Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7789-3:2007 (ISO/IEC 11179-3 : 2003) về Công nghệ thông tin - Sổ đăng ký siêu dữ liệu (MDR) - Phần 3: Siêu mô hình đăng ký và các thuộc tính cơ bản
Information technology - Metadata registries (MDR) Part 3: Registry metamodel and basic attributes
Lời nói đầu
TCVN 7789-3:2007 hoàn toàn tương đương với ISO/IEC 11179-3:2003
TCVN 7789-3:2007 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn TCVN/TC 154 “Quá trình, các yếu tố dữ liệu và tài liệu thương mại, công nghiệp và hành chính” biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN - SỐ ĐĂNG KÝ SIÊU DỮ LIỆU (MDR) - PHẦN 3: SIÊU MÔ HÌNH ĐĂNG KÝ VÀ CÁC THUỘC TÍNH CƠ BẢN
Information technology - Metadata registries (MDR) Part 3: Registry metamodel and basic attributes
Mục đích chính của tiêu chuẩn này là để quy định cấu trúc của một sổ đăng ký siêu dữ liệu (xem 1.1). tiêu chuẩn này cũng quy định các thuộc tính cơ sở được yêu cầu để mô tả các mục siêu dữ liệu và có thể được sử dụng trong các trường hợp khi một sổ đăng ký siêu dữ liệu đầy đủ không thích hợp (như là trong phần quy định của các tiêu chuẩn quốc tế khác) (xem 1.2).
1.3. Xác định các khía cạnh chưa được đề cập.
1.4. Đưa ra các ví dụ hoạt động ở nơi mà tiêu chuẩn này có thể được áp dụng.
1.1. Phạm vi - cấu trúc của một sổ đăng ký siêu dữ liệu
Một chức năng quản lý sổ đăng ký siêu dữ liệu toàn diện yêu cầu một tập các quy tắc và thủ tục. Các quy tắc và thủ tục này được trình bày trong các điều và phụ lục sau đây và được bổ sung ở trong tiêu chuẩn này như sau:
a) Định nghĩa của các đối tượng siêu dữ liệu trong Điều 3.3 của tiêu chuẩn này;
b) Cấu trúc của sổ đăng ký dưới dạng mô hình dữ liệu khái niệm trong điều 4 của tiêu chuẩn này;
Các khía cạnh của sổ đăng ký được mở rộng trong các phần khác của bộ tiêu chuẩn TCVN 7789(ISO/IEC 11179), như sau:
a) Khung cơ cấu tổng quát đối với bộ tiêu chuẩn này được quy định trong TCVN 7789-1 (ISO/IEC 11179-1);
b) Các quy tắc và hướng dẫn đối với việc phân loại siêu dữ liệu trong TCVN 7789-2 (ISO/IEC 11179-2);
c) Các quy tắc và hướng dẫn đối với hệ thống các định nghĩa trong TCVN 7789-4 (ISO/IEC 11179-4);
d) Nguyên tắc đặt tên và định danh đối với siêu dữ liệu trong TCVN 7789-5 (ISO/IEC 11179-5);
e) Các quy tắc và hướng dẫn đối với việc đăng ký siêu dữ liệu trong TCVN 7789-6 (ISO/IEC 11179-6).
Khi biểu đồ mô hình được trình bày dưới dạng ký pháp UML, thì tiêu chuẩn này không thừa nhận cũng không chứng thực cho bất kỳ môi trường hệ thống cụ thể nào, hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu, mẫu mô hình thiết kế cơ sở dữ liệu, phương pháp luận phát triển hệ thống, ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu, ngôn ngữ lệnh, giao diện hệ thống, giao diện người sử dụng, nền tảng tính toán, hoặc bất kỳ công nghệ được yêu cầu đối với việc thực hiện. Tiêu chuẩn này không áp dụng trực tiếp cho việc sử dụng thực tế dữ liệu trong các hệ thống xử lý thông tin và ngôn ngữ giao tiếp.
1.2. Phạm vi - Các thuộc tính cơ sở của các mục siêu dữ liệu
Tiêu chuẩn này cũng quy định các thuộc tính cơ sở được yêu cầu để mô tả các mục siêu dữ liệu và có thể được sử dụng trong các trường hợp nơi mà một số đăng ký siêu dữ liệu đầy đủ không thích hợp (như trong phần quy định của các tiêu chuẩn quốc tế khác). Các thuộc tính cơ sở này được mô tả trong Điều 5.
1.3. Phạm vi - Các khía cạnh đặc trưng chưa được đề cập
Tiêu chuẩn này hiện tại chưa hỗ trợ các yêu cầu sau đây;
a) Sự kế thừa, rập khuôn, tóm lược và cấu trúc của dữ liệu phức tạp;
b) Khả năng quy định tính duy nhất của các tên trong một ngữ cảnh;
c) Quy định các quy ước đặt tên đối với một ngữ cảnh;
d) Ký hiệu quy ước khác với các tên (như là các biểu tượng);
e) Quy định về thời gian bổ sung với ngày tháng;
f) Các miền giá trị và miền khái niệm được quy, định đối với các thuộc tính trong siêu mô hình;
g) Việc đăng ký các tài liệu XML hoặc lược đồ XML;
h) Các giao diện chương trình ứng dụng (APIs) và các quy định ràng buộc tương ứng để truy cập vào một sổ đăng ký;
i) Hỗ trợ đa ngôn ngữ, ngoại trừ đối với tên và định nghĩa;
j) Khả năng thích ứng về văn hóa. Dự đoán rằng một số hoặc toàn bộ các yêu cầu này sẽ được đề cập tới trong các phiên bản tiếp theo của tiêu chuẩn này hoặc các báo cáo kỹ thuật hoặc các tiêu chuẩn hướng dẫn kèm theo.
Tiêu chuẩn này áp dụng cho các hoạt động bao gồm:
a) Định nghĩa, quy định và nội dung của các sổ đăng ký siêu dữ liệu, bao gồm việc trao đổi hoặc tham chiếu giữa các tập hợp khác nhau của các phần tử dữ liệu;
b) Việc thiết kế và quy định của các mô hình dữ liệu định hướng vào ứng dụng, các kiểu thông điệp về trao đổi dữ liệu;
c) Việc sử dụng thực tế dữ liệu trong các hệ thống xử lý thông tin và ngôn ngữ giao tiếp;
d) Trao đổi và tham chiếu giữa các tập hợp siêu dữ liệu khác nhau.
TCVN 6398-0 (ISO 31-0), Đại lượng và đơn vị đo - Phần 0: Nguyên tắc chung;
ISO 639-2:1998, Mã biểu diễn của tên các ngôn ngữ - Phần 2: Mã theo bảng chữ cái;
ISO 1087-1:2000, Công tác thuật ngữ - Từ vựng - Phần 1: Lý thuết và ứng dụng;
ISO/IEC 2382-1:1993, Công nghệ thông tin - Từ vựng - Phần 1: Các thuật ngữ cơ bản;
ISO/IEC 2382-17:1999, Công nghệ thông tin - Từ vựng - Phần 17: Cơ sở dữ liệu;
TCVN 7217-1:2007 (ISO 3166-1:1997), Mã biểu diễn tên của các quốc gia và khu vực - Phần 1: Mã nước;
ISO 5127:2001, Thông tin và tư liệu - Từ vựng;
TCVN 7820-1:2007 (ISO/IEC 6523-1:1998), Công nghệ thông tin - cấu trúc định danh tổ chức và bộ phận của tổ chức - Phần 1: Định danh các lược đồ định danh tổ chức;
TCVN 7820-1:2007 (ISO/IEC 6523-2:1998), Công nghệ thông tin - cấu trúc định danh tổ chức và bộ phận của tổ chức - Phần 2: Đăng ký lược đồ định danh tổ chức;
ISO 8601:2000, Các phần tử dữ liệu và các định dạng trao đổi - Trao đổi thông tin - Sự biểu diễn ngày và giờ;
TCVN 7789-1 (ISO/IEC 11179-1), Công nghệ thông tin - Sổ đăng ký siêu dữ liệu - Phần 1: Khung cơ
TCVN 7789-2 (ISO/IEC 11179-2), Công nghệ thông tin - Sổ đăng ký siêu dữ liệu - Phần 2: Phân loại
TCVN 7789-4 (ISO/IEC 11179-4), Công nghệ thông tin - Sổ đăng ký siêu dữ liệu - Phần 4: Hệ thống định nghĩa dữ liệu;
TCVN 7789-5 (ISO/IEC 11179-5), Công nghệ thông tin - Sổ đăng ký siêu dữ liệu - Phần 5: Quy tắc đặt tên và định danh;
TCVN 7789-6 (ISO/IEC 11179-6), Công nghệ thông tin - Sổ đăng ký siêu dữ liệu - Phần 6: Đăng ký
ISO/IEC 11404:1996, Công nghệ thông tin - Ngôn ngữ lập trình, giao diện phần mềm, hệ thống và môi trường của chúng - Kiểu dữ liệu độc lập của ngôn ngữ;
ISO 12620:1999, Ứng dụng mày tịnh trong thuật ngữ - Phân loại dữ liệu;
ISO/IEC 19501-1:2002, Công nghệ thông tin - Ngôn ngữ lập mô hình thống nhất (UML) - Phần 1: Quy định.
