Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7870-7:2009 (ISO 80000-7 : 2008) về Đại lượng và đơn vị - Phần 7: Ánh sáng

ÁNH SÁNG

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-1

(6-2)

tần số

ν , f

ν = 1/T

trong đó T là chu kỳ (TCVN 7870-3:2007, mục 3-12)

Xem TCVN 7870-3:2007, mục 3-15.1, nhưng trong quang phổ học, ν được dùng nhiều hơn.

Ánh sáng truyền qua môi trường khác giữ nguyên tần số nhưng không giữ nguyên bước sóng hoặc số sóng.

7-2.1

(—)

số sóng trong chân không

= ν /căn cứ

trong đó ν là tần số (mục 7-1) và c₀ là tốc độ (TCVN 7870-3:2007, mục 3-8.2) của ánh sáng trong chân không (mục 7-4.1)

Xem thêm TCVN 7870-3:2007, mục 3-18.

ν = 1/l₀ trong đó l₀ là bước sóng trong chân không (mục 7-3.1).

7-2.2 (6.4)

số sóng

σ

σ = ν /c

trong đó ν là tần số (mục 7-1) và c là tốc độ ánh sáng trong môi trường (mục 7-4.2)

Xem thêm TCVN 7870-3:2007, mục 3-18.

σ = /n trong môi trường có chỉ số khúc xạ n (mục 7-5).

σ = 1/l trong đó l là bước sóng trong môi trường (mục 7-3.2).

Ánh sáng truyền qua môi trường khác giữ nguyên tần số nhưng không giữ nguyên bước sóng hoặc số sóng.

7-3.1

bước sóng trong chân không

l₀

đối với sóng đơn sắc,

l₀ = c₀ /ν

trong đó ν là tần số (mục 7-1) của sóng đó và c0 là tốc độ ánh sáng trong chân không (mục 7-4.1)

Trong môi trường có chỉ số khúc xạ n (mục 7-5), l₀ = nl

7-3.2

(6-3)

bước sóng

l

đối với sóng đơn sắc, truyền trong môi trường,

l = c/ν

trong đó ν là tần số (mục 7-1) của sóng đó và c là tốc độ pha (TCVN 7870-3:2007, mục 3-8.2) của bức xạ điện từ ở tần số quy định

Xem TCVN 7870-3:2007, mục 3-17.

Đối với sóng đơn sắc, bước sóng là khoảng cách giữa hai điểm liên tiếp theo phương vuông góc với mặt sóng mà tại một thời điểm, pha lệch nhau 2p.

l = 1/σ trong đó σ là số sóng trong môi trường (mục 7-2.2).

Trong môi trường có chỉ số khúc xạ n (mục 7-5), l = l₀ /n

Trong môi trường không đẳng hướng, phải xác định phương truyền ánh sáng.

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-1.a

hec

Hz

1 Hz := 1 s^–1

7-2.a

mét mũ trừ một

m^–1

Đơn vị của số sóng thường dùng trong quang phổ học là centimet mũ trừ một, cm^–1, hơn là mét mũ trừ một, m^–1.

7-3.a

mét

m

ångström (Å ); 1 Å := 10^-10 m

ÁNH SÁNG

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-4.1

(6-6)

tốc độ ánh sáng trong chân không, tốc độ sóng điện từ trong chân không

c₀

tốc độ sóng điện từ trong chân không

c₀ := 299 792 458 m × s^-1

Tốc độ ánh sáng trong chân không là hằng số cơ bản dùng cho định nghĩa mét. Xem TCVN 7870-3:2007, mục 3-1.a và IEC 80000-6:2008, mục 6-35.2.

Một cách tương đối, các thuật ngữ tốc độ cận sáng, tốc độ sáng và tốc độ siêu sáng đôi khi được dùng cho tốc độ nhỏ hơn, bằng hoặc lớn hơn tốc độ ánh sáng trong chân không.

7-4.2

tốc độ ánh sáng

c

trong môi trường, tốc độ pha (TCVN 7870-3:2007, mục 3-8.2) của bức xạ điện từ theo phương nhất định và ở tần số quy định

7-5
(6-44)

chỉ số khúc xạ

n

n = c₀/c

trong đó c₀ là tốc độ ánh sáng trong chân không (mục 7-4.1) và c là tốc độ pha (TCVN 7870-3:2007, mục 3-8.2) theo phương nhất định của bức xạ điện từ ở tần số quy định trong môi trường

Trong môi trường, c phụ thuộc vào tần số ν của ánh sáng sử dụng; do đó n = n(ν).

Đối với môi trường hấp thụ, có thể xác định chỉ số khúc xạ phức k= nk₀ trong đó k₀ là vectơ song trong chân không và k là vectơ sóng phức trong môi trường. Khi đó, n = n + ik = n + iα/4p  trong đó α là hệ số hấp thụ tuyến tính (mục 7-25.2) và i là đơn vị ảo.

Đối với môi trường không đẳng hướng, n là tenxơ.

7-6
(6-7)

năng lượng bức xạ

Q, W, (U , Q_e)

năng lượng (TCVN 7870-5:2007, mục 5-20.1) phát ra, truyền đi hoặc nhận được ở dạng bức xạ

Năng lượng bức xạ nhìn thấy được được gọi là năng lượng sáng (mục 7-34). Năng lượng photon có thể được biểu thị bằng số photon (mục 7-49).

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-4.a

mét trên giây

m · s^-1

7-5.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

7-6.a

jun

J

1 J := 1 kg · m² ·s ⁻²

ÁNH SÁNG

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-7

(6-8)

mật độ năng lượng bức xạ

w, ρ

trong đó dQ là năng lượng bức xạ (mục 7-6) trong một phân tố không gian ba chiều chia cho thể tích dV (TCVN 7870-3:2007, mục 3-4) của phân tố đó

Mật độ năng lượng bức xạ trong vật đen được cho bởi

trong đó σ là hằng số Stefan- Boltzmann (mục 7-56), c0 là tốc độ ánh sáng trong chân không (mục 7-4.1) và T là nhiệt độ nhiệt động lực (TCVN 7870-5:2007, mục 5-1).

