Công văn 2291/BNV-CQĐP năm 2024 một số lưu ý khi xây dựng và trình Đề án sắp xếp Đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025 do Bộ Nội vụ ban hành

Kính gửi: Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

Trong thời gian qua, các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đã có nhiều cố gắng, nỗ lực, khắc phục các khó khăn để triển khai thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã theo chủ trương của Đảng và nhà nước. Một số địa phương đã chủ động, tích cực quán triệt và thực hiện nghiêm túc, quyết liệt công tác sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã trên địa bàn (Nam Định, Hải Phòng, Nghệ An, Hưng Yên, Bắc Giang, Yên Bái,...). Bên cạnh đó, một số địa phương vẫn còn chưa chủ động, quyết liệt dẫn đến chậm tiến độ triển khai thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã. Căn cứ Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 ngày 12/7/2023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030; Nghị quyết số 117/NQ-CP ngày 30/7/2023 của Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025; để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ, bảo đảm chất lượng khi xây dựng và trình cấp có thẩm quyền Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 (sau đây gọi tắt là Đề án) của địa phương, Bộ Nội vụ đề nghị Ủy ban nhân dân (UBND) các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo thực hiện các nội dung như sau:

I. TRÌNH TỰ, THỦ TỤC

Trình tự, thủ tục xây dựng và trình Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã thực hiện theo quy định tại Điều 8 Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 và Mục 5 Phần 3 Nghị quyết số 117/NQ-CP, trong đó lưu ý các vấn đề như sau:

1. Căn cứ Phương án tổng thể sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã của địa phương, ý kiến của Bộ Nội vụ và các Bộ, cơ quan trung ương có liên quan, UBND cấp tỉnh chỉ đạo, tổ chức xây dựng hồ sơ Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã của địa phương giai đoạn 2023 - 2025 gửi về Bộ Nội vụ theo các mốc thời gian cụ thể nêu tại Văn bản số 579/BNV-CQĐP ngày 01/02/2024 của Bộ Nội vụ (kèm theo). Trường hợp thành lập ĐVHC đô thị cấp huyện, nhập toàn bộ hoặc điều chỉnh một phần ĐVHC cấp huyện vào ĐVHC đô thị cùng cấp thì lập Đề án riêng kèm theo Hồ sơ đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã.

2. UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có thể tiến hành đồng thời việc hoàn thiện các điều kiện, tiêu chuẩn của ĐVHC đô thị (trong đó có trình tự, thủ tục liên quan đến quy hoạch và phân loại, rà soát đánh giá chất lượng đô thị) với việc xây dựng các Đề án sắp xếp, thành lập, điều chỉnh địa giới ĐVHC nhưng khi trình Chính phủ thì các Đề án này phải bảo đảm đã thực hiện đầy đủ các trình tự, thủ tục (lấy ý kiến Nhân dân, lấy ý kiến Hội đồng nhân dân các cấp,...) và đáp ứng các điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019), Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15, Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 ngày 25/5/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của ĐVHC và phân loại ĐVHC (sửa đổi, bổ sung tại Nghị quyết số 27/2022/UBTVQH15 ngày 21/9/2022), Nghị định số 54/2018/NĐ-CP ngày 16/4/2018 về hướng dẫn việc lấy ý kiến cử tri về thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 66/2023/NĐ-CP ngày 24/8/2023).

Đối với trường hợp các tỉnh, thành phố có đồng thời ĐVHC cấp huyện, cấp xã đã đáp ứng đủ các điều kiện, tiêu chuẩn và ĐVHC cấp huyện, cấp xã chưa đáp ứng các điều kiện, tiêu chuẩn về quy hoạch và phân loại đô thị do không đủ thời gian để thực hiện các trình tự, thủ tục lập, điều chỉnh, phê duyệt quy hoạch và phân loại đô thị thì có thể xây dựng các Đề án trình Chính phủ theo các thời điểm khác nhau nhưng bảo đảm hoàn thành trong giai đoạn 2023 - 2025 (Thực hiện trình ngay Đề án sắp xếp đối với ĐVHC cấp huyện, cấp xã đã đủ điều kiện, tiêu chuẩn, trong đó có nêu rõ lộ trình hoàn thiện các điều kiện, tiêu chuẩn và thời gian trình Chính phủ đối với các ĐVHC còn lại).