Trong tiêu chuẩn này áp dụng các thuật ngữ và định nghĩa sau đây:
3.1. Định nghĩa các cấu trúc siêu mô hình, được sử dụng trong việc quy định siêu mô hình đăng ký.
3.2. Liệt kê các thuật ngữ khái quát hơn và các định nghĩa của chúng, được sử dụng trong tiêu chuẩn này mà không bao gồm trong các điều 3.1 hoặc 3.3.
3.3. Định nghĩa các đối tượng siêu dữ liệu được quy định bởi chính siêu mô hình đó. Một danh sách các thuật ngữ được sắp xếp theo bảng chữ cái gồm tất cả các thuật ngữ trong ba điều này được đưa ra trong Phụ lục A.
3.1. Định nghĩa về cấu trúc siêu mô hình
Điều này định nghĩa các cấu trúc siêu mô hình được sử dụng trong việc quy định siêu mô hinh đăng ký trong điều 4.
3.1.1. Liên kết (associaton)
CHÚ THÍCH - Liên kết là một kiểu quan hệ.
[Phù hợp với ISO/IEC 19501-1:2001, 2.5.2.3]
3.1.2. Lớp liên kết (association class)
CHÚ THÍCH - Nó không chỉ kết nối một tập các lớp, mà còn xác định một tập các đặc trưng thuộc quan hệ của chính nó.
[Phù hợp với ISO/IEC 19501-1:2001, 2.5.2.4]
3.1.3. Thuộc tính (attribute)
3.1.4. Lớp (class)
[ISO/IEC 19501-1:2001, 2.5.2.9]
3.1.5. Thuộc tính hỗn hợp (composite attribute )
3.1.6. Kiểu dữ liệu hỗn hợp (composite datatype)
CHÚ THÍCH - Một kiểu dữ liệu hỗn hợp được sử dụng như một kiểu dữ liệu cho một thuộc tính hỗn hợp.
3.1.7. Khái quát hóa (generalization)
CHÚ THÍCH - Khái quát hóa là một kiểu quan hệ.
[Phù hợp với ISO/IEC 19501-1:2001, 2.5.2.24]
3.1.8. Thẻ định danh (trong sổ đăng ký siêu dữ liệu) (identifier (in Metadata Registry))
CHÚ THÍCH - Tên không được sử dụng như một thẻ định danh nó không trung tính về mặt ngôn ngữ.
3.1.9. Quan hệ (trong sổ đăng ký siêu mô hình) (relationship (in registry metamodel))
CHÚ THÍCH - Trong tiêu chuẩn này, một quan hệ là một liên kết hoặc một sự khái quát hóa.
[ISO/IEC 19501 -1:2001, 2.5.2.36]
3.2.1. Trường hợp của thuộc tính (attribute instance)
Trường hợp cụ thể của một thuộc tính.
CHÚ THÍCH - Được bổ sung từ ISO 2382-17:1993 (17.02.13) để phân biệt một trường hợp của thuộc tính với giá trị của nó.
3.2.2. Giá trị thuộc tính (attribute value)
Giá trị liên kết với một trường hợp của thuộc tính.
CHÚ THÍCH - Được bổ sung từ ISO 2382-17:1993 (17.02.13) để phân biệt một trường hợp của thuộc tính với giá trị của nó.
3.2.3. Thuộc tính cơ sở (basic attribute)
Thuộc tính của một mục siêu dữ liệu có nhu cầu phổ biến trong đặc tả của nó.
3.2.4. Sự gắn kết (binding)
Phép ánh xạ từ một khung cơ cấu hoặc đặc tả tới khung cơ cấu khác
3.2.5. Đặc điểm (characteristic)
Khái niệm trừu tượng về đặc tính của một đối tượng hoặc của một bộ các đối tượng.
CHÚ THÍCH - Các đặc điểm được sử dụng để mô tả các khái niệm.
[ISO 1087-1:2000, 3.2.4]
3.2.6. Thuộc tính chung (common attribute)
Thuộc tính cơ sở có thể áp dụng cho tất cả các kiểu mục siêu dữ liệu.
3.2.7. Phương tiện chung (của sổ đăng ký siêu dữ liệu) (common facility (of Metadata Registry))
Phương tiện được cung cấp bởi một sổ đăng ký siêu dữ liệu có thể áp dụng cho tất cả các kiểu mục được quản trị trong sổ đăng ký đó.
CHÚ THÍCH - Các phương tiện chung được quy định trong tiêu chuẩn này là:
- Việc quản trị và định danh (xem 4.8)
- Việc đặt tên và định nghĩa (xem 4.9)
- Sự phân loại (xem 4.10).
3.2.8. Mô hình dữ liệu khái niệm (conceptual data model)
Mô hình dữ liệu biểu diễn một quan điểm trừu tượng về thế giới thực.
3.2.9. Thể điều kiện (conditional)
Được yêu cầu theo các điều kiện được quy định cụ thể nào đó.
CHÚ THÍCH - 1 Một trong ba trạng thái quy định bắt buộc được áp dụng cho thuộc tính của các mục siêu dữ liệu, chỉ ra các điều kiện theo thuộc tính được yêu cầu đó. Xem thể bắt buộc (3.2.17) và tùy chọn (3.2.28).
CHÚ THÍCH - 2 Các trạng thái quy định áp dụng cho các mục siêu dữ liệu với trạng thái đăng ký là “được ghi lại” hoặc cao hơn.
3.2.10. Dữ liệu (data)
Biểu diễn thông tin có thể thông dịch lại dưới dạng được hình thức hóa phù hợp cho ngôn ngữ giao tiếp, thông dịch hoặc xử lý.
CHÚ THÍCH - Dữ liệu có thể được xử lý bởi con người hoặc các phương tiện tự động.
[ISO/IEC 2382-1:1998, 01.01.02]
3.2.11. Mô hình dữ liệu (data model)
Biểu diễn dữ liệu về đồ họa và/hoặc từ vựng, quy định các đặc tính của chúng, cấu trúc và các quan hệ liên kết.
3.2.12. Định nghĩa (definition)
Biểu diễn một khái niệm bằng một tường trình mô tả để phân biệt khái niệm đó với các khái niệm liên quan [ISO 1087-1:2000, 3.3.1]
CHÚ THÍCH - Xem định nghĩa (Definition) (của mục được quản trị) (3.3.58).
3.2.13. Ký hiệu quy ước (designation)
Biểu diễn một khái niệm bằng một dấu hiệu biểu thị khái niệm đó [ISO 1087-1:2000, 3.4.1]
CHÚ THÍCH - Xem ký hiệu quy ước (Designation) (của mục được quản trị) (3.3.67) và tên (3.2.27).
3.2.14. Thực thể (entity)
Sự vật cụ thể hoặc trừu tượng đang tồn tại, đã tồn tại, hoặc có thể tồn tại, bao gồm các liên kết giữa các sự vật này.
VÍ DỤ - Một người, đối tượng, sự kiện, quan điểm, quá trình, v.v.
CHÚ THÍCH - Quan sát một thực thể tồn tại dữ liệu sẵn có hoặc không sẵn có. [ISO/IEC 2382-17:1999 17.02.05]
3.2.15. Mở rộng (extension)
<11179-3> đặc trưng không xác định trong tiêu chuẩn này.
3.2.16. Ngôn ngữ (language)
Hệ thống các ký hiệu ngôn ngữ giao tiếp, thường bao gồm từ vựng và các quy tắc.
[ISO 5127:2001, 1.1.2.01]
3.2.17. Thể bắt buộc (mandatory)
Luôn được yêu cầu.
CHÚ THÍCH - 1 Một trong ba trạng thái quy định bắt buộc được áp dụng cho thuộc tính của các mục siêu dữ liệu, chỉ ra các điều kiện theo thuộc tính được yêu cầu đó. Xem thể điều kiện (3.2.9) và tùy chọn (3.2.28).
CHÚ THÍCH - 2 Các trạng thái quy định áp dụng cho các mục siêu dữ liệu với trạng thái đăng ký là “được ghi lại” hoặc cao hơn.
3.2.18. Siêu dữ liệu (metadata)
Dữ liệu để xác định và mô tả dữ liệu khác.
3.2.19. Mục siêu dữ liệu (metadata item)
Một trường hợp của đối tượng siêu dữ liệu.
CHÚ THÍCH - 1 Trong tất cả các phần tiêu chuẩn TCVN 7789 (ISO/IEC 11179), thuật ngữ này chỉ được áp dụng cho các trường hợp của đối tượng siêụ dữ liệu được mô tả bởi siêu mô hình trong điều 4 của tiêu chuẩn này. Các ví dụ bao gồm các trường hợp của các phần tử dữ liệu, các khái niệm phần tử dữ liệu, các giá trị cho phép v.v.
CHÚ THÍCH - 2 Một mục siêu dữ liệu có các thuộc tính tương ứng, khi thích hợp với đối tượng siêu dữ liệu nó minh họa.
3.2.20. Đối tượng siêu dữ liệu (metadata object)
Kiểu đối tượng được xác định bởi một siêu mô hình.
CHÚ THÍCH - Trong tất cả các phần tiêu chuẩn TCVN 7789 (ISO/IEC 11179), thuật ngữ này chỉ được áp dụng cho các đối tượng siêu dữ liệu được mô tả bởi siêu mô hình trong điều 4 của tiêu chuẩn này. Các ví dụ bao gồm các phần tử dữ liệu, các khái niệm phần tử dữ liệu, các giá trị cho phép v.v. Xem 3.3 đối với một danh sách đầy đủ.