Xem lời giới thiệu, 0.5.1.

7-8
(6-9)

mật độ năng lượng bức xạ phổ theo bước sóng

wl, ρl

trong đó dw là một phần vô cùng nhỏ của mật độ năng lượng bức xạ w (mục 7-7) tương ứng với ánh sáng có bước sóng l (mục 7-3.2) trong khoảng vô cùng nhỏ [λ, l + dl], chia cho dải dl của khoảng đó

Mật độ năng lượng bức xạ phổ trong vật đen được cho bởi

w_l  = 8phc₀ · f (l, T )

trong đó h là hằng số Planck (ISO 80000-10:—, mục 10-5.1), c₀ là tốc độ ánh sáng trong chân không (mục 7-4.1), và T là nhiệt độ nhiệt động lực (TCVN 7870-5:2007, mục 5-1). đối với f (l, T), xem các mục 7-57 và 7-58.

7-9
(6-9)

mật độ năng lượng bức xạ phổ theo số sóng

trong đó dlà một phần vô cùng nhỏ của mật độ năng lượng bức xạ w(mục 7-7) tương ứng với ánh sáng có số sóng  (mục 7-2.1) trong khoảng vô cùng nhỏ [,  + d] chia cho dải d của khoảng đó

Trong quang phổ học sử dụng ký hiệu .

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-7.a

jun trên mét khối

J·m^–3

7-8.a

jun trên mét mũ bốn

J·m^–4

7-9.a

jun trên mét vuông

J·m^–2

ÁNH SÁNG

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-10
(—)

Xác suất chuyển Einstein đối với phát xạ tự phát j → k

A_jk

−dNj /dt = A_jk N_j

trong đó −dN_j  là số phân tử tự phát chuyển từ trạng thái j sang trạng thái k trong khoảng thời gian dt, N_j là số phân tử ở trạng thái j và E_j  > E_k

Sóng phát ra hoặc hấp thụ có số sóng

_jk  = (E_j  − E_k) /hc₀.

Mối quan hệ giữa các hệ số Einstein là

A_jk = 8phc₀

Bkj = Bjk

Các hệ số ở đây được xác định bằng cách sử dụng mật độ năng lượng phổ theo số sóng . Chúng cũng có thể được xác định theo tần số ν sử dụng ρ_ν(ν) trong trường hợp đó B_{ν, kj}  = c₀ có đơn vị SI là mét trên kilôgam.

7-11
(—)

Xác suất chuyển Einstein đối với phát xạ cảm ứng j → k,

Xác suất chuyển Einstein đối với phát xạ kích thích j → k

B_jk,  

−dNj /dt =  B_jk N_j

trong đó −dN_j  là số phân tử chuyển từ trạng thái j sang trạng thái k nhờ phát xạ cảm ứng do bức xạ của mật độ năng lượng phổ (mục 7-9) trong khoảng thời gian dt, N_j  là số phân tử ở trạng thái j và E_j  > E_k

7-12
(—)

Xác suất chuyển Einstein đối với hấp thụ cảm ứng j → k

B_kj,

−dNk /dt = B_kj N_k

trong đó −dN_k là số phân tử chuyển từ trạng thái k sang trạng thái j nhờ hấp thụ cảm ứng do bức xạ của mật độ năng lượng phổ (mục 7-9) trong khoảng thời gian dt, Nk  là số phân tử ở trạng thái k và E_j  > E_k

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-10.a

giây mũ trừ một

S^–1

7-11.a

giây kilôgam mũ trừ một

s· kg^–1

đối với các hệ số B_ν,jk sử dụng mật độ năng lượng phổ ρ_ν(ν ) theo tần số ν, đơn vị SI là m · kg^–1.

7-12.a

giây kilôgam mũ trừ một

s· kg^–1

Đối với các hệ số B_ν,jk sử dụng mật độ năng lượng phổ ρ_ν(ν ) theo tần số ν, đơn vị SI là m · kg^–1.

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-13
(6-10)

thông lượng bức xạ, công suất bức xạ

Φ, P, (Φ_e)

trong đó dQ là năng lượng bức xạ (mục 7-6) phát ra, truyền đi hoặc nhận được trong khoảng thời gian dt (TCVN 7870-3:2007, mục 3-7)

Thông lượng bức xạ phổ là độ tập trung phổ của thông lượng bức xạ

Các định nghĩa tương ứng áp dụng cho độ tập trung phổ (mật độ phổ) của các đại lượng đo bức xạ như

ở các mục 7-14 và 7-13.

Chúng cũng được biểu thị tương ứng là I_l và Φ_l, và được gọi là các đại lượng phổ. Khi đó,

Thông lượng bức xạ nhìn thấy được được gọi là quang thông (mục 7-32). Thông lượng photon có thể được biểu thị bằng số photon (xem mục 7-50).

7-14
(6-13)

cường độ bức xạ

I , (I_e)

từ một nguồn theo một hướng cho trước,

trong đó dΦ là thông lượng bức xạ (mục 7-13) phát ra từ nguồn trong phân tố góc nón có hướng xác định với góc khối dΩ (TCVN 7870-3:2007, mục 3-6)

trong đó I_l(l) là cường độ bức xạ phổ.

Xem lời giới thiệu, 0.5.1, và chú thích của mục 7-13.

Cường độ bức xạ nhìn thấy được được gọi là cường độ sáng (mục 7-35). Cường độ photon có thể được biểu thị bằng số photon (xem mục 7-51).

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-13.a

oát

W

1 W = 1 J · s^–1

đơn vị này giống với đơn vị công suất cơ (TCVN 7870-4:2007, mục 4-26.a).

7-14.a

oát trên steradian

W · sr^–1

Xem lời giới thiệu 0.3.2 về steradian.

