ chức kiểm tra, thử nghiệm hoạt động thực tế của các phương tiện, thiết bị trạm bơm nước chữa cháy để đối chiếu với kết quả thử nghiệm của chủ đầu tư khi xét thấy cần thiết, cụ thể như sau:
a) Tổ chức kiểm tra, thử nghiệm hoạt động thực tế của máy bơm chữa cháy thực hiện theo Mục 3 QCVN 02:2020/BCA, cần chú ý một số nội dung sau:
- Thử nghiệm dòng chảy chữa cháy và điều khiển giới hạn áp lực tốc độ biến thiên theo quy định tại Điều 3.1.1 và Điều 3.1.2 QCVN 02:2020/BCA:
+ Bơm nước chữa cháy phải thực hiện ở tải danh định tối thiểu và tải cực đại mà không làm quá nóng bất kỳ bộ phận nào. Lưu lượng tối thiểu, danh định và cực đại của bơm nước chữa cháy được xác định bằng cách kiểm soát lượng nước đi qua các thiết bị thử nghiệm.
+ Trường hợp trạm bơm nước chữa cháy được thiết kế có từ 02 máy bơm hoạt động đồng thời trở lên, thì thử nghiệm nghiệm thu phải bao gồm thử nghiệm dòng chảy của tất cả các máy bơm đang hoạt động đồng thời.
+ Máy bơm được thử nghiệm công suất tại 0%, 25%, 50%, 75%, 100%, 125% và 150% lưu lượng tải danh định ở chế độ tốc độ danh định. Bơm cũng được thử nghiệm ở tải tối thiểu, danh định và cực đại, với bơm nước chữa cháy hoạt động ở tốc độ danh định.
- Thử nghiệm đảo pha và thử nghiệm chuyển đổi nguồn điện theo quy định tại Điều 3.1.4 và Điều 3.1.5 QCVN 02:2020/BCA:
+ Đối với động cơ điện, phải thực hiện thử nghiệm để bảo đảm rằng không có tình trạng đảo pha trong cấu hình cung cấp điện thông thường hoặc từ nguồn cung cấp điện thay thế (nếu có).
+ Khi lắp đặt trạm bơm có từ 02 nguồn điện trở và công tắc chuyển đổi tự động, phải mô phỏng mất nguồn chính và chuyển đổi trong khi máy bơm đang hoạt động ở tải cực đại.
+ Việc chuyển từ nguồn điện chính sang nguồn dự phòng và việc chuyển đổi ngược lại không được làm hở thiết bị bảo vệ quá dòng ở một trong hai nguồn điện.
+ Phải thực hiện ít nhất một nửa các hoạt động thủ công và tự động trong Mục 3.2.2 QCVN 02:2020/BCA với bơm nước chữa cháy được nối với nguồn thay thế.
b) Tổ chức kiểm tra, thử nghiệm hoạt động thực tế của tủ điều khiển máy bơm nước chữa cháy theo mục 3.2 QCVN 02:2020/BCA, cụ thể như sau:
- Bộ điều khiển bơm nước chữa cháy phải được thử nghiệm theo quy trình khuyến cáo của nhà sản xuất. Tối thiểu phải thực hiện không ít hơn 06 lần vận hành tự động và 06 lần vận hành thủ công trong quá trình thử nghiệm nghiệm thu theo quy định tại mục 3.2.2 QCVN 02:2020/BCA.
- Bơm nước chữa cháy điện phải được vận hành trong khoảng thời gian ít nhất là 5 phút ở tốc độ cao nhất trong mỗi lần vận hành theo quy định tại Mục 3.2.3 QCVN 02:2020/BCA.
- Trình tự hoạt động tự động của bộ điều khiển sẽ khởi động bơm từ tất cả các tính năng khởi động theo thiết kế. Trình tự này sẽ bao gồm các công tắc áp lực hoặc cảm biến áp lực hoặc các tín hiệu khởi động từ xa. Các thử nghiệm của bộ điều khiển động cơ sẽ được chia giữa hai bộ ắc qui. Bơm nước chữa cháy phải được khởi động một lần từ mỗi nguồn điện khác nhau và chạy tối thiểu là 5 phút theo mục 3.2.4 QCVN 02:2020/BCA.
- Đơn vị cung cấp lắp đặt trạm bơm nước chữa cháy phải cung cấp hồ sơ, tài liệu hướng dẫn sử dụng cho tất cả các bộ phận chính và công cụ, thiết bị thử nghiệm cần thiết của trạm bơm nước chữa cháy theo quy định tại mục 3.3.2 QCVN 02:2020/BCA.
4.3. Về kiểm tra, bảo dưỡng trạm bơm nước chữa cháy
Quy định kiểm tra, bảo dưỡng trạm bơm nước chữa cháy phải được đơn vị quản lý vận hành thực hiện theo mục 4 QCVN 02:2020/BCA, cơ quan Cảnh sát PCCC và CNCH sẽ kiểm tra việc thực hiện nội dung này, trong quá trình kiểm tra an toàn PCCC đối với cơ sở theo quy định của pháp luật về PCCC.
4.4. Một số hình minh họa về sơ đồ trạm bơm nước chữa cháy
Hình 1. Sơ đồ nguyên lý trạm bơm nước chữa cháy gồm các máy bơm nước trục ngang
Hình 2. Sơ đồ nguyên lý trạm bơm nước chữa cháy gồm các bơm nước tubin trục đứng
Ý kiến bạn đọc
