Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12236:2018 (CIE S 017:2011) về Từ vựng chiếu sáng quốc tế

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 12236:2018

CIE S 017:2011

TỪ VỰNG CHIẾU SÁNG QUỐC TẾ

International lighting vocabulary

Lời nói đầu

TCVN 12236:2018 hoàn toàn tương đương với CIE S 017:2011;

TCVN 12236:2018 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC/E11 Chiếu sáng biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

TỪ VỰNG CHIẾU SÁNG QUỐC TẾ

International lighting vocabulary

1  Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này định nghĩa các thuật ngữ liên quan đến tất cả các vấn đề về ánh sáng và chiếu sáng, màu sắc và sự nhìn, quang sinh học và công nghệ hình ảnh.

2  Thuật ngữ và định nghĩa

A

17-1

Hiện tượng Abney

Sự thay đổi màu được tạo ra bằng cách giảm độ tinh khiết của kích thích màu sắc trong khi vẫn giữ bước sóng trội và độ chói không đổi

17-2

Định luật Abney

Định luật thực nghiệm nói rằng nếu 2 kích thích màu, A và B, được cảm nhận là có độ sáng bằng nhau và 2 kích thích màu khác, C và D, được nhận thấy có độ sáng bằng nhau, khi đó phối trộn cộng thêm của A với C và B với D cũng sẽ được cảm nhận là có độ sáng bằng nhau

CHÚ THÍCH: Hiệu lực của định luật Abney phụ thuộc rất nhiều vào các điều kiện quan sát

17-3

Sụt áp âm cực bất thường

Sụt áp âm cực phụ thuộc vào dòng phóng điện, được phân bố trên toàn bộ bề mặt hoạt động của cực âm

17-4

Đầu đo nhiệt tuyệt đối

Đầu đo nhiệt bức xạ quang học có thể trực tiếp so sánh thông lượng bức xạ với công suất điện Thuật ngữ tương đương: "đầu đo nhiệt tự hiệu chuẩn"

17-5

Hệ số hấp thụ [α]

Tỷ lệ giữa thông lượng bức xạ hấp thụ hoặc quang thông và thông lượng tới trong những điều kiện quy định

Đơn vị: 1

17-6

Sự hấp thụ

Quá trình năng lượng bức xạ được chuyển thành một dạng năng lượng khác bởi sự tương tác với vật chất

17-7

Chiếu sáng nhấn

Chiếu sáng định hướng để nhấn mạnh một vật cụ thể hoặc để thu hút sự chú ý đến một điểm trong trường nhìn

17-8

Vùng tiếp cận (của đường hầm)

Một phần của con đường ngay phía ngoài (trước mặt) cửa vào đường hầm, với khoảng cách từ đó một người lái xe đang đến gần có thể nhìn vào đường hầm

CHÚ THÍCH: Vùng tiếp cận bắt đầu tại khoảng cách dừng phía trước cửa hầm và kết thúc tại cửa hầm.

17-9

Độ chói vùng tiếp cận

Giá trị trung bình của độ chói trong một trường nhìn hình nón, bao một góc 20° tại mắt của người lái xe đang đến gần và tập trung vào một điểm ở độ cao một phần tư của chiều cao của cửa hầm

17-10

Sự điều tiết

Sự điều chỉnh số diop của thủy tinh thể để hình ảnh của vật thể, tại khoảng cách nhất định, hội tụ lên võng mạc

17-11

Màu vô sắc

1. Về nhận thức: màu cảm nhận không có sắc

CHÚ THÍCH: Các tên màu trắng, xám và đen thường được sử dụng để chỉ vật thể hoặc truyền qua đối tượng, không màu và trung tính.

2. Ý nghĩa tâm-vật lý: xem "kích thích vô sắc" (17-12)

17-12

Kích thích vô sắc

Kích thích, trong các điều kiện thích nghi phổ biến, gây ra màu cảm nhận vô sắc

CHÚ THÍCH: Trong phép đo màu sắc vật thể, kích thích màu được tạo ra bởi bộ khuếch tán phản xạ hoặc truyền qua thường được coi là một kích thích vô sắc đối với tất cả các nguồn sáng, ngoại trừ những nguồn sáng màu.

17-13

Quang hóa

1. Áp dụng cho bức xạ: có khả năng tạo ra một hiệu ứng quang hóa; thể hiện tính quang hóa

2. Áp dụng cho các khái niệm hoặc thiết bị khác: đề cập đến tính quang hóa

CHÚ THÍCH 1: Một hiệu ứng quang hóa tự nhiên là một sự thay đổi hóa học gây ra bởi bức xạ tự nhiên. Ví dụ như: sự hình thành ô-dôn trong khí quyển, sự quang hợp, sự nhìn trong ánh sáng ban ngày.

CHÚ THÍCH 2: Một hiệu ứng quang hóa nhân tạo là một sự thay đổi quang hóa gây ra bởi bức xạ quang học hình thành nhân tạo dưới điều kiện có kiểm soát. Ví dụ: điều khiển sự tăng trưởng của thực vật bằng ánh sáng lập trình theo thời gian, chiếu sáng gia cầm để tăng sản lượng trứng, xử lý trị liệu bằng đèn chuyên dụng.

CHÚ THÍCH 3: Hiệu ứng quang hóa trực tiếp là hiệu ứng xảy ra tại địa điểm hấp thụ năng lượng bức xạ gây ra hiệu ứng. Một ví dụ về điều này là chuyển đổi dehydrocholesterol-7 thành tiền vitamin D3. Hiệu ứng quang hóa gián tiếp xảy ra cách xa nơi hấp thụ năng lượng bức xạ gây ra hiệu ứng. Sư khác biệt giữa một hiệu ứng quang hóa trực tiếp và gián tiếp chủ yếu áp dụng đối với sự thay đổi quang sinh học. Sự kích thích quang học các tuyến nội tiết là một ví dụ về hiệu ứng quang hóa gián tiếp, như sự chuyển đổi của tiền vitamin D3 thành vitamin D bằng phản ứng nhiệt không quang hóa

7-14

Liều quang hóa [H_act]

Lượng có được bằng cách đánh giá có trọng số phổ bức xạ phơi nhiễm (liều) theo phổ tác động quang hóa

H_act=∫∫E_l(t)s_act(l)dldt

trong đó E_l (t) là bức xạ phổ đo bằng W·m^-2·nm^-1 và s_act(l) là phổ tác động quang hóa được chuẩn hóa bằng 1 ở giá trị lớn nhất

Đơn vị: J·m^-2

CHÚ THÍCH: Định nghĩa này hàm ý rằng phổ tác động được áp dụng cho hiệu ứng quang hóa cần xem xét, và giá trị tối đa của nó là 1. Khi đưa ra một số lượng định lượng, cần thiết phải xác định liều lượng có ý nghĩa theo phổ tác động quang hóa nào, bởi vì đơn vị là như nhau

17-15

Hiệu ứng quang hóa gián tiếp

Hiệu ứng quang hóa xảy ra cách xa vị trí hấp thụ năng lượng bức xạ gây ra hiệu ứng này

CHÚ THÍCH: Việc phân biệt giữa hiệu ứng quang hóa trực tiếp và gián tiếp chủ yếu áp dụng cho các thay đổi về sinh học. Sự kích thích quang của các tuyến nội tiết là một ví dụ về hiệu ứng quang hóa gián tiếp

17-16

Tính quang hóa

Thuộc tính của bức xạ quang học cho phép nó gây ra những thay đổi quang hóa trên các vật chất sinh học hoặc phi sinh học nhất định

CHÚ THÍCH: Thuật ngữ này không còn được sử dụng rộng rãi nữa.

17-17

Phổ tác động

Hàm hiệu quả quang phổ tương đối của bức xạ quang đối với một hiệu ứng quang hóa quy định, trong một hệ thống được quy định; còn được gọi là: hiệu suất phổ quang hóa của bức xạ đơn sắc có cùng cường độ để tạo ra hiện tượng đó trong hệ thống này là một hàm của bước sóng

Thuật ngữ tương đương: "hàm trọng số phổ"

CHÚ THÍCH 1: Phổ tác động chuẩn hóa là sự phụ thuộc của bước sóng vào nghịch đảo của liều bức xạ đơn sắc cần thiết để tạo ra một phản ứng (sinh học) nhất định; phổ tác động thường được chuẩn hóa bằng 1 tại bước sóng “tác động tối đa”, nghĩa là, liều nhỏ nhất đủ để tạo ra hiệu ứng cần thiết.

CHÚ THÍCH 2: Cũng được gọi là: phổ quang hóa

17-18

Sự thích nghi

Quá trình mà nhờ đó trạng thái của hệ thống thị giác bị thay đổi do trước đó và hiện tại chịu các kích thích có thể có các giá trị khác nhau về độ chói, phân bố phổ và góc bao.

CHÚ THÍCH: Sự thích nghi với tần số không gian cụ thể, định hướng, kích thước, v.v. được nhận biết khi đưa vào định nghĩa này.

17-19

Sự thích nghi không đầy đủ

Hiện tượng trong đó màu trắng được chấp nhận (tính toán) trong một môi trường quan sát nhất định không thực sự trắng đối với người quan sát

CHÚ THÍCH: Các trường hợp thường gặp bao gồm hình ảnh màu trên báo in hoặc màn hình hiển thị “quá vàng hoặc quá xanh".

17-20

Trạng thái thích nghi

Trạng thái của hệ thống thị giác sau khi một quá trình thích nghi đã được hoàn thành

CHÚ THÍCH: Các thuật ngữ “thích nghi sáng" và 'thích nghi tối” cũng được sử dụng, thuật ngữ thích nghi sáng sử dụng khi độ chói kích thích tối thiểu tà 10 cd•m^-2 và thuật ngữ thích nghi tối khi độ chói nhỏ hơn một vài phần trăm cd•m^-2.

17-21

Màu trắng thích nghi

Xem "màu trắng, được thích nghi” (17-1427)

17-22

Sự chuyển dịch đo màu thích nghi

Điều chỉnh toán học về sắc độ và hệ số độ chói của kích thích màu vật thể để hiệu chỉnh sự thay đổi về thích nghi màu sắc

17-23

Sự chuyển dịch màu thích nghi

Sự thay đổi màu sắc cảm nhận của một vật thể gây ra chỉ bởi sự thay đổi của sự thích nghi màu

17-24

Phối trộn cộng thêm của các kích thích màu

Kích thích trên võng mạc kết hợp tác động của các kích thích màu khác nhau sao cho chúng không thể cảm nhận được riêng lẻ

17-25

Định luật cộng thêm của von Krefeld

Các liều hiệu quả có thể được thêm vào liều hiệu quả tổng, ngay cả khi đáp tuyến liều khác nhau đối với các dải bước sóng khác nhau

CHÚ THÍCH: Điều này nghĩa là đồng thời không xảy ra hiệu ứng dẫn, tức là xúc tác hoặc cản trở, phản kháng.

17-26

Đèn có thể điều chỉnh

Đèn điện mà bộ phận chính có thể xoay hoặc di chuyển được bằng các cơ cấu thích hợp

CHÚ THÍCH: Đèn có thể điều chỉnh có thể cố định hoặc di động.

17-27

Màu trắng được chấp nhận

Xem “màu trắng, được chấp nhận” (17-1428)

17-28

Đèn hiệu sân bay

Đèn hiệu hàng không được sử dụng để chỉ vị trí của sân bay từ trên không

17-29

Đèn mặt đất hàng không

Đèn bất kỳ được cung cấp đặc biệt để hỗ trợ điều hướng không lưu, nhưng không phải đèn hiển thị trên máy bay

17-30

Sự lưu quang

Sự phát quang tiếp diễn suy yếu dần sau khi đã ngừng kích thích vật liệu phát quang, thời lượng có thể từ khoảng 100 ms đến vài phút

17-31

Cốt liệu (của mặt đường)

Toàn bộ vật liệu trơ được kết hợp trong hỗn hợp xây dựng mặt đường

CHÚ THÍCH 1: Có thể phân biệt các điều sau: đá vụn (đá): một phần của cốt liệu được giữ lại bằng rây thử nghiệm kích thước 2 mm,

cát: đó là một phần của cốt liệu đi qua một rây 2 mm nhưng giữ lại bởi sàng có kích thước 0,075 mm;

chất độn: phần của cốt liệu đi qua sàng 0,075 mm.

Những cốt liệu này thường thu được bằng cách nghiền đá hoặc từ phong hóa tự nhiên của đá (sỏi hoặc cát từ hố, nạo vét và cồn cát); chất thải công nghiệp cũng thỉnh thoảng được sử dụng (xỉ lò cao, tro bay).

CHÚ THÍCH 2: Một số quốc gia sử dụng các kích thước lưới giới hạn khác để phân biệt giữa cát và đá (ví dụ 5 mm) và giữa cát và chất độn (ví dụ 0,063 mm hoặc 0,080 mm).

17-32

Bóng đèn không khí nén

Đèn điện được cấp năng lượng bởi một máy phát điện xoay chiều được truyền động bằng không khí nén.

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: "đèn điện không khí nén" (17-244)

17-33

Đường đa năng

Đường có thể sử dụng bởi tất cả các loại hình giao thông (kể cả người đi bộ và người đi xe đạp).

CHÚ THÍCH: Được sử dụng để phân biệt các đường khác với đường cao tốc.

17-34

Định luật Allard

Định luật liên quan giữa độ rọi E, được tạo ra trên một bề mặt bởi một nguồn sáng với cường độ sáng, I, theo hướng đến bề mặt, khoảng cách d giữa bề mặt và nguồn sáng, và độ truyền qua của khí quyển T, giả định là đồng nhất; bề mặt vuông góc với hướng tới nguồn và ở khoảng cách đủ xa để nguồn sáng được coi là nguồn điểm

trong đó d_o là độ dài được xác định trong định nghĩa của T

CHÚ THÍCH 1: Công thức trên đôi khi được viết:

trong đó số mũ δ, trong T^δ là giá trị số của khoảng cách d, được đo bằng đơn vị là d₀.