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-15
(6-14)

độ trưng

L, (L_e)

tại một điểm trên bề mặt của nguồn theo một hướng xác định,

trong đó dI là cường độ bức xạ (mục 7-14) phát ra từ một phân tố của bề mặt có diện tích dA (TCVN 7870-3:2007, mục 3-3) và α là góc giữa pháp tuyến của bề mặt đó và hướng xác định

trong đó L_l (l) là độ trưng phổ.

Xem lời giới thiệu 0.5.1 và chú thích của mục 7-13.

trong đó c(l) là tốc độ pha (TCVN 7870-3:2007, mục 3-8.2) của bức xạ điện từ có bước sóng l (mục 7-3.2) trong môi trường xác định, đối với w_l (l), xem mục 7-8, còn đối với f (l, T), xem các mục 7-57 và 7-58, c₀ là tốc độ ánh sáng trong chân không (mục 7-4.1) và h là hằng số Planck (ISO 80000-10:—, mục 10-6.1).

Đối với bức xạ của vật đen,

trong đó T là nhiệt độ nhiệt động lực (TCVN 7870-5:2007, mục 5-1) và σ là hằng số Stefan-Boltzmann (mục 7-56).

Độ trưng nhìn thấy được gọi là độ chói (mục 7-37). Độ chói photon có thể biểu thị bằng số photon (xem mục 7-52).

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-15.a

oát trên steradian mét vuông

W· sr^–1 ·m^–2

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-16
(6-16)

độ rọi năng lượng cầu, suất rọi bức xạ

E₀, (E_e,0)

tại một điểm trong không gian,

E0 = ∫ L dΩ

trong đó dΩ là góc khối (TCVN 7870-3:2007, mục 3-6) của từng phân tố chùm tia đi qua một điểm cho trước và L là độ trưng (mục 7-15) tại điểm đó theo hướng của chùm tia

Độ rọi năng lượng cầu bằng tổng thông lượng bức xạ trên một mặt cầu nhỏ chia cho diện tích mặt cắt toàn phần của mặt cầu.

Trong trường bức xạ đồng nhất đẳng hướng trong đó c là tốc độ ánh sáng, E₀ /c là mật độ năng lượng bức xạ (mục 7-7), và độ rọi năng lượng (mục 7-19) của một bề mặt là E₀ /4.

Xem lời giới thiệu 0.5.1 và chú thích của mục 7-13.

Độ rọi năng lượng cầu nhìn thấy được gọi là độ rọi cầu (mục 7-38).

7-17
(6-11)

độ phơi sáng bức xạ cầu, thông độ bức xạ

H₀ , (H_e,0)

trong đó E₀ là độ rọi năng lượng mặt cầu (mục 7-16) hoạt động trong khoảng thời gian ∆t (TCVN 7870-3:2007, mục 3-7)

Độ phơi sáng bức xạ cầu nhìn thấy được gọi là lượng phơi sáng cầu (mục 7-39).

7-18
(6-15)

năng suất phát xạ

M , (M_e)

tại một điểm trên bề mặt,

trong đó dΦ là thông lượng bức xạ (mục 7-13) từ phân tố của bề mặt có diện tích dA (TCVN 7870-3:2007, mục 3-3)

Trước đây gọi là độ bức xạ.

M = ∫ M_l (l) dλ

Xem lời giới thiệu, 0.5.1 và chú thích của mục 7-13.

Đối với bức xạ của vật đen,

M = σT⁴ trong đó T  là nhiệt độ nhiệt động lực (TCVN 7870-5:2007, mục 5-1) và σ là hằng số Stefan- Boltzmann (mục 7-56).

Với M_l (l) = c₁ f (l, T), xem các mục 7-57 và 7-58.

Năng suất phát xạ nhìn thấy được gọi là năng suất sáng (mục 7-40). Năng suất phát xạ photon có thể được biểu thị bằng số photon (xem mục 7-53).

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-16.a

oát trên mét vuông

W· m^–2

7-17.a

jun trên mét vuông

J· m^–2

7-18.a

oát trên mét vuông

W· m^–2

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-19
(6-16)

độ rọi năng lượng

E, (E_e)

tại một điểm trên một bề mặt,

trong đó dF là thông lượng bức xạ (mục 7-13) chiếu lên một phân tố của bề mặt có diện tích dA (TCVN 7870-3:2007, mục 3-6)

trong đó E_l (l) là độ rọi năng lượng phổ.

Xem lời giới thiệu, 0.5.1 và chú thích của mục 7-13.

Độ rọi năng lượng nhìn thấy được gọi là độ rọi (mục 7-36). độ rọi năng lượng photon có thể được biểu thị bằng số photon (xem mục 7-54).

7-20
(6-17)

độ phơi sáng bức xạ

H , (H_e)

trong đó E là độ rọi năng lượng (mục 7-19) hoạt động trong khoảng thời gian ∆t (TCVN 7870-3:2007, mục 3-7)

Độ phơi sáng bức xạ nhìn thấy được gọi là lượng phơi sáng (mục 7-41). độ phơi sáng bức xạ photon có thể được biểu thị bằng số photon (xem mục 7-55).

7-21.1 (6-21.1)

độ bức xạ, độ phát xạ

ε

ε = M /M_b

trong đó M là năng suất phát xạ (mục 7-18) của vật bức xạ nhiệt và Mb là năng suất phát xạ của vật đen ở cùng một nhiệt độ (TCVN 7870-5:2007, mục 5-1)

7-21.2 (6-21.2)

độ bức xạ phổ, độ bức xạ ở bước sóng xác định

ε (l)

ε (l) = Ml (l)/M_{b, l} (l)

trong đó M_l (l) là năng suất phát xạ phổ (mục 7-18) của vật bức xạ nhiệt và M_{b, l} (l) là năng suất phát xạ phổ của vật đen ở cùng một nhiệt độ

Độ bức xạ phổ là hàm của bước sóng (mục 7-3.2); điều này thường được thể hiện bằng ký hiệu ε(l). đối với M_l (l), xem mục 7-18 và chú thích trong mục 7-13.

