Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13225:2020 (ISO 8812:2016) về Máy làm đất - Máy xúc và đắp đất gầu ngược - Thuật ngữ và đặc tính kỹ thuật trong thương mại

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 13225:2020

ISO 8812:2016

MÁY LÀM ĐẤT - MÁY XÚC VÀ ĐẮP ĐẤT GẦU NGƯỢC - THUẬT NGỮ VÀ ĐẶC TÍNH KỸ THUẬT TRONG THƯƠNG MẠI

Earth-moving machinery - Backhoe loaders - Terminology and commercial specifications

Lời nói đầu

TCVN 13225:2020 hoàn toàn tương đương ISO 8812:2016

TCVN 13225:2020 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 23, Máy kéo và máy dùng trong nông lâm nghiệp biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

MÁY LÀM ĐẤT - MÁY XÚC VÀ ĐẮP ĐẤT GẦU NGƯỢC - THUẬT NGỮ VÀ ĐẶC TÍNH KỸ THUẬT TRONG THƯƠNG MẠI

Earth-moving machinery - Backhoe loaders - Terminology and commercial specifications

1  Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định các thuật ngữ và nội dung về đặc tính kỹ thuật trong thương mại cho các máy xúc và đắp đất gầu ngược bánh xích hoặc bánh lốp tự hành, như đã định nghĩa trong ISO 6165 và các trang bị của máy.

Tiêu chuẩn này không áp dụng cho các máy xúc và đắp đất được trang bị thiết bị phụ gầu ngược phù hợp với TCVN 13218 (ISO 7131:2009) 3.3.1.1.

2  Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau, một phần hoặc toàn bộ, là rất cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các sửa đổi, bổ sung (nếu có).

ISO 6165, Earth-moving machinery - Basic types - Identification and terms and definitions (Máy làm đất - Các kiểu cơ bản - Nhận dạng các thuật ngữ và định nghĩa).

ISO 6746-1:2003, Earth-moving machinery - Definitions of dimensions and codes - Part 1: Base machine (Máy làm đất - Các định nghĩa của kích thước và mã - Phần 1: Máy cơ sở).

ISO 6746-2, Earth-moving machinery - Definitions of dimensions and codes - Part 2: Equipment and attachments (Máy làm đất - Các định nghĩa của kích thước và mã - Phần 2: Trang bị và thiết bị phụ).

TCVN 13218:2020 (ISO 7131:2009), Máy làm đất - Máy xúc và đắp đất - Thuật ngữ và đặc tính kỹ thuật trong thương mại.

3  Thuật ngữ và định nghĩa

Tiêu chuẩn này áp dụng các thuật ngữ và định nghĩa được cho trong ISO 6165, ISO 6746-1, ISO 6746- 2 và các thuật ngữ, định nghĩa sau.

3.1

máy xúc và đắp đất gầu ngược (backhoe loader)

máy bánh xích hoặc bánh lốp tự hành có một khung chính được thiết kế để mang trang bị lắp phía trước (3.3) và trang bị gầu ngược lắp phía sau (thường có các càng chìa và bộ phận ổn định).

CHÚ THÍCH 1 - Khi được sử dụng ở dạng gầu ngược, mấy đứng yên và thường đào xuống dưới mức nền đất.

CHÚ THÍCH 2 - Khi được sử dụng ở dạng máy xúc và đắp đất (sử dụng gầu), máy chất tải thông qua chuyển động về phía trước.

CHÚ THÍCH 3 - Chu trình làm việc của gầu ngược thường gồm có xúc, nâng, xoay và xả vật liệu. Chu trình làm việc của máy xúc và đắp đất thường gồm có xúc đầy, nâng, vận chuyển và xả vật liệu.

3.2

máy cơ sở (base machine)

máy có một buồng lái hoặc mái che và các cấu trúc bảo vệ người vận hành, nếu có yêu cầu, không có trang bị (3.3) hoặc thiết bị phụ (3.5) nhưng có các khung giá cần thiết cho lắp đặt trang bị và các thiết bị phụ này.