3.2.21. Bộ đăng ký siêu dữ liệu (metadata register)
Kho lưu trữ thông tin hoặc cơ sở dữ liệu được duy trì bởi một sổ đăng ký siêu dữ liệu.
3.2.22. Sổ đăng ký siêu dữ liệu (Metadata Registry)
MDR
Hệ thống thông tin đối với việc đăng ký siêu dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cơ sở dữ liệu hoặc kho lưu trữ thông tin tương ứng được biết đến như một bộ đăng ký siêu dữ liệu.
3.2.23. Tập siêu dữ liệu (metadata set)
Tập hợp bất kỳ của siêu dữ liệu.
3.2.24. Siêu mô hình (metamodel)
Mô hình dữ liệu để quy định một hoặc nhiều mô hình dữ liệu khác.
3.2.25. Cấu trúc siêu mô hình (metamodel construct)
Đơn vị ký pháp đối với việc lập mô hình.
CHÚ THÍCH - Các cấu trúc siêu mô hình được sử dụng trong tiêu chuẩn này được xác định trong 3.1.
3.2.26. Tên (name)
Ký hiệu quy ước của một đối tượng theo một biểu thức ngôn ngữ.
CHÚ THÍCH - Xem tên (của mục được quản trị) (3.3.83)
3.2.27. Đối tượng (object)
Mọi sự vật mà có thể nhận biết hoặc tưởng tượng được.
CHÚ THÍCH - Các đối tượng có thể là hữu hình (như là một dụng cụ, một tờ giấy, một viên kim cương), vô hình (như là một tỷ lệ chuyển đổi, một kế hoạch của dự án) hoặc được tưởng tượng (như là con Kỳ Lân).
[Phù hợp với ISO 1087-1:2000, 3.1.1]
3.2.28. Thể tùy chọn (optional)
Được cho phép nhưng không đòi hỏi.
CHÚ THÍCH -1 Một trong ba trạng thái quy định bắt buộc được áp dụng cho thuộc tính của các mục siêu dữ liệu, chỉ ra các điều kiện theo thuộc tính được yêu cầu đó. Xem thể điều kiện (3.2.9) và thể bắt buộc (3.2.17).
CHÚ THÍCH - 2 Các trạng thái quy định áp dụng cho các mục siêu dữ liệu với trạng thái đăng ký là “được ghi lại” hoặc cao hơn.
3.2.29. Mục trong sổ đăng ký (registry item)
Một mục siêu dữ liệu được ghi lại trong một sổ đăng ký siêu dữ liệu.
3.2.30. Siêu mô hình của sổ đăng ký (registry metamodel)
Siêu mô hình quy định một sổ đăng ký.
3.2.31. Tham chiếu siêu dữ liệu liên quan (related metadata reference)
Tham chiếu từ một mục siêu dữ liệu đến mục siêu dữ liệu khác.
CHÚ THlCH - Một tổ chức đăng ký có thẩm quyền có thể chọn sử dụng một Tài liệu tham chiếu, một chú thích về quản trị hoặc một dẫn giải giải thích để ghi lại một tham chiếu siêu dữ liệu liên quan.
3.2.32. Người quản lý (stewardship)
Chịu trách nhiệm duy trì các bản ghi quản trị có thể áp dụng cho một hoặc nhiều mục được quản trị
CHÚ THÍCH - 1 Trách nhiệm đối với việc đăng ký siêu dữ liệu có thể khác với trách nhiệm quản lý siêu dữ liệu.
CHÚ THÍCH - 2 Xem cương vị quản lý (của mục được quản trị) (3.3.129).
3.3. Danh sách các đối tượng siêu dữ liệu trong siêu mô hình theo bảng chữ cái
Điều này đưa ra các định nghĩa cho các thuật ngữ là tên của các đối tượng siêu dữ liệu trong mô hình siêu dữ liệu trong điều 4. Mỗi đối tượng siêu dữ liệu được lập mô hình trên một trong các cấu trúc siêu mô hình từ 3.1 (ví dụ các lớp, thuộc tính, thuộc tính hỗn hợp, quan hệ, hoặc các lớp liên kết), cấu trúc của siêu mô hình có thể áp dụng cho mỗi đối tượng siêu dữ liệu được trình bày sau định nghĩa đó. Đối với các thuộc tính, các lớp tương ứng cũng được định danh.
Mục này theo sau quy ước của mô hình đó viết dưới dạng chữ in hoa để viết hoa tên của các lớp, các lớp liên kết và các kiểu dữ liệu hỗn hợp, trừ các thuộc tính hoặc các quan hệ.
3.3.1. Mục được quản trị (administered item)
Mục trong sổ đăng ký cho thông tin quản trị được ghi lại trong một Bản ghi quản trị
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: lớp.
CHÚ THÍCH - 2 Các kiểu mục được quản trị được quy định bởi tiêu chuẩn này được liệt kê trong 4.7.2.
3.3.2. Phân loại mục được quản trị (administered item classification)
Quan hệ khi mà một mục được quản trị được phân loại trên cơ sở một lược đồ phân loại được quy định
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.3. Ngữ cảnh mục được quản trị (context administered item)
Quan hệ để cung cấp một nội dung cho một mục được quản trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.4. Thẻ định danh mục được quản trị (administered item identifier)
Thẻ định danh cho một mục được quản trị
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của bản ghi quản trị.
3.3.5. Bản ghi quản trị (administration record)
Tập hợp thông tin quản trị cho một mục được quản trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Kiểu dữ liệu hỗn hợp.
3.3.6. Chú thích về quản trị (administrative note)
Bất kỳ chú thích chung về mục được quản trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của bản ghi quản trị.
3.3.7. Trạng thái quản trị (administrative status)
Ký hiệu quy ướcvề trạng thái trong quá trình quản trị của một tổ chức đăng ký có thẩm quyền đối với việc quản lý các yêu cầu đăng ký.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của bản ghi quản trị.
CHÚ THÍCH - 2 Các giá trị và ý nghĩa tương ứng của “trạng thái quản trị” được xác định bởi mỗi tổ chức đăng ký có thẩm quyền. C.f. “trạng thái đăng ký”.
3.3.8. Mô tả sự thay đổi (change description)
Mô tả sự việc đã thay đổi trong mục được quản trị so với phiên bản trước của mục được quản trị đó.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của bản ghi quản trị.
3.3.9. Lược đồ phân loại (Classification Scheme)
Thông tin mô tả cho sự sắp xếp hoặc phân chia các đối tượng vào các nhóm dựa trên các đặc điểm chung của các đối tượng đó.
Ví dụ: Nguồn gốc, kết cấu, cấu trúc, áp dụng, chức năng, v.v.; Xem TCVN 7789-2(ISO/IEC 11179-2).
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.10. Bản ghi quản trị lược đồ phân loại (Classification scheme item)
Bản ghi quản trị cho một lược đồ phân loại.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của lược đồ phân loại.
3.3.11. Mục của lược đồ phân loại (Classification Scheme Item)
CSI
Mục nội dung trong một tược đồ phân loại.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
CHÚ THÍCH - 2 Đây có thể là một nút trong nguyên tắc phân loại hoặc bản thể, một thuật ngữ trong từ điển chuyên ngành, v.v.
3.3.12. Quan hệ mục trong lược đồ phân loại (Classification Scheme Item Relationship)
Quan hệ giữa các mục trong một lược đồ phân loại.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp liên kết.
3.3.13. Mô tả kiểu quan hệ của mục lược đồ phân loại (classification scheme item relationship type description)
Mô tả kiểu của quan hệ giữa một mục lược đồ phân loại và một hoặc nhiều mục lược đồ phân loại khác trong một lược đồ phân loại.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của quan hệ của mục trong lược đồ phân loại.
3.3.14. Tên kiểu mục trong lược đồ phân loại (classification scheme item type name)
Tên kiểu của mục trong lược đồ phân loại.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của mục lược đồ phân loại.
3.3.15. Giá trị mục lược đồ phân loại (classification scheme item value)
Một trường hợp của một mục trong lược đồ phân loại.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của mục lược đồ phân loại.
3.3.16. Thành phần của lược đồ phân loại (classification scheme membership)
Quan hệ của một lược đồ phân loại với các mục của nó.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.17. Tên kiểu của lược đồ phân loại (classification scheme type name)
Tên kiểu của lược đồ phân loại.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của lược đồ phân loại.
3.3.18. Khái niệm (Concept)
Đơn vị tri thức được tạo bởi sự kết hợp duy nhất các đặc điểm.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
[ISO 1087-1:2000, 3.2.1]
3.3.19. Quan hệ khái niệm (Concept Relationship)
Một liên kết ngữ nghĩa về quan hệ của khái niệm giữa hai hoặc nhiều khái niệm.
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp liên kết.
CHÚ THÍCH - 2 Lớp liên kết bao gồm một liên kết và một lớp. Tên của liên kết sử dụng chữ thường. Tên của lớp sử dụng chữ hoa.
3.3.20. Mô tả kiểu quan hệ khái niệm (concept relationship type description)
Mô tả của kiểu quan hệ giữa hai hoặc nhiều khái niệm
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của quan hệ khái niệm.