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-19.a

oát trên mét vuông

W · m^–2

7-20.a

jun trên mét vuông

J · m^–2

7-21.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-22.1 (6-40.1)

hệ số hấp thụ

α, a

α = Φ_a /Φ_m

trong đó Φ_a là thông lượng bức xạ (mục 7-13) hấp thụ hoặc quang thông (mục 7-32) hấp thụ và Φ_m là thông lượng bức xạ (mục 7-13) hoặc quang thông (mục 7-32) của bức xạ tới

α = I_a/I_m , ρ = I_r/I_m , t = I_t/I_m .

Các đại lượng này còn được định nghĩa theo phổ, trong trường hợp đó, từ “phổ” được thêm vào trước tên của các đại lượng này (ví dụ độ phản xạ phổ), và các ký hiệu được biểu thị tương ứng bằng α(l), ρ(l) và t (l). Các đại lượng α, ρ, t là trung bình của các đại lượng phổ lấy trọng số theo phân bố phổ của ánh sáng sử dụng.

Do bảo toàn năng lượng, α + ρ + t = 1 ngoại trừ khi quan trắc bức xạ phân cực.

Xem thêm các mục 7-47.1, 7-47.2 và 7-47.3

7-22.2 (6-40.2)

Hệ số phản xạ

r

r = F_r/F_m

trong đó F_r là thông lượng bức xạ (mục 7-13) phản xạ hoặc quang thông (mục 7-32) phản xạ và F_m là thông lượng bức xạ (mục 7-13) hoặc quang thông (mục 7-32) của bức xạ tới

7-22.3 (6-40.3)

hệ số truyền qua

t, T

t = F_t/F_m

trong đó F_t là thông lượng bức xạ (mục 7-13) hoặc quang thong (mục 7-32) truyền qua và F_m là thông lượng bức xạ (mục 7-13) hoặc quang thông (mục 7-32) của bức xạ tới

7-23.1 (6-41)

mật độ truyền qua, mật độ quang, độ hấp thu thập phân

A₁₀, D

A₁₀ (l) = −lg (t (l))

trong đó t là hệ số truyền qua (mục 7-22.3) ở bước sóng l đã cho (mục 7-3.2)

Trong quang phổ học thường sử dụng tên gọi “độ hấp thu A₁₀”.

7-23.2 (—)

hệ số hấp thu nepe

A_e, B

A_e (l) = −ln (t (l))

trong đó t là hệ số truyền qua (mục 7-22.3) ở bước sóng l đã cho (mục 7-3.2)

A_e (l) = lα_l (l)

trong đó α là hệ số hấp thụ tuyến tính (mục 7-25.2) và l là độ dài (TCVN 7870-3:2007, mục 3-1.1) quãng đường đi.

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-22.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

7-23.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-24.1 (6-40.4)

hệ số chói

β, (β_e)

β = L_n/L_d

trong đó L_n là độ trưng (mục 7-15) của phân tố mặt theo một hướng đã cho và L_d  là độ trưng (mục 7-15) của vật khuếch tán phản xạ hoặc truyền hoàn toàn ở điều kiện rọi và quan sát đồng nhất

Hệ số phản xạ tương đương với hệ số bức xạ hoặc hệ số chói (mục 7-48) khi góc hình nón nhỏ vô hạn và tương đương với độ phản xạ khi góc hình nón bằng 2p sr.

Các đại lượng này còn được định nghĩa theo phổ và gọi là hệ số bức xạ phổ βl) và hệ số phản xạ phổ R(l).

Vật khuếch tán đẳng hướng lý tưởng (Lambertian) có độ phản xạ hoặc truyền qua bằng 1 được gọi là vật khuếch tán hoàn toàn.

7-24.2 (—)

độ phản xạ

R

R = Φ_n /Φ_d

trong đó Φ_n là thông lượng bức xạ (mục 7-13) hoặc quang thông (mục 7-32) phản xạ theo hướng xác định bởi hình nón cho trước và Φ_d là thông lượng phản xạ theo cùng một hướng bởi vật khuếch tán được rọi đồng nhất có hệ số phản xạ (mục 7-22.2) bằng 1

7-25.1 (6-42.1)

hệ số suy giảm tuyến tính, hệ số tắt tuyến tính

µ, µ_l

trong đó  là sự suy giảm tương đối của thông lượng bức xạ phổ (mục 7-13) Φ của chùm tia bức xạ điện từ song song tương ứng với bước sóng l (mục 7-3.2) trong quá trình truyền qua một lớp vô cùng nhỏ của môi trường và dl là độ dài (TCVN 7870-3:2007, mục 3-1.1) quãng đường đi

Hệ số suy giảm phổ là đại lượng phổ tương ứng. Tương tự, có thể định nghĩa đại lượng sáng và đại lượng photon.

7-25.2 (6-42.2)

hệ  số  hấp  thụ tuyến tính

α, a

trong đó  là sự suy giảm tương đối, do hấp thụ, trong thông lượng bức xạ phổ (mục 7-13) Φ của chùm tia bức xạ điện từ song song tương ứng với bước sóng λ (mục 7-3.2) trong quá trình truyền qua một lớp vô cùng nhỏ của môi trường và dl là độ dài (TCVN 7870-3:2007, mục 3-1.1) quãng đường đi

α = −ln(T )/l = Ae /l

Hệ số hấp thụ tuyến tính là thành phần của hệ số suy giảm tuyến tính do hấp thụ. Có thể có đóng góp của tán xạ. Xem chú thích của mục 7-25.1.

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-24.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

7-25.a

mét mũ trừ một

m^–1

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-26.1 (—)

hệ số suy giảm khối lượng

µ_m

µ_m = µ/ρ

trong đó µ là hệ số suy giảm tuyến tính (mục 7-25.1) và ρ là khối lượng riêng (TCVN 7870-4:2007, mục 4-2) của môi trường

Xem chú thích trong mục 7-25.1.

7-26.2 (—)

hệ số hấp thụ khối lượng

a_m

a_m = a/ρ

trong đó a là hệ số hấp thụ tuyến tính (mục 7-25.2) và ρ là khối lượng riêng (TCVN 7870-4:2007, mục 4-2) của môi trường

Xem chú thích trong mục 7-25.1.