3.3

trang bị (equipment)

tập hợp hoặc bộ phận (3.6) được lắp trên máy cơ sở (3.2) để cho phép một thiết bị phụ (3.5) thực hiện chức năng cơ bản của máy.

3.4

trang bị tùy chọn (optional equipment)

các bộ phận tùy chọn của trang bị (3.3) được lắp trên máy cơ sở (3.2) để tăng ví dụ như công suất, tính thích ứng và thuận tiện.

3.5

thiết bị phụ (attachment)

cụm các bộ phận (3.6) có thể lắp trên máy cơ sở (3.2) hoặc trang bị (3.3) dùng cho mục đích sử dụng riêng.

3.6

bộ phận (component)

bộ phận hoặc cụm bộ phận của một máy cơ sở (3.2), trang bị (3.3) hoặc một thiết bị phụ (3.5).

3.7  Khối lượng (masses)

3.7.1

khối lượng vận hành (operating mass, OM)

khối lượng của máy cơ sở (3.2) có trang bị (3.3) và thiết bị phụ rỗng (không chất tải) (3.5) với cấu hình thông thường nhất do nhà sản xuất qui định, và có người vận hành (75kg), thùng nhiên liệu chứa đầy và tất cả các hệ thống chất lỏng (nghĩa là dầu thủy lực, dàu hộp truyền động, dàu động cơ, chất làm mát động cơ) ở mức do nhà sản xuất qui định và, khi thích hợp có thùng nước của sprinkler chứa đày một nửa.

[Nguồn ISO 6016:2008, 3.2.1].

CHÚ THÍCH - Tại lúc cung cấp, tải balat (dằn) có thể được bao gồm trong khối lượng vận hành nếu được nhà sản xuất qui định.

3.7.2

khối lượng chuyên chở (shipping mass, SM)

khối lượng của máy cơ sở (3.2), không có người vận hành, với nhiên liệu ở mức 10% dung tích thùng chứa hoặc có mức nhiên liệu tối thiểu cần dùng cho mục đích chuyên chở máy theo qui định của nhà sản xuất, lấy mức nhiên liệu cao hơn, với tất cả các hệ thống chất lỏng ở mức do nhà sản xuất qui định, thùng chứa nước của sprinkler rỗng và có hoặc không có trang bị (3.3), tải balat, thiết bị phụ (3.5), buồng lái, mái che, cấu trúc bảo vệ người vận hành, các bánh xe và đối trọng theo công bố của nhà sản xuất.

[Nguồn ISO 6016:2008, 3.2.6].

CHÚ THÍCH - Nếu nhà sản xuất có dự định máy được tháo ra từng phần để chuyên chở thì cũng phải công bố các khối lượng của các bộ phận đã được tháo ra.

4  Máy cơ sở

4.1  Các kiểu máy xúc và đắp đất gầu ngược

Các máy xúc và đắp đất gầu ngược được phân loại theo các thuộc tính sau.

4.1.1  kiểu trang bị gầu ngược

4.1.1.1  Gầu ngược dịch chuyển sang phía bên

xem Hình 1

4.1.1.2  Gầu ngược quay (xoay) quanh tâm

xem Hình 2

4.1.2  Hệ thống dẫn động và hệ thống lái

4.1.2.1  Khung cứng vững, lái bằng bánh trước, dẫn động bánh sau.

(xem Hình 3a)

4.1.2.2  Khung cứng vững lái bằng bánh trước/tất cả các bánh xe, dẫn động tất cả các bánh xe xem Hình 3b và 3c).

4.1.2.3  Khung cứng vững, lái bằng tất cả các bánh xe, dẫn động bánh sau.

(xem Hình 3d)

4.1.2.4  Hệ thống lái được nối khớp quay, dẫn động bánh sau.

(xem Hình 4a)

4.1.2.5  Hệ thống lái được nối khớp quay, dẫn động tất cả các bánh xe.

(xem Hình 4b)

CHÚ THÍCH - Sự liên kết của gầu ngược được tháo ra để hình vẽ được sáng sủa hơn.

