Công văn 1471/TY-TS hướng dẫn thực hiện Thông tư 36/2009/TT-BNN do Cục Thú y ban hành

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
CỤC THÚ Y
-------

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------

Số: 1471/TY-TS
V/v: Hướng dẫn thực hiện Thông tư số 36/2009/TT-BNN

Hà Nội, ngày 01 tháng 9 năm 2009

Kính gửi:

- Chi cục Thú y các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương.
- Cơ quan Thú y vùng I – VII;
- Trung tâm Chẩn đoán thú y Trung ương.

Nơi nhận:
- Như trên;
- Sở NN&PTNT các tỉnh/Tp;
- Trung tâm KTVSTYTW I, II;
- Website Cục;
- Lưu: VT, TS.

KT. CỤC TRƯỞNG
PHÓ CỤC TRƯỞNG




Nguyễn Công Dân

TT

Đối tượng nuôi chính

Hình thức nuôi

Diện tích nuôi

Diện tích bị bệnh

Tên bệnh

Nguyên nhân gây bệnh

Biện pháp xử lý

Môi trường

Tác nhân sinh học gây bệnh

Biến động môi trường

Khác

Virus

Vi khuẩn

Nấm

Ký sinh trùng

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

(7)

(8)

(9)

(10)

(11)

(12)

(13)

Ý KIẾN CỦA CƠ QUAN KIỂM TRA

Đồng ý kiểm tra điều kiện vệ sinh thú y cơ sở ………………..………(2) ……………………

Thời gian kiểm tra: …… giờ, ngày....../....../…..

Vào sổ đăng ký số .......…ngày......../....../…….

Đăng ký tại ...........................................

Ngày .…...... tháng ....... năm ...........

TỔ CHỨC/CÁ NHÂN ĐĂNG KÝ
(Ký, đóng dấu, ghi rõ họ tên)

SỞ…
CƠ QUAN KIỂM TRA
-------

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------

Số:      /BB-(1)

……. , ngày…. tháng ….. năm .…

Đại diện Doanh nghiệp

Đại diện đoàn kiểm tra

TT

Nội dung kiểm tra

Tham chiếu

Đánh giá

Biện pháp

Thời điểm

Điểm tối đa/tối thiểu

Điểm đánh giá

Diễn giải (cần ghi chi tiết để giải thích)

khắc phục

hoàn thành

1

Vị trí cơ sở sản xuất giống

- Điểm a Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- Điểm b Khoản 1 Điều 11 Nghị định 59/2005

- Tiêu chuẩn 28 TCN 92:2005

10

2

Cơ sở vật chất và các trang thiết bị kỹ thuật

- Khoản 2 Điều 12 Pháp lệnh thú y 2004;

- Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- Điểm b, c khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP

- Điểm e khoản 2 Điều 7 Nghị định 33/2005/NĐ-CP

20

2.1

Khu hành chính, nhà ở công nhân, phòng máy

1

2.2

Khu vực phòng xét nghiệm

1

2.3

Nơi bảo quản thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học, vật tư

1

2.4

Nơi nuôi cách ly thuỷ sản

2

2.5

Khu vực cho đẻ

3/1

2.6

Nơi ương thuỷ sản giống

6/3

2.7

Nơi nuôi tảo (nếu có)

1

2.8

Khu vệ sinh

2/1

2.9

Thiết bị, dụng cụ, phương tiện vận chuyển sử dụng trong sản xuất

3

3

Hệ thống cấp, thoát nước

 Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

15

3.1

Có hệ thống cấp nước, thoát nước riêng biệt

5

3.2

Hệ thống bể lắng, bể chứa nước mặn

5

3.3

Hệ thống xử lý nước cấp

5/2

4

Hệ thống xử lý nước thải, chất thải

- khoản 3 Điều 12 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP ngày 4/5/2005

- Điểm d, f Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005 NĐ-CP.