3.3.21. Miền khái niệm (concept domain)
CD
Tập các ý nghĩa giá trị hợp lệ.
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
CHÚ THÍCH - 2 Các ý nghĩa giá trị có thể là liệt kê hoặc được thể hiện qua một mô tả.
3.3.22. Bản ghi quản trị miền khái niệm (conceptual domain administration record)
Bản ghi quản trị cho một miền khái niệm.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của miền khái niệm.
3.3.23. Quan hệ miền khái niệm (conceptual domain Relationship)
Quan hệ giữa hai hoặc nhiều miền khái niệm.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hinh là: Lớp liên kết.
CHÚ THÍCH - 2 Một lớp liên kết là một liên kết và một lớp. Tên của liên kết sử dụng chữ thường. Tên của lớp sử dụng chữ hoa.
3.3.24. Mô tả kiểu quan hệ miền khái niệm (conceptual domain relationship type description)
Mô tả kiểu quan hệ giữa hai hoặc nhiều miền khái niệm.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ thuộc tính của miền khái niệm.
3.3.25. Biểu diễn miền khái niệm (conceptual domain representation)
Quan hệ giữa một miền khái niệm và miền giá trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.26. Điểm liên lạc (Contact)
Trường hợp vai trò của một cá nhân hoặc một tổ chức (hoặc bộ phận của tổ chức hoặc cá nhân trong tổ chức) về (các) mục thông tin, (các) đối tượng vật chất và/hoặc (các) cá nhân có thể được gửi tới hoặc từ trong một ngữ cảnh được quy định.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Kiểu dữ liệu hỗn hợp.
3.3.27. Thông tin liên hệ (contact information)
Thông tin để cho phép một điểm liên lạc được định vị hoặc giao tiếp.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của điểm liên lạc.
3.3.28. Tên điểm liên lạc (contact name)
Tên của điểm liên lạc.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của điểm liên lạc.
3.3.29. Tiêu đề điểm liên lạc (contact title)
Tên vị trí được nắm giữ bởi điểm liên lạc.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của điểm liên lạc.
3.3.30. Ngữ cảnh (Context) (đối với mục được quản trị)
Toàn bộ ngôn ngữ nói hoặc viết mà trong đó sử dụng tên hoặc định nghĩa.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.31. Bản ghi quản trị ngữ cảnh (context administration record)
Bản ghi quản trị đối với một ngữ cảnh.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của ngữ cảnh.
3.3.32. Mô tả ngữ cảnh (context description)
Mô tả nguyên văn của ngữ cảnh.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của ngữ cảnh.
3.3.33. Thẻ định danh ngôn ngữ mô tả ngữ cảnh (context description language identifier)
Thẻ định danh của ngôn ngữ được sử dụng trong mô tả ngữ cảnh.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của ngữ cảnh.
3.3.34. Thẻ định danh quốc gia (country identifier)
<Định danh ngôn ngữ>Thẻ định danh quốc gia đặc tả cụ thể hơn phạm vi địa chính trị liên kết với ngôn ngữ.
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của định danh ngôn ngữ.
CHÚ THÍCH - 2 Sử dụng mã 3-chữ số theo TCVN 7217-1:2007 (ISO 3166-1), với các mở rộng, nếu cần.
3.3.35. Ngày tháng tạo (creation date)
Ngày tháng tạo ra mục được quản trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của bản ghi quản trị.
3.3.36. Phần tử dữ liệu (Data Element)
DE
Đơn vị dữ liệu mà đối với nó việc định nghĩa, định danh, biểu diễn và các giá trị cho phép được quy định bởi một tập các thuộc tính.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.37. Bản ghi quản trị phần tử dữ liệu (data element administration record)
Bản ghi quản trị đối với một phần tử dữ liệu
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của phần tử dữ liệu.
3.3.38. Khái niệm phần tử dữ liệu (Data Element Concept)
DEC
Khái niệm mà có thể được biểu diễn dưới dạng một phần tử dữ liệu, được mô tả một cách độc lập với bất kỳ cách biểu diễn riêng nào.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.39. Bản ghi quản trị khái niệm phần tử dữ liệu (data element concept administration record)
Bản ghi quản trị đối với một khái niệm phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của khái niệm phần tử dữ liệu.
3.3.40. Quan hệ miền khái niệm và khái niệm phần tử dữ liệu (data element concept conceptual domain relationship)
Quan hệ giữa một khái niệm phần tử dữ liệu và miền khái niệm của nó.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.41. Diễn tả khái niệm phần tử dữ liệu (data element concept expression)
Quan hệ giữa một phần tử dữ liệu và một khái niệm phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.42. Lớp đối tượng khái niệm phần tử dữ liệu (data element concept object Class)
Ký hiệu quy ước của một lớp đối tượng đối với một khái niệm phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của khái niệm phần tử dữ liệu.
3.3.43. Đặc tính khái niệm phần tử dữ liệu (data element concept property)
Ký hiệu quy ước của một đặc tính đối với một khái niệm phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của khái niệm phần tử dữ liệu.
3.3.44. Quan hệ khái niệm phần tử dữ liệu (Data Element Concept Relationship)
Quan hệ khái niệm phần tử dữ liệu (Data Element Concept Relationship)
Quan hệ giữa hai hoặc nhiều khái niệm phần tử dữliệu.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp liên kết.
CHÚ THÍCH - 2 Lớp liên kết bao gồm một liên kết và một lớp. Tên của liên kết sử dụng chữ thường. Tên của lớp sử dụng chữ hoa.
3.3.45. Mô tả kiểu quan hệ khái niệm (concept relationship type description)
Mô tả của kiểu quan hệ giữa hai hoặc nhiều khái niệm phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của quan hệ khái niệm phần tử dữ liệu.
3.3.46. Nguồn gốc phần tử dữ liệu (Data Element Derivation)
Quan hệ giữa một phần tử dữ liệu được tạo ra, quy tắc kiểm soát việc tạo ra nó và (các) phần tử dữ liệu được tạo ra từ nó.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp liên kết.
3.3.47. Ví dụ phần tử dữ liệu (Data Element Example)
Ví dụ minh họa tiêu biểu của phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.48. Mục ví dụ phần tử dữ liệu (Data Element Example item)
Trường hợp minh họa thực của phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của ví dụ phần tử dữ liệu.
3.3.49. Độ chính xác của phần tử dữ liệu (data element precision)
Mức độ đặc trưng đối với một phần tử dữ liệu
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - 2 Được thể hiện như một số các vị trí thập phân được sử dụng trong mọi giá trị phần tử dữ liệu tương ứng. Nếu không được quy định, độ chính xác mặc định có thể được lấy từ độ chính xác của đơn vị đo trên miền giá trị tương ứng.
3.3.50. Biểu diễn phần tử dữ liệu (data element representation)
Quan hệ giữa một phần tử dữ liệu và miền giá trị của nó.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.51. Lớp biểu diễn phần tử dữ liệu (data element representation class)
Lớp biểu diễn của một phần tử dữ liệu
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.52. Thẻ định danh dữ liệu (data identifier)
Thẻ định danh duy nhất cho một mục được quản trị trong một tổ chức đăng ký có thẩm quyền
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của thẻ định danh mục.
3.3.53. Kiểu dữ liệu (Datatype)
Tập các giá trị phân biệt, được đặc trưng bởi các đặc tính của các giá trị đó và bởi các thao tác trên các giá trị đó.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: kiểu dữ liệu hỗn hợp.
[ISO/IEC 11404:1996, 4.11]
3.3.54. Chú giải kiểu dữ liệu (Datatype annotation)
việc quy định thông tin kiểu dữ liệu chính xác hơn.
chú thích - cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc Tính của kiểu dữ liệu.
3.3.55. Mô tả kiểu dữ liệu (Datatype description)
Thông tin mô tả kiểu dữ liệu rõ ràng hơn.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của kiểu dữ liệu.
3.3.56. Tên kiểu dữ liệu (datatype name)
Ký hiệu quy ước cho kiểu dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của kiểu dữ liệu.
3.3.57. Tham chiếu lược đồ kiểu dữ liệu (datatype scheme reference)
Tham chiếu định danh nguồn quy định kiểu dữ liệu.
CHÚ THÍCH -1 Trong tiêu chuẩn này, dạng tham chiếu được quy định bởi tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
CHÚ THÍCH - 2 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của kiểu dữ liệu.
3.3.58. Định nghĩa (Definition)
Định nghĩa của một mục được quản trị trong một ngữ cảnh.
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
CHÚ THÍCH - 2 Xem định nghĩa (3.2.12).
3.3.59. Tham chiếu nguồn định nghĩa (definition source reference)
Tham chiếu tới nguồn mà từ đó định nghĩa được lấy.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của định nghĩa.
3.3.60. Văn bản định nghĩa (definition text)
Văn bản của định nghĩa.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của định nghĩa.
3.3.61. Nguồn gốc đầu vào (derivation input)
Quan hệ quy định (các phần tử dữ liệu gốc) đối với một nguồn gốc của phần tử dữ liệu
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.62. Nguồn gốc đầu ra (derivation output)
Quan hệ biểu thị kết quả của một nguồn gốc của phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.63. Quy tắc truy tìm nguồn gốc (Derivation Rule)
Lý luận học, toán học và các thao tác đặc tả nguồn gốc
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.64. Bản ghi quản trị cho một quy tắc truy tìm nguồn gốc (derivation rule administration record)
Bản ghi quản trị cho một quy tắc truy tìm nguồn gốc.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của quy tắc truy tìm nguồn gốc.