Hình 1 - Gầu ngược dịch chuyển sang phía bên

Hình 2 - Gầu ngược quay quanh tâm

a) Lái bằng bánh trước, dẫn động bánh sau

b) Lái bằng bánh trước, dẫn động tất cả các bánh xe

b) Lái bằng tất cả các bánh xe, dẫn động tất cả các bánh xe

Hình 3 - Khung cứng vững

d) Lái bằng tất cả các bánh xe, dẫn động bánh sau

Hình 3 - Khung cứng vững (kết thúc)

a) Dẫn động bánh sau

b) Dẫn động tất cả các bánh xe

Hình 4 - Hệ thống lái được nối khớp quay

CHÚ THÍCH - Các bánh trước và bánh sau có thể có cỡ khác nhau

4.2  Kích thước

Xem các Hình 5 và 6. Các kích thước được chỉ thị trên các Hình 5 và 6 phải được xác định với tất cả các bánh lốp tiếp tuyến với nền đất và được bơm hơi tới áp suất qui định.

Về định nghĩa của các kích thước, xem ISO 6746-1 và TCVN 13218 (ISO 7131).

Về định nghĩa của các kích thước có liên quan mật thiết với máy xúc và đắp đất gầu ngược, xem Phụ lục A.

a) Máy xúc và đắp đất gầu ngược

Hình 5 - Các kích thước

b) Gầu ngược quay quanh tâm

c) Gầu ngược dịch chuyển sang phía bên

CHÚ DẪN

2. trục xoay

GRP mặt phẳng tham chiếu của nền đất

Hình 5 - Các kích thước (kết thúc)

Hình 6 - Các kích thước cho đào đất

4.2.1  Các vị trí vận hành của gầu ngược

Các kích thước được chỉ thị trên các Hình 7 và 8 phải được xác định với các bề mặt tựa chếch của các bộ phận ổn định trên nền đất và tất cả các bánh lốp tiếp tuyến với nền đất và được bơm hơi tới áp suất qui định.

Hình 7 - Đường trục của trục xoay gầu ngược (Hình chiếu bằng)

Hình 8 - Góc thăng bằng

4.2.2  Vị trí vận hành của các bộ phận ổn định và càng chìa

4.2.2.1  Chiều rộng toàn bộ (bao)

Các bộ phận ổn định và càng chìa được giới thiệu ở các vị trí vận hành. Xem các Hình 9 và 10.

Hình 9 - Gầu ngược xoay quanh tâm

CHÚ THÍCH - Sự liên kết của gầu ngược được tháo ra để cho bản vẽ được sáng sủa hơn.

Hình 10 - Gầu ngược dịch chuyển sang phía bên

4.2.3  Kích thước ma nơ xe

Xem các Hình 11 a), 11 b) và 12

a) Khung cứng vững và lái bằng bánh trước

Hình 11 - Kích thước đổi quĩ đạo vận hành (manơ)

b) Khung cứng vững và lái bằng tất cả các bánh xe

Hình 11 - Kích thước đổi quĩ đạo vận hành (ma nơ xe) (kết thúc)

Hình 12 - Kích thước đổi quĩ đạo vận hành (ma nơ xe) (khung có khớp nối bản lề)

4.3  Thuật ngữ

Xem các chữ số trên hình vẽ.

4.3.1  Về thuật ngữ có liên quan mật thiết với phần của máy xúc và đắp đất, xem TCVN 13218 (ISO 7131).

4.3.2  Về trang bị gầu ngược, xem các Hình 13, 14 và 15 và ISO 7135.

CHÚ DẪN

CHÚ THÍCH - Mỗi liên kết của gầu ngược được tháo ra để bản vẽ rõ ràng hơn

Hình 13 - Gầu ngược dịch chuyển sang phía bên

CHÚ DẪN

Hình 14 - Gầu ngược quay quanh tâm

a) Các kích thước dịch chuyển

b) Các kích thước dịch chuyển (Hình chiếu bằng)