20

4.1

Cơ sở vật chất, kỹ thuật

15/10

4.2

Phương pháp xử lý

5

5

Thực hành sản xuất

- Khoản 2, 4 Điều.12; Khoản 2 Điều 11 Pháp lệnh thú y 2004;

- Điểm c, e, f Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- điểm b,c khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP ngày 4/5/2005

20

5.1

Sử dụng thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học

6/4

5.2

Bảo quản thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học

2

5.3

Vệ sinh, khử trùng, tiêu độc sau mỗi đợt sản xuất

5/3

5.4

Kiểm tra, xét nghiệm bệnh thuỷ sản bố mẹ trước khi cho đẻ.

2

5.5

Biện pháp xử lý khi thuỷ sản bị bệnh

3

5.6

Biện pháp ngăn chặn nguồn lây bệnh từ bên ngoài

2

6

Nhân viên kỹ thuật

5

7

Hồ sơ quản lý

- Điểm e, khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP

- Điều 31, 32 Nghị định 33/2005/NĐ-CP

10

7.1

Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh

1

7.2

Hồ sơ theo dõi quá trình sản xuất, kinh doanh giống

5/2

7.3

Hồ sơ kiểm dịch trước khi bán

3/1

7.4

Xuất xứ, nguồn gốc thuỷ sản bố mẹ

1

Đại diện Doanh nghiệp

Đại diện đoàn kiểm tra

1

Vị trí cơ sở nuôi thuỷ sản thương phẩm

- Điểm a Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- Khoản 2 Điều 12 Nghị định 59/2005/NĐ-CP

15

2

Cơ sở vật chất và các trang thiết bị kỹ thuật

- Khoản 2 Điều 12 Pháp lệnh thú y 2004;

- khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- điểm b.c Khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP

20

2.1

Khu hành chính, nhà ở công nhân, phòng máy

1

2.2

Khu vực phòng xét nghiệm (nếu có)

1

2.3

Nơi bảo quản thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học, vật tư,

5

2.4

Nơi ương thuỷ sản giống (nếu có)

1

2.5

Thiết kế ao đầm nuôi

6

2.6

Thiết bị, dụng cụ chăm sóc

3

2.7

Khu vệ sinh

3

3

Hệ thống cấp, thoát nước

Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

15

3.1

Có kênh cấp nước, thoát nước riêng biệt

10

3.2

Hệ thống xử lý nước cấp/hệ thống ao lắng, lọc

5

4

Hệ thống xử lý nước thải/ chất thải

- Khoản 3 Điều 12 NĐ số 59/2005/NĐ-CP

- Điểm d, f Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP ngày 4/5/2005.

10

4.1

Cơ sở vật chất, kỹ thuật

5

4.2

Phương pháp xử lý

5

5

Thực hành sản xuất

30

5.1

Sử dụng thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học

5/4

5.2

Bảo quản thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học

2

5.3

Vệ sinh, khử trùng, tiêu độc sau mỗi đợt nuôi

5

5.4

Thời gian gián đoạn sau mỗi vụ nuôi

3

5.5

Kiểm tra, xét nghiệm bệnh thuỷ sản

2

5.6

Ngăn chặn nguồn lây nhiễm bệnh từ bên ngoài

3

5.7

Biện pháp xử lý khi thuỷ sản bị bệnh

10

6

Hồ sơ quản lý

- điểm e khoản 1 Điều 1 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP

- Điều 29, 31 Nghị định 33/2005/NĐ-CP

10

6.1

Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh

1

6.2

Hồ sơ theo dõi quá trình nuôi thuỷ sản

5/2

6.3

Hồ sơ mua giống, kiểm dịch khi mua giống

4/2

Tổng cộng

Đại diện Doanh nghiệp

Đại diện đoàn kiểm tra

1

Vị trí cơ sở kinh doanh giống

- Điểm a Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- Điểm b Khoản 1 Điều 11 Nghị định 59/2005

- Tiêu chuẩn 28 TCN 92:2005

10

2

Cơ sở vật chất và các trang thiết bị kỹ thuật

- Khoản 2 Điều 12 Pháp lệnh thú y 2004;

- Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- Điểm b.c khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP

- Điểm e khoản 2 Điều 7 Nghị định 33/2005/NĐ-CP

18

2.1

Khu hành chính, nhà ở công nhân, phòng máy

1

2.3

Nơi bảo quản thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học, vật tư

2

2.4

Nơi ương thuỷ sản giống

8/3

2.5

Nơi nuôi tảo (nếu có)

1

2.6

Khu vệ sinh

2/1

2.7

Thiết bị, dụng cụ, phương tiện vận chuyển sử dụng trong việc ương nuôi

4

3

Hệ thống cấp, thoát nước

- Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

15

3.1

Có hệ thống cấp nước, thoát nước riêng biệt

5

3.2

Hệ thống bể lắng, bể chứa nước mặn

5

3.3

Hệ thống xử lý nước cấp

5/2

4

Hệ thống xử lý nước thải, chất thải

- khoản 3 Điều 12 Nghị định 59/2005

- Điểm d, f Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005 NĐ-CP.

20

4.1

Cơ sở vật chất, kỹ thuật

15/10

4.2

Phương pháp xử lý

5

5

Thực hành sản xuất

- Khoản 2, 4 Điều.12; Khoản 2 Điều 11 Pháp lệnh thú y 2004;

- Điểm c, e, f Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- Điểm b.c Khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP ngày 4/5/2005

20

5.1

Sử dụng thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học

6/4

5.2

Bảo quản thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học

2

5.3

Vệ sinh, khử trùng, tiêu độc sau mỗi đợt xuất nhập giống

7/3

5.4

Biện pháp ngăn chặn nguồn lây bệnh từ bên ngoài

3

5.5

Biện pháp xử lý khi thuỷ sản bị bệnh

2

6

Nhân viên kỹ thuật

5

7

Hồ sơ quản lý

- Điểm b, khoản 2 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP

12

7.1

Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh

- Điểm e, khoản 1 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP

- Điều 31, 32 Nghị định 33/2005/NĐ-CP

1

7.2

Hồ sơ theo dõi quá trình kinh doanh giống

5/2

7.3

Hồ sơ kiểm dịch trước khi bán

4/1

7.4

Xuất xứ, nguồn gốc thuỷ sản giống

2

Đại diện Doanh nghiệp

Đại diện đoàn kiểm tra

1

Vị trí cơ sở sản xuất giống

- Khoản 2 Điều 12 Nghị định 59/2005/NĐ-CP

- Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

- Khoản 1 Chỉ thị số 228/CT-BNN-NTTS

10

1.1

Nằm trong vùng qui hoạch nuôi tôm chân trắng của Tỉnh

4

1.2

Tính tách biệt với các cơ sở nuôi/ nguồn lợi khác

6/3

2

Cơ sở vật chất, kỹ thuật và các trang thiết bị kỹ thuật

 - Khoản 2 Điều 12 Pháp lệnh thú y 2004;

- Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- Điểm b,c khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP ngày 4/5/2005

- Điểm e khoản 2 Điều 7 Nghị định 33/2005/NĐ-CP

20

2.1

Khu hành chính, nhà ở công nhân, phòng máy

1

2.2

Khu vực phòng xét nghiệm (nếu có)

1

2.3

Nơi bảo quản thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học, vật tư

1

2.4

Nơi nuôi cách ly tôm bố mẹ

2

2.5

Khu vực cho đẻ

3/1

2.6

Nơi ương ấu trùng

6/3

2.7

Nơi nuôi tảo (nếu có)

1

2.8

Khu vệ sinh

2/1

2.9

Thiết bị, dụng cụ, phương tiện vận chuyển sử dụng trong sản xuất

3/1

3

Hệ thống cấp, thoát nước

Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

15

3.1

Có hệ thống cấp nước, thoát nước riêng biệt

5

3.2

Hệ thống bể lắng, bể lọc, bể chứa nước mặn

5

3.3

Hệ thống xử lý nước cấp

5/2

4

Hệ thống xử lý nước thải, chất thải

Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

20

4.1

Cơ sở vật chất, kỹ thuật

15/10

4.2

Phương pháp xử lý

5

5

Thực hành sản xuất

- Khoản 2, 4 Điều.12; Khoản 2 Điều 11 Pháp lệnh Thú y 2004;