CHÚ THÍCH 2: Xét đến mối quan hệ giữa T và dải quang học khí tượng,, v, được đưa ra trong "dải quang học khí tượng", định luật này cũng có thể được viết là:

17-35

Ánh sáng thay đổi xen kẽ

Ánh sáng tín hiệu hiển thị các màu khác nhau theo trình tự lặp lại đều đặn

17-37

Mức độ rọi xung quanh (của màn hình)

Mức độ rọi do chiếu sáng trong môi trường quan sát, ngoại trừ ánh sáng từ màn hình, được đo trong mặt phẳng của màn hình

17-38

Điểm trắng xung quanh (của màn hình)

Các tọa độ màu biểu trưng cho ánh sáng trong môi trường quan sát, ngoại trừ ánh sáng từ màn hình, được đo trong mặt phẳng của màn hình

17-39

Biên độ thăng giáng quang thông (của một nguồn sáng dùng điện xoay chiều)

biên độ tương đối của thăng giáng có chu kỳ của quang thông được đo bằng tỷ lệ sự khác biệt giữa quang thông tức thời tối đa và tối thiểu, F_max và F_min tương ứng, với tổng của hai giá trị này:

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH 1: Tỷ lệ này thường được biểu thị bằng % và sau đó được biết đến theo biểu thức "Phần trăm nhấp nháy", tuy nhiên, không được chấp nhận.

CHÚ THÍCH 2: Một phương pháp khác đôi khi được ngành chiếu sáng sử dụng để mô tả đặc tính thăng giáng quang thông là "chỉ số nhấp nháy", được xác định bởi tỷ lệ của 2 diện tích suy ra từ biểu đồ thể hiện sự biến thiên của quang thông tức thời trên một khoảng thời gian; diện tích của biểu đồ phía trên giá trị trung bình được chia cho tổng diện tích bên trong đường cong (tổng diện tích này là tích của giá trị trung bình và khoảng thời gian đã cho).

17-40

Góc tới [ɛ]

Góc giữa tia sáng với pháp tuyến của mặt phẳng chiếu tới.

Đơn vị: rad, °

17-41

Góc quan sát [α]

Góc giữa hướng nhìn và pháp tuyến của bề mặt nhìn thấy.

Đơn vị: rad, °

17-42

Góc bao [α]

Góc nhìn bao bởi nguồn sáng có đỉnh tại mắt người quan sát hoặc tại điểm đo.

Đơn vị: rad, °

CHÚ THÍCH 1 Các góc bao được biểu thị bằng góc toàn phần, chứ không phải góc nửa.

CHÚ THÍCH 2: Phần bao góc α, thường sẽ được thay đổi bằng cách kết hợp các thấu kính và gương như máy chiếu, trong trường hợp này gốc bao của nguồn sáng biểu kiến sẽ khác với góc bao của nguồn vật lý.

CHÚ THÍCH 3: Góc bao của một nguồn thuôn dài được xác định bằng trung bình số học của kích thước gốc tối đa và tối thiểu của nguồn.

CHÚ THÍCH 4: Trong các ứng dụng về an toàn (IEC 62471 / CIE S 009:2006 An toàn quang sinh học của đèn và hệ thống đèn) thuật ngữ được sử dụng là: gốc được bao bởi một nguồn sáng biểu kiến được nhìn từ một điểm trong không gian.

17-43

Tình trạng ba màu dị thường

Xem CHÚ THÍCH 1 về “sự nhìn màu khiếm khuyết” (17-287).

17-44

Đèn chống va chạm

Đèn tín hiệu trên máy bay để chỉ báo sự hiện diện của máy bay

17-45

Sự phát quang phản Stokes

Quang huỳnh quang có bức xạ nằm trong vùng phổ có bước sóng ngắn hơn bức xạ kích thích

CHÚ THÍCH: Điều này xảy ra, ví dụ, khi năng lượng của các photon phát ra do sự hấp thụ của 2 photon kích thích.

17-46

Khẩu độ

Lỗ mở xác định diện tích đo phát xạ quang trung bình

Thuật ngữ tương đương: “chặn khẩu độ" (17-49)

CHÚ THÍCH: Đối với các phép đo bức xạ phổ, lỗ mở này thường là cửa vào của một quả cầu nhỏ đặt trước lối vào máy đo bức xạ / quang phổ kế.

17-47

Màu khẩu độ

Màu sắc cảm nhận được mà ở đó không xác định được chính xác chiều sâu trong không gian như khi cảm nhận một lỗ hổng trên màn chắn

17-48

Chế độ nhìn qua khẩu độ (biểu thị màu sắc)

Màu sắc nhìn qua khẩu độ ngăn nó liên kết với một vật hoặc nguồn sáng cụ thể

17-49

Chặn khẩu độ

Xem “khẩu độ” (17-46)

17-51

Biểu kiến

1. Khía cạnh cảm nhận thức thị giác mà mọi thứ được nhận biết

2. Trong các nghiên cứu tâm-vật lý học, nhận thức thị giác trong đó các khía cạnh quang phổ và hình học của một kích thích thị giác được tích hợp với môi trường chiếu sáng và trường nhìn

17-52

Mô hình biểu kiến kích thích đơn

Mô hình toán học sử dụng thông tin về điều kiện nhìn để ước lượng biểu kiến chủ quan của một mảng màu từ các phép đo màu của mảng đó và xung quanh nó

CHÚ THÍCH Thông tin về điều kiện nhìn bao gồm điểm trắng được chấp nhận.

17-53

Hệ thống chiếu sáng tiếp đất

Hệ thống đèn mặt đất trong hàng không được bố trí ở phía trước điểm đầu đường băng của sân bay và được thiết kế để hướng dẫn cho máy bay tiếp đất trên đường băng

17-54

Phóng điện hồ quang

Phóng điện đặc trưng bởi sụt áp âm cực nhỏ so với khi phóng điện phát sáng

Thuật ngữ tương đương: “hồ quang điện” (17-364).

CHÚ THÍCH: Sự phát xạ của cực âm do nhiều nguyên nhân khác nhau (phát xạ nhiệt, phát xạ trường, v.v.) tác động đồng thời hoặc riêng biệt, phát xạ thứ cấp chỉ có vai trò nhỏ.

17-56

Ống hồ quang

Vỏ bọc để giới hạn hồ quang của bóng đèn

17-57

Đầu đo dạng mảng

Bố trí vật lý của các thành phần đầu đo có thể cảm nhận đầu ra, ví dụ, của một máy đo đa sắc.

CHÚ THÍCH: Trong một số trường hợp, các thành phần quang học có thể tạo thành một phần của mảng, ví dụ như trong một tấm mặt sợi quang kết hợp với đầu đo mảng.

17-58

Thời gian nắng thiên văn

Tổng các khoảng thời gian trong một chu kỳ nhất định trong đó mặt trời ở phía trên chân trời bằng phẳng, không bị che khuất

17-59

Đèn điện không đối xứng

Đèn có phân bố cường độ sáng không đối xứng

17-60

Khả năng truyền qua khí quyển [T]

Độ truyền sáng đều đặn của bầu khí quyển trên một đoạn đường có chiều dài xác định d₀

CHÚ THÍCH: Trong tiếng Đức, các từ “Transmissionsfaktor” và “Sichtwert” đề cập đến độ dài tương ứng của một cây số và một hải lý.

17-61

Độ truyền qua khí quyển [P]

Độ truyền qua khi bức xạ mặt trời chiếu vuông góc với bầu khí quyển của Trái Đất.

17-63

Độ rọi trung bình (trên bề mặt) [E_av, ]

Độ rọi trung bình trên bề mặt xác định Đơn vị: Ix = Im·m^-2

CHÚ THÍCH 1 Trong thực tế, giá trị này có thể xấp xỉ bằng mức trung bình của độ rọi ở một số điểm đại diện trên bề mặt số lượng và vị trí của các điểm cần được quy định trong hướng dẫn ứng dụng liên quan.

CHÚ THÍCH 2: Thông số kỹ thuật phải bao gồm chỉ dẫn rõ ràng về loại độ rọi tại một điểm trên bề mặt, tức là độ rọi ngang, độ rọi đứng, độ rọi cầu, độ rọi trụ hoặc bán trụ.

17-64

Tuổi thọ trung bình

Trung bình của tuổi thọ từng bóng đèn chịu thử nghiệm tuổi thọ, các bóng đèn hoạt động trong các điều kiện cụ thể và kết thúc tuổi thọ được đánh giá theo các tiêu chí cụ thể.

17-65

Độ chói trung bình (của một bề mặt) [L_av, ]

Độ chói lấy trung bình trên bề mặt xác định.

Đơn vị: cd·m^-2

CHÚ THÍCH Trong thực tế, giá trị này có thể xấp xỉ bằng trung bình của độ chói ở một số điểm đại diện trên bề mặt. Số lượng và vị trí của các điểm cần được quy định trong hướng dẫn ứng dụng có liên quan.

B

17-66

Tấm chắn hậu

Xem “tấm ốp sau” (17-69)

17-67

Nền (của một biển báo)

Một phần của biển báo ngay phía sau một ký hiệu hoặc một từ, hoặc trên đó ký hiệu hoặc từ chồng lên

17-68

Nền kích thích đơn

Khu vực xung quanh kích thích bao góc khoảng 10°

17-69

Tấm ốp sau (của thiết bị điều khiển giao thông)

Phần bao quanh hoặc mở rộng cho thiết bị điều khiển giao thông được sử dụng vì những lý do được liệt kê dưới đây:

- để tăng sự nhìn rõ của một dấu hiệu bằng cách tăng kích thước của nó và cách ly dấu hiệu với nền xung quanh

- để cải thiện sự nhìn rõ của một dấu hiệu bởi màu sắc của tấm ép phía sau;

- để giảm hiệu ứng chói lóa khi mặt trời ở góc thấp vá phía sau biển báo

Thuật ngữ tương đương: “tấm chắn hậu”

17-70

Đèn lùi

Đèn tín hiệu trên xe để chiếu sáng phía sau xe và cho biết xe dự định lùi hoặc thực tế đang lùi

17-71

Bóng đèn diệt khuẩn

Bóng đèn hơi thủy ngân áp suất thấp với vỏ bóng truyền bức xạ diệt khuẩn UV-C

Thuật ngữ tương đương: "bóng đèn sát trùng”

17-73

Balát

Thiết bị được lắp đặt giữa nguồn điện và một hoặc nhiều bóng đèn phóng điện bằng thiết bị điện cảm, điện dung, hoặc kết hợp điện cảm và điện dung, chủ yếu để giới hạn dòng điện qua (các) bóng đèn tới giá trị yêu cầu

CHÚ THÍCH: Cũng có thể bao gồm thiết bị biến áp cung cấp điện áp khởi động và dòng diện nung nóng trước.

17-74

Hệ số lumen của ba lát

Tỷ số giữa quang thông phát ra bởi một bóng đèn chuẩn khi hoạt động với một ba lát thương mại và quang thông phát ra bởi cùng bóng đèn đó khi hoạt động với một ba lát chuẩn

Đơn vị: 1

Ký hiệu: “BLF”

17-75

Barrette (đèn mặt đất sân bay)

Dãy đèn mặt đất hàng không bố trí gần nhau được thiết kế để nhìn thấy từ xa như một thanh sáng ngắn vuông góc với trục giữa của đường băng

17-76

Đầu đèn (US)

Một phần của bóng đèn cung cấp kết nối với nguồn điện bởi đui đèn hoặc đấu nối và, trong hầu hết các trường hợp, cũng để giữ bóng đèn trong đui

CHÚ THÍCH Xem CHÚ THÍCH về thuật ngữ “cap” không sử dụng ở Mỹ".

17-78

Định luật cơ bản về đo bức xạ và trắc quang

Xem CHÚ THÍCH 7 về "bức xạ" (17-1012)

17-79

Bức xạ photon cơ bản

Xem CHÚ THÍCH 6 về "bức xạ" (17-1012)

17-80

Bức xạ cơ bản

Xem CHÚ THÍCH 6 về "bức xạ" (17-1012)

17-81

Đầu đèn chân cắm

Đầu đèn với chân cắm trên vỏ để cắm vào các khe cắm trong đui đèn

Thuật ngữ tương đương được sử dụng bên ngoài Mỹ: “bayonet cap”

CHÚ THÍCH: Ký hiệu quốc tế là B.

17-82

Đầu đèn chân cắm

Đầu đèn với chân cắm trên vỏ để cắm vào các khe cắm trong đui đèn

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: “bayonet base"

CHÚ THÍCH: Ký hiệu quốc tế là B.

17-83

Chân cắm

Miếng kim loại nhỏ nhô ra từ vỏ đầu đèn, đặc biệt là đầu đèn chân cắm, và cắm vào một khe trong đui đèn để cố định đầu đèn

17-85

Độ mờ chùm tia

Xem “phân kỳ nửa đỉnh” hoặc “độ mở nửa đỉnh (Mỹ)”

17-86

Hiện tượng Bezold-Brücke

Sự thay đổi màu được tạo ra bằng cách thay đổi độ chói (trong phạm vi nhìn ban ngày) của kích thích màu trong khi vẫn giữ sắc độ của nó không đổi

CHÚ THÍCH 1: Với một số kích thích đơn sắc nhất định, màu vẫn không đổi trên một dải rộng của độ chói (đối với điều kiện thích nghi nhất định). Các bước sóng của những kích thích này đôi khi được gọi là "bước sóng bất biến".

CHÚ THÍCH 2: Với cường độ tổng lên, các màu có bước sóng dưới 500 nm chuyển dịch nhiều hơn về phía màu lam và trên 500 nm chuyển dịch nhiều hơn về màu vàng (màu đỏ trở nên vàng hơn khi độ sáng tăng).

17-87

Hàm phân bố phản xạ hai chiều (tại một phần tử bề mặt của môi trường, theo một hướng nhất định, đối với một hướng chiếu xạ nhất định) [p(θ_i, θ_r, l)]

Hàm mô tả sự thay đổi theo góc chiếu xạ, θ_i và góc nhìn, θ_r, của tỷ số giữa bức xạ từ phần tử bề mặt theo hướng nhìn nhất định tại bước sóng l, dLr(θ_i, θ_r, l), và bức xạ đi tới môi trường từ hướng chiếu xạ ở bước sóng đã cho, dE_i(θ_i, l):

Đơn vị: sr^-1

Xem thêm “hệ số bức xạ” (17-1013)

Tên viết tắt: “BRDF”

17-88

Màu nhị nguyên

Màu có thể được mô tả là một sự kết hợp của 2 màu đơn nhất

CHÚ THÍCH Ví dụ: màu da cam là kết hợp của màu vàng-đỏ hoặc đỏ-vàng; violet là kết hợp của màu đỏ-xanh dương, v.v.

