Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 3984:1985 về bò cái giống Hà Lan (Holstein - Friesian) - phân cấp chất lượng

TIÊU CHUẨN VIỆT NAM

TCVN 3984:1985

BÒ CÁI GIỐNG HÀ LAN (HOLSTEIN - FRIESIAN)

PHÂN CẤP CHẤT LƯỢNG

Holstein - Friesian cow

Qualitative order

Tiêu chuẩn này áp dụng để phân cấp chất lượng bò cái giống Hà lan (Holstein - Friesian) nuôi tại các cơ sở chăn nuôi giống Nhà nước và tập thể. Việc phân cấp chất lượng bò cái giống được tiến hành theo phương pháp giám định trong TVCN 1649-75

1. Cấp ngoại hình thể chất

1.1. Giám định ngoại hình thể chất bò cái giống được tiến hành trong thời gian từ 30 ngày đến 150 ngày sau khi đẻ của các lứa đẻ 1, 2 và 3. Bò cạn sữa không giám định.

1.2. Bò cái giống được xếp cấp ngoại hình thể chất theo bảng 1 và bảng 2 của tiêu chuẩn này

Bảng1: Bảng xét điểm ngoại hình thể chất bò cái giống

Bộ phân	Ưu điểm	Điểm tối đa	Hệ số	Điểm x hệ số
1	2	3	4	5
A. Đặc điểm chung				25 điểm
1. Nhìn khái quát	Cơ thể khoẻ mạnh, kết cấu cơ thể giữa các phần hài hoà. Hình dáng cơ thể to lớn, có hình nêm. Có giới tính cái rõ rệt. Có dáng đi đứng đẹp.	5	2	10
2. Đặc điểm giống	Có màu lông trắng lang đen hoặc đen lang trắng rõ rệt. Trán có sọc trắng hoặc đốm trắng. Xung quanh mắt màu đen. Lông dưới bụng trắng, cổ chân đến móng chân màu trắng chùm lông đuôi màu trắng. Sừng nhỏ và dài trung bình, cong vào trong và hướng về phía trước. Thân sau phát triển hơn thân trước. Hình dáng cơ thể hình nêm. Da mỏng mịn và đàn hồi, tính tình ôn hoà	5	3	15
B. Các phần cơ thể				45 điểm
1. Đầu và cổ	Đầu to và dài vừa phải, có hình dáng bò cái rõ rệt. Trán hơi lõm. Mắt to và sáng Tai to và dài vừa phải, đứng thẳng, sống mũi thẳng, mũi nở. Mõm to, hàm khoẻ. Cổ dài và thanh, da cổ mỏng và đàn hồi. Đầu và cổ kết hợp tốt. Cổ kết hợp cân đối hài hoà với vai và ngực	5	1	5
2. Vai và ngực	Vai dài, rộng, phẳng, thăn vai không tích mỡ. Ngực rộng nhưng không sâu lắm, khoảng cách giữa 2 chân trước rộng, xương sườn ngực dài, thưa và cong về phía sau. Cổ, vai và ngực kết hợp cân đối hài hoà.	5	2	10
3. Lưng và hông	Lưng dài, rộng, và phẳng, lưng không võng. Các đốt sống từ giữa lưng trở lên hơi cao. Hông rộng và phẳng. Đường sống lưng- hông- đuôi thẳng.	5	1	5
4. Bụng	Bụng phát triển to, rộng và sâu nhưng không xệ, to đều về phía sau. Các xương sườn bụng dài, thưa và cong về phía sau. Vòng bụng lớn hơn vòng ngực.	5	1	5
5. Mông và đuôi	Mông dài và rộng, u xương ngồi cách xa nhau, xương khum thẳng với xương hông gốc đuôi thẳng, không tích mỡ. Đuôi dài và thẳng cân xứng, chùm lông đuôi màu trắng. Đuôi cử động bình thường.	5	2	10
6. Bốn chân	Bốn chân chắc và khoẻ, khoảng cách giữa 4 chân rộng. Hai chân trước thẳng đứng, 2 chân sau có góc khoeo không thẳng quá hoặc gấp quá. Đùi hơi cong, rộng và phẳng. Cơ và gân đùi săn và khoẻ. Khớp bàn kết hợp cân đối với ống chân. Móng chân tròn và khít, đi đứng tự nhiên không đi chữ bát, vòng kiềng hoặc đi bàn.	5	2	10
C. Hệ thống vú				30 điểm
1.Hình dáng và độ lớn của vú	Cả bộ vú dài, rộng và sâu phần tiếp giáp giữa bộ vú và bụng rộng, cơ chằng giữa bộ vú (trước và sau) với cơ thể chắc chắn. Mặt dưới bộ vú phẳng (nền phẳng). Cơ chằng phía sau bộ vú rộng và cao. Các khoang vú cân xứng, ngăn cách nhưng không thắt quá. Mô tuyến vú mềm và đàn hồi. Da vú mỏng mịn, đàn hồi và co gấp lại sau khi vắt sữa và cạn sữa.	5	3	15
2. Núm vú	Có 4 vú cân xứng, núm vú dài và to đều vừa phải. Các núm vú thẳng đứng, cách xa nhau và cùng nằm trên một mặt phẳng. Cơ vú mịn không có vú kẹ.	5	2	10
3. Tĩnh mạch vú	Các tĩnh mạch vú to, dài và nổi rõ, tạo thành mạng lưới tĩnh mạch đầu trên vú.	5	1	5
	Tổng số điểm ngoại hình thể chất.			100 điểm