- Điểm c, e, f Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- Điểm b,c Khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP ngày 4/5/2005

- Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

20

5.1

Sử dụng thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học

4/3

5.2

Bảo quản thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học

2

5.3

Vệ sinh, khử trùng, tiêu độc sau mỗi đợt sản xuất

4/3

5.4

Kiểm tra, xét nghiệm bệnh tôm bố mẹ trước khi cho đẻ và ấu trùng…

4

5.5

Ngăn chặn người / động vật gây hại

2

5.6

Hệ thống và biện pháp ngăn chặn tôm chân trắng thoát ra ngoài môi trường

3

5.7

Thực hiện qui trình kỹ thuật sản xuất giống so với qui định của Bộ Thủy sản.

1

6

Nhân viên kỹ thuật

Điểm b, khoản 2 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP ngày 4/5/2005

5/3

7

Hồ sơ quản lý

- Điểm e, khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP ngày 4/5/2005

- Điều 31, 32 Nghị định 33/2005/NĐ-CP

- Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

10

7.1

Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh

1

7.2

Hồ sơ theo dõi quá trình sản xuất, kinh doanh giống

5/2

7.3

Hồ sơ mua bán giống, kiểm dịch trước khi bán

3

7.4

Xuất xứ, nguồn gốc tôm bố mẹ

1

Tổng cộng

Đại diện Doanh nghiệp

Đại diện đoàn kiểm tra

TT

Nội dung kiểm tra

Tham chiếu

Đánh giá

Biện pháp khắc phục

Thời điểm hoàn thành

Điểm tối đa/tối thiểu

Điểm đánh giá

Diễn giải

1

Vị trí cơ sở nuôi tôm chân trắng thương phẩm

- Khoản 2 Điều 12 Nghị định 59/2005/NĐ-CP

- Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

10

1.1

Nằm trong vùng qui hoạch nuôi tôm chân trắng của Tỉnh

4

1.2

Tính tách biệt với các cơ sở nuôi/ nguồn lợi khác

6/3

2

Cơ sở vật chất và các trang thiết bị kỹ thuật

- Khoản 2 Điều 12 Pháp lệnh thú y 2004;

- khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- điểm b,c Khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP

20

2.1

Khu hành chính, nhà ở công nhân, phòng máy

1

2.2

Khu vực phòng xét nghiệm (nếu có)

1

2.3

Nơi bảo quản thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học, vật tư

4

2.4

Nơi nuôi cách ly tôm giống

1

2.5

Nơi ương ấu trùng (nếu có)

1

2.6

Khu vực ao đầm nuôi

7/4

2.7

Thiết bị, dụng cụ, phương tiện vận chuyển

3/1

2.8

Khu vệ sinh

2/1

3

Hệ thống cấp, thoát nước

 Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

15

3.1

Có kênh cấp nước, thoát nước riêng biệt

10/5

3.2

Hệ thống xử lý nước cấp/ hệ thống ao lắng, lọc

5

4

Hệ thống xử lý nước thải/ chất thải

Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

20

4.1

Cơ sở vật chất, kỹ thuật

15/7

4.2

Phương pháp xử lý

5

5

Thực hành sản xuất

- Khoản 2 Điều 12 Pháp lệnh thú y 2004;

- Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- Điểm b.c Khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP ngày 4/5/2005 ngày 4/5/2005

- Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

20

5.1

Sử dụng thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học

3/2

5.2

Bảo quản thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học

2

5.3

Vệ sinh, khử trùng, tiêu độc sau mỗi đợt nuôi

4/3

5.4

Thời gian gián đoạn sau mỗi vụ nuôi

3

5.5

Kiểm tra, xét nghiệm bệnh tôm

2

5.6

Ngăn chặn người / động vật gây hại

2

5.7

Hệ thống và biện pháp ngăn chặn tôm chân trắng thoát ra ngoài môi trường

3

5.8

Thực hiện qui trình kỹ thuật nuôi so với qui định của Bộ Thủy sản.

