Báo cáo 172/BC-UBDT về công tác kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 do Ủy ban dân tộc ban hành

BÁO CÁO

CÔNG TÁC KIỂM TRA, XỬ LÝ VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT NĂM 2015

Thực hiện nhiệm vụ kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật theo quy định tại Nghị định số 40/2010/NĐ-CP ngày 12 tháng 4 năm 2010 của Chính phủ về kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật. Ngày 07/10/2015, Ủy ban Dân tộc đã ban hành Công văn số 1120/UBDT-PC đề nghị các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiến hành tự kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực công tác dân tộc và gửi kết quả tự kiểm tra, xử lý văn bản về Ủy ban Dân tộc để tiến hành kiểm tra theo quy định.

Trên cơ sở kết quả kiểm tra các văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan gửi về và tự kiểm tra, Ủy ban Dân tộc báo cáo công tác kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực công tác dân tộc như sau:

I. KẾT QUẢ TỰ KIỂM TRA, XỬ LÝ VĂN BẢN

Trong năm 2015, Ủy ban Dân tộc đã tiến hành tự kiểm tra 02 Thông tư sau đây:

- Thông tư số 01/2015/TT-UBDT ngày 23/7/2015 của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc quy định về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Ủy ban Dân tộc.

- Thông tư số 02/2015/TT-UBDT của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc hướng dẫn công tác thi đua, khen thưởng trong hệ thống cơ quan công tác dân tộc.

Qua quá trình tự kiểm tra cho thấy, Thông tư số 01/2015/TT-UBDT và Thông tư số 02/2015/TT-UBDT nêu trên đã được ban hành theo trình tự, thủ tục của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 và các văn bản hướng dẫn thi hành; nội dung Thông tư không trái với các văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực pháp lý cao hơn và đảm bảo tính khả thi, tính đồng bộ với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hiện hành.

II. KẾT QUẢ KIỂM TRA, XỬ LÝ VĂN BẢN THEO THẨM QUYỀN

1. Số liệu kiểm tra

a) Số đơn vị đã tiến hành tự kiểm tra và báo cáo kết quả

Ủy ban Dân tộc đã nhận được kết quả tự kiểm tra của 66 cơ quan, bao gồm: 16/21 Bộ, cơ quan ngang Bộ, 41/52 Hội đồng nhân dân và 49/52 Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.

b) Số lượng văn bản quy phạm pháp luật đã ban hành

Tổng số có 45 văn bản quy phạm pháp luật do các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành liên quan đến công tác dân tộc, cụ thể như sau:

- Các Bộ, cơ quan ngang Bộ ban hành 12 văn bản, bao gồm: 05 Thông tư và 01 Thông tư liên tịch.

- Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành: 13 Nghị quyết.

- Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành: 26 Quyết định.

(Phụ lục kèm theo báo cáo)

2. Kết quả kiểm tra, xử lý

Sau khi tiến hành kiểm tra theo thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật của các Bộ, cơ quan ngang Bộ; Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nêu trên, Ủy ban Dân tộc thấy rằng:

a) Về ưu điểm

Về cơ bản, các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác dân tộc do Bộ, cơ quan ngang Bộ, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống văn bản, tuân thủ đúng quy định của pháp luật về trình tự, hình thức, thẩm quyền ban hành văn bản, kịp thời hướng dẫn thực hiện đồng bộ các chính sách dân tộc, góp phần phát triển toàn diện kinh tế-xã hội, đảm bảo an sinh, giữ vững an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

b) Một số hạn chế, thiếu sót

Qua kiểm tra theo thẩm quyền, Ủy ban Dân tộc thấy rằng, một số văn bản quy phạm pháp luật của Ủy ban nhân dân và Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành về lĩnh vực công tác dân tộc có một số hạn chế, thiếu sót như sau:

* Văn bản không quy định ngày có hiệu lực

Theo Điều 5 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân năm 2004 quy định “Văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân phải quy định hiệu lực về thời gian, không gian và đối tượng áp dụng”.

Tuy nhiên, Nghị quyết số 183/2014/NQ-HĐND ngày 12/12/2014 của Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ninh hỗ trợ tiền ăn cho học sinh tiểu học bán trú, tiền nhân công chăm sóc bán trú tại các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục tiểu học ở các xã trong Danh mục các đơn vị hành chính thuộc vùng khó khăn trên địa bàn tỉnh chỉ quy định tại Điều 2 là “Điều 2. Thời gian thực hiện: Từ ngày 01/01/2015.” mà không quy định ngày có hiệu lực của Nghị quyết là không phù hợp với quy định của pháp luật.

* Văn bản quy định ngày có hiệu lực không đúng

Theo Điều 51 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân năm 2004 quy định “Văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có hiệu lực sau mười ngày và phải được đăng trên báo cấp tỉnh chậm nhất là năm ngày, kể từ ngày Hội đồng nhân dân thông qua hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân ký ban hành, trừ trường hợp văn bản quy định ngày có hiệu lực muộn hơn"; điểm a, khoản 1, Điều 3 Nghị định số 91/2006/NĐ-CP ngày 06/9/2006 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân 2004 quy định “Thời điểm có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) phải sau 10 (mười) ngày, kể từ ngày thông qua hoặc ký ban hành".

