Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 6214:1996 (CAC/RCP 33 - 1985) về quy phạm thực hành vệ sinh khai thác, sản xuất và tiêu thụ nước khoáng thiên nhiên do Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường ban hành

TIÊU CHUẨN VIỆT NAM

TCVN 6214:1996

CAC/RCP 33 - 1995

QUY PHẠM THỰC HÀNH VỆ SINH KHAI THÁC, SẢN XUẤT

VÀ TIÊU THỤ NƯỚC KHOÁNG THIÊN NHIÊN

Code of hygienic practice for the collecting, processing

and marketing of natural mineral waters

Lời nói đầu

TCVN 6214: 1996 hoàn toàn tương đương với CAC/RCP 33 - 1995

TCVN 6214: 1996 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn TCVN/TC/F9 SC1 Thuộc Ban kỹ thuật tiêu chuẩn TCVN/TC/F9 Đồ uống biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn – Đo lường - Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường ban hành.

Chương I. Phạm vi áp dụng

Quy phạm này quy định các kỹ thuật chung cho việc khai thác nước khoáng thiên nhiên, việc xử lý, đóng chai, đóng gói, bảo quản, vận chuyển, cung cấp và tiêu thụ trực tiếp, để đảm bảo sự an toàn và bổ ích của sản phẩm.

Chương II. Định nghĩa

2.1. Các định nghĩa sau đây được dùng cho mục đích của quy phạm này.

2.1.1.  Nước khoáng thiên nhiên - tất cả các loại nước thoả mãn yêu cầu của TCVN 6213: 1996 (Codex 108 : 1981).

2.1.2.  Tính đầy đủ - có đầy đủ khả năng thực hiện mục đích của quy phạm này.

2.1.3.  Làm sạch - loại bỏ cặn đất, bã thực phẩm, chất bẩn, dầu mỡ hoặc các chất khác không được có.

2.1.4.  Sự nhiễm bẩn – là sự có mặt của bất kỳ một chất nào làm giảm tính thích hợp của sản phẩm.

2.1.5.  Khử trùng - khử lượng vi sinh tới mức không gây nhiễm có hại ảnh hưởng tới nước khoáng thiên nhiên bằng hóa chất và/ hoặc các phương pháp vật lý đáp ứng yêu cầu vệ sinh.

2.1.6.  Cơ sở sản xuất - bất cứ nhà xưởng hoặc khu vực nào ở đó sản xuất nước khoáng htiên nhiên sau khi khai thác và các vùng lân cận phải cùng được một cơ quan quản lý.

2.1.7.  Sản xuất nước khoáng thiên nhiên - mỗi thao tác liên quan tới việc khai thác, xử lý, đóng chai, bao gói, bảo quản, vận chuyển, cung cấp nước khoáng thiên nhiên.

2.1.8.  vệ sinh thực phẩm - tất cả các biện pháp cần thiết để bảo đảm sự an toàn, bổ ích của nước khoáng thiên nhiên ở tất cả các giai đoạn từ khâu khai thác và sản xuất đến giai đoạn tiêu thụ cuối cùng.

2.1.9.  Vật liệu bao gói – là bất kỳ phương tiện đựng nào như can, chai, hộp caton, thùng, bao hoặc vật liệu đóng gói và bọc như lá kim loại, giấy sợi, giấy kim loại và giấy nến.

2.1.10.   Động vật gây hại - bất kỳ súc vật nào có thể trực tiếp hoặc gián tiếp gây ô nhiễm nước khoáng thiên nhiên.

2.1.11.   Dụng cụ sản phẩm - bất kỳ chai, hộp caton hoặc là một dụng cụ nào dùng để đóng nước khoáng thiên nhiên có dãn nhãn và để bán.

2.1.12.   Tầng ngậm nước, địa tầng chứa nước của đá thấm có chứa nước khoáng thiên nhiên.

2.1.13.   Nước suối khoáng - nước khoáng thiên nhiên chảy ra thành dòng từ đất.

Chương III. Quy định nguồn nước khoáng thiên nhiên

A. Bảo vệ nguồn và các tầng ngậm nước

3.1. Thẩm quyền

Bất kỳ suối, giếng hay giếng khoan định dùng để khai thác nước khoáng thiên nhiên đều phải được sự đồng ý của cơ quan có thẩm quyền của khu vực đó chấp nhận.

3.2. Xác định nguồn gốc của nước khoáng thiên nhiên

Về phương pháp luận, tuỳ theo khả năng có thể trong mỗi trường hợp, cần tiến hành phân tích một cách chính xác nguồn gốc của nước khoáng thiên nhiên, quá trình tồn tại của nó trong lòng đất trước khi khai thác và đặc tính lý hóa của nó.

3.3. Phạm vi bảo vệ

Nếu các vùng nước khoáng thiên nhiên có khả năng bị nhiễm chất bẩn hoặc chất lượng nước bị giảm sút về phương diện lý hóa thì phải yêu cầu nhà địa lý thủy văn kiểm tra. Khi các điều kiện địa lý thủy văn chỉ rõ và cho rằng có nguy cơ ô nhiễm và có các phản ứng lý hóa học, sinh hóa, phải quy định một số phạm vi bảo vệ vệ sinh với kích thước cụ thể.

3.4. Các biện pháp bảo vệ

Tất cả các khả năng đề phòng phải được đề ra trong các phạm vi bảo vệ để tránh bất kỳ sự ô nhiễm nào hoặc tránh tác động từ bên ngoài lên tính chất lý hóa của nước khoáng thiên nhiên.