1

6

Hồ sơ quản lý

- Điểm e, khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP

- Điều 29, 31 Nghị định 33/2005/NĐ-CP

- Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

10

6.1

Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh

1

6.2

Hồ sơ theo dõi quá trình nuôi tôm chân trắng

5/2

6.3

Hồ sơ mua giống, kiểm dịch khi mua giống

3

6.4

Xuất xứ, nguồn gốc tôm giống

1

Tổng cộng

Đại diện Doanh nghiệp

Đại diện đoàn kiểm tra

TT

Nội dung kiểm tra

Tham chiếu

Đánh giá

Biện pháp khắc phục

Thời điểm hoàn thành

Điểm tối đa/tối thiểu

Điểm đánh giá

Diễn giải (cần ghi chi tiết để giải thích)

1

Vị trí cơ sở kinh doanh giống

- Khoản 2 Điều 12 Nghị định 59/2005/NĐ-CP

- Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

10

1.1

Nằm trong vùng qui hoạch nuôi tôm chân trắng của Tỉnh

4

1.2

Tính tách biệt với các cơ sở nuôi/ nguồn lợi khác

6/3

2

Cơ sở vật chất, kỹ thuật và các trang thiết bị kỹ thuật

- Khoản 2 Điều 12 Pháp lệnh thú y 2004;

- Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- Điểm b,c khoản 1 Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP

- Điểm e khoản 2 Điều 7 Nghị định 33/2005/NĐ-CP

18

2.1

Khu hành chính, nhà ở công nhân, phòng máy

1

2.3

Nơi bảo quản thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học, vật tư

2

2.4

Nơi ương ấu trùng

8/3

2.5

Nơi nuôi tảo (nếu có)

1

2.6

Khu vệ sinh

2/1

2.7

Thiết bị, dụng cụ, phương tiện vận chuyển sử dụng trong việc ương nuôi ấu trùngs

4/1

3

Hệ thống cấp, thoát nước

- Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

15

3.1

Có hệ thống cấp nước, thoát nước riêng biệt

5

3.2

Hệ thống bể lắng, bể lọc, bể chứa nước mặn

5

3.3

Hệ thống xử lý nước cấp

5/2

4

Hệ thống xử lý nước thải, chất thải

Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

20

4.1

Cơ sở vật chất, kỹ thuật

10/6

4.2

Phương pháp xử lý

10/5

5

Thực hành sản xuất

- Khoản 2, 4 Điều 12; Khoản 2 Điều 11 PL thú y 2004;

- Điểm c, e, f Khoản 2 Điều 7 Nghị định số 33/2005/NĐ-CP

- Khoản b.c Điều 11 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP ngày 4/5/2005

- Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

20

5.1

Sử dụng thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học

6/4

5.2

Bảo quản thức ăn, thuốc, hoá chất, chế phẩm sinh học

2

5.3

Vệ sinh, khử trùng, tiêu độc sau mỗi đợt xuất nhập giống

5/2

5.5

Biện pháp ngăn chặn nguồn lây bệnh từ bên ngoài

2

5.6

Hệ thống và biện pháp ngăn chặn tôm chân trắng thoát ra ngoài môi trường

5/2

6

Nhân viên kỹ thuật

- Điểm b, khoản 2 Điều 13 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP

5/3

7

Hồ sơ quản lý

- Điểm e, khoản 1 Nghị định số 59/2005/NĐ-CP

- Điều 31, 32 Nghị định 33/2005/NĐ-CP

- Quyết định 456/QĐ-BNN-NTTS ngày 04/02/2008

12

7.1

Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh

1

7.2

Hồ sơ theo dõi quá trình kinh doanh giống

5/2

7.3

Hồ sơ kiểm dịch trước khi bán

4/1

7.4

Xuất xứ, nguồn gốc tôm giống

2

Đại diện Doanh nghiệp

Đại diện đoàn kiểm tra

Chi cục……..

Chi cục trưởng
(Ký tên, đóng dấu, ghi rõ họ tên)