17-89

Nhịp sinh học

Thay đổi theo chu kỳ đặc trưng trong một sinh vật hoặc quá trình liên quan đến sự sống, ví dụ: nhịp ngày đêm có chu kỳ xấp xỉ 24 h

CHÚ THÍCH: Nhịp sinh học có thể bị ảnh hưởng bởi bức xạ quang học.

17-90

Sự phát quang sinh học

Sự phát quang hóa học xảy ra trong các sinh vật sống

17-91

Hệ số bức xạ huỳnh quang hai phổ [β_L,l(µ)]

Tỷ số giữa độ phát xạ trên mỗi đơn vị băng thông phát xạ dl, tại bước sóng l, do sự phát quang từ mẫu vật khi được chiếu xạ ở bước sóng µ, với độ phát xạ của vật khuếch tán phản xạ hoàn toàn được chiếu xạ và quan sát giống nhau

Đơn vị: nm^-1

CHÚ THÍCH 1: Các đại lượng bức xạ với chỉ số l trong tên ký hiệu của chúng thể hiện là đại lượng bức xạ lấy vi phân theo phổ.

CHÚ THÍCH 2: Khi lấy tích phân hoặc làm phép cộng trên suốt dải phổ băng thông của thiết bị, đại lượng này trở thành hệ số phát xa huỳnh quang hai phổ tính trọng số theo băng thông, β_L,l (µ)Δl.

CHÚ THÍCH 3: Biểu bảng của hệ số phát xạ huỳnh quang hai phổ hoàn chỉnh và dữ liệu hệ số phát xạ phản xạ được biểu diễn theo ma trận Donaldson của hệ số phát xạ hai phổ D(µ,l). Các bước sóng kích thích µ, đưa vào bảng theo cột dọc, các bước sóng phát xạ l, theo hàng ngang, hệ số phát xạ phản xạ β_R(l), nằm trên đường chéo nơi các bước sóng kích thích và bước sóng phát xạ (phát hiện) bằng nhau, và ma trận dữ liệu hệ số phát xạ huỳnh quang hai phổ tính trọng số theo băng thông β_L,l(µ)Δl, nằm ngoài đường chéo.

17-92

Bóng đèn ánh sáng đen

Bóng đèn được thiết kế để phát bức xạ UV-A và rất ít bức xạ khả kiến

Thuật ngữ tương đương: “bóng đèn thủy tinh Wood” (17-1438)

CHÚ THÍCH Bóng đèn loại này thường là phóng điện thủy ngân hoặc huỳnh quang.

17-93

Vật đen

Xem “vật phát xạ Planckian”

17-94

Bóng đèn hỗn hợp

Bóng đèn trong đó một số thành phần của đèn hơi thủy ngân mắc nối tiếp với dây tóc đèn sợi đốt trong cùng một bóng

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: "bóng đèn thủy ngân có ba lát lắp liền"

CHÚ THÍCH: Vỏ bóng đèn có thể khuếch tán hoặc phủ phốt pho.

17-95

BLF (abbreviation)

Xem "hệ số lumen của ba lát" (17-74)

17-96

BLH (abbreviation)

Xem “nguy hiểm ánh sáng xanh” (17-97)

17-97

Nguy hiểm ánh sáng xanh

Khả năng tổn thương võng mạc gây ra bởi quang hóa do tiếp xúc với bức xạ quang ở bước sóng chủ yếu giữa 400 nm và 500 nm

CHÚ THÍCH 1: Cơ chế gây hại này vượt trội cơ chế phá hủy nhiệt với thời gian tiếp xúc vượt quá 10 s.

CHÚ THÍCH 2: Phổ tác động mở rộng tới UV-A đối với những người có thủy tinh thể không hấp thụ tia UV-A bình thường.

Tên viết tắt: “BLH”

17-98

Độ chiếu xạ nguy hiểm ánh sáng xanh [E_b]

Độ chiếu xạ hiệu quả với độ chiếu xạ phổ E_l, được đánh giá theo hàm trọng số phổ nguy hiểm ánh sáng xanh b(l), trong dải bước sóng l₁ đến l₂

Đơn vị: W·m^-2

CHÚ Thích 1: Đại lượng này thường được quan tâm đối với các nguồn sáng nhỏ góc bao nhỏ hơn 0,011 rad.

CHÚ THÍCH 2: Trong khuyến cáo của ICNIRP quy định: l₁ = 300 nm, l₂ = 700 nm.

CHÚ THÍCH 3: Định nghĩa này hàm ý rằng phổ tác động được chấp nhận đối với hiệu ứng quang hóa cần xem xét, và giá trị tối đa của nó là 1. Khi đưa ra một số lượng định lượng, cần thiết phải xác định độ chiếu xạ có nghĩa theo phổ tác động quang hóa nào, bởi vì các đơn vị là như nhau.

7-99

Độ phát xạ nguy hiểm ánh sáng xanh [L_b]

Độ phát xạ quang sinh học hiệu quả với độ phát xạ phổ L_l, được đánh giá theo hàm trọng số phổ nguy hiểm ánh sáng xanh b(l), trong dải bước sóng l₁ đến l₂

Đơn vị: W·m^-2.sr^-1

CHÚ THÍCH 1: Trong khuyến cáo của ICNIRP quy định: l₁ = 300 nm, l₂ = 700 nm.

CHÚ THÍCH 2: Định nghĩa này hàm ý rằng phổ tác động được chấp nhận đối với hiệu ứng quang hóa cần xem xét, và giá trị tối đa của nó là 1. Khi đưa ra một số lượng định lượng, cần thiết phải xác định độ phát xạ có nghĩa theo phổ tác động quang hóa nào, bởi vì các đơn vị là như nhau.

17-100

Liều bức xạ ánh sáng xanh nguy hiểm [L_b,t]

Xem “bức xạ ánh sáng xanh nguy hiểm tích hợp (theo thời gian)” (17-103)

17-101

Phơi nhiễm ánh sáng xanh nguy hiểm [H_b]

Phơi nhiễm bức xạ hiệu quả với phơi nhiễm bức xạ H_l, được đánh giá theo hàm trọng số phố nguy hiểm ánh sáng xanh b(l), trong dài bước sóng l₁ đến l₂

Đơn vị: J·m^-2

CHÚ THÍCH 1: Trong khuyến cáo của ICNIRP quy định: l₁ = 300 nm, l₂ = 700 nm.

CHÚ THÍCH 2: Định nghĩa này hàm ý rằng phổ tác động được chấp nhận đối với hiệu ứng quang hóa cần xem xét, và giá trị tối đa của nó là 1. Khi đưa ra một số lượng định lượng, cần thiết phải xác định phơi nhiễm bức xạ có nghĩa theo phổ tác động quang hóa nào, bởi vì các đơn vị là như nhau.

17-102

Hàm trọng số theo phổ nguy hiểm ánh sáng xanh [b(l)]

Hàm biểu diễn độ nhạy quang phổ tương đối của mắt người đối với các mối nguy hiểm ánh sáng xanh; dựa trên hiệu ứng quang phổ tương đối của bức xạ quang gây tổn thương về quang hóa cho võng mạc (bệnh nhược thị do ánh sáng)

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH: Chỉ định trong các khuyến nghị của ICNIRP cho l = 300 nm đến 700 nm.

17-103

Bức xạ ánh sáng xanh nguy hiểm tích hợp (theo thời gian) [L_b,t]

Tích phân theo thời gian của bức xạ nguy hiểm ánh sáng xanh L_b, là tích hợp theo thời lượng của mức phơi nhiễm

Đơn vị: J·m^-2·sr^-1

Thuật ngữ tương đương: “liều bức xạ nguy hiểm ánh sáng xanh”

CHÚ THÍCH: Định nghĩa này hàm ý rằng phổ tác động được chấp nhận đối với hiệu ứng quang hóa cần xem xét, và giá trị tối đa của nó là 1. Khi cho một số lượng định lượng, cần thiết phải xác định bức xạ tích hợp có nghĩa theo phổ tác động quang hóa nào, vì các đơn vị là như nhau.

Xem thêm “liều bức xạ" (17-1014)

17-104

Cọc tiêu

Cột sử dụng để chắn hoặc điều chỉnh giao thông

CHÚ THÍCH: Cọc tiêu có thể được chiếu sáng bên trong và có thể kết hợp tín hiệu điều khiển giao thông.

17-105

Máy đo năng lượng bức xạ

Máy dò nhiệt của bức xạ quang, trong đó sự gia nhiệt của bộ phận hấp thụ bức xạ làm thay đổi điện trở của nó

17-106

Đường bao (của một dấu hiệu)

Phần mặt trước dấu hiệu vẽ nên hình dạng của nó

17-107

Chao

Bộ phận khuếch tán, khúc xạ hoặc phản xạ có dạng bát để đặt bên dưới đèn

17-108

Đèn phanh

Xem “đèn dừng” (17-1270)

17-109

BRDF (abbreviation)

Xem “hàm phân bố phản xạ hai hướng” (17-87)

17-110

Chói sáng

Tính từ được sử dụng để mô tả mức độ sáng cao

17-111

Độ chói sáng

Thuộc tính của cảm nhận thị giác theo đó một vùng phát ra hoặc phản xạ nhiều hoặc ít ánh sáng hơn

CHÚ THÍCH: việc sử dụng thuật ngữ này không bị giới hạn đối với nguồn sáng sơ cấp.

17-112

Vỏ bóng đèn

Lớp vỏ kín khí trong suốt hoặc mờ bao quanh (các) phần tử phát sáng

17-113

Đèn điện vách ngăn

Đèn bảo vệ thiết kế nhỏ gọn để lắp đặt cố định trực tiếp trên bề mặt đứng hoặc ngang

17-114

Luật Bunsen-Roscoe

1. Tổng lượng phơi nhiễm bức xạ cần thiết để gây ra một phản ứng quang hóa hoặc quang sinh học nhất định không phụ thuộc (độc lập với) thời lượng phơi nhiễm

2. Định nghĩa tương đương: thời gian phơi sáng cần thiết để gây ra một phản ứng quang sinh học hoặc phản ứng quang hóa thay đổi đối nghịch với lượng chiếu xạ

Thuật ngữ tương đương: “luật đối nghịch” (17 - 1045)

CHÚ THÍCH: Mối tương quan này thường chỉ duy trì trong phạm vi giới hạn thời lượng phơi nhiễm nhất định. Sự mất đối nghịch có thể xảy ra do các cơ chế chỉnh sửa, hiệu ứng tái kết hợp trong thời gian dải hoặc độ bão hòa photon trong khoảng thời gian cực ngắn.

17-115

Phao

Dấu mốc hàng hải nhân tạo được thả nổi và neo giữ

C

17-116

Hộ tọa độ C, g

Hệ tọa độ thường được sử dụng trong phép trắc quang đèn điện trong đó các mặt phẳng C là các nửa mặt phẳng xoay quanh trục thẳng đứng qua tâm trắc quang của đèn, và các góc g được đo đến 180° từ hướng vuông góc với trục quay của các mặt phẳng C

CHÚ THÍCH: Cũng tồn tại các hệ thống tọa độ khác (A, α) and (B, β). Xem CIE 121-1996.

17-117

Candela

Đơn vị cơ bản thuộc hệ SI đối với phép trắc quang: cường độ sáng theo một hướng nhất định của một nguồn phát ra bức xạ đơn sắc với tần số 540x10¹² Hz và có cường độ bức xạ theo hướng đó là 1/683 W·sr^-1

Ký hiệu: cd = lm·sr^-1

CHÚ THÍCH: Định nghĩa được thông qua tại Hội nghị toàn thể lên thứ 16 về đo lường, 1979.

17-118

Candela trên mét vuông

Đơn vị đo độ chối thuộc hệ SI

Ký hiệu: cd·m^-2

CHÚ Thích 1: Đơn vị này đôi khi được gọi là nít (ký hiệu: nt) (tên không được khuyến khích).

CHÚ THÍCH 2: Các đơn vị độ chói khác:

Hệ mét, không thuộc hệ SI: lambert (ký hiệu: L).

không thuộc hệ mét, không thuộc hệ SI: footlambert (ký hiệu: fL), 1 fL = 3,426 cd·m^-2.

17-119

Đầu đèn

Một phần của bóng đèn cung cấp kết nối với nguồn điện bởi đui đèn hoặc đầu nối và, trong hầu hết các trường hợp, cũng để giữ bóng đèn trong đui đèn.

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: “đế đèn” (17-76)

CHÚ THÍCH 1: Thuật ngữ “đế đèn” được sử dụng ở trong và ngoài nước Mỹ để biểu thị một phần không thể tách rời của vỏ bóng đèn đã được định hình để thực hiện chức năng của đầu đèn. Nó có thể cũng khớp với đui dèn hoặc đầu nối, tùy thuộc vào các tính năng thiết kế khác của hệ thống bóng đèn - đui đèn.

CHÚ THÍCH 2: Đầu đèn và đui đèn tương ứng thường được xác định bởi một hoặc nhiều chữ cái tiếp theo là một con số chỉ kích thước chính (thường là đường kính) của đầu đèn tính bằng milimét. Mã tiêu chuẩn được quy định trong công bố IEC 60061.

17-120

Bóng đèn mũ

Đèn cá nhân của thợ mỏ được thiết kế để gắn vào mũ bảo hiểm của thợ mỏ

17-121

Bóng đèn dây tóc cacbon

Đèn sợi đốt có thành phần phát sáng là sợi cacbon

17-122

Đèn chỉ hướng

Đèn tín hiệu được sử dụng để chỉ hướng theo các phương chuẩn của la bàn, có thể tìm thấy ở nơi điều hướng đường thủy

Thuật ngữ tương đương: "dấu hiệu chỉ hướng"

17-123

Dấu hiệu chỉ hướng

Xem “đèn chỉ hướng” (17-122)

17-124

Làn đường

Một phần đường thường được sử dụng bởi giao thông cơ giới

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: “mặt đường”

CHÚ THÍCH: Có thể bao gồm các làn đường khẩn cấp.