Kiến nghị lập ra các quy định cho việc xử lý chất thải dạng lỏng, rắn hoặc thể khí, việc sử dụng các chất có thể làm kém chất lượng của nước khoáng thiên nhiên (do sản xuất nông nghiệp) cũng như đối với bất kỳ khả năng ngẫu nhiên nào làm kém chất lượng của nước khoáng do những biến cố thiên nhiên gây ra, chẳng hạn như sự thay đổi các điều kiện địa lý, thủy văn. Phải có sự quan tâm đặc biệt đến khả năng gây ô nhiễm tiềm tàng như: vi khuẩn, vi rút, phân bón, các hydrocacbon, chất tẩy rửa, thuốc trừ sâu, các hợp chất phenola, các kim loại độc, các chất phóng xạ và các hợp chất hữu cơ hoặc vô cơ hoà tan khác. Ngay cả khi thiên nhiên hầu như đã tạo đủ điều kiện để bảo vệ nguồn nước khỏi bị ô nhiễm bề mặt, cũng cần phải xem xét đến những mối nguy cơ tiềm tàng đe doạ nguồn nước như các thiết bị khai thác, thủy lực và công trình.

B. Quy định vệ sinh cho việc khai thác nước khoáng thiên nhiên

3.5. Hút nước khoáng

Việc lấy nước khoáng thiên nhiên (từ suối, mạch ngầm, giếng đào hay giếng khoan) phải được tiến hành phù hợp với các điều kiện địa lý thủy văn theo một phương thức nhàm tránh bất kỳ loại nước nào không phải là nước khoáng thiên nhiên thấm vào hoặc, phải đặt các thiết bị bơm, để tránh nước từ ngoài lọt vào do lượng cung cấp nước giảm. Nước khoáng thiên nhiên được khai thác hoặc bơm theo kiểu này phải được bảo vệ an toàn khỏi bị nhiễm bẩn do sự cố hoặc tác động ngẫu nhiên hoặc vô trách nhiệm của con người hoặc do bệnh tật.

3.6. Vật liệu

Đường ống, bơm hoặc các thiết bị khác có khả năng tiếp xúc với nước khoáng thiên nhiên và dùng để khai thác phải được chế tạo từ vật liệu phải đảm bảo không làm cho chất lượng ban đầu của nước khoáng thiên nhiên không bị biến đổi.

3.7. Bảo vệ khu vực hút nước khoáng

Phải quy định các biện pháp phòng ngừa ở các khu vực suối và giếng phun để đảm bảo không có bất kỳ sự nhiễm bẩn nào có thể xâm nhập vào khu vực hút. Người không phận sự không được vào khu vực hút (phải khoanh vùng). Bất kỳ một sử dụng nào ngoài mục đích khai thác nước khoáng thiên nhiên trong khu vực này đều bị cấm.

3.8. Khai thác nước khoáng thiên nhiên

Tình trạng của các thiết bị hút, khu vực hút và phạm vi bảo vệ cũng như chất lượng của nước khoáng thiên nhiên phải được kiểm tra định kỳ . Kiểm tra tính ổn định của các đặc tính lý, hóa của nước khoáng thiên nhiên, ngoài ra phải thực hiện các phép đo sự tự động thay đổi của thiên nhiên về các tính chất đặc trưng của nước và phải thông báo (như tính dẫn điện, nhiệt độ, hàm lượng cacbon dioxit) hoặc phải thường xuyên phân tích từng thông số đó.

C. Bảo quản thiết bị hút

3.9. Về phương diện kỹ thuật

Các phương pháp và các quy trình bảo quản thiết bị hút phải đảm vảo vệ sinh và không ảnh hưởng tới sức khoẻ con người hoặc gây nhiễm bẩn nước khoáng thiên nhiên. Về mặt vệ sinh việc bảo quản các thiết bị hút phải đáp ứng các tiêu chuẩn vệ sinh giống như yêu cầu đối với việc đóng chai hay xử lý.

3.10. Thiết bị và bể chứa

Thiết bị và bể chứa dùng cho việc hút nước khoáng thiên nhiên được thiết kế và bảo quản phải đảm bảo hạn chế tính độc hại đối với sức khoẻ con người và tránh bị nhiễm bẩn.

3.11. Bảo quản nước khoáng tại điểm hút

Khối lượng nước khoáng thiên nhiên được tích trữ tại điểm hút càng ít càng tốt. Hơn nữa việc tích trữ phải đảm bảo không bị nhiễm bẩn hoặc bị giảm chất lượng.

D. Vận chuyển nước khoáng thiên nhiên

3.12. Phương tiện vận chuyển, đường ống và bể chứa

Bất kỳ phương tiện vận chuyển nào, đường ống hay bể chứa dùng trong sản xuất nước khoáng thiên nhiên từ điểm nguồn cho đến giai đoạn sau và đóng chai phải tuân thủ các yêu cầu cần thiết và phải đuợc sản xuất từ nguyên liệu không gỉ như đồ gốm và thép không gỉ để tránh giảm chất lượng do vận chuyển, bảo quản hay khử trùng; phải dễ dàng làm vệ sinh.

3.13. Bảo dưỡng phương tiện vận chuyển và bể chứa

Bất kỳ phương tiện vận chuyển hay bể chứa đều phải sạch và nếu cần được khử trùng và bảo dưỡng tốt để tránh bất kỳ nguy cơ nhiễm bẩn nào tới nước khoáng thiên nhiên và giảm chất lượng cơ bản của nó.