3.3.65. Áp dụng quy tắc truy tìm nguồn gốc (derivation rule application)
Quan hệ đặc tả quy tắc truy tìm nguồn gốc đối với một nguồn gốc của phần tử dữ liệu
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.66. Đặc tả quy tắc truy tìm nguồn gốc (Derivation Rule specification)
Văn bản đặc tả của nguồn gốc phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của quy tắc truy tìm nguồn gốc.
3.3.67. Ký hiệu quy ước (Designation (của mục được quản trị))
Ký hiệu quy ước của một mục được quản trị trong một ngữ cảnh
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
CHÚ THÍCH - 2 Xem (3.2.13).
3.3.68. Thứ nguyên (dimensionality)
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của miền khái niệm.
CHÚ THÍCH - 2 TCVN 6398-0(ISO 31-0) đặc tả kích thước vật lý (như là độ dài, khối lượng, vận tốc), tiêu chuẩn này cũng cho phép các kích thước phi-vật lý (như là: tiền tệ, chỉ báo chất lượng).
CHÚ THÍCH - 3 Xem đơn vị đo (3.3.134).
3.3.69. Thẻ định danh ngôn ngữ tài liệu (documentation language identifier)
Thẻ định danh của ngôn ngữ được sử dụng trong tài liệu bởi tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
3.3.70. Ngày tháng hiệu lực (effective date)
Ngày tháng mục được quản trị sẵn có cho người sử dụng sổ đăng ký.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của bản ghi quản trị.
3.3.71. Miền khái niệm liệt kê (enumerated conceptual domain)
Miền khái niệm được quy định bởi một danh sách toàn bộ các ý nghĩa giá trị của nó.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.72. Miền giá trị liệt kê (Enumerated value domain)
Miền giá trị được quy định bởi một danh sách các giá trị cho phép của nó.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.73. Thí dụ minh họa (exemplification)
Quan hệ giữa một ví dụ phần tử dữ liệu và phần tử dữ liệu của nó.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.74. Bình luận giải thích (explanatory comment)
Các chú giải mô tả về mục được quản trị
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của bản ghi quản trị.
3.3.75. Ký hiệu quy ước mã quốc tế (International code designator)
Thẻ định danh của một lược đồ định danh tổ chức.
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của thẻ định danh tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
CHÚ THÍCH - 2 Dựa trên ISO/IEC 6523-1:1998, 3.8.
CHÚ THÍCH-3 Xem ISO/IEC 11179-6.
3.3.76. Thẻ định danh mục (Item Identifier)
Thẻ định danh cho một mục.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Kiểu dữ liệu hỗn hợp.
3.3.77. Thẻ định danh tổ chức đăng ký có thẩm quyền mục (item registration authority identifier)
Thẻ định danh của tổ chức đăng ký có thẩm quyền đang đăng ký một mục
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của thẻ định danh mục.
CHÚ THÍCH - 2 Xem ISO/IEC 11179-6.
3.3.78. Định danh ngôn ngữ (Language Identification)
Tập hợp các thẻ định danh được yêu cầu để định danh một ngôn ngữ hoặc sự thay đổi ngôn ngữ cho một mục đích riêng.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Kiểu dữ liệu hỗn hợp.
3.3.79. Thẻ định danh ngôn ngữ (language identifier)
Thông tin trong một mục nhập thuật ngữ để chỉ tên ngôn ngữ.
CHÚ THÍCH - 1 Sử dụng các tên và mã 3-ký tự theo bảng chữ cái từ ISO 639-2/Thuật ngữ, và các mở rộng, nếu cần thiết.
CHÚ THÍCH - 2 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của định danh ngôn ngữ.
3.3.80. Phần ngôn ngữ (Language Section)
Một phần của mục nhập thuật ngữ chứa thông tin liên quan đến một ngôn ngữ.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.81. Thẻ định danh ngôn ngữ của phần ngôn ngữ (Language Section language identifier)
Thẻ định danh của ngôn ngữ được sử dụng để nhóm tập các ký hiệu quy ước và định nghĩa.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của phần ngôn ngữ.
3.3.82. Ngày tháng thay đổi cuối cùng (last change date)
Ngày tháng gần nhất mà mục được quản trị được sửa đổi.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của bản ghi quản trị.
3.3.83. Tên (name)
Mục được quản trị
Tên mà bởi một mục được quản trị được gọi trong một ngữ cảnh cụ thể
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của ký hiệu quy ước.
CHÚ THÍCH - 2 Xem Tên (3.2.27). .
3.3.84. Miền khái niệm phi liệt kê (Non-Enumerated concept domain)
Miền khái niệm không được quy định bởi một danh sách toàn bộ các ý nghĩa giá trị hợp lệ.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.85. Mô tả miền khái niệm phi liệt kê (Non-Enumerated concept domain description)
Mô tả hoặc đặc tả của một quy tắc, tham chiếu, hoặc dải của tập tất cả các ý nghĩa giá trị đối với miền khái niệm.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của miền khái niệm phi liệt kê.
3.3.86. Miền giá trị phi liệt kê (Non-Enumerated value domain)
Miền giá trị được quy định bởi một mô tả hơn là một danh sách toàn bộ các giá trị cho phép
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.87. Mô tả miền giá trị phi liệt kê (Non-Enumerated value domain description)
Mô tả hoặc đặc tả của một quy tắc, tham chiếu hoặc dải của tập tất cả các giá trị cho phép đối với miền giá trị
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của miền giá trị phi liệt kê.
3.3.88. Lớp đối tượng (Object Class)
Tập các quan điểm, cách nhìn trừu tượng hoặc sự vật trong thế giới thực được định danh với các hoạt động, đặc tính, ý nghĩa và ranh giới rõ ràng theo cùng các quy tắc.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.89. Bản ghi quản trị lớp đối tượng (Object Class Administration Record)
Bản ghi quản trị đối với một lớp đối tượng
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của Lớp đối tượng.
3.3.90. Mã hạn định lớp đối tượng (Object Class qualifier)
Mã hạn định của lớp đối tượng khái niệm phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của khái niệm phần tử dữ liệu.
3.3.91. Tổ chức (Organization)
Khung cơ cấu duy nhất của cơ quan có thẩm quyền trong đó một hoặc nhiều người hoạt động, hoặc được chỉ định để hoạt động, hướng tới một số mục đích.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
CHÚ THÍCH - 2 Kiểu các tổ chức được đưa ra trong ISO/IEC 6523-1 bao gồm các ví dụ sau:
a) Tổ chức mang tính pháp nhân theo pháp luật;
b) Tổ chức không mang tính pháp nhân hoặc hoạt động cung cấp hàng hóa và dịch vụ, bao gồm:
1) Hiệp hội;
2) Các tổ chức xã hội và tổ chức phi lợi nhuận hoặc các tổ chức tương tự mà trong đó quyền sở hữu và kiểm soát được trao cho một nhóm các cá nhân;
3) Các quyền sở hữu đơn lẻ;
4) Các tổ chức chính phủ.
c) Việc phân loại theo nhóm của các kiểu tổ chức trên đặt ra nhu cầu định danh các kiểu tổ chức này trong trao đổi thông tin.
[ISO/IEC 6523-1:1998, 3.1]
3.3.92. Thẻ định danh tổ chức (organization identifier)
Thẻ định danh được ấn định cho một tổ chức trong một lược đồ định danh tổ chức và duy nhất trong lược đồ đó.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của thẻ định danh tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
[ISO/IEC 6523-1:1998, 3.10]
3.3.93. Địa chỉ thư tín tổ chức (organization mail address)
Địa chỉ địa điểm hoặc địa chỉ bưu điện của tổ chức.
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của tổ chức.
CHÚ THÍCH - 2 Bao gồm địa chỉ đường phố cũng như kiểu địa chỉ thư tín “P.O.Box”
3.3.94. Tên tổ chức (organization name)
Ký hiệu quy ước cho tổ chức.
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của tổ chức.
CHÚ THÍCH - 2 Tên mà tổ chức được hiểu là tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
3.3.95. Bộ phận của tổ chức (organization part)
Bất kỳ phòng ban, dịch vụ hoặc thực thể khác trong một tổ chức cần được định danh để trao đổi thông tin.
[ISO/IEC 6523-1:1998, 3.2]
3.3.96. Thẻ định danh bộ phận của tổ chức (organization part identifier)
OPI
Thẻ định danh được cấp phát cho bộ phận riêng của tổ chức.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của thẻ định danh tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
CHÚ THÍCH - 2 Xem ISO/IEC 11179-6.
[ISO/IEC 6523-1:1998, 3.11]
3.3.97. Nguồn thẻ định danh bộ phận của tổ chức (organization part identifier source)
Nguồn đối với thẻ định danh bộ phận của tổ chức.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của thẻ định danh tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
CHÚ THÍCH - 2 Xem ISO/IEC 11179-6.
[Trên cơ sở ISO/IEC 6523-1:1998, 3.12]
3.3.98. Nguồn gốc (origin)
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của bản ghi quản trị.