17-125

Dấu vạch chỉ làn đường

Phương tiện điều khiển giao thông bao gồm đường kẻ, biểu tượng hoặc ký tự trên mặt đường hoặc lề đường bên trong hoặc tiếp giáp với một làn đường lưu thông hoặc bãi đỗ xe để hướng dẫn hoặc kiểm soát giao thông

Thuật ngữ tương đương: “dấu chỉ đường”

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: “dấu vạch chỉ mặt đường" ("pavement marking")

17-126

Giảm âm cực

Xem "sụt áp âm cực" (17-127)

17-127

Sụt áp âm cực

Sự chênh lệch điện thế do phóng điện không gian gần cực âm

Thuật ngữ tương đương: "giảm âm cực"

17-128

Sự phát sáng âm cực

Phát quang gây ra bởi tác động của các điện tử lên một số loại vật liệu phát quang,chẳng hạn như lớp phủ trên màn hình tivi

17-129

CBL (abbreviation)

Xem “chiếu sáng phản chùm tia” (17-261)

17-130

CCT (abbreviation)

Xem "nhiệt độ màu tương quan" (17-258)

17-131

Chỉ số hốc trần

Con số biểu thị dạng hình học của một phần căn phòng giữa trần và mặt phẳng chứa các đèn điện, được sử dụng để tính toán hệ số sử dụng

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH: Chỉ số hốc trần được xác định bởi công thức

trong đó a và b là kích thước của các cạnh của căn phòng và h_c là khoảng cách từ trần đến mặt phẳng qua các đèn điện.

Xem thêm “chỉ số phòng” (17-1121)

Xem thêm thuật ngữ “tỷ lệ hốc trần" (17-132) của Mỹ

17-132

Tỷ lệ hốc trần (US)

Con số thể hiện dạng hình học của một phần căn phòng giữa trần và mặt phẳng chứa các đèn điện, được sử dụng để tính toán hệ số sử dụng

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH: Tỷ lệ hốc trần được xác định theo công thức

trong đó a và b là kích thước của các cạnh của căn phòng và hc là khoảng cách từ trần đến mặt phẳng qua các đèn điện.

Xem thêm “chỉ số hốc trần" (17-131), thuật ngữ sử dụng ngoài nước Mỹ

17-133

Ký tự (của tín hiệu ánh sáng)

Nhịp điệu và màu sắc phân biệt, hoặc các màu của tín hiệu ánh sáng cung cấp sự nhận dạng hoặc thông điệp

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: "đặc trưng (của tín hiệu ánh sáng)"

17-134

Chiều cao ký tự

Chiều cao của ký tự viết hoa

Đơn vị: m

Xem thêm “chiều cao “x”” (17-1445)

17-135

Ma trận ký tự

Số lượng các phần tử được cấu trúc trong một mạng lưới vuông hoặc sự sắp xếp khác từ đó có thể hình thành ký tự

17-136

Sự giãn cách ký tự

Sự tách biệt giữa các thành phần ký tự thể hiện theo số lượng các phần tử đơn vị hoặc khoảng cách giữa tâm của các phần tử của các ký tự liền kề

17-137

Đặc tính (của tín hiệu ánh sáng) (US)

Nhịp điệu và màu sắc phân biệt, hoặc các màu của tín hiệu ánh sáng cung cấp sự nhận dạng hoặc thông điệp

Thuật ngữ tương đương được sử dụng bên ngoài nước Mỹ: "ký tự (của tín hiệu ánh sáng)"

17-138

Phát quang hóa học

Phát quang do năng lượng phát sinh bởi phản ứng hóa học

17-139

Sắc độ

Sự đầy đủ màu của một vùng được đánh giá là tỷ lệ với độ chói sáng của vùng được chiếu sáng như nhau có xuất hiện màu trắng hoặc độ truyền qua cao.

CHÚ THÍCH: Đối với các điều kiện quan sát cho trước và tại các mức độ chói trong phạm vi thị giác thích nghi sáng, kích thích màu cảm nhận được như màu liên quan của sắc độ cho trước và từ một bề mặt có hệ số độ chói cho trước, thể hiện độ màu gần như không đổi đối với tất cả các mức độ rọi trừ khi độ chói quá cao.

Trong trường hợp tương tự, ở mức độ rọi cho trước, nếu hệ số độ chói tăng thì độ màu thường tăng.

17-140

Thích nghi màu sắc

Quá trình thị giác qua đó thực hiện sự bù trừ gần đúng đối với những thay đổi về màu sắc của kích thích, đặc biệt trong trường hợp thay đổi nguồn sáng

17-141

Màu có sắc

1. Theo nghĩa cảm nhận: Màu cảm nhận được có sắc.

CHÚ THÍCH: Theo cách nói hàng ngày, từ màu thường được sử dụng theo nghĩa này trái ngược với màu trắng, xám hoặc đen. Tính từ màu thường được xem là màu có sắc.

2. Theo nghĩa tâm-vật lý: xem “kích thích có sắc”.

17-142

Cảm ứng màu sắc

Sự chỉnh sửa phản ứng thị giác xảy ra khi hai kích thích màu (của phân bố phổ bức xạ bất kỳ) được nhìn thấy sát cạnh nhau, trong đó mỗi kích thích làm thay đổi sự hiện diện của kích thích kia.

CHÚ THÍCH 1: Thường được gọi là độ tương phản đồng thời hoặc tương phản không gian vì hiệu ứng là một trong những sự tăng độ khác biệt màu sắc.

CHÚ THÍCH 2: Hiệu ứng này hầu như tức thời, trái ngược với sự thích nghi màu sắc được coi là tiến triển chậm trong hệ thống thị giác.

17-143

Kích thích có sắc

Kích thích làm tăng màu cảm nhận được có sắc trong điều kiện thích nghi là phổ biến

CHÚ THÍCH: Trong phép đo màu sắc vật thể, các kích thích có độ tinh khiết lớn hơn zero thường được xem là kích thích có sắc.

17-144

Độ màu

Tính chất của kích thích màu được xác định bởi tọa độ máu, hoặc bởi bước sóng trội hoặc bước sóng bổ sung cùng với độ tinh khiết

17-145

Tọa độ màu

Tỷ số của mỗi giá trị trong bộ 3 giá trị ba kích thích với tổng của chúng

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH 1: Khi tổng của 3 tọa độ màu bằng 1 thì 2 trong số đó đủ để xác định độ màu.

CHÚ THÍCH 2: Trong các hệ đo màu chuẩn của CIE, các tọa độ màu được biểu thị bằng các ký hiệu x, y, z và x₁₀, y₁₀, z₁₀.

17-146

Tọa độ màu, phổ

Xem “tọa độ màu quang phổ” (17-1211)

17-147

Biểu đồ màu

Biểu đồ mặt phẳng, trong đó các điểm được xác định bởi các tọa độ màu thể hiện độ màu của các kích thích màu

CHÚ THÍCH: Trong các hệ đo màu chuẩn của CIE, y thường là trục tung và x là trục hoành, để có được một biểu đồ màu x, y.

17-148

CIE

Viết tắt của Ủy ban chiếu sáng quốc tế, bắt nguồn từ tên tiếng Pháp: Commission Internationale de I'Eclairage

17-149

Người quan sát đo màu chuẩn theo CIE1931

Người quan sát lý tưởng có thuộc tính phối hợp màu phù hợp với hàm phối hợp màu của CIE (l),  (l), (l) được CIE chấp nhận vào năm 1931

17-150

Hệ thống đo màu chuẩn CIE1931 [X, Y, Z]

Hệ thống để xác định các giá trị ba kích thích có phân bố phổ năng lượng bất kỳ bằng cách sử dụng tập hợp các kích thích màu chuẩn [X], [Y], [Z] và ba hàm phối hợp màu CIE (l),  (l), (l) được CIE chấp nhận năm 1931

CHÚ THÍCH 1: (l) hoàn toàn tương đương V (l) và do đó giá trị ba kích thích Y tỷ tệ thuận với giá trị độ chói.

CHÚ THÍCH 2: Hệ thống đo màu chuẩn này được áp dụng cho các trường nhìn từ tâm của góc bao đối diện khoảng 1° đến 4° (0,017 rad và 0,07 rad)

CHÚ THÍCH 3: Hệ thống đo màu chuẩn CIE 1931 có thể nhận được từ hệ đo màu RG8 theo CIE 1931 bằng cách sử dụng phép biến đổi dựa trên tập hợp 3 phương trình tuyến tính. Hệ thống RGB theo CIE 1931 dựa trên 3 kích thích chuẩn đơn sắc thực tế.

Xem thêm CIE15 Phép đo màu.

17-151

Quan sát viên đo màu tiêu chuẩn theo CIE1964

Người quan sát lý tưởng có thuộc tính phối hợp màu phù hợp với các hàm phối hợp màu CIE ₁₀(l), ₁₀ (l), ₁₀ (l) được CIE chấp nhận năm 1964

Xem thêm ISO 6664-1: 2007 (E) / CIE S 014-1 / E: 2006 Phép đo màu - Phần 1: Các quan sát viên đo màu tiêu chuẩn theo CIE

17-152

Hệ thống đo màu tiêu chuẩn CIE1964 [X₁₀, Y₁₀, Z₁₀]

Hệ thống đề xác định các giá trị ba kích thích của phổ phân bố năng lượng bất kỳ bằng cách sử dụng tập hợp các kích thích màu chuẩn [X₁₀], [Y₁₀], [Z₁₀] và ba hàm phối màu CIE ₁₀(l), ₁₀ (l), ₁₀ (l) được chấp nhận bởi CIE năm 1964

CHÚ THÍCH 1: Hệ thống đo màu tiêu chuẩn này có thể áp dụng cho các trường nhìn từ tâm của góc bao đối diện lớn hơn 4° (0,07 rad).

CHÚ THÍCH 2: Khi sử dụng hệ thống này, tất cả các ký hiệu thể hiện các giá trị của phép do màu được phân biệt bằng cách sử dụng chỉ số 10.

Xem thêm CIE15 Phép đo màu.

17-153

Không gian màu đồng đều theo CIE1964

Không gian màu ba chiều gần như đồng đều được tạo thành bằng cách vẽ đồ thị trong hệ tọa độ vuông góc của các đại lượng U*, V*, W* được xác định bởi các phương trình:

W* = 25Y^1/3 - 17

U* = 13W*(u - u_n)

V* = 13 W* (v - v_n)

CHÚ THÍCH 1:1 Y, u, v mô tả kích thích màu cần xét còn Y_n, u_n, v_n mô tả kích thích màu trắng vô sắc quy định, trong đó u = u', ; u = u’_n, .

Xem thêm “biểu đồ sắc độ đồng đều theo CIE 1976” (17-162)

CHÚ THÍCH 2: Sự khác biệt giữa 2 kích thích, ΔE*, được định nghĩa là khoảng cách Ơ-clit giữa các điểm biểu thị cho chúng trong không gian U*V*W* và được tính như sau:

∆E* = [(∆U*)² + (∆V*)² + (∆W*)²]^1/2

CHÚ THÍCH 3: Không gian màu này đã lỗi thời (ngoại trừ việc nó vẫn được sử dụng để tính toán chỉ số hoàn màu). Các không gian màu vật thể hiện tại được khuyến nghị là CIEIAB và CIELUV.

17-154

Chỉ số hoàn màu chung theo CIE1974 [R_a]

Trung bình của các chỉ số hoàn màu riêng theo CIE 1974 đối với tập hợp 8 mẫu màu thử nghiệm quy định

Xem thêm CIE 13 Phương pháp đo và chỉ định sự hoàn màu của nguồn sáng

17-155

Chỉ số hoàn màu riêng theo CIE1974 [R_i]

Đo mức độ mà màu sắc tâm-vật lý của mẫu thử màu CIE được chiếu sáng bởi nguồn sáng thử nghiệm phù hợp với màu của cùng một mẫu được chiếu sáng bởi nguồn sáng chuẩn, có dung sai phù hợp đối với trạng thái thích nghi về màu sắc.

Xem thêm CIE 13 Phương pháp đo và chỉ định sự hoàn màu của nguồn sáng

17-156

Độ khác biệt màu sắc L*a*b* theo CIE1976

[∆E*_ab]

Sự chênh lệch giữa hai kích thích màu, được xác định là khoảng cách ơclit giữa các điểm thể hiện chúng trong không gian L* a* b* và được tính như sau:

∆E*_ab = [(∆L*)² + (∆a*)² + (∆b*)²]^1/2

Thuật ngữ tương đương “sự khác biệt màu theo CIELAB”

Xem thêm CIE15 Phép đo màu

Xem thêm ISO 6664-4:2008 (E) / CIE S 014-4 / E: 2007 Phép đo màu - Phần 4: Không gian màu L*a*b* theo CIE 1976

17-157

Không gian màu L*a*b* theo CIE 1976

Không gian màu 3 chiều gần như đồng đều được tạo ra bảng cách vẽ đồ thị trong hệ tọa độ vuông góc của các đại lượng L*, a*, b* được xác định bởi các phương trình:

L* = 116ƒ(Y/Y_n) - 16

a* = 500[ƒ(X/X_n) - ƒ(Y/Y_n)]

b* = 200 [ƒ(Y/Yn) - ƒ(Z/Z_n)]

trong đó

và

và

và X, Y, Z mô tả kích thích màu được xem xét và X_n, Y_n, Z_n mô tả kích thích màu trắng được quy định.

Thuật ngữ tương đương: “không gian màu CIELAB”

CHÚ THÍCH: Tương quan gần đúng về độ sáng, độ màu và màu có thể được tính như sau:

Độ sáng theo CIE 1976

L* = 116 ƒ(Y/Y_n) - 16

trong đó

độ màu a, b theo CIE 1976

góc màu a, b theo CIE 1976

h_ab = arctan (b*/a*)

Xem thêm CIE 15 Phép đo màu

Xem thêm ISO 116664-4: 2008 (E)/CIE S 014- 4/E: 2007 Phép đo màu - Phần 4: Không gian màu L*a*b* theo CIE 1976

17-158

Sự khác biệt màu sắc L*u*v* theo CIE1976

[∆E*_uv]

Sự khác biệt giữa 2 kích thích màu, được xác định là khoảng cách Ơclit giữa các điểm biểu diễn chúng trong không gian L*u*v* và được tính theo phương trình:

Thuật ngữ tương đương: “sự khác biệt màu sắc CIELUV”

Xem thêm CIE15 Phép đo màu

Xem thêm ISO 116664-5:2009 (E) / CIE S 014-5 / E: 2009 Phép đo màu - Phần 5: Không gian màu L*u*v* và Biểu đồ sắc độ đồng nhất u’; v’ theo CIE 1976

17-159

Không gian màu L* u* v* theo CIE1976

Không gian màu ba chiều xấp xỉ đồng nhất, được tạo thành bằng cách vẽ đồ thị trong hệ tọa độ vuông góc của các đại lượng L*, u*, v* được xác định theo công thức sau:

L* = 116 ƒ (Y/Y_n) - 16

u* = 13 L* (u’ - u’_n)

v* = 13 L* (v’ - v’_n)

trong đó

và Y, u’, v’ mô tả kích thích màu cần xét còn Y_n, u’_n, v’_n, mô tả kích thích màu trắng vô sắc quy định.