Chương IV. Xây dựng quy trình sản xuất nước khoáng thiên nhiên - Thiết kế và thiết bị

4.1. Vị trí

Phải xây dựng ở những vùng không bị ảnh hưởng của mùi, bụi, khói, hoặc các chất nhiễm bẩn khác và không bị ngập lụt.

4.2. Đường sá và khu vực giao thông

Đường xá và khu vực giao thông phục vụ cho việc xây dựng cơ sở khai thác, sản xuất nước khoáng thiên nhiên nằm trong phạm vi bảo vệ hoặc trong các vùng lân cận phải được lát nền cứng thích hợp cho các phương tiện vận chuyển. Phải có đầy đủ hệ thống thoát nước và phải quy định việc bảo vệ khu vực hút phù hợp với 3.7 và phải vệ sinh. Phải có các tín hiệu ở đường để thu hút sự chú ý của người đi đường tới sự có mặt của khu vực hút nước khoáng thiên nhiên.

4.3. Nhà xưởng và thiết bị

4.3.1. Dạng kiến trúc

Nhà xưởng và các thiết bị phải được xây dựng chắc chắn phù hợp với các điều khoảng ở 3.7 và được bảo dưỡng tốt.

4.3.2. Bố trí lắp đặt thiết bị

Phòng sản xuất,chứa hoặc bao gói nước nguồn và các khu vực rửa chai lọ để tái sử dụng phải tách riêng khỏi khu vực đóng chai để tránh sản phẩm bị nhiễm bẩn. Nước nguồn và vật liệu để đóng gói và các phụ liệu khác tiếp xúc với nước khoáng thiên nhiên phải tách riêng khỏi các nguyên liệu khác.

4.3.3. Nơi làm việc thích hợp phải đảm bảo thực hiện dễ dàng tất cả các thao tác.

4.3.4. Thiết kế nơi làm việc sao để thuận tiện cho việc làm vệ sinh và dễ dàng giám sát vệ sinh nước khoáng thiên nhiên.

4.3.5. Nhà xưởng và các thiết bị phải thiết kế tách từng phần, vị trí lắp đặt hoặc các thiết bị cho từng đoạn sản xuất phải hợp lý để tránh gây nhiễm bẩn lẫn nhau.

4.3.6. Nhà xưởng và các thiết bị phải thiết kế thuận tiện cho việc làm vệ sinh bằng cách dùng các thiết bị điều chỉnh lưu lượng chảy trong sản xuất nước khoáng thiên nhiên từ giai đoạn đầu đến giai đoạn thành phẩm, và nên quy định các điều kiện nhiệt độ thích hợp cho qua trính sản xuất và sản phẩm.

4.3.7. Các khu vực sản xuất, bảo quản và đóng chai nước khoáng thiên nhiên

Nền nhà, được lát bằng vật liệu không thấm nước, không hấp thu, dễ cọ rửa, không trơn và không độc, không nứt nẻ, và phải thuận tiện cho việc làm vệ sinh và khử trùng. Có những nơi phải có độ đốc thích hợp cho việc thoát nước.

Tường, phải được xây và trát bằng vật liệu không thấm nước, không hấp thu, dễ cọ rửa, không trơn và không độc và sáng màu. Xây tường với độ cao thích hợp cho việc thao tác, tường phải nhẵn trơn và không nứt nẻ, thuận tiện cho việc lau rửa và khử trùng. Tuỳ từng vị trí, các góc giữa các tường, giữa các tường và nền, và giữa các tường và trần nhà phải được trát kỹ và thuận tiện cho việc làm vệ sinh.

Trần nhà phải thiết kế, xây dựng để tránh được sự tích tụ bụi và hạn chế sự ngưng tụ hơi nước, và thuận tiện cho việc làm vệ sinh.

Cửa sổ và các cửa khác phải được xây dựng sao cho tránh được sự tích tụ bụi và các cửa mở phải lắp rèm che. Rèm che có thể tháo được thuận tiện cho việc làm vệ sinh và đảm bảo trong tình trạng tốt. Nếu cửa sổ có khung ở phía trong thì khung phải tránh dùng như những cái ngăn đựng.

Cửa ra vào phải có bề mặt trơn nhẵn, không hấp thu và tốt nhất là cửa phải tự đóng khít lại được.

Cầu thang, hộp thang máy và các cấu trúc phụ như bậc thềm, thang, cầu trượt phải được xây dựng và lắp đặt sao cho không gây nhiễm bẩn tới sản phẩm. Cầu trượt phải được xây dựng với sự giám sát và có cửa để làm vệ sinh.

Hệ thống dẫn nước khoáng thiên nhiên phải riêng rẽ cho hệ nước uống được và nước không uống được.

4.3.8. Tất cả các cấu trúc và máy móc thiết bị ráp nối ở phía trên trong khu vực sản xuất nước khoáng thiên nhiên phải được lắp đặt sao để không gây nhiễm bẩn trực tiếp hay gián tiếp với nước khoáng thiên nhiên và các nguyên liệu thô do ngưng tụ hơi nước và không gây cản trở việc làm vệ sinh. Các cấu trúc và thiết bị đó phải được tách riêng rẽ và nơi thích hợp phải được thiết kế và xây dựng sao cho tránh được sự tích tụ bụi và hạn chế sự ngưng tụ hơi nước, phát triển mốc và bong. Phải thuận tiện cho việc làm vệ sinh.

4.3.9. Khu nhà ở, nhà vệ sinh và khu vực chăn nuôi gia súc phải hoàn toàn cách biệt không được mở trực tiếp ra khu vực sản xuất nước khoáng thiên nhiên.