3.3.99. Giá trị cho phép (permissible Value)
Thể hiện của một ý nghĩa giá trị được cho phép trong một miền giá trị cụ thể.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.100. Ngày bắt đầu giá trị cho phép (permissible value begin date)
Ngày mà giá trị này được cho phép trong miền giá trị đó.
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của giá trị cho phép.
CHÚ THÍCH - 2 Một tổ chức đăng ký có thẩm quyền có thể xác định ngày tháng mà giá trị của nó bắt đầu hợp lệ trong một số đăng ký hoặc ngày tháng mà giá trị của nó trở thành một phần của miền gốc hoặc một số ngày tháng khác.
3.3.101. Ngày kết thúc giá trị cho phép (Permissible Value end date)
Ngày tháng mà giá trị không được cho phép nữa trong miền giá trị.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của giá trị cho phép.
CHÚ THÍCH - 2 Một tổ chức đăng ký có thẩm quyền có thể xác định ngày tháng mà giá trị của nó bắt đầu không còn hợp lệ trong một số đăng ký hoặc ngày tháng mà giá trị của nó không là một phần của miền gốc hoặc một số ngày tháng khác.
3.3.102. Ý nghĩa giá trị cho phép (Permissible Value meaning)
quan hệ của một ý nghĩa giá trị từ một miền khái niệm liệt kê cùng với một giá trị cho phép từ một miền giá trị liệt kê.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.103. Tập giá trị cho phép (Permissible Value set)
Tập các giá trị cho phép đối với một miền giá trị liệt kê.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.104. Giá trị được cho phép (permitted value)
Việc sử dụng một giá trị như là một giá trị cho phép trong một miền giá trị liệt kê.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.105. Định nghĩa ưu tiên (preferred definition)
Chỉ báo văn bản định nghĩa là một định nghĩa ưu tiên cho một mục được quản trị theo một ngôn ngữ.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của định nghĩa.
3.3.106. Ký hiệu quy ước ưu tiên (preferred designation)
Chỉ báo rằng tên là một thuật ngữ ưu tiên cho một mục được quản trị theo một ngôn ngữ.
CHÚ THÍCH - 1 cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của ký hiệu quy ước.
CHÚ THÍCH - 2 Xem “thuật ngữ về mục chính” trong ISO 12620:1999.
3.3.107. Đặc tính (property)
Đặc điểm chung cho tất cả các thành phần của một lớp đối tượng
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.108. Bản ghi quản trị đặc tính (property administration record)
Bản ghi quản trị đối với một đặc tính
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của đặc tính.
3.3.109. Đặc tính hạn định (property qualifier)
Hạn định của đặc tính khái niệm phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của khái niệm phần tử dữ liệu.
3.3.110. Tham chiếu (reference)
Quan hệ giữa một tài liệu tham chiếu và một mục được quản trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.111. Tài liệu tham chiếu (reference document)
Tài liệu cung cấp các chi tiết thích hợp để tham khảo về một chủ đề.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.112. Thẻ định danh tài liệu tham chiếu (reference document identifier)
Thẻ định danh cho tài liệu tham chiếu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của tài liệu tham chiếu.
3.3.113. Thẻ định danh ngôn ngữ tài liệu tham chiếu (reference document language identifier)
Thẻ định danh của ngôn ngữ tự nhiên hoặc đặc biệt được sử dụng trong tài liệu tham chiếu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của tài liệu tham chiếu.
3.3.114. Tiêu đề tài liệu tham chiếu (reference document title)
Tiêu đề của tài liệu tham chiếu
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của tài liệu tham chiếu.
3.3.115. Mô tả kiểu tài liệu tham chiếu (reference document type description)
Mô tả của kiểu của tài liệu tham chiếu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của tài liệu tham chiếu.
3.3.116. Tổ chức tham chiếu (reference organization)
Quan hệ giữa một tài liệu tham chiếu và một tổ chức.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.117. Người giữ sổ đăng ký (Registrar)
Đại diện của một tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.118. Điểm liên lạc người giữ số đăng ký (registrar contact)
Thông tin liên lạc liên kết với người giữ số đăng ký.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của người giữ sổ đăng ký.
3.3.119. Thẻ định danh người giữ sổ đăng ký (registrar identifier)
Thẻ định danh cho người giữ sổ đăng ký.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của người giữ sổ đăng ký.
3.3.120. Sự đăng ký (registration)
Quan hệ giữa một mục được quản trị và tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.121. Tổ chức đăng ký có thẩm quyền (Registration Authority)
RA
Một tổ chức có trách nhiệm duy trì một bộ đăng ký.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.122. Thẻ định danh tổ chức đăng ký có thẩm quyền (registration authority identifier)
Thẻ định danh được ấn định cho một tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
CHÚ THÍCH - 2 Xem ISO/IEC 11179-6 và ISO/IEC 6523-2.
3.3.123. Thẻ định danh tổ chức đăng ký có thẩm quyền (registration authority identifier)
Thẻ định danh được ấn định cho một tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của tổ chức đăng ký có thẩm quyền.
CHÚ THÍCH - 2 Xem ISO/IEC 11179-6 và ISO/IEC 6523-2.
3.3.124. Người giữ sổ đăng ký của tổ chức đăng ký có thẩm quyền (registration authority registrar)
Quan hệ giữa một tổ chức đăng ký có thẩm quyền và một người giữ sổ đăng ký.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.125. Trạng thái đăng ký (registration status)
Ký hiệu quy ước về trạng thái trong chu trình đăng ký của một mục được quản trị .
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của bản ghi quản trị.
CHÚ THÍCH - 2 Giá trị ký hiệu quy ước được mô tả trong ISO/IEC 11179-6.
3.3.126. Lớp biểu diễn (representation Class)
Phân loại kiểu biểu diễn.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.127. Bản ghi quản trị lớp biểu diễn (representation Class administration record)
Bản ghi quản trị cho một lớp biểu diễn.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của lớp biểu diễn.
3.3.128. Hạn định lớp biểu diễn (representation class qualifier)
Hạn định của lớp biểu diễn được sử dụng trong việc đặt tên các phần tử dữ liệu và miền giá trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của phần tử dữ liệu.
3.3.129. Người quản lý(của mục được quản trị) (stewardship)
Quan hệ của một mục được quản trị, một điểm liên hệ và một tổ chức liên quan đến việc quản lý siêu dữ liệu đó.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp liên kết.
CHÚ THÍCH - 2 Xem 3.2.32 quản lý (về siêu dữ liệu).
3.3.130. Điểm liên lạc người quản lý (stewardship contact)
Thông tin liên hệ liên kết với một việc quản lý.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của quản lý.
3.3.131. Đệ trình (Submission) (của mục được quản trị)
Quan hệ của một mục được quản trị, một điểm liên hệ và một tổ chức liên quan đến việc đệ trình siêu dữ liệu.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp liên kết.
3.3.132. Điểm liên lạc đệ trình (submission contact)
Thông tin liên lạc liên kết với một sự đệ trình.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của đệ trình.
3.3.133. Mục nhập thuật ngữ (Terminological entry)
Mục nhập chứa thông tin về các đơn vị thuật ngữ cho một mục được quản trị cụ thể trong một ngữ cảnh (lĩnh vực).
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.134. Đơn vị đo (Unit of Measure)
<miền giá trị> đơn vị thực mà trong đó các giá trị tương ứng được đo lường.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Kiểu dữ liệu hỗn hợp.
CHÚ THÍCH - 2 ISO 31-0:1982 quy định một hệ đo lường vật lý (Hệ đơn vị quốc tế, SI). Đo lường vật lý chỉ là một kiểu đo lường. Đo lường giá trị là một kiểu đo lường khác, tiêu chuẩn này cho phép sử dụng bất kỳ hệ đo lường thích hợp nào.
CHÚ THÍCH - 3 Thứ nguyên (3.3.68) của miền khái niệm tương ứng (3.3.21) phải thích hợp đối với đơn vị đo được quy định.
3.3.135. Tên đơn vị đo (Unit of Measure name)
Tên của một đơn vị đo.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của đơn vị đo.
3.3.136. Độ chính xác đơn vị đo (Unit of Measure precision)
Mức độ đặc trưng đối với một đơn vị đo.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của đơn vị đo.
CHÚ THÍCH - 2 Được diễn tả như các vị trí của số thập phân được sử dụng trong mọi giá trị phần tử dữ liệu tương ứng. Sử dụng như một mặc định nếu không có một sự chính xác nào được quy định trong phần tử dữ liệu.
3.3.137. Vấn đề chưa giải quyết (unresolved issue)
Mọi vấn đề mà chưa được giải quyết liên quan đến tài liệu thích hợp của mục được quản trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của bản ghi quản trị.
3.3.138. Ngày không còn hiệu lực (until date)
Ngày tháng mà một mục được quản trị không còn hiệu lực trong sổ đăng ký.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của bản ghi quản trị.
3.3.139. Giá trị (Value)
Giá trị của dữ liệu
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
3.3.140. Miền giá trị (value domain)
VD
Tập các giá trị cho phép.
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
CHÚ THÍCH - 2 miền giá trị đưa ra cách biểu diễn, nhưng không có hàm ý như đối với giá trị mà của khái niệm phần tử dữ liệu liên kết với ý nghĩa giá trị.
CHÚ THÍCH - 3 Các giá trị cho phép có thẻ là liệt kê hoặc được thể hiện thông qua một mô tả.