Thuật ngữ tương đương: “không gian màu CIELUV”

CHÚ THÍCH: Tương quan xấp xỉ của độ sáng, độ bão hòa, độ màu và màu có thể được tính như sau:

Độ sáng theo CIE1976:

L* = 116ƒ(Y/Y_n) - 16

trong đó

mức bão hòa u, v theo CIE 1976:

s_uv=13 [(u’-u’_n)² + (v' - v’_n)²]^1/2

độ màu u, v theo CIE1976:

góc màu u, v theo CIE 1976:

h_uv = arctan[(v’ - v’_n)/(u’ - u’_n)] = arctan(v*/u*)

Xem thêm CIE15 Phép đo màu

Xem thêm ISO 116664-5: 2009 (E)/CIE S 014- 5/E: 2009 Phép đo màu - Phần 5: Không gian màu L*u*v* và Biểu đồ màu đồng nhất u’, v’ theo CIE1976

17-160

Sự khác biệt sắc độ u’, v’ theo CIE1976 [∆c]

Sự khác biệt giữa 2 kích thích màu, được xác định là khoảng cách Ơclit giữa các điểm biểu diễn chúng trong biểu đồ màu u’, v’ và tính theo phương trình:

∆c = [(∆u’)² + (∆v’)²]^1/2

17-161

Biểu đồ UCS theo CIE1976

Xem “biểu đồ thang sắc độ đồng nhất theo CIE 1976” (17-162)

17-162

Biểu đồ thang sắc độ đồng nhất theo CIE 1976

Biểu đồ sắc độ đồng nhất được tạo ra bằng cách vẽ đồ thị trong hệ tọa độ vuông góc v’, u’ của các đại lượng được xác định bởi các phương trình:

u’ = 4X/(X + 15Y + 3Z) = 4x / (-2x + 12y + 3)

v’ = 9Y/(X + 15Y + 3Z) = 9y/ (-2x + 12y + 3)

trong đó X, Y, Z là các giá trị ba kích thích trong hệ đo màu tiêu chuẩn CIE 1931 hoặc 1964 và x, y là các tọa độ màu tương ứng của kích thích màu cần xem xét

Thuật ngữ tương đương: "biểu đồ UCS theo CIE 1976”

CHÚ THÍCH: Biểu đồ này được chỉnh sửa và thay thế biểu đồ UCS theo CIE 1960 trong đó các giá trị v, u đặt trên các tọa độ vuông góc. Mối tương quan giữa 2 cặp tọa độ này là:

u’ = u; v'=1.5v.

17-163

Hàm phối hợp màu CIE

Các hàm (l), (l),  (l) trong hệ đo màu chuẩn CIE 1931 hoặc ₁₀(l), ₁₀(l), ₁₀ (l) trong hệ đo màu chuẩn CIE 1964

Xem thêm “người quan sát đo màu chuẩn CIE”, “người quan sát đo màu chuẩn CIE 1931” và “người quan sát đo màu chuẩn CIE1964”

Xem thêm CIE 15 Phép đo màu

Xem thêm ISO 6664-1: 2007 (E) / CIE S 014-1 / E: 2006 Phép đo màu - Phần 1: Người quan sát đo màu chuẩn CIE

17-164

Bầu trời quang tiêu chuẩn của CIE

Bầu trời không mây mà phân bố độ sáng tương đối được mô tả trong ISO 15469: 2004/CIE S 011:2003 Phân bố không gian của ánh sáng ban ngày - Bầu trời tổng quát tiêu chuẩn của CIE

17-165

Người quan sát đo màu chuẩn CIE

Người quan sát tiêu chuẩn được xác định bởi các hàm phối hợp màu CIE

Xem thêm “hàm phối hợp màu CIE” (17-163)

17-166

Người quan sát lệch chuẩn CIE

Người quan sát tiêu chuẩn có các hàm phối hợp màu lệch với hàm phối hợp màu của người quan sát đo màu tiêu chuẩn của CIE theo cách xác định

CHÚ THÍCH 1: Độ lệch xác định có thể áp dụng cho người quan sát đo màu chuẩn CIE 1931 hoặc người quan sát đo màu chuẩn CIE 1964.

CHÚ THÍCH 2: Việc sử dụng người quan sát lệch chuẩn để tạo ra sự khác biệt là điển hình của các trường hợp xảy ra khi phối hợp màu sắc được thực hiện bởi những người quan sát có sự nhìn màu được phân loại là bình thường.

Xem thêm CIE 80-1989

17-167

Bầu trời tổng quát tiêu chuẩn của CIE

Tập hợp 15 kiểu phân bố độ chói bầu trời tạo nên mô hình bầu trời từ bầu trời đầy mây đến bầu trời quang mây

CHÚ THÍCH: Các phân bố độ chói tương đối được mô tả trong ISO 15469:2004 / CIE S 011:2003 Phân bố không gian ánh sáng ban ngày - Bầu trời tổng quát tiêu chuẩn của CIE. Bầu trời trong tiêu chuẩn CIE được tích hợp như một trường hợp riêng và bầu trời đầy mây tiêu chuẩn CIE được bổ sung như dạng công thức riêng biệt.

17-168

Nguồn sáng chuẩn CIE

Các nguồn sáng A và D65 được xác định bởi CIE theo phổ phân bố công suất tương đối

CHÚ THÍCH 1: Các nguồn sáng này được dùng để đại diện cho:

A: Bức xạ Plank ở nhiệt độ khoảng 2856 K;

D65: Phổ phân bố công suất tương đối đại diện cho ánh sáng ban ngày với nhiệt độ màu tương quan xấp xỉ 6500 K (được gọi là “nhiệt độ màu tương quan danh nghĩa của ánh sáng ban ngày ”).

Xem thêm CIE 15 Phép đo màu

Xem thêm ISO 6664-2: 2007 (E) / CIE S 014-2 / E: 2006 Phép đo màu - Phần 2: Nguồn sáng chuẩn CIE dùng cho Phép đo màu

CHÚ THÍCH 2: Nguồn sáng B, C và các nguồn sáng D khác, trước đây được biểu thị là “nguồn sáng chuẩn”, giờ đây cần được gọi là “nguồn sáng CIE”.

17-169

Bầu trời đầy mây tiêu chuẩn của CIE

Bầu trời hoàn toàn đầy mây có tỷ lệ độ chói, L_g , theo hướng góc g, phía trên đường chân trời với độ chói L_z, tại thiên đỉnh được cho bởi tương quan:

17-170

Người quan sát trắc quang chuẩn CIE

Người quan sát lý tưởng có đường cong đáp ứng phổ tương đối phù hợp với hàm hiệu quả sáng theo phổ đối với sự nhìn thích nghi sáng V(l) hoặc hàm V’(l), đối với sự nhìn thích nghi tối và tuân thủ luật tổng cộng bao hàm trong định nghĩa quang thông

Xem thêm ISO 23539: 2005 (E)/CIE S 010 / E: 2004 Phép trắc quang - Hệ thống trắc quang vật lý của CIE

17-171

Nguồn chuẩn CIE

Nguồn nhân tạo do CIE quy định có bức xạ gần đúng với nguồn sáng chuẩn CIE

CHÚ THÍCH: Nguồn CIE là nguồn nhân tạo đại diện cho nguồn sáng CIE. Xem “nguồn sáng chuẩn CIE" (17-168).

Xem thêm CIE15 Phép đo màu

Xem thêm ISO 6664-2:2007 (E) / CIE S 014-2 / E: 2006 Phép đo màu - Phần 2: Nguồn sáng chuẩn CIE cho Phép đo màu

17-172

Sự khác biệt màu sắc CIELAB [∆E*_ab]

Xem “sự khác biệt màu sắc L*a*b* theo CIE 1976” (17-156)

17-173

Không gian màu CIELAB

Xem “không gian màu L*a*b* theo CIE 1976” (17-157)

17-174

Sự khác biệt màu sắc CIELUV [∆E*_uv]

Xem “sự khác biệt màu sắc L*a*b* theo CIE 1976” (17-158)

17-175

Không gian màu CIELUV

Xem “không gian màu L*a*b* theo CIE 1976” (17-159)

17-176

Nhịp ngày đêm

Nhịp sinh học với khoảng thời gian xấp xỉ 24 h

17-177

Bức xạ phân cực xoay tròn

Bức xạ trong đó véc tơ điện trường có biên độ không đổi và quay quanh hướng truyền sóng với tốc độ bằng tần số bức xạ

CHÚ THÍCH: Bức xạ phân cực xoay tròn được mô tả là thuận tay phải (thuận tay trái) nếu chiều quay của véc tơ E theo chiều kim đồng hồ (ngược chiều kim đồng hồ) như nhìn nhận bởi người quan sát tiếp nhận bức xạ.

17-178

Bóng trong

Bóng đèn truyền thấu đều bức xạ khả kiến

17-179

Bóng đèn phủ mờ

Bóng đèn phủ bên trong hoặc bên ngoài với một lớp khuếch tán mỏng

17-180

Hệ số cường độ sáng (của một vật phản xạ ngược chiều) [R]

Thương số của cường độ sáng I, của vật phản xạ ngược chiều với hướng quan sát và độ rọi E_┴ tại vật phản xạ trên mặt phẳng vuông góc với hướng của ánh sáng tới

Đơn vị: cd·Ix^-1

17-181

Hệ số độ chói phản xạ ngược (của mặt phẳng phản xạ ngược chiều) [R_L]

Thương số của độ chói L của bề mặt có tính phản xạ ngược chiều với hướng quan sát và độ rọi, E_┴, tại vật phản xạ trên mặt phẳng vuông góc với hướng của ánh sáng tới

Đơn vị: cd·m^-2·Ix^-1

CHÚ THÍCH: Đại lượng này đặc biệt thích hợp để mô tả các vật liệu dạng tấm.

17-182

Hệ số phản xạ ngược (của mặt phẳng phản xạ ngược) [R_A]

Thương số của hệ số cường độ sáng R, của mặt phẳng phản xạ ngược với diện tích A của nó,

Đơn vị: cd·Ix^-1·m^-2

CHÚ THÍCH 1: Đại lượng này đặc biệt thích hợp để mô tả các vật liệu dạng tấm.

CHÚ THÍCH 2: Trước đây, ký hiệu R’ được sử dụng cho đại lượng này.

17-183

Hệ số sử dụng (của hệ thống lắp đặt, đối với một bề mặt tham chiếu) (US)

Tỷ số của quang thông nhận được bởi bề mặt tham chiếu với tổng quang thông danh định của các bóng đèn lắp đặt trong hệ thống

Đơn vị: 1

Thuật ngữ tương đương được sử dụng bên ngoài nước Mỹ: “hệ số sử dụng” ("utilization factor")

17-184

Ốp trần

Panen lắp chìm hoặc mái vòm trên trần nhà

17-185

Bức xạ cố hữu

Bức xạ đơn sắc có dao động điện từ duy trì độ lệch pha không đổi từ vị trí này sang vị trí khác

17-186

Sợi đốt xoắn kép

Sợi đốt xoắn quấn thành một cuộn xoắn lớn hơn

17-187

Bóng đèn cathode lạnh

Bóng đèn phóng điện trong đó ánh sáng được tạo ra bởi cột dương của sự phóng điện phát sáng

CHÚ THÍCH: Loại đèn này thường được cấp điện từ một thiết bị cung cấp đủ điện áp để khởi động không cần có phương tiện đặc biệt.

17-188

Bóng đèn khởi động nguội

Bóng đèn phóng điện được thiết kế để khởi mà không cần gia nhiệt trước cho các điện cực

Thuật ngữ tương đương sử dụng tại Mỹ: “bóng đèn khởi động tức thời”

17-189

Đường gom

1. Kết nối giữa đường xuyên tâm hoặc đường vành đai và đường tiếp cận khu vực

2. Đường chính trong khu dân cư kết nối tất cả các tuyến đường khu vực với một tuyến đường huyết mạch

17-190

Màu sắc (US)

1. Màu sắc (cảm nhận được): xem "màu sắc (cảm nhận được)" (17-198)

2. Màu sắc (tâm-vật lý): đặc điểm kỹ thuật của kích thích màu sắc về các giá trị được xác định theo toán tử, chẳng hạn như giá trị 3 kích thích

Thuật ngữ tương đương được sử dụng bên ngoài nước Mỹ: "màu sắc" (colour)

CHÚ THÍCH 1: Khi ý nghĩa rõ ràng trong ngữ cảnh, thuật ngữ “màu sắc” có thể được sử dụng một mình.

CHÚ THÍCH 2: Trong tiếng Đức "Farbe" thường được sử dụng thay cho "Farbempfindung". Việc sử dụng "Farbe" theo nghĩa “Farbvalenz" nôn tránh. Chỉ khi ý nghĩa là hiển nhiên từ ngữ cảnh, hoặc khi “Farbempfindung" và "Farbvalenz" đều phù hợp, khi đó "Farbe" có thể được sử dụng theo nghĩa "Farbvalenz".

17-191

Chất tạo màu

Thuốc nhuộm, sắc tố, hoặc tác nhân khác được sử dụng để tạo màu sắc cho vật liệu

17-192

Máy đo màu

Dụng cụ đo các đại lượng màu sắc, chẳng hạn như các giá trị ba kích thích của một kích thích màu

17-193

Không gian màu

Không gian màu được xác định bởi 3 tọa độ màu

CHÚ THÍCH: Các giá trị ba kích thích CIE XYZ theo CIE là tọa độ màu, cũng như các giá trị RGB có mối quan hệ toán học chính xác và có thể chuyển đổi sang giá trị ba kích thích XYZ theo CIE.

17-194

Trung tính màu

Có sắc độ tương tự như màu trắng được công nhận

CHÚ THÍCH 1: Khi khẳng định một mảng ảnh là màu trung tính, cần thiết phải chỉ rõ màu trắng được chấp nhận. Đối với bản in hình ảnh phản xạ, màu trắng được chấp nhận thường được coi là màu trắng trung tính hoặc bề mặt phản xạ khuếch tán hoàn toàn được chiếu bởi nguồn sáng.

CHÚ THÍCH 2: Màu trắng được chấp nhận của màu trung tính có thể hoặc không tương ứng với màu trắng thích nghi theo một người quan sát.