4.3.10. Các toà nhà phải thiết kế sao cho lối đi vào có thể kiểm soát được.

4.3.11. Tránh sử dụng các nguyên liệu không đáp ứng yêu cầu vệ sinh và khử trùng, như gỗ, trừ khi việc sử dụng được chỉ rõ là không gây nhiễm bẩn.

4.3.12. Hệ thống kênh, cống thoát nước

Hệ thống kênh, cống thoát nước và đường nước sử dụng cũng như bất kỳ khu vựuc chứa nước thải nào khác trong khu vực bảo vệ phải được xây dựng và bảo dưỡng tránh bất kỳ một nguy cơ nhiễm bẩn nào tới tầng nước ngầm và nguồn nước.

4.3.13. Khu vực chứa nhiên liệu

Bất kỳ khu vực chứa hay bể dùng để bảo quản nhiên liệu như than hay hydrocacbon hải được thiết kế, bảo vệ, kiểm tra và bảo dưỡng theo phương thức phòng ngừa nguy cơ nhiễm bẩn tầng ngậm nước và nước nguồn trong suốt quá trình bảo quản và sử dụng nhiên liệu.

4.4. Các phương tiện vệ sinh

4.4.1. Nguồn cung cấp nước

4.4.1.1. Một nguồn cung cấp lớn về nước uống tuân thủ phần 7.3 của TCVN 5603: 1991 (CAC/RCP 1 – 1969, Rev.2, 1985) Quy phạm thực hành – Các nguyên tắc chung vệ sinh thực phẩm, dưới áp suất và nhiệt độ thích hợp phải có các thiết bị tương xứng cho việc bảo quản, nơi cần thiết phải có cả hệ thống phân phối và được bảo vệ để tránh bị nhiễm bẩn. Các tiêu chuẩn về tính uống phải phù hợp với quy định trong lần xuất bản mới nhất của “Tiêu chuẩn quốc tế về nước uống” (WHO).

4.4.1.2. Nước khoáng thiên nhiên, nước uống, nước không uống được dùng để sản xuất hơi nước hay để làm lạnh hoặc để sử dụng cho mục đích khác phải dùng các đường ống hoàn toàn riêng biệt không nối lẫn nhau và không được có vòi hút ngược lại. Tốt hơn là dùng các đường ống có màu sắc khác nhau để dễ phân biệt. Hơi nước được dùng tiếp xúc trực tiếp với nước khoáng thiên nhiên và bề mặt tiếp xúc nước khoáng thiên nhiên phải không được chứa các chất có thể ảnh hưởng sức khoẻ con người hoặc có thể gây nhiễm bẩn tới sản phẩm.

4.4.2. Xả nước thải và loại bỏ chất thải

Các cơ sở phải có một hệ thống xả nước thải và loại bỏ chất thải tốt và luôn được bảo hành tốt và ngăn nắp. Toàn bộ hệ thống nước thải (bao gồm cả cống thoát nước) phải đủ lớn để tải những khối chất thải lớn và được xây dựng sao để tránh nhiễm bẩn hệ thống cung cấp nước uống.

4.4.3. Thiết bị vệ sinh

Các cơ sở phải được xây dựng và lắp đặt đầy đủ, thích hợp và thuận tiện các thiết bị vệ sinh. Nhà vệ sinh phải thiết kế đảm bảo vệ sinh việc loại bỏ chất thải. Các khu vực này phải đủ ánh sáng, thông gió tốt và những nơi thích hợp phải được sưởi ấm, và không được mở trực tiếp ra khu vực sản xuất nước khoáng thiên nhiên. Thiết bị rửa tay phải có vòi nước nóng hoặc ấm và nước lạnh thích hợp, và có thiết bị để sấy khô tay hợp vệ sinh, được đặt cạnh nhà vệ sinh ở một vị trí mà nhân viên buộc phải đi qua đó khi trở lại khu vực sản xuất. Nơi có nước nóng và nước lạnh thì phải có vòi trộn. Nơi sử dụng giấy lau thì phải có một số thùng đựng giấy loại ngay cạnh thiết bị rửa. Nên chú ý rằng các thùng đựng giấy loại luôn luôn phải trống rỗng. Tốt nhất là dùng loại thùng không phải mở bằng tay. Phải dán thông báo lên tường hướng dẫn mọi người rửa tay sau khi đi vệ sinh.

4.4.4. Thiết bị rửa tay trong khu vực sản xuất nước khoáng thiên nhiên.

Bất kỳ nơi nào đều phải lắp đặt các thiết bị rửa tay và sấy khô. Nơi thích hợp, phải lắp đặt thiết bị khử trùng tay. Phải chuẩn bị sẵn nước nóng hoặc nước ấm và nước lạnh thích hợp để rửa tay. Nơi dùng nước nóng, nước lạnh thì phải lắp vòi trộn. Nơi đó phải có dụng cụ để sấy khô tay. Nơi sử dụng giấy vệ sinh, phải có một số thùng đựng giấy ngay cạnh mỗi một thiết bị rửa. Tốt nhất là dùng loại thùng không phải mở bằng tay. Các thiết bị được trang bị đường ống thoát nước thải hình chữ U.

4.4.5. Thiết bị khử trùng

Phải trang bị thiết bị rửa và khử trùng các dụng cụ làm việc thích hợp. Các thiết bị này phải được làm bằng nguyên liệu chống ăn mòn, dễ rửa và phù hợp hệ thống cung cấp nước nóng và nước lạnh.