Tuy nhiên, có 01 Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Trị và 01 Quyết định của Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh long quy định ngày có hiệu lực không đúng, cụ thể như sau:

- Nghị quyết số 20/2015/NQ-HĐND ngày 17/7/2015 của Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Trị về quy hoạch phát triển giáo dục và đào tạo tỉnh Quảng Trị đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 quy định tại Điều 2 là "... Nghị quyết này được Hội đồng nhân dân tỉnh khóa VI, kỳ họp thứ 17 thông qua ngày 17 tháng 7 năm 2015 và có hiệu lực sau 10 ngày kể từ ngày ký”. Nhưng theo quy định của pháp luật thì Nghị quyết số 20/2015/NQ-HĐND nêu trên phải có hiệu lực sau mười ngày kể từ ngày Hội đồng nhân dân thông qua mà không phải từ ngày ký.

- Quyết định số 15/2015/QĐ-UBND ngày 7/8/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức bộ máy Ban Dân tộc tỉnh Vĩnh Long quy định tại khoản 1, Điều 4 “Quyết định có hiệu lực thi hành sau 10 ngày, kể từ ngày ký và đăng công báo tỉnh." Nhưng theo quy định của pháp luật thì Quyết định số 15/2015/QĐ-UBND nêu trên phải có hiệu lực sau 10 ngày kể từ ngày ký mà không phải từ ngày đăng công báo tỉnh.

* Thiếu sót ở mục nơi nhận văn bản

Theo khoản 1, Điều 19 Nghị định số 40/2010/NĐ-CP ngày 12 tháng 4 năm 2010 của Chính phủ về kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật quy định “Văn bản của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành gửi đến Cục Kiểm tra văn bản - Bộ Tư pháp và tổ chức pháp chế Bộ, cơ quan ngang Bộ có thẩm quyền kiểm tra văn bản theo ngành, lĩnh vực;" khoản 1, Điều 8 Thông tư số 20/2010/TT-BTP ngày 30 tháng 11 năm 2010 của Bộ Tư pháp quy định chi tiết thi hành một số điều của Nghị định số 40/2010/NĐ-CP quy định “Đối với văn bản quy phạm pháp luật, sau khi văn bản được ký ban hành, thông qua, cơ quan, người có thẩm quyền ban hành văn bản, cơ quan chủ trì soạn thảo phải gửi văn bản đến cơ quan, người có thẩm quyền kiểm tra văn bản thông qua Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật thuộc Bộ Tư pháp, tổ chức pháp chế Bộ, cơ quan ngang Bộ, hoặc Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp theo quy định tại Điều 19 của Nghị định số 40. Cơ quan, người có thẩm quyền ban hành văn bản ghi rõ trong mục "Nơi nhận" của văn bản, tên của cơ quan kiểm tra văn bản mà mình có trách nhiệm gửi văn bản đến để kiểm tra.

Tuy nhiên có một số Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh và Quyết định của Ủy ban nhân cấp tỉnh vi phạm quy định nêu trên, cụ thể như sau:

- Quyết định số 22/2015/QĐ-UBND ngày 25/5/2015 của UBND tỉnh Sóc Trăng ban hành quy định về điều kiện, hình thức đào tạo và nội dung, phương án tổ chức sát hạch cấp giấy phép lái xe mô tô hạng A1 cho đồng bào dân tộc thiểu số có trình độ học vấn quá thấp trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, ở phần nơi nhận của Quyết định không gửi Vụ Pháp chế - Ủy ban dân tộc.

- Quyết định số 31/2015/QĐ-UBND ngày 31/8/2015 của UBND tỉnh Sóc trăng ban hành quy định mức hỗ trợ phát triển sản xuất thuộc chương trình 135 năm 2015 và giai đoạn 2016-2020 trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, ở phần nơi nhận của Quyết định không gửi Vụ Pháp chế - Ủy ban dân tộc và Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật - Bộ Tư pháp.

- Quyết định số 06/2015/QĐ-UBND ngày 24/4/2015 của UBND tỉnh Quảng Trị về ban hành quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ban Dân tộc tỉnh Quảng trị, ở phần nơi nhận của Quyết định không gửi Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật - Bộ Tư pháp.

- Quyết định số 06/2015/QĐ-UBND ngày 28/1/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang quy định chính sách dạy nghề đối với học sinh dân tộc thiểu số nội trú trên địa bàn tỉnh Kiên Giang, ở phần nơi nhận của Quyết định không gửi Vụ Pháp chế - Ủy ban dân tộc.

- Quyết định số 63/2014/QĐ-UBND ngày 19/8/2014 của Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Thuận ban hành quy định tiêu chí, định mức phân bổ vốn Chương trình 135 về hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ phát triển sản xuất cho các xã, thôn đặc biệt khó khăn giai đoạn 2012-2015 và giai đoạn 2016-2020, ở phần nơi nhận của Quyết định không gửi Vụ Pháp chế - Ủy ban dân tộc.