7-27
(6-43)

hệ số hấp thụ mol

À

À = aV_m

trong đó a là hệ số hấp thụ tuyến tính (mục 7-25.2) và V_m là thể tích mol (ISO 80000-9:—, mục 9-6)

Xem chú thích trong mục 7-25.1.

À = ac trong đó c là nồng độ lượng-chất (ISO 80000-9:—, mục 9-13).

7-28

(6-37.2)

hiệu suất sáng phổ

V (l)

tỷ số giữa thông lượng bức xạ phổ Φ_λ (λ_m) (mục 7-13) ở bước sóng λ_m (mục 7-3.2) và thông lượng bức xạ phổ Φ_λ (λ) (mục 7-13) ở bước sóng λ (mục 7-3.2) sao cho cả hai bức xạ tạo ra độ nhạy sáng bằng nhau trong điều kiện trắc quang quy định và λm được chọn sao cho giá trị cực đại của tỷ số này bằng 1

Giá trị tiêu chuẩn của hàm hiệu suất sáng phổ V (λ) đối với sự nhìn thích nghi sáng được Ủy ban chiếu sáng quốc tế CIE ấn định năm 1924. Giá trị này được CIPM chọn (Xem tài liệu viện dẫn [3]).

V (λ) được dùng cho các đại lượng mô tả sự nhìn thích nghi sáng.

Đối với sự nhìn thích nghi tối, xem 0.5.4.

7-29

(6-36.3)

hiệu suất sáng phổ cực đại

K_m

≈ 683 lm/W

trong đó V (λ) là hiệu suất sáng phổ (mục 7-28)

Giá trị 683 lm/W được xác định cho bức xạ đơn sắc ở tần số 540 × 10¹² Hz (555,016 nm trong không khí tiêu chuẩn) theo định nghĩa của SI về candela.

K_m là giá trị cực đại của K (λ).

Đối với sự nhìn thích nghi tối, xem 0.5.4.

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-26.a

mét vuông trên kilôgam

m² · kg^–1

7-27.a

mét vuông trên mol

m² · mol^–1

7-28.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

7-29.a

lumen trên oát

lm · W^–1

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-30
(6-37.1)

hiệu suất sáng tương đối

V

trong đó Φ_λ (λ) là thông lượng bức xạ phổ (mục 7-13), V (λ) là hiệu suất sáng phổ (mục 7-28) và λ là bước sóng (mục 7-3.2)

V = K /K_m

trong đó K là hiệu suất sáng của bức xạ (mục 7-33.1) và K_m là hiệu suất sáng phổ cực đại (mục 7-29).

Đối với sự nhìn thích nghi tối, xem 0.5.4.

7-31 (6-36.2)

hiệu suất sáng phổ

K (λ)

K (λ) = Km V (λ)

trong đó K_m là hiệu suất sáng phổ cực đại (mục 7-29), V (λ) là hiệu suất sáng phổ (mục 7-28) và λ là bước sóng (mục 7-3.2)

Đối với sự nhìn thích nghi tối, xem 0.5.4.

7-32
(6-30)

quang thong

Φ_v, (Φ)

Φ_v = Φ_λ (λ) V (λ) dλ

trong đó K_m là hiệu suất sáng phổ cực đại (mục 7-29), Φλ (λ) là thông lượng bức xạ phổ (mục 7-13, chú thích 7-13), V (λ) là hiệu suất sáng phổ (mục 7-28) và λ là bước sóng (mục 7-3.2)

Quang thông đánh giá bức xạ qua độ nhạy thị giác bằng việc sử dụng hiệu suất sáng phổ tiêu chuẩn. Xem lời giới thiệu, 0.5.1.

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-13. Đối với đại lượng photon dạng tương tự, xem mục 7-50.

Đối với sự nhìn thích nghi tối, xem 0.5.4.

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-30.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

7-31.a

lumen trên oát

lm×W^–1

7-32.a

lumen

lm

1 lm :=1 cd × sr

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-33.1 (6-36.1)

hiệu suất sáng của bức xạ

K

trong đó Φ_v là quang thông (mục 7-32) và Φ là thông lượng bức xạ tương ứng (mục 7-13)

Về K (λ), xem mục 7-31.

7-33.2 (—)

hiệu suất sáng của nguồn

η_v, (η)

trong đó Φ_v là quang thông (mục 7-32) và P là công suất điện tác dụng tương ứng (IEC 80000-6:2008, mục 6-56) mà nguồn tiêu thụ

7-34
(6-31)

năng lượng sáng, lượng sáng

Q_v, (Q)

trong đó Φ_v là quang thông (mục 7-32) xảy ra trong khoảng thời gian ∆t (TCVN 7870-3:2007, mục 3-7)

Về K (λ), xem mục 7-31, về Qλ (λ), xem mục 7-6.

Xem lời giới thiệu, 0.5.1.

Đối với sự nhìn thích nghi tối, xem 0.5.4.

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-6. đối với đại lượng photon dạng tương tự, xem mục 7-49.

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-33.a

lumen trên oat

lm×W^–1

7-34.a

lumen giây

lm×s

7-34.b

lumen giờ

lm×h

1 lm×h = 3 600 lm×s

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-35 (6-29)

cường độ sang

I_v, (I )

Cường độ sáng là một trong các đại lượng cơ bản của Hệ đại lượng quốc tế, ISQ, là cơ sở của Hệ đơn vị quốc tế, SI.

Cường độ sáng được đo bằng quang kế.

Theo một hướng cho trước từ một nguồn , trong đó dΦ_V là quang thông (mục 7-32) từ nguồn đó trong phân tố hình nón chứa hướng này với góc khối dΩ.

Xem mục 7-31 đối với K (λ).

Xem lời giới thiệu, 0.5.1.

Đối với sự nhìn thích nghi tối, xem 0.5.4.

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-14. đối với đại lượng photon dạng tương tự, xem mục 7-51.