Bảng 2: Thang điểm dùng để xếp cấp ngoại hình thể chất

Cấp ngoại hình thể chất	Điểm ngoại hình thể chất
Đặc cấp kỷ lục (ĐCKL)	từ 80 điểm trở lên
Đặc cấp (ĐC)	từ 75 điểm đến 79 điểm
Cấp I (CI)	từ 70 điểm đến 74 điểm
Cấp II (CII)	từ 65 điểm đến 69 điểm
Ngoại cấp (NC)	dưới 65

2. Cấp sinh trưởng

2.1. Cấp sinh trưởng của bò cái giống được xét theo chỉ tiêu khối lượng.

2.2. Khối lượng của bò cái giống được cân trong thời gian từ 45 ngày đến 60 ngày sau khi đẻ của các lứa đẻ: 1, 2, và 3

2.3. Cấp sinh trưởng của bò cái giống xếp theo khối lượng quy định ở bảng 3 của tiêu chuẩn này.

Bảng 3: Cấp sinh trưởng của bò cái giống

Cấp sinh trưởng	Khối lượng (kg) sau khi đẻ
	Lứa đẻ 1	Lứa đẻ 2	Lứa đẻ 3
Đặc cấp kỷ lục (ĐCKL)	không dưới 500	không dưới 560	không dưới 620
Đặc cấp (ĐC)	không dưới 450	không dưới 505	không dưới 560
Cấp I (CI)	không dưới 400	không dưới 450	không dưới 500
Cấp II (CII)	không dưới 350	không dưới 395	không dưới 440
Ngoại cấp (NC)	dưới 350	dưới 395	dưới 440

3. Cấp trung gian giữa cấp ngoại hình thể chất và cấp sinh trưởng

3.1. Cấp trung gian của bò cái giống được xác định theo phương pháp toạ độ vuông góc giữa ngoại hình thể chất và cấp sinh trưởng, trên cơ sở tương đương. Cấp trung gian được tiến hành theo quy định ở bảng 4 của tiêu chuẩn này.

3.2. Những bò cái giống quá 35 tháng đẻ lứa 1, quá 50 tháng đẻ lứa 2 và quá 65 tháng đẻ lứa 3, khi xác định cấp trung gian phải giảm đi 1 cấp.

Bảng 4: Cấp trung gian của bò cái giống

Cấp ngoại hình thể chất	Cấp sinh trưởng
	ĐCKL	ĐC	CI	CII	NC
	Cấp trung gian
ĐCKL	ĐCKL	ĐCKL	ĐC	CI	CI
ĐC	ĐCKL	ĐC	ĐC	CI	CII
CI	ĐC	ĐC	CI	CI	CII
CII	CI	CI	CI	CII	CII
NC	CII	CII	CII	CII	NC

4. Cấp sản lượng sữa

4.1. Cấp sản lượng sữa của bò cái giống được xét theo lượng sữa 305 ngày ở các chu kỳ sữa 1, 2 và 3 tương ứng quy định ở bảng 5 của tiêu chuẩn này.

4.2. Phương pháp tính sản lượng sữa 305 ngày theo TCVN 3577-81

Ghi chú:

- Chu kỳ sữa 1 là chu kỳ sữa tương ứng với lứa đẻ 1

- Chu kỳ sữa 2 là chu kỳ sữa tương ứng với lứa đẻ 2

- Chu kỳ sữa 3 là chu kỳ sữa tương ứng với lứa đẻ 3

Bảng 5: Cấp sản lượng sữa

Cấp sản lượng sữa	Lượng sữa 305 ngày (kg)
	Chu kỳ sữa 1	Chu kỳ sữa 2	Chu kỳ sữa 3
Đặc cấp kỷ lục	không dưới 4000	không dưới 5100	không dưới 5700
Đặc cấp	không dưới 3500	không dưới 4300	không dưới 4800
Cấp I	không dưới 3000	không dưới 3500	không dưới 3900
Cấp II	không dưới 2500	không dưới 2700	không dưới 3000
Ngoại cấp	dưới 2500	dưới 2700	dưới 3000

5. Cấp tổng hợp

5.1. Cấp tổng hợp của bò cái giống được xác định theo phương pháp toạ độ vuông góc giữa cấp trung gian và cấp sản lượng sữa trên cơ sở ưu tiên cấp sản lượng sữa. Cấp tổng hợp được tiến hành theo quy định ở bảng 6 của tiêu chuẩn này.

5.2. Cấp tổng hợp của bò cái giống được ghi chính thức vào lý lịch giống và sổ đăng ký giống là cấp tổng hợp trung bình sau 3 lần giám định.

Bảng 6: Cấp tổng hợp của bò cái giống

Cấp trung gian	Cấp sản lượng sữa
	ĐCKL	ĐC	CI	CII	NC
	Cấp tổng hợp
ĐCKL	ĐCKL	ĐCKL	ĐC	CI	CI
ĐC	ĐCKL	ĐC	CI	CI	CII
CI	ĐC	ĐC	CI	CII	CII
CII	ĐC	CI	CI	CII	NC
NC	CI	CI	CII	CII	NC