4.4.6. Ánh sáng

Phải đảm bảo đầy đủ ánh sáng thiên nhiên hay nhân tạo cho toàn bộ cơ sở sản xuất. Nơi cần thiết phải quy định không được dùng ánh sáng đổi màu và cường độ không được nhỏ hơn:

540 lux ở tất cả các điểm kiểm tra.

220 lux ở tất cả các phòng làm việc.

110 lux ở các khu vực khác.

Bóng đèn và các vật cố định treo lơ lửng trên cao trong bất kỳ giai đoạn nào của quá trình sản xuất nước khoáng thiên nhiên phải đảm bảo an toàn và phòng ngừa nhiễm bẩn sản phẩm trong trường hợp bị rơi vỡ.

4.4.7. Thông gió

Phải trang bị hệ thống thông gió tốt, tránh quá nóng, ngưng tụ hơi nước, bụi và lùa được không khí ra ngoài. Không khí không bao giờ được thổi từ vùng bẩn sang vùng sạch. Quy định cửa thông gió phải có tấm chắn bảo vệ được làm từ vật liệu chống ăn mòn. Tấm chắn phải được tháo dỡ dễ dàng khi làm vệ sinh.

4.4.8. Trang thiết bị để chứa chất thải và nguyên liệu không ăn được

Phải chuẩn bị đầy đủ thiết bị để chứa chất thải và nguyên liệu không ăn được trước khi chuyển ra khỏi cơ sở.

Các thiết bị này phải được thiết kế đảm bảo phòng ngừa sự tiếp xúc của tác nhân gây bệnh với chất thải và tránh gây nhiễm bẩn tới nước khoáng thiên nhiên, nước uống, dụng cụ, nhà cửa hoặc đường xá trong cơ sở.

4.5. Trang thiết bị và dụng cụ

4.5.1. Vật liệu

Tất cả các thiết bị và dụng cụ trong khu vực sản xuất có thể tiếp xúc với nước khoáng thiên nhiên phải làm từ vật liệu không truyền chất độc hại, mùi hoặc vị, không hấp thu, không ăn mòn và bền vững để làm vệ sinh và khử trùng nhiều lần. Bề mặt của chúng phải trơn, nhẵn bóng không nứt nẻ. Tránh sử dụng vật liệu bằng gỗ và nguyên liệu không đáp ứng được yêu cầu vệ sinh và khử trùng, trừ khi việc sử dụng chúng rõ ràng là không gây nhiễm bẩn. Tránh sử dụng các nguyên vật liệu khác nhau vì trong trường hợp như vậy chỗ tiếp xúc có thể bị ăn mòn.

4.5.2. Thiết kế, xây dựng lắp đặt hợp vệ sinh.

4.5.2.1. Tất cả các trang thiết bị và dụng cụ phải được thiết kế và xây dựng tránh nguy cơ mất vệ sinh và thuận tiện cho việc làm vệ sinh và khử trùng.

Chương V – Cơ sở sản xuất: yêu cầu vệ sinh

5.1. Bảo dưỡng

Nhà xưởng, thiết bị, dụng cụ và tất cả các thiết bị cơ học khác của cơ sở sản xuất, kể cả hệ thống thoát nước đều phải được bảo hành, sửa chữa tốt và ngăn nắp. Cácphòng phải tránh được hơi nước và nước.

5.2. Làm vệ sinh và khử trùng

5.2.1.  Làm vệ sinh và khử trùng

Làm vệ sinh và khử trùng phải tuân thủ các quy định của quy phạm này. Đối với các chi tiết về quy trình làm vệ sinh và khử trùng xem phụ lục 1 của TCVN 5603: 1991 (CAC/RCP 1-1969, Rev.2, 1985) – Quy phạm thực hành các nguyên tắc chung về vệ sinh thực phẩm.

5.2.2.  Để ngăn ngừa sự nhiễm bẩn nước khoáng thiên nhiên, tất cả các thiết bị và dụng cụ cần phải thường xuyên sạch sẽ, khi cần phải khử trùng.

5.2.3.  Luôn luôn phải đề phòng nước khoáng thiên nhiên bị nhiễm bẩn trong suốt quá trình làm vệ sinh hoặc khử trùng các phòng, thiết bị hay dụng cụ, do nước và các chất tẩy rửa hoặc các cấht khử trùng và các dung dịch của chúng gây nên. Các chất tẩy rửa và khử trùng phải phù hợp vớ imục đích sử dụng và phải được cơ quan có thẩm quyền chấp nhận. Bất kỳ lượng dư của các hóa chất nào trên bề mặt có thể tiếp xúc với nước khoáng thiên nhiên đều phải loại bỏ bằng cách rửa kỹ bằng nước phù hợp với điều 7.3 của TCVN 5603: 1991 (CAC/RCP 1 – 1969, Rev.2, 1985) – Quy phạm thực hành các nguyên tắc chung về vệ sinh thực phẩm trước khi khu vực đó hoặc trang thiết bị được tái sử dụng để sản xuất nước khoáng thiên nhiên.

5.2.4.  Ngay sau khi kết thúc ngày làm việc hoặc vào những thời điểm thích hợp phải làm vệ sinh sạch sẽ sàn nhà, kể cả hệ thống thoát nước, các cấu trúc phụ và tường của các khu vực sản xuất.

5.2.5.  Khu vực vệ sinh luôn luôn phải sạch sẽ.

5.2.6.  Đường sá, các khu vực sân, nhà cửa và vùng lân cận phải sạch sẽ.