- Quyết định số 24/2014/QĐ-UBND ngày 13/10/2014 của Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái ban hành quy định chính sách thu hút, đào tạo cán bộ khoa học, cán bộ quản lý; hỗ trợ đào tạo cán bộ, học sinh, sinh viên người dân tộc thiểu số tỉnh Yên Bái giai đoạn 2014-2016, ở phần nơi nhận của Quyết định không gửi Vụ Pháp chế - Ủy ban dân tộc.

* Phần căn cứ pháp lý ban hành căn cứ vào văn bản hành chính

Theo Điều 3 của Thông tư số 20/2010/TT-BTP ngày 30/11/2010 của Bộ Tư pháp quy định chi tiết thi hành một số điều của Nghị định số 40/2010/NĐ-CP ngày 12/4/2010 của Chính phủ về kiểm tra và xử lý văn bản quy phạm pháp luật quy định “Nội dung kiểm tra văn bản quy định tại Điều 3 của Nghị định số 40 là việc xem xét, đánh giá và kết luận về tính hợp hiến, hợp pháp của văn bản được kiểm tra theo các nội dung sau đây: 1. Có căn cứ cho việc ban hành văn bản và căn cứ pháp lý làm cơ sở ban hành văn bản quy phạm pháp luật là những văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực pháp lý cao hơn đang có hiệu lực hoặc đã được ký ban hành....".

Tuy nhiên, tại phần căn cứ pháp lý của một số Quyết định đã căn cứ vào văn bản hành chính để ban hành, cụ thể như sau:

- Quyết định số 24/2014/QĐ-UBND (Quyết định số 24/2014/QĐ-UBND ngày 4/12/2014 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Phước sửa đổi, bổ sung Quyết định số 08/2014/QĐ-UBND ngày 14/5/2014 quy định quản lý và thực hiện Quyết định số 33/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ di dân thực hiện định canh, định cư cho đồng bào dân tộc thiểu số đến năm 2015) căn cứ vào Quyết định số 1342/QĐ-TTg ngày 25/8/2009 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch định canh, định cư đối với các hộ đồng bào dân tộc thiểu số du canh, du cư đến năm 2012, để ban hành là không phù hợp với quy định vì Quyết định số 1342/QĐ-TTg là văn bản hành chính.

- Quyết định số 09/2015/QĐ-UBND (Quyết định số 09/2015/QĐ-UBND ngày 26/1/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn bổ sung địa bàn xét duyệt học sinh bán trú theo Quyết định số 04/2013/QĐ-UBND ngày 18/4/2013 của Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn) căn cứ vào Quyết định số 447/QĐ-UBDT ngày 19/9/2013 của Ủy ban Dân tộc về việc công nhận thôn đặc biệt khó khăn, xã khu vực I, II, III thuộc vùng dân tộc và miền núi giai đoạn 2012-2015, để ban hành là không phù hợp với quy định vì Quyết định số 447/QĐ-UBDT là văn bản hành chính.

- Quyết định số 21/2015/QĐ-UBND (Quyết định số 21/2015/QĐ-UBND ngày 27/4/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum ban hành mức hỗ trợ phát triển sản xuất, danh mục hỗ trợ một số cây trồng, vật nuôi, máy móc, thiết bị, công cụ sản xuất, chế biến, bảo quản sản phẩm sau thu hoạch của dự án hỗ trợ phát triển sản xuất thuộc Chương trình 135 theo Quyết định số 551/QĐ-TTg ngày 4/4/2013 của Thủ tướng Chính phủ) căn cứ vào Quyết định số 582/QĐ-UBDT ngày 18/12/2013 của Ủy ban Dân tộc phê duyệt danh sách thôn đặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số miền núi vào diện đầu tư của Chương trình 135, để ban hành là không phù hợp với quy định vì Quyết định số 582/QĐ-UBDT là văn bản hành chính.

III. CÁC ĐIỀU KIỆN ĐẢM BẢO CHO CÔNG TÁC KIỂM TRA, XỬ LÝ VĂN BẢN

1. Về tổ chức, biên chế

Hiện nay, công tác kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Ủy ban Dân tộc được giao cho 01 công chức của Vụ Pháp chế kiêm nhiệm.

2. Về kinh phí

Kinh phí phục vụ cho công tác kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật thuộc phạm vi quản lý của Ủy ban Dân tộc được bố trí ít và không thường xuyên nên ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng của công tác này.

Trên đây là Báo cáo công tác kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, Ủy ban Dân tộc gửi Bộ Tư pháp để tổng hợp./.

PHỤ LỤC

VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT DO BỘ, CƠ QUAN NGANG BỘ, HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN VÀ ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH BAN HÀNH LIÊN QUAN ĐẾN LĨNH VỰC CÔNG TÁC DÂN TỘC
(Ban hành kèm theo Báo cáo số 172/BC-UBDT ngày 18 tháng 12 năm 2015 của Ủy ban Dân tộc)