7-36
(6-34)

độ rọi

E_v, (E)

tại một điểm trên bề mặt,

trong đó dΦ là quang thông (mục 7-32) chiếu lên phân tố bề mặt này với diện tích dA (TCVN 7870-3:2007, mục 3-3)

Xem mục 7-31 đối với K (λ).

Xem lời giới thiệu, 0.5.1.

Đối với sự nhìn thích nghi tối, xem 0.5.4.

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-19. đối với đại lượng photon dạng tương tự, xem mục 7-54.

7-37
(6-32)

độ chói

L_v, (L)

tại một điểm trên bề mặt theo một hướng cho trước,

trong đó dI_v là cường độ sáng (mục 7-35) của phân tố bề mặt đó với diện tích dA (TCVN 7870-3:2007, mục 3-3) của hình chiếu vuông góc của phân tố này lên mặt phẳng vuông góc với hướng đó

Xem mục 7-31 đối với K (λ).

Xem lời giới thiệu, 0.5.1.

Đối với sự nhìn thích nghi tối, xem 0.5.4.

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-15. đối với đại lượng photon dạng tương tự, xem mục 7-52.

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-35.a

candela

cd

Candela là cường độ sáng theo một hướng cho trước của nguồn phát bức xạ đơn sắc tần số 540 × 10¹² Hz và có cường độ bức xạ theo hướng đó bằng 1/683 W/sr

7-36.a

lux

lx

1 lx := 1 lm · m⁻²

7-37.a

candela trên mét vuông

cd · m^–2

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-38
(—)

độ rọi cầu, năng suất rọi sáng

E_v,0

tại một điểm trong không gian, đại lượng được xác định bởi

trong đó dΩ là góc khối (TCVN 7870-3:2007, mục 3-6) của từng phân tố chùm tia đi qua điểm cho trước và L_v là độ chói của nó (mục 7-37) tại điểm đó theo hướng của chùm tia

Độ rọi cầu bằng thương của quang thông tổng Φ_v (mục 7-32) chiếu lên mặt cầu nhỏ chia cho diện tích mặt cắt của mặt cầu đó.

Xem lời giới thiệu, 0.5.1, và chú thích của mục 7-13.

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-16.

7-39
(—)

lượng phơi sáng cầu, lượng rọi sáng

H_v,0

tích phân theo thời gian của độ rọi cầu E_v,0 (mục 7-38) trong khoảng thời gian cho trước ∆t (TCVN 7870-3:2007, mục 3-7), do đó

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-17.

7-40
(6-33)

năng suất phát sáng

M_v, (M)

tại một điểm trên bề mặt, bằng quang thông dΦ_v (mục 7-32) từ phân tố của bề mặt đó chia cho diện tích dA (TCVN 7870-3:2007, mục 3-6) của phân tố này, do đó

Xem mục 7-31 đối với K (λ). Xem lời giới thiệu, 0.5.1.

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-18. đối với đại lượng photon dạng tương tự, xem mục 7-53.

7-41
(6-35)

lượng phơi sáng

H_v, (H)

tích phân theo thời gian của độ rọi E_v (mục 7-36) trong khoảng thời gian ∆t (TCVN 7870-3:2007, mục 3-7), do đó

Lượng phơi sáng bằng thương của năng lượng sáng dQ_v (mục 7-34) chiếu lên phân tố của bề mặt trong khoảng thời gian cho trước, chia cho diện tích dA (TCVN 7870-3:2007, mục 3-6) của phân tố đó, nghĩa là H_v = dQ_v/dA

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-20. đối với đại lượng photon dạng tương tự, xem mục 7-55.

Đối với sự nhìn thích nghi tối, xem 0.5.4.

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-38.a

lux

lx

7-39.a

lux giây

lx×s

7-39.b

lux giờ

lx×h

1 lx × h = 3 600 lx × s

7-40.a

lumen trên mét vuông

lm×m^–2

7-41.a

lux giây

lx×s

7-41.b

lux giờ

lx×h

1 lx × h = 3 600 lx × s

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-42 (—)

hàm kích thích màu, hàm kích thích màu tương đối

ϕ_λ (λ)

ϕ_λ (λ) = X_λ (λ)/R

trong đó X_λ (λ) là phân bố phổ của đại lượng đo bức xạ X (λ), như độ trưng (mục 7-15) hoặc thông lượng bức xạ (mục 7-13), là hàm của bước sóng (mục 7-3.2), và R là giá trị quy chiếu cố định

7-43
(—)

giá trị ba thành phần màu

X, Y, Z; X₁₀, Y₁₀, Z₁₀

lượng kích thích của quy chiếu ba màu, trong một hệ ba màu đã cho, cần có để thích ứng với màu của kích thích đang xét. đối với kích thích màu đã cho được mô tả bằng hàm kích thích màu ϕ_λ (λ) của đại lượng đo bức xạ, thì

trong đó , , là các hàm phối màu của CIE (mục 7-44), và biểu thức tương tự là X₁₀, Y₁₀, Z₁₀.

X , Y , Z nằm trong hệ đo màu CIE 1931.

X₁₀, Y₁₀, Z₁₀ nằm trong hệ đo màu CIE 1964.

Đối với các nguồn, k có thể được chọn là k = K_m trong đó Km là hiệu suất sáng phổ cực đại (mục 7-29).

Đối với màu của vật thể, ϕ_λ (λ) được cho bởi một trong ba tích

trong đó S_λ (λ) là phân bố phổ tương đối của đại lượng đặc trưng cho nguồn chiếu sáng vật thể, ρ(λ) là độ phản xạ ánh sáng (mục 7-47.2), t (λ) là độ truyền ánh sáng (mục 7-47.3), β(λ) là hệ số chói (mục 7-48), và k được chọn để

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-42.a

một

1

7-43.a

Xem chú thích

[X] = [Y] = [Z] =[k] × m

Thông tin thêm, xem Thư mục tài liệu viện dẫn [3].