17-195

Độ tinh khiết màu [p_c]

Đại lượng được xác định bởi quan hệ:

trong đó L_d và L_n là độ chói tương ứng của kích thích đơn sắc và kích thích vô sắc xác định trong một hỗn hợp công thêm phù hợp với kích thích màu xem xét

CHÚ THÍCH 1: Trong trường hợp kích thích màu tím, xem CHÚ THÍCH 1 “độ tinh khiết”.

CHÚ THÍCH 2: Trong hệ đo màu chuẩn theo CIE 1931, độ tinh khiết màu p_c, có tương quan với độ tinh khiết kích thích p_e, theo phương trình p_c = p_ey_d/y, trong đó y_d và y là tọa độ màu y tương ứng của kích thích đơn sắc và kích thích màu xem xét.

CHÚ THÍCH 3: Trong hệ đo màu chuẩn theo CIE 1964, số đo p_c,10, được xác định bởi mối quan hệ được cho trong CHÚ THÍCH 2, nhưng sử dụng p_e,10, y_d,10 và y₁₀ thay vif p_e, y_d và y tương ứng.

17-196

Phép đo màu

Đo kích thích màu dựa trên tập hợp các quy ước

17-197

Màu sắc

1. Màu sắc (cảm nhận được): xem "màu sắc (cảm nhận được)" (17-198)

2. Màu sắc (tâm-vật lý): đặc điểm kỹ thuật của một kích thích màu sắc về giá trị được xác định theo toán tử, chẳng hạn như 3 giá trị ba kích thích

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: "màu sắc" (“color”)

CHÚ THÍCH 1: Khi ý nghĩa là rõ ràng từ ngữ cảnh, thuật ngữ “màu sắc” có thể được sử dụng một mình.

CHÚ THÍCH 2: Trong tiếng Đức "Farbe" thường được sử dụng thay cho “Farbempfindung”. Nên tránh sử dụng “Farbe” trong theo nghĩa “Farbvalenz”. Chỉ khi ý nghĩa là hiển nhiên từ ngữ cảnh, hoặc khi "Farbempfindung" và "Farbvalenz" đều phù hợp, khi đó "Farbe" có thể được sử dụng theo nghĩa "Farbvalenz"

17-198

Màu sắc (cảm nhận được)

Đặc trưng của nhận thức thị giác có thể được mô tả bởi các thuộc tính của màu, độ chói sáng (hoặc độ sáng) và sự no màu (hoặc bão hòa hoặc sắc độ)

CHÚ THÍCH 1: Khi cần thiết, đề tránh nhầm lẫn giữa các ý nghĩa khác của từ này, thuật ngữ "màu sắc cảm nhận được" có thể được sử dụng.

CHÚ THÍCH 2: Màu sắc cảm nhận được phụ thuộc vào phân bố phổ của các kích thích màu, kích cỡ, hình dạng, kết cấu và vùng bao quanh kích thích, trạng thái thích nghi của hệ thống thị giác của người quan sát, và sự trải nghiệm của người quan sát về các tình huống phổ biến và tương tự khi quan sát

CHÚ THÍCH 3: Xem CHÚ THÍCH 1 và CHÚ THÍCH 2 đối với “màu sắc” (17-197).

CHÚ THÍCH 4: Màu sắc cảm nhận được có thể xuất hiện ở một số chế độ biểu hiện màu sắc. Tên gọi của các chế độ biểu hiện màu khác nhau là để phân biệt giữa sự khác nhau về chất lượng và đặc điểm hình học của nhận biết màu sắc. Một số thuật ngữ quan trọng hơn của các chế độ biểu hiện màu sắc được đưa ra trong "màu sắc vật thể”, “màu sắc bề mặt” và “màu sắc khẩu độ". Các chế độ biểu hiện màu sắc khác gồm có màu sắc phim, màu sắc khối rỗng, màu sắc nguồn sáng, màu sắc vật thể và màu sắc Ganzfeld. Từng chế độ biểu hiện màu sắc này có thể diễn đạt chất lượng hơn bằng các tính từ mô tả sự kết hợp màu sắc hoặc các mối liên quan về không gian thời gian của chúng. Các thuật ngữ khác liên quan đến sự khác biệt về chất giữa các màu sắc cảm nhận được ở các chế độ thể hiện màu khác nhau được đưa ra trong "màu sáng", "màu không sáng", "màu liên quan" và "màu không liên quan".

17-199

Biểu hiện màu sắc

1. Khía cạnh của nhận thức thị giác mà mọi thứ được nhận ra bởi màu sắc của chúng

2. Trong các nghiên cứu tâm-vật lý học: nhận thức thị giác, trong đó các khía cạnh quang phổ của kích thích thị giác được tích hợp với môi trường chiếu sáng và quan sát.

17-200

Mô hình biểu hiện màu sắc

Mô hình mô tả sự biểu hiện màu sắc, được xây dựng từ các ký hiệu diễn tả các kích thích màu sắc

CHÚ THÍCH: Trong xử lý ảnh, định nghĩa sau cũng được sử dụng: phương trình và phương pháp chuyển đổi các đại lượng vật lý có thể đo lường sang và từ các tương quan về thuộc tính nhận thức trong điều kiện nhìn cụ thể.

17-201

Bản đồ màu

Tập hợp các mẫu màu được sắp xếp và xác định theo các quy tắc cụ thể

17-202

Ranh giới màu

Đường viền của một khu vực trong biểu đồ sắc độ được bao bởi các đoạn thẳng

CHÚ THÍCH: Diện tích được cho bởi phương trình của các đường thẳng hoặc tọa độ của các điểm giao nhau giữa chúng hoặc với đường quỹ tích phổ

17-203

Hàm biến đổi thành phần màu

Hàm toán học đơn điệu, đơn biến được áp dụng riêng cho một hoặc nhiều kênh màu

CHÚ THÍCH 1: Hàm biến đổi thành phần màu thường được sử dụng để tính toán đáp ứng phi tuyến của thiết bị tham chiếu và / hoặc cải thiện độ đồng đều trực quan của không gian màu.

CHÚ THÍCH 2: Nói chung, các hàm biến đổi thành phần màu sẽ là phi tuyến, chẳng hạn hàm mũ (tức là "gamma”) hoặc hàm lôgarit Tuy nhiên, trong một số trường hợp có thể sử dụng hàm biến đổi thành phần màu tuyến tính.

CHÚ THÍCH 3: Để biết thêm thông tin về "kênh màu", xem CHÚ THÍCH 2 đối với “mã hóa không gian màu” (17-227).

17-204

Dữ liệu chứa màu sắc

Dữ liệu bao gồm văn bản, ký họa, đồ họa và hình ảnh, dưới dạng trường quét hoặc véc tơ

17-205

Hệ số hiệu chỉnh màu sắc

Không còn sử dụng: xem "hệ số hiệu chỉnh không phù hợp phổ" (17-1224)

17-206

Sự khác biệt màu sắc (cảm nhận được)

Sự khác biệt nhận thấy giữa 2 phần tử màu

Xem thêm “sự khác biệt màu sắc L*a*b* theo CIE 1976”, (17-17-156) “sự khác biệt màu sắc L*u*v* theo CIE 1976” (17-158), “sự khác biệt màu sắc CIELAB” (17-172), “sự khác biệt màu sắc CIELUV” (17-174)

17-207

Phần tử màu (của mô hình biểu hiện màu)

Khu vực xác định trong đó biểu hiện màu sắc là đồng đều

17-208

Mã hóa màu

Mã hóa số lượng hóa một không gian màu, bao gồm cả mã hóa không gian màu và mã hóa hình ảnh màu

17-209

Phương trình màu

Biểu diễn dưới dạng đại số hoặc véc tơ của sự phối hợp 2 kích thích màu sắc, trong đó, ví dụ, có thể là phối trộn cộng thêm của 3 kích thích màu tham chiếu

Ví dụ: [C] Ξ X[X] = Y[Y] + Z[Z]

CHÚ THÍCH 1: Trong phương trình này, ký hiệu Ξ biểu thị trùng hợp màu và được đọc là “phù hợp”. Các ký hiệu không được đặt trong dấu ngoặc vuông biểu thị số lượng các kích thích được chỉ định bởi ký hiệu có dấu ngoặc vuông: do đó R [R] có nghĩa là R đơn vị kích thích [R], và ký hiệu + có nghĩa là phối trộn cộng thêm của các kích thích màu. Trong một phương trình như vậy, dấu trừ có nghĩa là kích thích được thêm vào đại lượng ở vế bên kia của phương trình khi thực hiện phối hợp màu sắc

CHÚ THÍCH 2: Các kích thích tham chiếu được biểu diễn dưới dạng [R], [G] và [B] trong trường hợp đó dấu ‘Ξ’, đọc là “phù hợp” cần sử dụng. Thay vào đó, phương trình màu có thể được viết bằng chữ La tinh in đậm khi đó cần sử dụng dấu ‘=’, được phát âm “bằng”: C = XX+ YY + ZZ.

17-210

Phin lọc màu

Xem CHÚ THÍCH cho “phin lọc” (17-434)

17-211

Gam màu

Khối rỗng, diện tích hoặc khối đặc trong không gian màu, bao gồm tất cả các màu sắc, hoặc:

(a) có mặt trong một cảnh cụ thể, tác phẩm nghệ thuật, ảnh chụp, nhân bản bằng quang cơ, hoặc hình thức nhân bản khác;

(b) có khả năng được tạo ra bằng cách sử dụng một thiết bị và / hoặc phương tiện đầu ra cụ thể

CHÚ THÍCH: Trong các ứng dụng sao chép và truyền thông, chỉ có khối rỗng hoặc khối đặc trong không gian màu được coi là gam màu. Trong các ứng dụng như chiếu sáng tín hiệu, gam màu là một diện tích.

17-212

Ranh giới gam màu

Bề mặt ngoài của gam màu

17-213

Dữ liệu ảnh màu

Thông tin được mã hóa kỹ thuật số, với các khía cạnh màu được biểu diễn bằng cách sử dụng mã hóa hình ảnh màu

17-214

Dữ liệu ảnh màu, tham chiếu gốc tiêu chuẩn

Dữ liệu hình ảnh màu gốc xác định và được tài liệu hóa thể hiện tọa độ màu của các phần tử màu hình ảnh sao chụp hai chiều do quét tác phẩm nghệ thuật, phim ảnh hoặc bản in, hoặc sao chụp quang cơ hoặc hình thức nhân bản khác

Xem thêm “trạng thái hình ảnh, tham chiếu gốc" (17-17-564)

17-215

Dữ liệu hình ảnh màu, tham chiếu đầu ra tiêu chuẩn

Dữ liệu hình ảnh tham chiếu đầu ra, dựa vào một thiết bị đầu ra thực hoặc ảo và điều kiện nhìn được chuẩn hóa

CHÚ THÍCH 1: Dữ liệu hình ảnh chủ đích để trao đổi mở phổ biến nhất là tham chiếu đầu ra tiêu chuẩn. Bởi với dữ liệu hình ảnh tham chiếu đầu ra tiêu chuẩn, thường đủ để xác định đầu ra tiêu chuẩn mà dữ liệu hình ảnh được viện tới để diễn giải sự hiển thị màu được mô tả bởi dữ liệu hình ảnh.

CHÚ THÍCH 2 Dữ liệu hình ảnh tham chiếu đầu ra tiêu chuẩn có thể trở thành khởi điểm cho quá trình nhân bản tiếp theo. Ví dụ, dữ liệu hình ảnh tham chiếu đầu ra tiêu chuẩn sRGB thường được coi là điểm bắt đầu cho việc tái hiển thị màu sắc được thực hiện bài một máy in được thiết kế để nhận dữ liệu hình ảnh sRGB.

Xem thêm “trạng thái hình ảnh, tham chiếu đầu ra” (17-565)

17-216

Dữ liệu hình ảnh màu, cảnh tham chiếu chuẩn

Dữ liệu hình ảnh màu được xác định và ghi lại thể hiện các ước tính tọa độ màu của các thành tố của một khung cảnh.

Xem thêm “trạng thái hình ảnh, cảnh tham chiếu" (17-567)

17-217

Mã hóa hình ảnh màu

Mã hóa kỹ thuật số các giá trị màu, cùng với bất kỳ thông tin cần thiết nào để diễn giải chính xác các giá trị màu sắc như trạng thái hình ảnh, môi trường quan sát hình ảnh dự kiến và môi trường tham chiếu

CHÚ THÍCH 1: Trong một số trường hợp, môi trường quan sát hình ảnh dự kiến sẽ được xác định rõ ràng cho mã hóa hình ảnh màu. Trong các trường hợp khác, môi trường quan sát hình ảnh dự định, tức là chi tiết của trạng thái hình ảnh có thể được chỉ định trên cơ sở từng hình ảnh bằng cách sử dụng siêu dữ liệu được liên kết với hình ảnh kỹ thuật số.

CHÚ THÍCH 2: Một số mã hóa hình ảnh màu số cho biết các đặc tính của môi trường tham chiếu cụ thể, chẳng hạn như bản in phản xạ với dải mật độ xác định, ở trường hợp khác môi trường tham chiếu sẽ không được áp dụng, chẳng hạn như với mã hóa cảnh tham chiếu hoặc sẽ được quy định sử dụng siêu dữ liệu hình ảnh.

CHÚ THÍCH 3: Mã hóa hình ảnh màu không bị giới hạn đối với hình ảnh đồ họa kỹ thuật số có nguồn gốc từ cảnh gốc, nhưng cũng có thể áp dụng cho hình ảnh kỹ thuật số có nội dung như văn bản, đường nét mỹ thuật, đồ họa véc tơ và các dạng tác phẩm nghệ thuật gốc khác.

17-218

Quản lý màu sắc

Liên kết dữ liệu liên quan cần thiết để diễn giải rõ ràng về dữ liệu nội dung màu sắc và áp dụng chuyển đổi dữ liệu màu theo yêu cầu để thực hiện tái tạo có chủ đích

CHÚ THÍCH 1: Nội dung màu có thể bao gồm văn bản, đường nét, đồ họa và hình ảnh, dạng quét hoặc véc tơ, tất cả đều có thể được quản lý màu.

CHÚ THÍCH 2: Quản lý màu xem xét đặc tính của các thiết bị đầu vào và đầu ra khi xác định chuyển đổi dữ liệu màu cho các thiết bị này.