5.3. Chương trình kiểm tra vệ sinh

Từng cơ sở phải lên lịch làm vệ sinh và khử trùng thường xuyên để đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, vệ sinh cho tất cả các khu vực và có sự quan tâm đặc biệt đối với các khu vực, trang thiết bị và nguyên vật liệu phê bình. Cử một đoàn cán bộ là thành viên thường trực phụ trách kiểm tra vệ sinh của từng cơ sở và không chịu trách nhiệm về sản xuất. Người đó phải có kiến thức đầy đủ về tầm quan trọng của sự nhiễm bẩn và tính nguy hại của nó. Toàn thể cán bộ công nhân viên phải được đào tạo tốt về kỹ thuật vệ sinh.

5.4. Việc chứa và loại bỏ chất thải

Chất thải phải được thải bỏ theo phương thức tránh nhiễm bẩn nước khoáng thiên nhiên hay nước uống. Phải chú ý không để súc vật gây bệnh tiếp xúc với chất thải. Hàng ngày, chất thải phải thường xuyên được vận chuyển khỏi khu vực sản xuất và các khu vực làm việc khác.

Ngay sau khi loại bỏ chất thải, các thùng chứa và bất kỳ dụng cụ nào tiếp xúc với chất thải đều phải được rửa sạch và khử trùng. Lưu vực lưu giữ chất thải cũng phải làm vệ sinh sạch sẽ và tẩy uế thường xuyên.

5.5. Nghiêm cấm các động vật

Các động vật không kiểm soát được hạơc có thể gây hại tới sức khoẻ cấm vào các cơ sở khai thác, sản xuất nước khoáng thiên nhiên.

5.6. Kiểm soát động vật gây hại

5.6.1. Phải lập chương trình có hiệu quả và liên tục để kiểm soát động vật gây hại. Phải kiểm tra định kỳ các dấu hiệu gây ảnh hưởng rõ rệt trong các cơ sở sản xuất và các vùng lân cận.

5.6.2. Nếu các cơ sở sản xuất bị động vật gây hại xâm nhập thì phải có biện pháp xử lý. Các biện hpáp kiểm tra đòi hỏi phải xử lý bằng các tác nhân hóa học, lý học hay sinh học phải thực hiện dưới sự giám sát trực tiếp của người có kiến thức đầy đủ về sự nguy hiểm của các tác nhân này, kể cả dư lượng trong nước khoáng thiên nhiên, các biện pháp như thế chỉ được tiến hành theo quy định của cơ quan có thẩm quyền.

5.6.3. Thuốc trừ sinh vật gây hại chỉ được sử dụng nếu các biện pháp phòng ngừa khác không có hiệu lực. Trước khi dùng thuốc thử sinh vật gây hại, cần chú ý đến tính an toàn của sản phẩm, trang thiết bị và dụng cụ khỏi nhiễm bẩn. Sau khi sử dụng, các thiết bị và dụng cụ nhiễm bẩn phải làm vệ sinh kỹ để loại bỏ dư lượng trên dụng cụ trước khi tái sử dụng.

5.7. Kho chứa các chất độc hại

5.7.1. Thuốc trừ sâu hoặc các chất khác có hại tới sức khoẻ phải ghi nhãn rõ ràng để thông báo về tính độc hại của chúng và hướng dẫn sử dụng. Các cấht độc hại phải được bảo quản trong kho kín hoặc các tủ chuyên dùng và phải được lãnh đạo ủy quyền cho cán bộ pha chế, cấp phát mà người đó đã được đào tạo hoặc dưới sự giám sát nghiêm ngặt của người hướng dẫn. Phải chú ý tránh nhiễm bẩn nước khoáng thiên nhiên.

5.7.2. Không được sử dụng hoặc chứa chất gây nhiễm bẩn nước khoáng thiên nhiên trong các khu vực sản xuất, trừ khi việc đó là cần thiết đối với mục đích vệ sinh hoặc sản xuất.

5.8. Đồ dùng cá nhân và áo quần không được để trong khu vực sản xuất nước khoáng thiên nhiên.

Chương VI - Vệ sinh cá nhân và các yêu cầu về sức khoẻ

6.1. Đào tạo kiến thức vệ sinh

Các nhà quản lý phải tổ chức các khóa huấn luyện thích hợp và liên tục cho tất cả các cán bộ công nhân viên về vệ sinh trong sản xuất nước khoáng thiên nhiên và vệ sinh cá nhân để họ hiểu được các biện pháp phòng ngừa và tránh nhiễm bẩn nước khoáng thiên nhiên. Các hướng dẫn bao gồm các phần liên quan của quy phạm này.

6.2. Kiểm tra sức khoẻ

Tất cả nhân viên làm việc trực tiếp với nước khoáng thiên nhiên trước khi tuyển dụng đều phải kiểm tra sức khoẻ và do cơ quan y tế có thẩm quyền coong nhận. Kiểm tra sức khoẻ định kỳ phải tiến hành vào các thời điểm khác nhau khi cần xác định trên lâm sàng hoặc kiểm tra theo phương pháp dịch tễ học.

6.3. Các bệnh truyền nhiễm

Các nhà quản lý phải đảm bảo rằng không một nhân viên nào được phép làm việc trong khu vực sản xuất nước khoáng thiên nhiên dù là trực tiếp hay gián tiếp khi đã mắc bệnh hoặc nghi ngờ bị nhiễm các bệnh lây theo đường tiêu hóa, da liễu, ỉa chảy, vết thương bị nhiễm trùng, lở loét. Bất kỳ một nhân viên nào bị mắc bệnh trên phải báo cáo ngay cho cán bộ quản lý.