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-44
(6-38)

hàm phối màu CIE

, ,;

, ,

các giá trị ba thành phần màu của kích thích đơn sắc có cùng công suất bức xạ

Giá trị của , ,; được xác định theo hệ đo màu CIE 1931 (góc quan trắc 2^o) – áp dụng cho trường quan trắc có góc từ 1^o đến 4^o.

“không gian màu CIE 1931” được Ủy ban Chiếu sáng Quốc tế (CIE) tạo ra năm 1931.

Giá trị của , ,được xác định theo hệ đo màu CIE 1964 (góc quan trắc 10^o) – áp dụng cho trường quan trắc có góc lớn hơn 4^o.

7-45 (6-39)

tọa độ màu

x, y, z;

x₁₀ , y₁₀, z₁₀

tỷ số của từng tập hợp các giá trị ba thành phần màu và tổng của chúng, do đó

x = X /(X + Y + Z),

y = Y /(X + Y + Z),

z = Z /(X + Y + Z)

và biểu thức tương tự cũng áp dụng cho x₁₀, y₁₀, z₁₀

Giá trị của x, y, z được lấy trong hệ đo màu CIE 1931 (góc quan trắc 2^o).

Giá trị của x₁₀, y₁₀, z₁₀ được lấy trong hệ đo màu CIE 1964 (góc quan trắc 10^o).

Vì x + y + z = 1, hai biến x, y là đủ để biểu thị sắc màu.

7-46
(—)

nhiệt độ màu

T_c

nhiệt độ của vật đen tuyệt đối với độ bức xạ có cùng tọa độ màu (mục 7-45)

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-44.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

7-45.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

7-46.a

kenvin

K

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-47.1 (—)

độ hấp thu ánh sáng

α_v

tỷ số giữa quang thông hấp thu Φ_v,a (mục 7-32) và quang thông Φ_v,m (mục 7-32) của bức xạ tới, do đó

α_v = Φ_v,a /Φ_v,m

Từ hệ số phản xạ phổ ρ(λ) (mục 7-22.2), hệ số phản xạ ánh sáng được cho bởi

trong đó Φ_λ (λ) là thông lượng bức xạ phổ (hoặc phân bố phổ tương đối) của nguồn, và V (λ) là hiệu suất sáng phổ (mục 7-28).

Áp dụng biểu thức tương tự cho độ hấp thu và độ truyền qua.

Xem thêm các mục 7-22.1, 7-22.2 và 7-22.3.

7-47.2 (—)

độ phản xạ ánh sáng

ρ_v

tỷ số giữa quang thông phản xạ Φ_v,r (mục 7-32) và quang thông Φ_v,m (mục 7-32) của bức xạ tới, do đó

ρ_v = Φ_v,r /Φ_v,m

7-47.3 (—)

độ truyền ánh sáng

t_v

tỷ số giữa quang thông truyền qua Φ_v,t (mục 7-32) và quang thông Φ_v,m (mục 7-32) của bức xạ tới, do đó

t_v = Φ_v,t /Φ_v,m

7-48 (—)

hệ số chói

β, (β_v )

tỷ số giữa đội chói L_v,n (mục 7-37) của phân tố bề mặt theo hướng đã cho với độ chói L_v,d của vật khuếch tán phản xạ hoặc truyền qua hoàn toàn được chiếu sáng đồng nhất, do đó

β = L_v,n /L_v,d

Đại lượng này còn được xác định theo phổ và được gọi là hệ số chói phổ.

Hệ số chói có thể được tính từ hệ số chói phổ β(λ) (mục 7-24.1) bằng công thức tương tự như nêu trong chú thích của mục 7-47.

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-24.1.

7-49
(6-22)

số photon

N_p, (Q_p)

đối với bức xạ đơn sắc tần số ν (mục 7-1),

N_p = Q/hν trong đó Q là năng lượng bức xạ (mục 7-6), và h là hằng số Planck (ISO 80000-10:—, mục 10-5.1)

Ở năng lượng thấp, số photon được coi là được lấy trung bình.

Ký hiệu ν là chữ cái Hy Lạp.

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-47.a

một

1

7-48.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

7-49.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-50
(6-23)

thông lượng photon

Φ_p, Φ

tỷ số giữa số dNp photon (mục 7-49) phát ra, truyền đi hoặc nhận được trong khoảng thời gian dt (TCVN 7870-3:2007, mục 3-7), do đó

Φ_p = dNp /dt

Thông lượng photon Φp có mối tương quan với năng lượng bức xạ phổ Φ_λ (λ),

trong đó h là hằng số Planck (ISO 80000-10:—, mục 10-6.1), và c₀ là tốc độ ánh sáng trong chân không (mục 7-4.1).

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-13. đối với đại lượng nhìn thấy được dạng tương tự, xem mục 7-32.

7-51
(6-24)

cường độ photon

I_p, I

theo một hướng cho trước từ một nguồn, thông lượng photon dΦ_p (mục 7-50) từ nguồn đó hoặc một phân tố của nguồn, trong góc nón chứa hướng đã cho, chia cho góc khối dΩ (TCVN 7870-3:2007, mục 3-6) của nón đó, do đó Ip = dΦ_p /dΩ

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-14. đối với đại lượng nhìn thấy được dạng tương tự, xem mục 7-35.

7-52
(6-25)

độ chói photon

L_p, L

tại một điểm trên một bề mặt và theo hướng cho trước, cường độ photon dI_p (mục 7-51) của phân tố bề mặt này chia cho diện tích dA (TCVN 7870-3:2007, mục 3-3) của hình chiếu vuông góc của phân tố đó lên mặt phẳng vuông góc với hướng đã cho, do đó

L_p = dIp /dA

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-15. đối với đại lượng nhìn thấy được dạng tương tự, xem mục 7-37.

7-53
(6-26)

năng suất phát xạ photon

Mp, M

tại một điểm trên bề mặt, thông lượng photon dΦ_p (mục 7-50) từ phân tố của bề mặt này chia cho diện tích dA (TCVN 7870-3:2007, mục 3-3) của phân tố đó, do đó

M_p = dΦ_p /dA

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-18. đối với đại lượng nhìn thấy được dạng tương tự, xem mục 7-40.