17-219

Hệ thống thứ tự màu

Sắp xếp các mẫu theo một tập hợp các nguyên tắc để xếp thứ tự và biểu thị màu sắc của chúng, thường theo các thang bậc nhất định

CHÚ THÍCH: Một hệ thống thứ tự màu thường được minh họa bằng một tập hợp các mẫu vật lý, đôi khi được gọi là bản đồ màu. Điều này tạo điều kiện cho kết nối màu sắc nhưng không phải là điều kiện tiên quyết để xác định hệ thống thứ tự màu.

Xem thêm “bản đồ màu” (17-201)

17-220

Mảng màu, khu vực thử nghiệm

Hình ảnh màu từ một thiết bị đầu ra hoặc một bản in phản xạ hoặc trên phim được đo, trong đó các giá trị kiểm soát của thiết bị được giữ không đổi trên diện tích hình ảnh

17-221

Sự hoàn màu (của nguồn sáng)

Ảnh hưởng của một nguồn sáng đối với sự hiển thị màu sắc của các vật thể bằng cách so sánh có ý thức hoặc tiềm thức với màu sắc của chúng dưới nguồn sáng chuẩn

17-222

Chỉ số hoàn màu [R]

Đo mức độ mà màu sắc tâm-vật lý của một vật thể được chiếu sáng bởi nguồn sáng thử nghiệm phù hợp với màu sắc của cùng vật thể đó được chiếu sáng bởi nguồn sáng chuẩn, dung sai thích hợp cần được thực hiện đối với trạng thái thích nghi màu sắc

Xem thêm CIE 13 Phương pháp đo và xác định độ hoàn màu của nguồn sáng

Tên viết tắt: “CRI"

17-223

Phương tiện tái tạo màu

Phương tiện để hiển thị thông tin màu, ví dụ: màn hình hoặc bản in

CHÚ THÍCH: Đối với bản in, phương tiện tái tạo màu không phải là máy in mà là sự kết hợp của máy in, chất màu và chất nền.

17-224

Sự tái hiển thị màu

Phép ánh xạ dữ liệu hình ảnh màu của bức ảnh tham chiếu thích hợp với một phương tiện tạo ảnh thực hoặc ảo và điều kiện nhìn được chỉ định sang dữ liệu hình ảnh màu của ảnh tham chiếu thích hợp với phương tiện tạo ảnh thực hoặc ảo và điều kiện nhìn khác.

CHÚ THÍCH: Tái hiển thị màu thường bao gồm một hoặc nhiều hơn những vấn đề sau: bù trừ cho sự khác biệt về điều kiện nhìn, bù trừ cho sự khác biệt về khoảng linh động và / hoặc gam màu của phương tiện tạo ảnh và điều chỉnh theo sở thích.

17-225

Khối màu

Một phần của không gian màu có chứa màu bề mặt

17-226

Không gian màu

Diễn tả về hình học của màu sắc trong không gian, thường là 3 chiều

17-227

Mã hóa không gian màu

Mã số hóa của không gian màu, bao gồm đặc tính kỹ thuật của phương pháp mã hóa số và dải mã hóa

CHÚ THÍCH 1: Nhiều mã hóa không gian màu có thể được xác định dựa trên một không gian màu duy nhất ở đó các mã hóa không gian màu khác nhau có các phương thức mã hóa kỹ thuật số và / hoặc phạm vi mã hóa khác nhau. (Ví dụ, sRGB 8 bit và e-sRGB 10 bit là những mã hóa không gian màu khác nhau dựa trên không gian màu RGB cụ thể.)

CHÚ THÍCH 2: Mã hóa không gian màu được xác định bằng một số kênh màu, mỗi kênh tương ứng với một chiều không gian màu. Các giá trị dữ liệu kênh màu được mã hóa cho biết vị trí theo chiều tương ứng thể hiện trong không gian màu hình học.

17-228

Không gian màu, phụ thuộc vào thiết bỊ

Không gian màu được xác định bởi các đặc tính của một thiết bị tạo hình ảnh thực hoặc được lý tưởng hóa

CHÚ THÍCH: Không gian màu phụ thuộc vào thiết bị có mối quan hệ chức năng đơn giản với phép đo màu CIE cũng có thể được phân loại là không gian màu sắc ký. Ví dụ, không gian màu RGB tương ứng với màn hình CRT thực tế hoặc lý tưởng có thể là được coi là không gian màu sắc ký.

17-229

Kích thích màu

Bức xạ nhìn thấy đi vào mắt và tạo ra cảm giác về màu sắc, hoặc có sắc hoặc vô sắc

17-230

Hàm kích thích màu [φ_l (l)

Mô tả một kích thích màu sắc bởi mật độ phổ của một đại lượng đo bức xạ, chẳng hạn như độ phát xạ hoặc công suất bức xạ là một hàm của bước sóng

17-231

Nhiệt độ màu [Tc]

Nhiệt độ của một nguồn bức xạ Plank phát bức xạ có cùng sắc độ như của kích thích đã cho

Đơn vị: K

CHÚ THÍCH: Nhiệt độ màu đối nghịch cũng được sử dụng với đơn vị K^-1 hoặc MK^-1 (trong đó 1 MK^-1 =10^-6 K^-1) tên gọi trước đó "mired" giờ không còn dùng nữa.

17-232

Bóng đèn màu

Bóng đèn được làm bằng thủy tinh màu, hoặc thủy tinh trong suốt được phủ bên trong hoặc bên ngoài bằng một lớp màu có thể trong suốt hoặc khuếch tán

17-233

Sự no màu

Thuộc tính cảm nhận thị giác theo đó màu sắc cảm nhận được của một vùng xuất hiện sắc độ nhiều hay ít

CHÚ THÍCH: Đối với kích thích màu của một sắc độ đã cho và trong trường hợp các màu liên quan có hệ số độ chói cho trước, thuộc tính này thường tăng lên khi độ chói tăng, trừ khi độ sáng rất cao.

17-234

Phối hợp màu sắc

Hành động làm cho một kích thích màu có cùng màu sắc giống như kích thích màu đã cho

CHÚ THÍCH: Thuật ngữ tiếng Pháp áp dụng chủ yếu cho việc điều chỉnh sự cân bằng các trường của máy đo màu trực quan, trong khi các thuật ngữ tiếng Anh và tiếng Đức áp dụng như nhau cho việc lựa chọn 2 mẫu vật liệu có cùng màu dưới một nguồn sáng nhất định.

17-235

Hệ số phối hợp màu sắc

Ba giá trị của tập hợp các hàm phối hợp màu sắc ở bước sóng nhất định

Trước đây là: “giá trị phổ ba kích thích”.

17-236

Các hàm phối hợp màu sắc (của hệ thống ba màu)

Giá trị ba kích thích của các kích thích đơn sắc cố công suất bức xạ bằng nhau

CHÚ THÍCH 1:3 giá trị của một tập hợp các hàm phối hợp màu sắc ở bước sóng nhất định được gọi là “Hệ số phối hợp màu” (trước đây là: "giá trị phổ ba kích thích").

CHÚ THÍCH 2: Có thể sử dụng các hàm phối hợp màu để tính giá trị ba kích thích của kích thích màu sắc từ các hàm kích thích màu của nó φ_l(l).

Xem thêm CIE 15 Phép đo màu

Xem thêm ISO 11664-1:2007(E)/CIE S 014-1/E:2006 Phép đo màu - phần 1: Standard Colorimetric Observersimetation - Phần 1: Người quan sát đo màu chuẩn CIE

CHÚ THÍCH 3: Trong các hệ thống đo màu chuẩn CIE, các các hàm phối hợp màu sắc được thể hiện bằng các ký hiệu (l), (l),  (l) và ₁₀(l), ₁₀(l), ₁₀ (l).

17-237

Phố thương mại

Đường phố có tỷ lệ cao mặt tiền các cửa hàng thương mại (thường không được chiếu sáng về đêm) và có tỷ lệ cao các xe tải nặng chở hàng trong luồng giao thông

17-238

Bóng đèn phóng điện hồ quang nguồn nhỏ gọn

Xem “đèn hồ quang ngắn" (17-1174)

17-239

Bóng đèn so sánh

Nguồn sáng có cường độ sáng, quang thông hoặc độ chói không đổi nhưng không nhất thiết phải biết giá trị, dùng để so sánh liên tiếp với một bóng đèn chuẩn và nguồn ánh sáng thử nghiệm

17-240

Các kích thích màu bổ sung

Tổ hợp 2 kích thích màu sắc để có thể tái tạo các giá trị ba kích thích của một kích thích vô sắc bằng cách phối trộn cộng thêm thích hợp của 2 kích thích này

17-241

Bước sóng bổ sung (của một kích thích màu)

[l_c]

Bước sóng của kích thích đơn sắc mà khi phối trộn cộng theo tỷ lệ thích hợp với kích thích màu được xem xét, phù hợp với kích thích vô sắc đã định

17-242

Chỉ số khúc xạ phức hợp (của vật liệu hấp thụ đẳng hướng) [(l)]

Đại lượng được xác định theo công thức:

(l) = n(l) - ik(l)

trong đó n(l) là chỉ số khúc xạ ở bước sóng l, k(l) là chỉ số hấp thụ phổ và

Đơn vị: 1

17-243

Tính dễ hiểu (của một dấu hiệu)

Mức độ một người quan sát có thể dễ dàng hiểu được thông điệp dự định truyền đạt bởi dấu hiệu.

17-244

Đèn điện khí nén (US)

Đèn điện được cấp năng lượng bởi một máy phát điện điều khiển bởi khí nén

Thuật ngữ tương đương được sử dụng bên ngoài nước Mỹ: “đèn khí”

17-245

Tế bào hình nón

Tế bào cảm quang trong võng mạc chứa các sắc tố nhạy cảm với ánh sáng có khả năng khởi tạo quá trình thị giác ban ngày

17-246

Hệ số cấu hình (giữa 2 bề mặt S₁ và S₂) [c₂₁, c₁₂]

Tỷ số giữa độ chiếu bức xạ hoặc độ rọi, E₂ (hoặc E₁), tại một điểm trên bề mặt S₂ (hoặc S₁) do thông lượng nhận được từ bề mặt S₁ (hoặc S₂), với độ trưng bức xạ hoặc độ trưng sáng, M₁ (hoặc M₂), của bề mặt S₁ (hoặc S₂)

;

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH: Mối quan hệ giữa hệ số cấu hình c và hệ số trao đổi (qua lại) g là:

trong đó

F₂ (hoặc F₁ ) là thông lượng bức xạ hoặc quang thông nhận được trên bề mặt S₂ (hoặc S₁) từ bề mặt S₁ (hoặc S₂) and A₂ (hoặc A₁) là diện tích bề mặt S₂ (hoặc S₁).

17-247

Đầu nối (bóng đèn)

Thiết bị bao gồm các tiếp điểm điện, với cách điện thích hợp và được nối với dây dẫn mềm, bảo đảm kết nối bóng đèn với nguồn điện nhưng không đỡ bóng đèn

17-248

Độ rõ ràng

1. Chất lượng của một đối tượng hoặc một nguồn sáng xuất hiện nổi bật trong môi trường xung quanh

2. Chất lượng của một dấu hiệu thu hút (dễ gây chú ý) hoặc đạt được (dễ dàng tìm kiếm) sự chú ý của người lái xe

17-249

Tấm tiếp xúc

Mảnh kim loại cách điện với vỏ đầu đèn, kết nối với một trong những dây dẫn trong bóng đèn và cung cấp kết nối với nguồn điện

Thuật ngữ tương đương sử dụng ở Mỹ: “lỗ gắn dây”

17-250

Bóng đèn sóng liên tục

1. Bóng đèn hoạt động với đầu ra liên tục

2. Trong an toàn quang sinh học: bóng đèn hoạt động trong thời gian lớn hơn 0,25 s, tức là bóng đèn không phát xung

CHÚ THÍCH: Trong IEC 62471:2006/CIE S 009:2002 An toàn quang sinh học của bóng đèn và hệ thống bóng đèn, các bóng đèn chiếu sáng thông dụng (GLS) được xác định là bóng đèn sóng liên tục.

17-251

Sự tương phản

1. theo nghĩa cảm nhận: đánh giá sự khác biệt trong sự xuất hiện của 2 hoặc nhiều phần của một trường nhìn thấy đồng thời hoặc liên tiếp (do đó: tương phản độ chói, tương phản độ sáng, tương phản màu sắc, tương phản đồng thời, độ tương phản liên tiếp, v.v...)

2. theo nghĩa vật lý: đại lượng có ý tương quan với độ tương phản độ chói cảm nhận được, thường được xác định bởi một trong số các công thức liên quan đến độ chói của các kích thích xem xét: ví dụ bằng sự thay đổi tỷ lệ về tương phản gần độ chói ngưỡng hoặc bằng tỷ số của các độ chói đối với độ chói cao hơn nhiều

17-252

Hệ thống kiểm soát tương phản

Hệ thống duy trì sự tương phản của chữ khắc trên biển hiệu và nền tiếp giáp để đạt được độ rõ ràng trong giới hạn quy định dưới điều kiện ánh sáng xung quanh thay đổi

17-253

Hệ số tương phản (của hệ thống chiếu sáng đối với một nhiệm vụ)

Tỷ số giữa độ tương phản của một nhiệm vụ trong hệ thống chiếu sáng xem xét, với độ tương phản của cùng nhiệm vụ đó trong chiếu sáng chuẩn

Đơn vị: 1

17-254

Hệ số biểu lộ tương phản (của hệ thống chiếu sáng đường hầm) [q_c]

Tỷ số giữa độ chói L mặt đường và độ rọi mặt đứng E_v, tại một vị trí cụ thể trong đường hầm

Đơn vị: sr^-1

17-255

Độ nhạy tương phản [Sc]

Nghịch đảo của độ tương phản (vật lý) nhỏ nhất có thể nhận thấy được, thường được biểu diễn bằng L/∆L, trong đó L là độ chói trung bình và ∆L là ngưỡng chênh lệch độ chói

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH: Giá trị của Sc phụ thuộc vào một số yếu tố bao gồm độ chói, điều kiện nhìn và trạng thái thích nghi.