CHÚ DẪN

Hình 15 - Gầu ngược có cánh tay đòn lệch sang một bên và kéo dài được

5  Thuật ngữ cho thiết bị phụ (dụng cụ)

5.1  Gầu máy xúc và đắp đất

5.2  Gầu ngược

6  Thuật ngữ và đặc tính

6.1  Các thuật ngữ chung

6.1.1  Công suất hữu ích theo ISO (động cơ đốt trong)

Xem ISO 9249

Xem ISO 14396

CHÚ THÍCH - Cũng có thể tham khảo ISO 14396 và một số yêu cầu của quốc gia hoặc vùng lãnh thổ

6.1.2  Tốc độ di chuyển lớn nhất

Xem ISO 6014

6.1.3  Đặc tính phanh

Xem ISO 3450

6.1.4  Khả năng lái

Xem ISO 5010

6.1.5  Bán kính quay vòng

Xem ISO 7457

6.2  Vận hành của máy xúc và đắp đất

6.2.1  Tải trọng vận hành danh nghĩa

Xem ISO 14397-1

6.2.2  Lực dứt gãy

Xem ISO 14397-2

6.2.3  Tải trọng lật

Xem ISO 14397-1

6.2.4  Tải trọng lật ở chiều cao qui định

Xem ISO 14397-1

6.2.5  Thời gian nâng

Xem TCVN 13218 (ISO 7131)

6.2.6  Thời gian hạ thấp

Xem TCVN 13218 (ISO 7131)

6.2.7  Thời gian đổ

Xem TCVN 13218 (ISO 7131)

6.3  Vận hành của gầu ngược

6.3.1  Lực gầu xúc lớn nhất khi sử dụng xylanh gầu

Xem ISO 6015

6.3.2  Lực gầu xúc lớn nhất khi sử dụng xylanh cánh tay đòn

Xem ISO 6015

7  Đặc tính kỹ thuật trong thương mại - Đơn vị SI (ví dụ)

7.1  Động cơ đốt trong

Cần qui định các đặc tính:

Nhà sản xuất và mẫu (model);

Đánh lửa bằng nén (diezen) hoặc đánh lửa bằng tia lửa;

Kiểu chu kỳ (2 hoặc 4 kỳ);

Hút không khí tự nhiên, tăng áp bằng cơ khí hoặc tăng áp tuốc bô;

Số xylanh;

Dung tích làm việc của xylanh;

Đường kính lỗ xylanh;

Hành trình của pittông;

Hệ thống làm mát (làm mát bằng không khí hoặc nước);

Loại nhiên liệu;

Công suất hữu ích với bánh đà; ……………………ở ………………. r/min;

Momen lớn nhất ………………. ở ………………….  r/min (khi thích hợp);

Kiểu bộ khởi động: điện ……………… không khí ………………….. khác………….;

Hệ thống điện: ………………….V.

7.2  Hệ truyền động

Cần định kiểu

Sang số bằng tay với khớp ly hợp có bánh đà;

Sang số bằng tay với bộ biến đổi momen;

Sang số bằng dẫn động với bộ biến đổi momen;

Thủy tĩnh;

Điện;

Số tốc độ (tiến và lùi);

Các tốc độ di chuyển (tiến và lùi).

7.3  Trục dẫn động

Cần qui định kiểu:

Cố định đối với lắc

Bánh răng côn và bánh răng chủ động (trục răng);

Vi sai;

Hai tốc độ;

Thủy tĩnh;

Truyền động cuối (may ơ bánh răng hành tinh hoặc hộp bánh răng);

Dẫn động 2 bánh xe hoặc dẫn động 4 bánh xe (2Wd, 4Wd).

7.4  Hệ thống lái

Cần qui định kiểu, xem ISO 5010.

Hệ thống lái được nối khớp quay

Lái bằng bánh trước;

Lái bằng bánh sau;

Lái bằng tất cả các bánh xe;

Hệ thống lái bằng tay, thủy tĩnh (lái có tinh lực, hệ thống lái được dẫn động hoàn toàn)

Phương pháp lái khẩn cấp.

Đặc tính

Đường kính quay vòng sang trái và phải. ……………………………………….. (xem ISO 7457)

Góc khớp quay: ................................................................................................................