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-50.a

giây mũ trừ một

s^–1

7-51.a

giây mũ trừ một trên steradian

s^–1×sr^–1

7-52.a

giây mũ trừ một trên steradian mét vuông

s^–1×sr^–1×m^–2

7-53.a

giây mũ trừ một trên mét vuông

s^–1×m^–2

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-54
(6-27)

độ rọi photon

E_p, E

tại một điểm trên bề mặt, thông lượng photon dΦ_p (mục 7-50) chiếu lên phân tố của bề mặt chia cho diện tích dA (TCVN 7870-3:2007, mục 3-3) của phân tố đó, do đó

E_p = dΦ_p /dA

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-19. Đối với đại lượng nhìn thấy được dạng tương tự, xem mục 7-36.

7-55 (6-28)

lượng phơi sáng photon

H_p, H

tích phân theo thời gian của độ rọi photon E_p (mục 7-54) trong khoảng thời gian ∆t (TCVN 7870-3:2007, mục 3-7), do đó

Đối với đại lượng bức xạ dạng tương tự, xem mục 7-20. Đối với đại lượng nhìn thấy được dạng tương tự, xem mục 7-41.

7-56
(6-18)

hằng số Stefan- Boltzmann

σ

hằng số σ trong biểu thức năng suất phát xạ (mục 7-18) của vật đen tuyệt đối tại nhiệt độ nhiệt động lực T (TCVN 7870-5:2007, mục 5-1), do đó

M = σT ⁴

σ = 5,670 400(40) × 10^–8

W × m^–2 × K^–4

Xem CODATA 2006 ^[4].

Ngoài ra,

trong đó k là hằng số Boltzmann (ISO 80000-9:—, mục 9-37), h là hằng số Planck (ISO 80000-10:—, mục 10-6.1) và c₀ là tốc độ ánh sáng trong chân không (mục 7-4.1).

7-57 (6-19)

hằng số bức xạ thứ nhất

c₁

hằng số c₁ và c₂ trong biểu thức năng suất phát xạ phổ (mục 7-18) của vật đen tuyệt đối tại nhiệt độ nhiệt động lực T (TCVN 7870-5:2007, mục 5-1), do đó

c₁ = 3,741 771 18(19) ×10⁻¹⁶ W·m²

c₂ = 1,468 775 2(25) × 10⁻² · K

Xem CODATA 2006 ^[4].

Ngoài ra, c₁ = 2phc₀² và c₂ = hc₀/k

trong đó k là hằng số Boltzmann (ISO 80000-9:—, mục 9-37), h là hằng số Planck (ISO 80000-10:—, mục 10-6.1) và c0 là tốc độ ánh sáng trong chân không (mục 7-4.1).

Tên gọi “hằng số bức xạ thứ nhất cùng được dùng đối với các hệ số 8phc và hc₀² trong các biểu thức tương ứng của w_λ và L_λ (λ) (xem chú thích trong mục 7-13 và 7-15)

7-58 (6-20)

hằng số bức xạ thứ hai

c₂

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-54.a

giây mũ trừ một trên mét vuông

s^–1×m^–2

7-55.a

mét mũ trừ hai

m^–2

7-56.a

oát trên mét vuông kenvin mũ bốn

W×m^–2×K^–4

7-57.a

oát mét vuông

W×m²

7-58.a

mét kenvin

m×K

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

ĐẠI LƯỢNG

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Chú thích

7-59.1 (6-45.1)

khoảng cách tới vật

p

đối với hệ quang học tập trung, khoảng cách (TCVN 7870-3:2007, mục 3-1.9) từ một vật cho trước tới bề mặt gần nhất của hệ quang học tập trung

Khoảng cách được lấy dương theo hướng của chùm sáng và lấy âm theo khoảng cách ngược lại. Khi đó, đối với thấu kính mỏng,

f' = f và

Khi f = −f, giá trị tuyệt đối ½f½thường được gọi là khoảng cách tiêu cự.

7-59.2 (6-45.2)

khoảng cách tới ảnh

p

đối với hệ quang học tập trung, khoảng cách (TCVN 7870-3:2007, mục 3-1.9) từ ảnh của vật cho trước tới bề mặt gần nhất của hệ quang học tập trung

7-59.3 (—)

khoảng cách tới tiêu điểm vật

f

đối với hệ quang học tập trung, khoảng cách (TCVN 7870-3:2007, mục 3-1.9) từ tiêu điểm tại mặt bên vật tới mặt gần nhất của hệ quang học tập trung

7-59.4 (—)

khoảng cách tới tiêu điểm ảnh

f

đối với hệ quang học tập trung, khoảng cách (TCVN 7870-3:2007, mục 3-1.9) từ tiêu điểm tại mặt bên ảnh tới mặt gần nhất của hệ quang học tập trung

7-60
(6-46)

quang lực, độ tụ

j

đại lượng đại số đặc trưng cho tính chất hội tụ của hệ quang học, do đó j = 1/f trong đó f là khoảng cách tới tiêu điểm vật (mục 7-59.3)

7-61
(—)

độ phân cực tuyến tính

P

P = (I₀ − I₁ )/(I₀ + I₁)

trong đó I₀ là cường độ bức xạ (mục 7-14) hoặc cường độ sáng quan sát qua một kính phân cực lý tưởng khi kính phân cực được đặt sao cho cường độ truyền qua là cực đại và I₁ là cường độ khi kính phân cực được đặt vuông góc với hướng đó.

Có thể quan sát độ phân cực tuần hoàn sau tấm kính λ/4.

ĐƠN VỊ

ÁNH SÁNG (tiếp theo)

Số mục

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

Hệ số chuyển đổi và chú thích

7-59.a

mét

m

7-60.a

mét mũ trừ một

m⁻¹

Trong quang học, điôt D thường được sử dụng:

1 D := 1 m⁻¹.

7-61.a

một

1

Xem lời giới thiệu, 0.3.2.