3. Tổ chức lấy ý kiến cử tri

a) Trình tự, thủ tục tổ chức lấy ý kiến cử tri đối với Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 thực hiện theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Nghị định của Chính phủ hướng dẫn việc lấy ý kiến cử tri về thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới ĐVHC (trường hợp sắp xếp, thành lập, nhập, chia, điều chỉnh địa giới ĐVHC cấp huyện thì UBND cấp tỉnh tổ chức lấy ý kiến cử tri ở toàn bộ ĐVHC cấp xã trực thuộc ĐVHC cấp huyện thực hiện sắp xếp, thành lập, nhập, chia, điều chỉnh địa giới ĐVHC).

b) UBND cấp tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành ở địa phương chú trọng việc tuyên truyền, vận động, thuyết phục để tạo sự đồng thuận của cử tri trên địa bàn trước khi tổ chức lấy ý kiến cử tri.

4. Thông qua HĐND các cấp

HĐND cấp xã, cấp huyện có liên quan và HĐND cấp tỉnh xem xét, ban hành nghị quyết thông qua chủ trương sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã (kể cả chủ trương về việc đề nghị không sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã do có yếu tố đặc thù theo quy định tại Điều 3 Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15), trong đó lưu ý:

- Trường hợp tại ĐVHC phường không tổ chức HĐND thì UBND phường báo cáo để UBND cấp trên trình HĐND cùng cấp xem xét, ban hành nghị quyết thông qua chủ trương sắp xếp ĐVHC phường.

- Trường hợp tại ĐVHC quận, phường đồng thời không tổ chức HĐND thì UBND quận báo cáo để UBND thành phố trực thuộc trung ương trình HĐND cùng cấp xem xét, ban hành nghị quyết thông qua chủ trương sắp xếp ĐVHC quận, phường.

5. Thẩm định và trình Chính phủ hồ sơ Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã

a) Sau khi nhận được hồ sơ Đề án do UBND cấp tỉnh gửi đến, Bộ Nội vụ tổ chức thẩm định theo quy định. Trường hợp hồ sơ Đề án của địa phương chưa bảo đảm đầy đủ hoặc cần lấy ý kiến của các bộ, cơ quan trung ương có liên quan thì Bộ Nội vụ có ý kiến bằng văn bản gửi UBND cấp tỉnh đề nghị bổ sung, hoàn thiện hoặc gửi lấy ý kiến các bộ, cơ quan trung ương có liên quan về hồ sơ Đề án của địa phương trước khi tổ chức thẩm định.

b) Sau khi nhận đủ hồ sơ Đề án đã được UBND cấp tỉnh bổ sung, hoàn thiện hoặc ý kiến của các bộ, cơ quan trung ương có liên quan, Bộ Nội vụ phối hợp với các bộ, ngành liên quan tổ chức đoàn khảo sát do Thành viên Ban Chỉ đạo thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030 làm trưởng đoàn.

c) Trên cơ sở kết quả khảo sát của Đoàn công tác liên ngành Trung ương và hồ sơ Đề án đã tiếp thu, chỉnh sửa của địa phương, Bộ Nội vụ tổ chức Hội đồng thẩm định liên ngành để xem xét hồ sơ Đề án của địa phương. Căn cứ ý kiến tại Hội nghị thẩm định, UBND cấp tỉnh tổ chức việc tiếp thu, hoàn thiện hồ sơ Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã của địa phương gửi Bộ Nội vụ.

d) Bộ Nội vụ trình Chính phủ dự thảo hồ sơ Đề án của Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã của địa phương.

Trong quá trình hoàn thiện hồ sơ Đề án của Chính phủ, Bộ Nội vụ giúp Chính phủ phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao trong việc xây dựng hồ sơ đề nghị thành lập, giải thể Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện nơi thực hiện sắp xếp để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định đồng thời với Tờ trình, Đề án của Chính phủ về sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã của địa phương.