3.3.141. Bản ghi quản trị miền giá trị (value domain administration record)
Bản ghi quản trị đối với một miền giá trị.
CHÚ THÍCH - cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của miền giá trị.
3.3.142. Kiểu dữ liệu miền giá trị (value domain Datatype)
Kiểu dữ liệu được sử dụng trong một miền giá trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của miền giá trị.
3.3.143. Định dạng miền giá trị (value domain format)
khuôn mẫu cho cấu trúc việc trình bày (các) giá trị.
VÍ DỤ - YYYY-MM-DD cho ngày tháng.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của miền giá trị.
3.3.144. Số ký tự tối đa của miền giá trị (value domain maximum character quantity)
Số ký tự lớn nhất để trình bày một giá trị phần tử dữ liệu.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của miền giá trị.
CHÚ THÍCH - 2 Chỉ có thể áp dụng cho các kiểu dữ liệu ký tự..
3.3.145. Quan hệ miền giá trị (value domain relationship)
Quan hệ miền giá trị (value domain relationship)
Quan hệ giữa hai hoặc nhiều miền giá trị.
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp liên kết.
CHÚ THÍCH - 2 Một lớp liên kết là một liên kết và một lớp. Tên của liên kết sử dụng chữ thường. Tên của lớp dụng chữ hoa.
3.3.146. Mô tả kiểu quan hệ miền giá trị (value domain relationship type description)
Mô tả của kiểu quan hệ giữa hai hoặc nhiều miền giá trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của quan hệ miền giá trị.
3.3.147. Lớp biểu diễn miền giá trị (value domain representation Class)
Lớp biểu diễn của một miền giá trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.148. Đơn vị đo miền giá trị (value domain Unit of Measure)
Đơn vị được sử dụng trong một miền giá trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của miền giá trị.
3.3.149. Mục giá trị (value item)
Biểu diễn của một ý nghĩa giá trị trong một miền giá trị cụ thể - giá trị thực.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của giá trị.
3.3.150. Ý nghĩa giá trị (value meaning)
Ý nghĩa hoặc nội dung ngữ nghĩa của một giá trị.
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Lớp.
CHÚ THÍCH - 2 Biểu diễn của các ý nghĩa giá trị trong một sổ đăng ký phải độc lập với (và không được bắt buộc) cách biểu diễn của chúng trong mọi miền giá trị tương ứng.
3.3.151. Ngày bắt đầu ý nghĩa giá trị (value meaning begin date)
Ngày tháng hiệu lực (effective date) của ý nghĩa giá trị trong miền khái niệm.
CHÚ THÍCH - 1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của ý nghĩa giá trị.
CHÚ THÍCH - 2 Một tổ chức đăng ký có thẩm quyền có thể xác minh ngày này là ngày mà ý nghĩa giá trị bắt đầu hợp lệ trong một sổ đăng ký hoặc ngày mà ý nghĩa giá trị bắt đầu là một phần của miền gốc hoặc một số ngày tháng khác.
3.3.152. Mô tả ý nghĩa giá trị (value meaning description)
Sự mô tả của một ý nghĩa giá trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của ý nghĩa giá trị.
3.3.153. Ngày kết thúc ý nghĩa giá trị (value meaning end date)
Ngày tháng mà ý nghĩa giá trị đó không còn hợp lệ.
CHÚ THÍCH -1 Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của ý nghĩa giá trị.
CHÚ THÍCH - 2 Một tổ chức đăng ký có thẩm quyền có thể xác minh ngày này là ngày mà ý nghĩa giá trị không còn hợp lệ trong một sổ đăng ký hoặc ngày mà ý nghĩa giá trị bắt đầu không còn là một phần của miền gốc hoặc một số ngày tháng khác.
3.3.154. Thẻ định danh ý nghĩa giá trị (value meaning identifier)
Thẻ định danh duy nhất cho ý nghĩa giá trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của ý nghĩa giá trị.
3.3.155. Tập ý nghĩa giá trị (value meaning set)
Quan hệ giữa một miền khái niệm và các tập ý nghĩa giá trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Quan hệ.
3.3.156. Phiên bản (version)
Thẻ định danh phiên bản duy nhất của mục được quản trị.
CHÚ THÍCH - Cấu trúc siêu mô hình là: Thuộc tính của thẻ định danh mục.
3.4. Danh sách các từ viết tắt
Tiêu chuẩn này sử dụng các từ viết tắt sau đây.
3.4.1. CD
Miền khái niệm
3.4.2. CSI
Mục lược đồ phân loại
3.4.3. DE
Phần tử dữ liệu
3.4.4. DEC
Khái niệm phần tử dữ liệu
3.4.5. MDR
Sổ đăng ký siêu dữ liệu
3.4.6. OPI
Thẻ định danh bộ phận của tổ chức
3.4.7. RA
Tổ chức đăng ký có thẩm quyền
3.4.8. VD
Miền giá trị
4. Cấu trúc của một sổ đăng ký siêu dữ liệu
4.1. Siêu mô hình cho một sổ đăng ký siêu dữ liệu
Siêu mô hình là một mô hình để mô tả các mô hình khác. Một siêu mô hình cung cấp một cơ chế để thông hiểu cấu trúc và các thành phần chính xác của các mô hình được quy định cần thiết để chia sẻ một cách thành công các mô hình này bởi người sử dụng và/hoặc các phần mềm.
Tiêu chuẩn này sử dụng một siêu mô hình để mô tả cấu trúc của một sổ đăng ký siêu dữ liệu, sổ đăng ký sẽ được sử dụng lần lượt để mô tả và lập mô hình dữ liệu khác, ví dụ dữ liệu về doanh nghiệp, các ứng dụng tác nghiệp và quản trị công. Siêu mô hình đăng ký được quy định là một mô hình dữ liệu khái niệm, ví dụ một mô hình để mô tả cách thức thông tin liên quan được cấu trúc trong thế giới thực. Nói cách khác, nó là cách mà trí óc con người quen nghĩ về thông tin đó.
Một mô hình dữ liệu khái niệm, không cần có sự so khớp 1-1 giữa các thuộc tính này trong mô hình và các trường, cột, đối tượng được tạo ra trong một cơ sở dữ liệu. Có thể có nhiều hơn một trường cho mỗi thuộc tính và một vài thực thể và quan hệ có thể thực thi như các trường. Không có mục tiêu để một thực thi nên có một bảng cho mỗi quan hệ hoặc thực thể. Siêu mô hình không cần thiết phải được thực thi như được quy định.
Cấu trúc được mô tả bởi siêu mô hình có thể được phân phối cho nhiều sự thực thi. Các thực thi này có thể là các cơ sở dữ liệu, các kho dữ liệu, bộ đăng ký siêu dữ liệu, sổ đăng ký siêu dữ liệu, từ điển, v.v.
Mô hình chỉ ra các quy định bắt buộc về số lần xuất hiện tối thiểu và tối đa của các thuộc tính. Các quy định về số lần xuất hiện tối đa phải tuân theo tại mọi thời điểm. Các quy định về số lần xuất hiện tối thiểu phải tuân theo khi trạng thái đăng ký đối với các mục siêu dữ liệu là “được ghi lại” hoặc cao hơn. Nói cách khác, trạng thái đăng ký “được ghi lại” chỉ ra rằng toàn bộ các thuộc tính bắt buộc đã được lập tài liệu.
4.2. Ứng dụng của siêu mô hình
Một số mục tiêu của siêu mô hình cho một sổ đăng ký siêu dữ liệu là để:
- Đưa ra quan điểm thống nhất về khái niệm, thuật ngữ, miền giá trị và ý nghĩa giá trị;
- Thúc đẩy cách hiểu chung về dữ liệu được mô tả;
- Cho phép chia sẻ và sử dụng lại nội dung các thực thi.
Siêu mô hình cần thiết cho việc phối hợp cách trình diễn dữ liệu giữa các cá nhân và/hoặc hệ thống để lưu trữ, thao tác và trao đổi dữ liệu. Siêu mô hình giúp cho người giữ sổ đăng ký duy trì tính nhất quán giữa các sổ đăng ký khác nhau. Siêu mô hình cho phép các công cụ hệ thống và các sổ đăng ký thông tin lưu trữ, thao tác và trao đổi siêu dữ liệu đối với thuộc tính dữ liệu, sự phân loại, định nghĩa, cách đặt tên, định danh và việc đăng ký. Theo cách này, tính nhất quán về nội dung dữ liệu hỗ trợ khả năng hoạt động tương tác giữa các công cụ hệ thống và sổ đăng ký thông tin.
Việc sử dụng siêu mô hình, ánh xạ tới lược đồ của mỗi tập công cụ có thể được xây dựng. Các cấu trúc siêu mô hình có thể được chuyển dịch sang ngôn ngữ của mỗi tập công cụ, duy trì các khái niệm được trình bày trong mô hình gốc.
Giả sử rằng một người thực thi sử dụng mô hình khái niệm này để xây dựng một mô hình dữ liệu lôgic cụ thể hơn về cùng phạm vi quan tâm. Mô hình dữ liệu lôgíc mô tả cùng dữ liệu, trừ trường hợp được lập cấu trúc trong một hệ thống thông tin. Thường được đề cập như một mô hình về hệ thống thông tin. Một mô hình dữ liệu lôgíc có thể được sử dụng trực tiếp để thiết kế cơ sở dữ liệu.