6.4. Các tổn thương

Bất kỳ một cán bộ nhân viên nào bị thương đều không được tiếp tục điều hành sản xuất hoặc tiếp xúc với nước khoáng thiên nhiên cho tới khi vết thương đã được băng bó kỹ càng bằng băng màu không thấm nước để dễ nhận biết. Phải rang bị các phương tiện sơ cứu trong các trường hợp này.

6.5. Vệ sinh tay

Tất cả mọi người khi đang làm việc trong khu vực sản xuất nước khoáng thiên nhiên phải thường xuyên rửa tay sạch dưới vòi nước ấm đã chuẩn bị sẵn phù hợp với phần 7.3 của TCVN 5603: 1991 (CAC/RCP 1-1969, Rev.2,1995) Quy phạm thực hành các nguyên tắc chung vệ sinh thực phẩm. Tay luôn phải sạch sẽ trước khi vào làm việc, ngay sau khi đi vệ sinh, sau khi làm việc và bất kỳ lúc nào. Sau khi tiếp xúc với nguyên liệu có thể mắc bệnh, lập tức phải rửa và khử trùng tay. Các bảng thông báo yêu cầu rửa tay phải nổi bật để mọi người dễ nhận thấy. Cần có sự giám sát đảm bảo sự tuân thủ quy định này.

6.6. Vệ sinh cá nhân

Tất cả mọi người làm việc trong khu vực sản xuất nước khoáng thiên nhiên phải đảm bảo yêu cầu vệ sinh, phải mặc quần áo bảo hộ lao động, đội mũ và mang ủng trong suốt thời gian làm việc, tất cả các phương tiện bảo hộ lao động phải dễ làm vệ sinh, trừ khi chúng được thiết kế để sử dụng một lần, chúng phải luôn sạch sẽ phù hợp với công việc. Tạp dề và các dụng cụ tương tự không được giặt rửa trên sàn. Không đeo các đồ nữ trang không khử trùng thích hợp trong quá trình sản xuất thao tác bằng tay. Không đeo các đồ trang sức không an toàn trong khi sản xuất.

6.7. Tác phong làm việc

Bất kỳ cử chỉ nào có thể gây nhiễm bẩn nước khoáng thiên nhiên như ăn uống, hút thuốc, nhai kẹo (kẹo cao su, nhai trầu…) hay làm những việc không hợp vệ sinh khác như khạc nhổ phải bị nghiêm cấm trong khu vực sản xuất nước khoáng thiên nhiên).

6.8. Đối với khách đến thăm

Phải chú ý tránh khách đến thăm các khu vực sản xuất gây nhiễm bẩn sản phẩm. Có thể sử dụng quần áo bảo hộ cho khác. Phải tuân thủ các điều khoản quy định trong các phần 5.8, 6.3, 6.4 và 6.7 của quy phạm này.

6.9. Giám sát

Phải chỉ định cá nhân có đủ trình độ để giảm sát, người đó phải chịu trách nhiệm đảm bảo sự chấp hành của tất cả các cán bộ công nhân viên về tất cả các quy định từ điều 6.1 đến điều 6.8.

Chương VII – Cơ sở sản xuất: Yêu cầu vệ sinh đối với quá trình sản xuất

7.1. Yêu cầu về nguyên liệu thô

Để đảm bảo chất lượng tốt và ổn định của nước khoáng thiên nhiên, phải kiểm tra thường xuyên các tiêu chuẩn nhất định, thí dụ

7.1.1. Lưu lượng chảy, nhiệt độ của nước khoáng thiên nhiên;

7.1.2. Màu sắc, độ trong của nước khoáng thiên nhiên’

7.1.3. Mùi và vị của nước khoáng thiên nhiên;

7.1.4. Tính dẫn điện hay thông số thích hợp khác của nước khoáng thiên nhiên;

7.1.5. Vi sinh vật.

7.2. Nếu không thoả mãn các tiêu chuẩn thì phải có biện pháp khắc phục cần thiết ngay.

7.3. Xử lý

Việc xử lý có thể gồm: gạn, lọc, sục khí và khi cần đuổi hết cacbon dioxit (CO₂).

7.3.1. Quá trình sản xuất phải tiến hành dưới sự giám sát của người có trình độ kỹ thuật cao.

7.3.2. Tất cả các giai đoạn sản xuất kể cả bao gói phải thực hiện liên tục dưới những điều kiện vệ sinh tránh nhiễm bẩn, lảm giảm chất lượng hay làm phát triển vi sinh vật gây bệnh.

7.3.3. Xử lý các dụng cụ chứa đựng phải đảm bảo tránh được khả năng gây nhiễm bẩn sản phẩm.

7.3.4. Việc xử lý và kiểm tra cần thiết phải bảo đảm tránh gây nhiễm bẩn hay nguy cơ ảnh hưởng tới sức khoẻ con người trong giới hạn cho phép.

7.3.5. Tất cả các thiết bị bị nhiễm bẩn do tiếp xúc với nguyên liệu thô phải được làm vệ sinh sạch sẽ và khử trùng trước khi tiếp xúc với sản phẩm cuối cùng.

7.4. Vật liệu bao gói và dụng cụ đựng

7.4.1. Tất cả vật liệu bao gói phải được bảo quản sạch hợp vệ sinh. Vật liệu phải phù hợp với sản phẩm cần đóng gói và các điều kiện bảo quản và không được truyền chất lạ sang sản phẩm vượt quá giới hạn cho phép của cơ quan có thẩm quyền quy định. vật liệu bao gói phải bền và bảo vệ sản phẩm khỏi sự nhiễm bẩn. Chỉ để trong khu vực đóng gói các vật liệu bao gói cần sử dụng ngay.