II. HỒ SƠ ĐỀ ÁN

1. Hồ sơ Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã thực hiện theo quy định tại Điều 9 và Phụ lục 2 Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15, trong đó hồ sơ Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã gửi Bộ Nội vụ thẩm định gồm:

a) Tờ trình của UBND cấp tỉnh;

b) Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã và các phụ lục kèm theo Đề án gồm các bảng biểu theo mẫu tại Phụ lục 2 ban hành kèm theo Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15; bản đồ hiện trạng địa giới của ĐVHC cấp tỉnh (trong trường hợp sắp xếp ĐVHC cấp huyện), của ĐVHC cấp huyện (trong trường hợp sắp xếp ĐVHC cấp xã); bản đồ phương án sắp xếp ĐVHC.

c) Đề án thành lập ĐVHC đô thị cấp huyện, nhập toàn bộ hoặc điều chỉnh một phần ĐVHC cấp huyện vào ĐVHC đô thị cùng cấp (bao gồm cả nội dung sắp xếp ĐVHC cấp xã trực thuộc) và các tài liệu kèm theo quy định tại khoản 1 Điều 29 Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của ĐVHC và phân loại ĐVHC (nếu có), trong đó lưu ý phải kèm theo Đề án phân loại đô thị đối với thành phố, thị xã, Báo cáo rà soát đánh giá trình độ phát triển cơ sở hạ tầng đô thị của khu vực dự kiến thành lập quận, phường.

d) Hồ sơ đề án phân loại đô thị đối với thị trấn dự kiến hình thành sau sắp xếp, hồ sơ công nhận đạt tiêu chuẩn trình độ phát triển cơ sở hạ tầng đô thị đối với phường dự kiến hình thành sau sắp xếp (nếu có) trong trường hợp Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã có nội dung về thành lập, nhập, điều chỉnh địa giới ĐVHC đô thị cấp xã (trừ tài liệu đã gửi kèm theo Đề án quy định tại điểm c nêu trên).

đ) Báo cáo tổng hợp ý kiến của cử tri, của Hội đồng nhân dân các cấp và các cơ quan, tổ chức có liên quan.

e) Các văn bản của cơ quan có thẩm quyền quyết định hoặc xác nhận, công nhận yếu tố đặc thù của ĐVHC theo quy định tại Điều 3a và Điều 9a của Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của ĐVHC và phân loại ĐVHC; ý kiến của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an về trường hợp quy định tại điểm c khoản 1 Điều 3 của Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 và các tài liệu chứng minh yếu tố đặc thù khác quy định tại các điểm a, b và d khoản 1 Điều 3 của Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 (nếu có); các quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt liên quan đến sắp xếp, thành lập, nhập, điều chỉnh địa giới ĐVHC.

g) Dự thảo kế hoạch của UBND cấp tỉnh để triển khai thực hiện Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã của địa phương.

2. Trong hồ sơ Đề án cần lưu ý những nội dung sau:

2.1. Về số lượng ĐVHC cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp

Đề nghị rà soát kỹ lưỡng, đầy đủ số lượng ĐVHC cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp theo quy định tại Điều 1 Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15. Trong đó, bổ sung đầy đủ các tài liệu kiểm chứng và làm rõ, chứng minh cơ sở, tính thuyết phục của việc không thực hiện sắp xếp các ĐVHC cấp huyện, cấp xã do có yếu tố đặc thù theo quy định tại Điều 3 của Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15, cụ thể là:

a) Đối với lý do ĐVHC thuộc diện sắp xếp có vị trí biệt lập và khó tổ chức giao thông kết nối thuận lợi với ĐVHC liền kề thì thuyết minh rõ điểm tiếp giáp của ĐVHC đề nghị không thực hiện sắp xếp với các ĐVHC liền kề mà không thể kết nối giao thông thuận lợi với các ĐVHC tiếp giáp này.

b) Đối với lý do ĐVHC thuộc diện sắp xếp có vị trí trọng yếu về quốc phòng, an ninh hoặc có đặc điểm về truyền thống lịch sử, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán riêng biệt thì chứng minh và lý giải thuyết phục nếu sắp xếp các ĐVHC này với ĐVHC liền kề khác sẽ dẫn đến mất ổn định về quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

c) Đối với lý do ĐVHC nông thôn thuộc diện sắp xếp đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch phát triển thành ĐVHC đô thị trong giai đoạn 2023-2030 thì lưu ý các ĐVHC nông thôn này cần đạt tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số của ĐVHC đô thị dự kiến hình thành theo quy định tại Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 (sửa đổi, bổ sung tại Nghị quyết số 27/2022/UBTVQH15).

