Công văn 3176/BTNMT-TNN thực hiện giải pháp cấp bách, giảm thiểu nguy cơ thiếu nước cấp cho hạ du các lưu vực sông miền Trung, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ các tháng cuối mùa cạn năm 2023 do Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành

Hiện nay, mực nước các hồ chứa lớn, quan trọng đều đang ở mức rất thấp, thiếu hụt so với quy định của quy trình vận hành liên hồ chứa trong thời kỳ mùa cạn trên các lưu vực sông. Mực nước hồ chứa trung bình thấp hơn trong khoảng từ 0,4m đến 24m, tương ứng tổng lượng nước thiếu hụt trong khoảng từ 16 đến 389 triệu m³, cụ thể một số hồ chứa lớn như: hồ Bản Vẽ (thiếu hụt 389 triệu m³), Ngàn Trươi (thiếu hụt 222,7 triệu m³), A Vương (thiếu hụt 48,26 triệu m³), Buôn Tua Srah (thiếu hụt 111,3 triệu m³), Sông Tranh 2 (thiếu hụt 68,4 triệu m³)…

Với tình trạng thiếu hụt nguồn nước như nêu trên, cùng với Bản tin nhận định xu thế khí tượng thủy văn, khả năng ảnh hưởng của hiện tượng El Nino và nhận định sớm về nguy cơ thiếu hụt nguồn nước đến cuối mùa cạn năm 2023 của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, trong đó dòng chảy có thể thiếu hụt từ 20-40% trên các sông ở khu vực Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ trong các tháng cuối mùa cạn năm 2023, 20-50% trên các sông ở khu vực Nam Trung Bộ, 15-25% trên các sông ở khu vực Tây Nguyên so với trung bình nhiều năm. Tổng lượng dòng chảy đến các hồ chứa lớn khu vực Bắc Trung Bộ được dự báo thấp hơn từ 15-35%, khu vực Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ thấp hơn từ 15-40%, khu vực Tây Nguyên thấp hơn từ 10-25% so với trung bình nhiều năm. Nguy cơ thiếu nước trong thời gian còn lại của mùa cạn có khả năng sẽ diễn ra nghiêm trọng. Vì vậy, để chủ động, hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng thiếu nước có thể xảy ra trên các lưu vực sông miền Trung, Tây Nguyên, bảo đảm cân đối đủ nguồn nước cấp cho hạ du các lưu vực sông trong mùa cạn năm 2023, đặc biệt là bảo đảm nguồn nước cho sinh hoạt và sản xuất trong thời kỳ nắng nóng, cao điểm, Bộ Tài nguyên và Môi trường trân trọng đề nghị:

1. Bộ Công Thương chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Trung tâm điều độ hệ thống điện Quốc gia, các đơn vị quản lý, vận hành hồ chứa lập kế hoạch, phương án huy động, kế hoạch vận hành của các nhà máy thủy điện cho phù hợp với hiện trạng nguồn nước và các quy định của quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông, đặc biệt là các hồ chứa đang có mực nước hồ thấp, trên nguyên tắc ưu tiên cân đối nguồn nước cấp cho hạ du trong thời gian còn lại mùa cạn, bảo đảm các yêu cầu sử dụng nước và giảm thiểu tối đa nguy cơ thiếu nước ở hạ du các lưu vực sông.

2. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo các cơ quan chức năng, tính toán, lập kế hoạch lấy nước cụ thể phục vụ sản xuất vụ Hè Thu năm 2023; chủ trì, thống nhất với các cơ quan liên quan về thời gian cụ thể và phương án điều tiết nước cho hạ du theo hướng linh hoạt về thời gian lấy nước và mực nước hạ du sông, bảo đảm phù hợp khả năng lấy nước hiệu quả của công trình thủy lợi; hướng dẫn các địa phương khu vực hạ lưu thống nhất mùa vụ, thời gian lấy nước phù hợp với thời gian xả nước gia tăng của các hồ chứa theo kế hoạch, không để kéo dài thời gian lấy nước.

Đồng thời, chỉ đạo các đơn vị quản lý vận hành hệ thống công trình thủy lợi phía hạ du rà soát, nâng cao năng lực, hiệu quả lấy nước phù hợp với điều kiện nguồn nước các hồ chứa và trên các lưu vực sông, đặc biệt là các công trình lấy nước dọc dòng chính và các hệ thống thủy lợi lớn ở hạ du tránh lãng phí nguồn nước, đặc biệt trên các lưu vực sông Mã, Cả, Vu Gia-Thu Bồn và sông Ba.

3. Bộ Xây dựng chỉ đạo các cơ quan chức năng, các đơn vị quản lý, vận hành các Nhà máy nước lớn, quan trọng, rà soát, nâng cao năng lực, hiệu quả lấy nước phù hợp với điều kiện nguồn nước các hồ chứa và trên các lưu vực sông, bảo đảm cấp nước an toàn cho sinh hoạt và sản xuất của nhân dân ở hạ du các lưu vực sông, đặc biệt trên các lưu vực sông Vu Gia-Thu Bồn, Ba và sông Đồng Nai.

4. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo các tổ chức trực thuộc, các cơ quan liên quan trong phạm vi cấp tỉnh quản lý lập kế hoạch sử dụng nước phù hợp trong điều kiện thiếu hụt nguồn nước; chỉ đạo các đơn vị quản lý vận hành hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh quản lý thực hiện việc lấy nước phù hợp với thời gian, kế hoạch vận hành xả nước của các hồ chứa; phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong triển khai thống nhất mùa vụ, thời gian lấy nước phù hợp với kế hoạch vận hành xả nước của các hồ chứa; đồng thời cải tạo, nâng cấp, bổ sung công trình để chủ động, linh hoạt trong việc tổ chức lấy nước trong điều kiện nguồn nước tiếp tục có nguy cơ thiếu hụt trong thời gian tới.

Đồng thời chỉ đạo các Sở, ban ngành, các đơn vị quản lý, vận hành các công trình khai thác, sử dụng nước phía hạ du thường xuyên theo dõi diễn biến tình hình khí tượng, thủy văn, nguồn nước để vận hành các công trình khai thác, sử dụng nước cho phù hợp, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, tránh lãng phí nguồn nước.

5. Các đơn vị quản lý vận hành hồ chứa trên các lưu vực sông theo dõi chặt chẽ tình hình diễn biến khí tượng thủy văn, dự báo, tính toán, xây dựng các kịch bản vận hành, điều tiết hồ và cung cấp thông tin, số liệu theo quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa; vận hành hồ với lưu lượng, thời gian xả theo quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa và yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; bảo đảm yêu cầu cấp nước an toàn cho hạ du các lưu vực sông đến cuối mùa cạn.

Trong quá trình thực hiện nếu có vấn đề phát sinh, đề nghị phản ánh về Bộ Tài nguyên và Môi trường để kịp thời xử lý./.