7.4.2. Các chai, bình đựng không được dùng cho mục đích nào khác có thể gây nhiễm bẩn sản phẩm. Các chai, bình đã dùng cũng như các chai mới đều thấy khả năng chúng bị nhiễm bẩn, phải rửa sạch và khử trùng. Khi sử dụng hóa chất để tẩy rửa thì các chai đựng phải rửa kỹ theo 5.2.3. Chai, bình đựng phải làm thật khô sau khi rửa. Các hộp đã dùng hoặc chưa dùng đều phải được kiểm tra trước khi rót sản phẩm vào.

7.5. Đóng chai và gắn nắp

7.5.1. Đóng chai sản phẩm phải được tiến hành dưới các điều kiện tránh nhiễm bẩn sản phẩm.

7.5.2. Phương pháp, thiết bị, dụng cụ và vật liệu được dùng để gắn nắp chai phải đảm bảo kín và không bị thấm và không làm hỏng dụng cụ đựng hay làm giảm chất lượng hóa học, vi khuẩn và cảm quan của nước khoáng thiên nhiên.

7.6. Đóng kiện

Việc đóng kiện các hộp đựng phải bảo vệ khỏi sự nhiễm bẩn về sau và thích hợp cho việc vận chuyển và bảo quản.

7.7. Phân biệt lô hàng

Mỗi hòm đựng đều được đóng dấu cố định theo mã số hoặc ghi rõ ràng để nhận biết nhà máy sản xuất và lô hàng. Một lô hàng là một lượng nước khoáng thiên nhiên được sản xuất trong cùng một điều kiện và thông thường của một “dãy” sản xuất đặc biệt hoặc “đơn vị” sản xuất khác, tất cả các hộp đựng của chúng phải mang cùng một số hiệu lô hàng để nhận biết sản phẩm trong cùng một khoảng thời gian đặc biệt.

7.8. Hồ sơ của quá trình sản xuất và của sản phẩm

Mỗi lô hàng phải có hồ sơ hợp lệ và có đề ngày tháng ghi chi tiết về quá trình sản xuất và của sản phẩm. Các hồ sơ này phải được lưu giữ trước và sau khi tiêu thụ sản phẩm.

7.9. Bảo quản và vận chuyển thành phẩm

Thành phẩm phải được bảo quản và vận chuyển dưới các điều kiện phòng ngừa nhiễm bẩn, phát triển vi sinh vật và bảo vệ chất lượng sản phẩm hoặc hư hỏng kiện hàng. Quá trình bảo quản phải đảm bảo yêu cầu thành phẩm và kiểm tra chất lượng định kỳ sản phẩm để đảm bảo cho người tiêu dùng.

7.10. Quy trình lấy mẫu và kiểm nghiệm

Các quy định sau đây dùng để kiểm tra nước ở nugồn và ở các điểm kiểm tra:

Nước khoáng thiên nhiên không được chứa các ký sinh trùng và phải đáp ứng các điều kiện sau:

	n	c	m	M	Phương pháp
1. Colifom	5 x 250ml	1	0	1*	TCVN 6187:1996 (ISO 9308/1)
2. Faecal streptococci	5 x 250ml	1	0	1*	TCVN 6189/2:1996 (ISO 7899/2)
3. Vi khuẩn kị khí thử sunphit	5 x 250ml	1	0	1*	TCVN 6191/2 (ISO 6461/2)
4. Pseudomonas aeruginosa	5 x 250ml	0	0	-	(ISO 8360/2

5. Tổng vi khuẩn hiếu khí: Tổng số vi khuẩn hiếu khí tối đa cho phép trên ở một lít 20 – 22⁰C và 37⁰C dựa trên các đặc tính nhất định của nguồn và phải phù hợp với quy định của cơ quan có thẩm quyền.

Trong các trường hợp kết quả dương tính (M ³ 1) cần phải kiểm tra thêm mẫu để tìm nguyên nhân của kết quả dương tính.

-------------------------------

^* Không phải là E.coli

Chương VIII – Yêu cầu thành phẩm

Nước khoáng thiên nhiên trong suốt quá trình tiêu thụ:

i)  phải đạt chất lượng không ảnh hưởng tới sức khoẻ người tiêu dùng (không chứa các vi sinh vật gây bệnh);

ii)Phải tuân thủ các yêu cầu vệ sinh như sau:

Kiểm tra lần thứ nhất			Quyết định
Colifom Nhóm D Streptococci   P. aeruginosa	1 x 250ml } 1 x 250ml } } 1 x 250ml } }		nếu không có à chấp nhận nếu > 1 hoặc < 2 à kiểm tra lần thứ 2 nếu > 2 loại bỏ 1) nếu không có à chấp nhận nếu > 1 à loại bỏ
Kiểm tra lần thứ 2 (4 x 250ml)   Colifom* Streptococci nhóm D P. aeruginosa	c2 1 1 0	m 0 0 0		M 2 2 0

Chú thích của nhóm biên soạn

C là tổng số mẫu kiểm tra của 2 lần (4 + 1 = 5);

m là giá trị tối thiểu cần đạt được (4 mẫu có giá trị khác 0 nhưng phải nhỏ hơn 2);

M là giá trị tối đa có thể xuất hiện ở 1 lần kiểm tra.

------------------------------

^* Không phải là E.Coli

¹⁾ Kiểm tra lần thứ hai phải bao gồm cả việc phát hiện Coliform, Streptococci nhóm D, và P. aeruginosa.

²⁾ Các kết quả của lần kiểm tra thứ nhất và thứ hai.