Khi sử dụng một mô hình để quy định một mô hình khác, người đọc dễ dàng nhầm lẫn về mô hình đang được đề cập tại bất kỳ điểm cụ thể nào. Để giảm thiểu sự nhầm lẫn này, tiêu chuẩn này sử dụng một cách thận trọng các mục khác nhau trong mô hình đang được quy định được sử dụng để thực hiện quy định đó.
Siêu mô hình đăng ký được quy định bằng việc sử dụng một tập can của ngôn ngữ lập mô hình thống nhất (UML). Tiêu chuẩn này sử dụng thuật ngữ “cấu trúc xây dựng siêu mô hình” đối với các cấu trúc mô hình mà nó sử dụng, ngoại trừ “các đối tượng siêu dữ liệu” đối với các cấu trúc mô hình mà nó quy định. Các cấu trúc siêu mô hình được sử dụng là: các lớp, các quan hệ, các lớp liên kết, các thuộc tính, các thuộc tính hỗn hợp và các kiểu dữ liệu hỗn hợp. Các thuật ngữ này được xác định trong 3.1 và việc sử dụng chúng được quy định trong Phụ lục B. Các đối tượng siêu dữ liệu quy định này được xác định trong 3.3 và như chủ đề chính của điều này.
Tuy nhiên, có các quan hệ ngang hàng tất yếu giữa hai mô hình. Ví dụ, “Lớp đối tượng” được quy định trong mô hình tương đương với cấu trúc của siêu mô hình “lớp” được sử dụng để quy định mô hình đó và “Đặc tính” được quy định trong mô hình tương đương với cấu trúc của siêu mô hình “thuộc tính” được sử dụng để quy định mô hình đó. Các thuật ngữ khác nhau được sử dụng để làm rõ mô hình đang được đề cập đến, không phải bởi vì chúng trình bày các khái niệm khác nhau. Một thuật ngữ trong tiêu chuẩn này được sử dụng tại cả hai mức là “kiểu dữ liệu”, ngoại trừ mức mà nó áp dụng hiển nhiên từ ngữ cảnh mà nó được sử dụng.
4.4. Kiểu, trường hợp và giá trị
Khi xem xét dữ liệu và siêu dữ liệu, quan trọng là phân biệt giữa các kiểu dữ liệu/siêu dữ iiệu và các trường hợp của các kiểu này và các giá trị tương ứng của chúng. Siêu mô hình quy định các kiểu lớp, thuộc tính và quan hệ. Mọi trường hợp cụ thể của một trong các kiểu này là một trong các kiểu quy định và và tại bất kỳ thời điểm nào, trường hợp đó có một giá trị cụ thể. Như các ví dụ, tiêu chuẩn này xác định trường hợp thuộc tính và giá trị thuộc tính, trừ trường hợp cùng một nguyên tắc áp dụng cho các lớp, các quan hệ và tất cả các cấu trúc xây dựng siêu mô hình khác được định nghĩa trong 3.1.
Mục này quy định các kiểu đối tượng siêu dữ liệu tạo nên cấu trúc của một sổ đăng ký siêu dữ liệu. Một sổ đăng ký siêu dữ liệu được đưa đến các trường hợp của các đối tượng siêu dữ liệu này (các mục siêu dữ liệu), mà lần lượt xác định các kiểu dữ liệu, như là trong một cơ sở dữ liệu ứng dụng. Nói cách khác, các trường hợp của siêu dữ liệu quy định các kiểu của dữ liệu mức ứng dụng. Lần lượt, cơ sở dữ liệu ứng dụng đươc đưa đến dữ liệu trong thế giới thực như các trường hợp của các kiểu dữ liệu đã xác định đó.
CHÚ THÍCH - ISO/IEC 10027:1990 IRDS Khuôn khổ giải thích các khái niệm của các mức lập mô hình khác
Không mong chờ siêu mô hình này cung cấp một cách đầy đủ cho tất cả những người sử dụng. Các lĩnh vực riêng, như quản lý tài liệu, dữ liệu khoa học, dữ liệu thống kê, các thuộc tính siêu dữ liệu yêu cầu không được đề cập trong tiêu chuẩn này. Các mở rộng như vậy phải được xem là phù hợp nếu chúng không vi phạm vào bất kỳ quy tắc vốn có trong cấu trúc và nội dung như được quy định bởi siêu mô hình trong tiêu chuẩn này. Các lớp, quan hệ và thuộc tính có thể được bổ sung vào mô hình dữ liệu khái niệm này.
Người thực thi tiêu chuẩn này có thể có các mở rộng như là một phần của một thực thi, và/hoặc họ có thể đưa ra các phương tiện để cho phép một người sử dụng sổ đăng ký xác định các mở rộng của chính họ.
Trong tiêu chuẩn này, ngày tháng là thuộc tính quan trọng của một bản ghi quản trị và của các thao tác trong một sổ đăng ký. Trong tiêu chuẩn này, “ngày tháng” là ngày dương Gregorian (xem ISO 8601:2000) và cách biểu diễn mặc định tương ứng là YYYY-MM-DD (ví dụ Năm-Tháng-Ngày). Ví dụ 12 tháng 10 năm 2001 được viết dưới dạng số là 2001-10-12 và không được viết là 12-10-2001 (vì nó sẽ nhầm lẫn với ngày 10 tháng 12, năm 2001).
Hiện tại, quy định về thời gian bổ sung với ngày tháng nên được xem như một mở rộng của người sử dụng đối với tiêu chuẩn này.
Đối với các mục đích mô tả, siêu mô hình được tổ chức thành sáu lĩnh vực chức năng:
Các phương tiện chung áp dụng cho toàn bộ các mục được quản trị (xem Hình 1):
Quản trị và định danh (xem 4.8)
Đặt tên và định nghĩa (xem 4.9)
Phân loại (xem 4.10)
Các mô tả của kiểu mục được quản trị cụ thể:
Các khái niệm phần tử dữ liệu (xem 4.11)
Khái niệm và miền giá trị (xem 4.12)
Các phần tử dữ liệu (xem 4.13).
Việc phân chia mô hình thành các lĩnh vực chỉ đối với các mục đích mô tả không có ý nghĩa đáng kể khác
CHÚ THÍCH - Nếu tồn tại bất kỳ sự không nhất quán nào trong mục 4 giữa hình vẽ và văn bản, văn bản phải được ưu tiên.
4.7.1. Phương tiện chung
Hình 1 minh họa quan hệ của ba phương tiện chung cho mục được quản trị trong sổ đăng ký.
Phương tiện chung áp dụng cho tất cả mục được quản trị như sau:
- Mục được quản trị được định danh chỉ một lần và được quản trị như các mục đơn lẻ trong sổ đăng ký đó.
- Mục được quản trị được đặt tên và định nghĩa theo ít nhất một ngữ cảnh và có thể trong nhiều ngữ cảnh. Trong mỗi ngữ cảnh, Các tên và định nghĩa có thể được quy định trong một hoặc nhiều ngôn ngữ.
- Mục được quản trị có thể được phân loại trong không hoặc nhiều lược đồ phân loại.
Hình 1 - Phương tiện chung cho tất cả các mục được quản trị
4.7.2. Các kiểu mục được quản trị
Tiêu chuẩn này quy định các kiểu mục được quản trị sau đây, như được liệt kê trong Hình 2. mục được quản trị chỉ ra trong hình được mô tả chi tiết hơn trong mục sau. Các kiểu mục được quản trị bổ sung có thể được xác định như các mở rộng đối với tiêu chuẩn này.
Hình 2: Các kiểu mục được quản trị
4.7.3. Tổng quan về siêu mô hình mức cao
Hình 3 chỉ ra một tổng quan mức cao của vùng trung tâm của siêu mô hình.
4.8. Miền định danh và quản trị
Miền định danh và quản trị hỗ trợ các khía cạnh quản trị của các mục được quản trị trong một sổ đăng ký. Miền này là:
- Định danh và đăng ký của các mục được đệ trình cho sổ đăng ký
- Các tổ chức đã đệ trình các mục vào sổ đăng ký và/hoặc tổ chức có trách nhiệm đối với các mục trong sổ đăng ký đó, gồm cả tổ chức đăng ký có thẩm quyền
- Thông tin liên hệ đối với các tổ chức
- Tài liệu hỗ trợ
- Các quan hệ giữa mục được quản trị.
Việc đăng ký của các mục được quản trị được mô tả trong ISO/IEC 11179-6.
4.8.1. Các đối tượng siêu dữ liệu trong miền định danh và quản trị
Hình 4 chỉ ra các lớp, quan hệ, thuộc tính và các thuộc tính hỗn hợp hỗ trợ việc quản trị và định danh.
Hình 5 chỉ ra các kiểu dữ liệu hỗn hợp được sử dụng trên các thuộc tính hỗn hợp.
Hình 4 - Việc quản trị và định danh vùng siêu mô hình
Thè định danh mục Thẻ định danh tồ chức có thẳm quyền đăng ký mục [1..1]: Thẻ định danh tổ chức có thầm quyèn đăng ký Thẻ định danh dữ liệu [1..1]: chuỗi Phiên bản [1..1J: chuỗi Hình 5 Miền định danh và quản trị - Các lớp được sử dụng như kiểu dữ liệu hỗn hợp 4.8.1.1 Mục được quản trị
Ý kiến bạn đọc