2.2. Về số liệu sử dụng trong Đề án:

Theo quy định tại Điều 5, Phụ lục ban hành kèm theo Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 thì số liệu về diện tích tự nhiên và quy mô dân số tính đến thời điểm ngày 31/12/2022 đối với giai đoạn 2023 - 2025. Đồng thời, để đồng bộ với các số liệu trong hồ sơ phân loại đô thị, đánh giá tiêu chuẩn cơ cấu, trình độ phát triển kinh tế - xã hội, cơ sở hạ tầng của các ĐVHC cấp huyện, cấp xã hình thành sau sắp xếp theo quy định tại điểm e khoản 1 Điều 29 Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 (sửa đổi, bổ sung theo Nghị quyết số 27/2022/UBTVQH15) và điểm b khoản 2 Điều 12 Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13 (sửa đổi, bổ sung tại Nghị quyết số 26/2022/UBTVQH15) thì số liệu trong các hồ sơ Đề án trình Chính phủ trong năm 2024 được cập nhật đến ngày 31/12/2023.

2.3. Về kế hoạch triển khai sau sắp xếp ĐVHC

a) Về sắp xếp tổ chức bộ máy, giải quyết chế độ, chính sách đối với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động dôi dư do sắp xếp ĐVHC

Căn cứ quy định tại Điều 10 Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15, Hướng dẫn số 26-HD/BTCTW ngày 30/11/2023 của Ban Tổ chức Trung ương, Văn bản số 4099/HD-BNV ngày 29/7/2023 của Bộ Nội vụ và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan, UBND cấp tỉnh có giải pháp, phương án cụ thể để sắp xếp tổ chức bộ máy, cán bộ, công chức, viên chức cơ quan đảng, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội và thực hiện chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động sau sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã; đồng thời, căn cứ khả năng cân đối ngân sách của địa phương có giải pháp, cơ chế, chính sách hỗ trợ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động dôi dư của cơ quan, tổ chức do sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã trên địa bàn theo quy định tại khoản 3 Điều 12 Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 và khoản 2 Điều 9 Nghị định số 29/2023/NĐ-CP ngày 03/6/2023 của Chính phủ về tinh giản biên chế; gắn việc sắp xếp ĐVHC với công tác sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả và thực hiện tinh giản biên chế theo quy định.

b) Về phương án giải quyết trụ sở, tài sản công dôi dư

Căn cứ quy định tại Điều 13 Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15, Văn bản số 8006/BTC-NSNN ngày 31/7/2023, Công điện số 02/CĐ-BTC ngày 18/12/2023 của Bộ Tài chính và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, UBND cấp tỉnh lập danh sách và dự kiến phương án giải quyết trụ sở, tài sản công dôi dư sau sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 kèm theo Đề án trình Chính phủ, trong đó báo cáo rõ hiện trạng và lộ trình giải quyết; UBND cấp tỉnh chủ động cân đối, bố trí nguồn ngân sách để đầu tư sửa chữa, cải tạo, nâng cấp các trụ sở làm việc được tiếp tục sử dụng phục vụ hoạt động của ĐVHC hình thành sau sắp xếp phù hợp với quy hoạch và điều kiện thực tế của địa phương.

c) Về tên gọi của ĐVHC cấp huyện, cấp xã sau sắp xếp

Việc đặt tên ĐVHC cấp huyện, cấp xã sau sắp xếp là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, liên quan đến các yếu tố lịch sử, truyền thống, văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng gắn với giá trị tinh thần, niềm tự hào, tự tôn cộng đồng dân tộc, cộng đồng dân cư nơi sắp xếp. Trường hợp nhập các ĐVHC cùng cấp thì khuyến khích việc sử dụng một trong các tên gọi đã có của các ĐVHC trước khi nhập để đặt tên cho ĐVHC hình thành sau sắp xếp theo quy định tại khoản 2 Điều 6 Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 và Điều 30 Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 ngày 25/5/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của ĐVHC và phân loại ĐVHC (sửa đổi, bổ sung tại Nghị quyết số 27/2022/UBTVQH15 ngày 21/9/2022). Yêu cầu các địa phương cần nghiên cứu kỹ lưỡng, thấu đáo, thận trọng, hợp tình, hợp lý và có giải pháp thực hiện nhằm bảo đảm sự đồng thuận, thống nhất của người dân; góp phần giữ gìn, phát huy được giá trị lịch sử, truyền thống, văn hóa và tinh thần đoàn kết của Nhân dân đối với ĐVHC cấp huyện, cấp xã sau sắp xếp.

Trên đây là một số nội dung cần lưu ý khi xây dựng và trình Đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025. Trong quá trình thực hiện nếu tiếp tục phát sinh các khó khăn, vướng mắc, đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương kịp thời phản ánh về Bộ Nội vụ xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật./.