Đường kính khoảng hở của máy: .......................................................................................

Đường kính khoảng hở của lốp: .........................................................................................

7.5  Phanh

Cần qui định kiểu

7.5.1  Phanh vận hành

Kiểu (tang trống, đĩa, ướt hoặc khô);

Kiểu hệ thống dẫn động (hoàn toàn bằng không khí nén, hoàn toàn bằng thủy lực, không khí - thủy lực, cơ khí, v.v...)

7.5.2  Phanh đỗ

Kiểu.

Hệ thống dẫn động

7.5.3  Phanh thứ cấp (phụ)

Kiểu.

Hệ thống dẫn động

7.5.4  Đặc tính phanh

Về qui định, xem ISO 3450.

7.6  Lốp và vành

Xem ISO 4250-1, ISO 4250-2 và ISO 4250-3.

Cỡ kích thước và kiểu

Ta lông

Số lốp bố qui định

Cỡ vành.

7.7  Hệ thống thủy lực

Xylanh (số lượng, kiểu và các kích thước);

- nâng;

- nghiêng;

- gầu.

Các kiểu bơm

Số lượng bơm

Hệ thống điều chỉnh

Lưu lượng của bơm ở áp suất đã cho ở tốc độ danh định của động cơ

Áp suất mở van an toàn chính

7.8  Các dung tích chất lỏng cả hệ thống

Thùng nhiên liệu

Hộp trục khuỷu động cơ

Hệ thống làm mát

Hộp truyền động

Hộp di chuyển

Hệ thống thủy lực

Các trục

Các hộp truyền động cuối.

7.9  Khối lượng

7.9.1  Khối lượng vận hành

7.9.2  Khối lượng chuyên chở

7.10  hệ thống lọc (kiểu)

Động cơ đốt trong

Hệ truyền động

Hệ thống lái và phanh

Hệ thủy lực

7.11  Các đặc tính có thể chịu ảnh hưởng bởi sự lựa chọn gầu (máy được trang bị các lốp không theo tiêu chuẩn)

Các đặc tính sau có thể bị ảnh hưởng:

a) dung tích của gầu (được chất đống danh nghĩa);

b) chiều cao toàn bộ cho vận hành;

c) chiều dài toàn bộ (bao);

d) góc đổ;

e) chiều cao đổ;

f) tầm với, được nâng lên hoàn toàn;

g) chạy lùi (qui định chiều cao);

h) khoảng chạy lùi lớn nhất ở nền đất;

i) vị trí chuyên chở;

j) khoảng chạy lùi lớn nhất ở vị trí chuyên chở;

k) chiều sâu đào;

l) chiều rộng gầu;

m) góc san bằng lớn nhất;

n) khối lượng vận hành (có thể ảnh hưởng thêm nữa bởi sự lựa chọn lốp, tải ba lát của lốp, đối trọng hoặc thiết bị phụ;

o) tải trọng vận hành;

p) tải trọng lật (có thể bị ảnh hưởng thêm nữa bởi sự lựa chọn lốp, tải ba lát trên lốp, đối trọng hoặc thiết bị phụ;

q) tải trọng lật ở chiều cao qui định (có thể bị ảnh hưởng thêm nữa bởi sự lựa chọn lốp, tải ba lát trên lốp, đối trọng hoặc thiết bị phụ;

r) lực đứt gãy (có thể bị ảnh hưởng thêm nữa bởi sự lựa chọn lốp, tải ba lát trẽn lốp, đối trọng hoặc thiết bị phụ;

s) bán kính khoảng hở của máy (có thể bị ảnh hưởng thêm nữa bởi sự lựa chọn lốp).

Phụ lục A

(Qui định)

Máy cơ sở - Các kích thước - Các ký hiệu, thuật ngữ và định nghĩa

Xem các Bảng A1 và A2

Phụ lục A định nghĩa chiều cao, chiều rộng và kích thước góc của máy cơ sở cho các máy xúc và đắp đất gầu ngược. Vì các kích thước của phần máy xúc và đắp đất và phần gầu ngược, xem TCVN 13218 (ISO 7131) và TCVN 13222 (ISO 7135).

Bảng A1

Bảng A2

Thư mục tài liệu tham khảo

[1] ISO 3450, Earth-moving machinery - Wheeled or high-speed rubber-tracked machines - Performance requirements and test procedures for brake systems (Máy làm đất - Máy kéo bánh lốp hoặc bánh xích cao su tốc độ cao - Yêu cầu về đặc tính và qui trình thử cho các hệ thống phanh)

[2] ISO 4250-1, Earth-mover tyres and hms - Part 1: Tyre designation and dimensions (Lốp và vành của máy san ủi đất - Phần 1: Ký hiệu và kích thước của lốp)

[3] ISO 4250-2, Earth-mover tyres and rims - Part 2: Loads and inflation pressures (Lốp và vành của máy san ủi đất - Phần 2: Tải trọng và áp suất bơm hơi)

[4] ISO 4250-3, Earth-mover tyres and rims - Part 3: Rims (Lốp và vành của máy san ủi đất - Phần 3: Vành)

[5] ISO 5010, Earth-moving machinery - Rubber-tyred machines - steering requirements (Máy làm đất - Máy bánh lốp cao su - Yêu cầu về hệ thống lái).

[6] ISO 6014, Earth-moving machinery - Determination of ground speed (Máy làm đất - Xác định tốc độ trên mặt đất).

[7] ISO 6015, Earth-moving machinery - Hydraulic excavators and backhoe loaders - Methods of determining tool forces (Máy làm đất - Máy xúc thủy lực và máy xúc và đắp đất gầu ngược - Phương pháp xác định lực của dụng cụ).

[8] ISO 6016:2008, Earth-moving machinery - Methods of measuring the masses of whole machines, their equipment and components (Máy làm đất - Phương pháp đo các khối lượng của toàn bộ máy, trang bị và bộ phận của máy).

[9] Xem TCVN 13222 (ISO 7135) Máy làm đất - Máy xúc thủy lực - Thuật ngữ và đặc tính kỹ thuật trong thương mại

[10] 7451, Earth-moving machinery - Vlumetric ratings for hoe-type and grab-type buckets of hydraulic excavators and backhoe loaders (Máy làm đất - Các thông số thể tích của các gầu kiểu gầu xúc và kiểu gầu ngoạm của các máy xúc thủy lực và máy xúc và đắp đất gầu ngược).

[11] ISO 7457, Earth-moving machinery - Determination of turning dimensions of wheeled machines (Máy làm đất - Xác định các kích thước quay vòng của các máy bánh lốp).

[12] ISO 7546, Earth-moving machinery - Loader and front loading excavator buckets - Volumetric ratings (Máy làm đất - Gầu máy xúc và đắp đất và máy xúc chất tải phía trước - Thông số thể tích).

[13] ISO 9249:2007, Earth-moving machinery - Engine test code - Net power (Máy làm đất - Qui tắc thử động cơ - Công suất có ích)

[14] ISO 14397-1, Earth-moving machinery - Loaders and backhoe loaders - Part 1: Calculation of rated operating capacity and test method for verifying calculated tipping load (Máy làm đất - Máy xúc và đắp đất và máy xúc và đắp đất gầu ngược - Phần 1: Tính toán công suất vận hành danh nghĩa và phương pháp thử kiểm tra tải trọng lật đã tính toán).

[15] ISO 14397-2, Earth-moving machinery - Loaders and backhoe loaders - Part 2: Test method for measuring breakout forces and lift capacity to maximum lift height (Máy làm đất - Máy xúc và đắp đất và máy xúc và đắp đất gầu ngược - Phần 2: Phương pháp thử để đo các lực đứt gãy và công suất nâng tới chiều cao nâng lớn nhất).

[16] ISO 20474-4, Earth-moving machinery - Safety - Part 4: Requirements for backhoe loaders (Máy làm đất- An toàn - Phần 4 - Yêu cầu đối với các máy xúc và đắp đất gầu ngược).