17-256

Độ rọi võng mạc quy ước

Tích của độ chói theo một hướng xác định và diện tích biểu kiến của đồng tử (tự nhiên hoặc nhân tạo) nhìn thấy từ hướng đó

Đơn vị: cd, cd.m^-2.mm², trotand

17-257

Chiếu sáng gờ

Hệ thống chiếu sáng bao gồm các nguồn sáng được che chắn bởi một tấm phẳng song song với tường và gắn lên trần nhà, và phân phối ánh sáng trên tường

17-258

Nhiệt độ màu tương quan [Tcp]

Nhiệt độ của vật bức xạ Plank có sắc độ gần nhất với sắc độ của phân bố phổ đã cho trên một biểu đồ (theo người quan sát tiêu chuẩn CIE 1931), trong đó mô tả các tọa độ u’,  v' của quỹ tích Plank và kích thích thử nghiệm

Đơn vị: K

CHÚ THÍCH 1: Không nên sử dụng khái niệm nhiệt độ màu tương quan nếu sắc độ của nguồn thử nghiệm khác biệt với của vật bức xạ Plank nhiều hơn

trong đó u_t’, v_t’ của nguồn thử nghiệm, u_p’, v_p’ của vật bức xạ Plank.

CHÚ THÍCH 2: Nhiệt độ màu tương quan có thể tính được bằng một chương trình máy tính tìm kiếm tối giản để tra cứu nhiệt độ Plank cung cấp sự khác biệt nhỏ nhất giữa sắc độ thử nghiệm và quỹ tích Plank, hoặc ví dụ theo một phương pháp do Robertson A.R. đề xuất “Tính toán nhiệt độ màu tương quan và nhiệt độ phân bố”, J. Opt. Soc. Am. 58,1528-1535,1968.

(Lưu ý rằng các giá trị ở một số bảng trong tài liệu tham chiếu này là không được cập nhật).

Viết tắt: “CCT”

17-259

Mô hình tái tạo màu tương ứng

Mô hình toán học tạo ra các phép biến đổi, được áp dụng cho khung cảnh hoặc dữ liệu hình ảnh tham chiếu gốc để tạo ra dữ liệu hình ảnh mô tả bản sao, hiển thị phù hợp với bản gốc gần nhất có thể

CHÚ THÍCH: Các phép biến đổi được tạo ra bởi các mô hình tái tạo thưởng sẽ phụ thuộc vào tỷ lệ độ chói và gam màu của cảnh hoặc bản gốc và phương tiện đầu ra.

17-260

Kích thích màu tương ứng

Cặp kích thích màu có cùng hiển thị màu sắc khi một kích thích được nhìn thấy trong một tập hợp điều kiện thích nghi và kích thích kia được nhìn thấy trong tập hợp (điều kiện thích nghi) khác

17-261

Chiếu sáng chùm tia ngược (trong đường hầm)

Chiếu sáng trong đó ánh sáng chiếu tới các vật thể từ hướng ngược lại với luồng giao thông

CHÚ THÍCH: Chiếu sáng chùm tia ngược được đặc trưng bằng cách sử dụng các đèn điện phân bố cường độ sáng không đối xứng qua mặt phẳng vuông góc với hướng lưu thông, khi cường độ sáng tối đa hướng theo chiều ngược lại với dòng giao thông. Thuật ngữ chỉ đề cập đến hướng đi bình thường.

Xem thêm “chiếu sáng chùm tia thuận" (17-986), “chiếu sáng đối xứng” (17-1293)

Viết tắt: “CBL”

17-262

Chiếu sáng vòm

Hệ thống chiếu sáng bao gồm các nguồn sáng được che chắn bởi một gờ hoặc hốc, và phân bố ánh sáng trên trần và phần tường phía trên gờ

17-263

CRI (viết tắt)

Xem “chỉ số hoàn màu" (17-222)

17-264

Tần số nhấp nháy tới hạn

Đối với một tập hợp các điều kiện nhất định, tần số thay đổi các kích thích mà ở mức cao hơn sẽ không thể nhận thấy sự nhấp nháy

Thuật ngữ tương đương: “tần số hợp nhất”

17-265

Thanh ngang (ứng dụng ở sân bay)

Dây đèn trong hệ thống chiếu sáng tiếp cận được bố trí trực giao và đối xứng với tuyến trung tâm của hệ thống và đường băng

17-266

Tỷ lệ quang thông hướng xuống tích lũy (của một nguồn, đối với góc khối)

Tỷ số giữa quang thông tích lũy đối với góc khối xem xét và quang thông hướng xuống của nguồn sáng

Đơn vị: 1

17-267

Quang thông tích lũy (của một nguồn, cho một góc khối)

Quang thông phát ra bởi nguồn trong điều kiện vận hành, trong một hình nón bao quanh góc khối có trục hướng xuống theo chiều đứng

Đơn vị: Im

17-268

Giờ giới nghiêm

Thời gian trong đó sẽ áp dụng yêu cầu nghiêm ngặt hơn (để kiểm soát ánh sáng gây khó chịu)

CHÚ THÍCH: Đây thường là điều kiện sử dụng ánh sáng được áp dụng bởi cơ quan quản lý nhà nước, thường là chính quyền địa phương.

17-269

Cắt

1. kỹ thuật được sử dụng để che chắn bóng đèn và các bề mặt có độ chói cao từ hướng nhìn trực tiếp để giảm chói lóa

2. kỹ thuật được sử dụng để che chắn bóng đèn và bề mặt có độ chói cao để giảm ánh sáng chiếu lên phía trên hướng nằm ngang

CHÚ THÍCH: Trong chiếu sáng bên ngoài, phân loại giới hạn xác định mức hạn chế cường độ sáng ở hai vùng chiếu sáng trong phạm vi từ 80° đến 180° phía trên điểm dưới cùng (đáy). Ánh sáng phát ra ở vùng 80° đến 90° có khả năng cao góp phần gây chói lóa và ánh sáng phát ra phía trên hướng ngang góp phần nhiều làm sáng bầu trời.

17-270

Góc cắt (của đèn điện)

Góc đo tờ điểm thấp nhất trở lên, nằm giữa trục thẳng đứng và đường ngắm đầu tiên mà không nhìn thấy bóng đèn và các bề mặt có độ chói cao

Đơn vị: rad, °

17-271

Bóng đèn CW

Xem “đèn sóng liên tục” (17-250)

17-272

Đường dành cho xe đạp

Đường, hoặc một phần đường, chỉ dành riêng cho xe đạp

17-273

Độ rọi trụ (tại một điểm, theo một hướng chiếu xác định) [E_v,z; E_z]

Xem CHÚ THÍCH đối với "độ chiếu xạ trụ" (17- 274)

Đơn vị: Ix = Im·m^-2

17-274

Độ chiếu xạ trụ (tại một điểm, đối với một hướng chiếu nhất định) [E_e,z]

1. độ chiếu xạ trung bình trên bề mặt ngoài của một hình trụ rất nhỏ được đặt thẳng đứng tại một điểm trong không gian, để có được độ chiếu xạ tổng hợp tạo nên bởi bức xạ chiếu tới từ nhiều hướng

2. Định nghĩa tương đương: trung bình số học của độ chiếu xạ thẳng đứng E_e,v tại một điểm

trong đó

L_e là độ bức xạ theo hướng (ɛ, φ);

dΩ là phần tử góc khối theo hướng (ɛ, φ);

ɛ là góc tới được đo đối với trục của hình trụ;

E_e,v là độ chiếu xạ thẳng đứng trên một phần tử diện tích có pháp tuyến theo hướng φ;

φ là góc nằm trong mặt phẳng vuông góc với trục của hình trụ

Đơn vị: W·m^-2

CHÚ THÍCH: Các đại lượng tương tự “độ rọi trụ”, E_v,z và "độ chiếu photon hình trụ", E_v,z, được định nghĩa theo cách tương tự, thay thế độ bức xạ L_e bằng độ chói L_v hoặc bức xạ photon L_p

D

17-275

Nguồn sáng D

Xem “nguồn sáng ban ngày” (17-281)

17-276

Tối

Tính từ được sử dụng để mô tả mức độ sáng thấp

17-277

Dòng điện tối

Dòng điện đầu ra của một đầu đo quang điện hoặc của âm cực của nó trong trường hợp không có bức xạ chiếu tới

17-278

Ánh sáng ban ngày

Một phần bức xạ mặt trời có khả năng gây cảm giác thị giác

17-279

Hệ số ánh sáng ban ngày [D]

Tỷ số giữa độ rọi tại một điểm trên mặt phẳng cho trước do ánh sáng nhận trực tiếp và gián tiếp từ bầu trời có phân bố độ chói giả định hoặc đã biết, với độ rọi trên mặt phẳng nằm ngang do bán cầu bầu trời đó không bị che chắn, trong đó đóng góp của ánh sáng mặt trời trực tiếp đối với cả hai giá trị độ rọi được loại trừ.

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH 1: Bao gồm kính, hiệu ứng bụi bẩn, vv

CHÚ THÍCH 2: Khi tính toán chiếu sáng nội thất, sự đóng góp của ánh sáng mặt trời trực tiếp phải được xem xét riêng.

17-280

Màu sắc huỳnh quang do ánh sáng ban ngày sơn, sắc tố hoặc thuốc nhuộm phát sáng huỳnh quang do tiếp xúc với ánh sáng ban ngày

CHÚ THÍCH: Các vật liệu này hấp thụ năng lượng từ ánh sáng ban ngày ở các vùng bước sóng ngắn hơn quang phổ nhìn thấy và/hoặc ở vùng cực tím và tái phát xạ năng lượng ở bước sóng dài hơn, sinh ra bức xạ trong một phạm vi hẹp các bước sóng trong dải nhìn thấy.

Xem thêm “vật liệu phát quang" (17-908), “vật liệu huỳnh quang" (17-458)

17-281

Nguồn sáng ban ngày

Nguồn sáng có phổ phân bố năng lượng tương tự hoặc gần giống như ánh sáng ban ngày

17-282

Bóng đèn ánh sáng ban ngày

Bóng đèn phát ánh sáng có phổ phân bố năng lượng xấp xỉ pha xác định của ánh sáng ban ngày

17-283

Đường quỹ tích ánh sáng ban ngày

Quỹ tích các điểm trong một biểu đồ màu thể hiện sắc độ của các pha ánh sáng ban ngày được CIE đưa ra các công thức cho các nguồn sáng ban ngày (nguồn sáng D) với nhiệt độ màu tương quan khác nhau

17-284

Cửa sáng ban ngày

Diện tích lắp kính hoặc không, có khả năng tiếp nhận ánh sáng ban ngày cho nội thất

17-285

Chiếu sáng ban ngày

Chiếu sáng mà nguồn sáng là ánh sáng ban ngày

CHÚ THÍCH: "Chiếu sáng tự nhiên” trước đây được sử dụng, nhưng “chiếu sáng ban ngày” hiện sử dụng tương ứng với sử dụng “ánh sáng điện”.

17-286

Đèn chạy xe ban ngày

Đèn pha hoặc đèn tín hiệu chuyên dụng gắn trên mặt trước của xe dự định sử dụng lái xe ban ngày để tăng độ nhìn rõ / dễ thấy của xe đối với người tham gia giao thông khác

Tên viết tắt: "DRL”

17-287

Sự nhìn màu khiếm khuyết

Tật dị thường của thị giác, trong đó khả năng phân biệt giữa một số màu hoặc tất cả các màu bị suy giảm

CHÚ THÍCH 1: Dị tật ba màu: Dạng thị giác ba màu trong đó phân biệt màu sắc kém hơn bình thường.

CHÚ THÍCH 2: Mù màu lục: Tính từ biểu thị bệnh mù màu lục hoặc dị tật nhìn màu lục.

CHÚ THÍCH 3: Dị tật nhìn màu lục: Sự nhìn màu khiếm khuyết trong đó sự phân biệt màu có sắc đỏ và xanh lục bị suy giảm, không có bất kỳ biểu hiện màu sắc mờ dị thường.

CHÚ THÍCH 4: Bệnh mù màu lục: sự nhìn màu khiếm khuyết trong đó không phân biệt được màu có sắc đỏ và xanh lục, không có bất kỳ biểu hiện màu sắc mờ dị thường.

CHÚ THÍCH 5: Bệnh thị giác hai màu: Sự nhìn màu khiếm khuyết trong đó tất cả các màu có thể phù hợp sử dụng hỗn hợp cộng thêm chỉ của 2 kích thích.

CHÚ THÍCH 6: Bệnh mù màu hoàn toàn: Sự nhìn màu khiếm khuyết trong đó tất cả các màu có thể được hợp bằng cách sử dụng chỉ một kích thích phù hợp duy nhất.

CHÚ THÍCH 7: Mù màu đỏ: Tính từ biểu thị hội chứng mù màu đỏ hoặc dị tật nhìn màu đỏ.

CHÚ THÍCH 8: Dị tật nhìn màu đỏ: Sự nhìn màu khiếm khuyết trong đó phân biệt màu đỏ và màu xanh lục bị suy giảm, với các màu hơi đỏ hiển thị mờ bất thường.

CHÚ THÍCH 9: Bệnh mù màu đỏ: Sự nhìn màu khiếm khuyết trong đó không thể phân biệt màu đỏ và màu xanh lục, với các màu hơi đỏ hiển thị mờ bất thường.

CHÚ THÍCH 10: Mù màu xanh: Tính từ biểu thị hội chứng mù màu xanh hoặc dị tật nhìn màu xanh.

CHÚ THÍCH 11: Dị tật nhìn màu xanh: Sự nhìn màu màu khiếm khuyết, trong đó phân biệt màu xanh dương nhạt và màu vàng nhạt bị suy giảm.

CHÚ THÍCH 12: Bệnh mù màu xanh: sự nhìn màu khiếm khuyết, trong đó không thể phân biệt màu xanh dương nhạt và màu vàng nhạt

17-288

Phương điều khiển giao thông

Tập hợp các thiết bị điều khiển giao thông trên đường hoặc bên cạnh đường cung cấp hướng dẫn, quy định, hoặc thông tin cảnh báo cho người lái xe, không phải đèn tín hiệu

CHÚ THÍCH: Các thiết bị này giúp người lái xe xác định hướng hành trình dự kiến cho xe cộ trên một đoạn đường.

17-289

Cọc tiêu, cột mốc

1. thiết bị điều khiển giao thông phản xạ ngược thường được gắn trên cột dọc hai bén đường ở độ cao gần ngang tầm mắt người lái xe đối diện luồng giao thông để cung cấp thông tin hướng đi từ một khoảng cách xa

2. cột được dựng lên ở cạnh làn đường để chỉ mối nguy hiểm hoặc mép đường

Thuật ngữ tương đương: "cột mốc"

17-290

Máy đo mật độ

Dụng cụ đo mật độ phản xạ quang hoặc mật độ truyền quang

17-291

Mật độ (quang) [Dﺡ]

Lôgarit cơ số 10 của nghịch đào hệ số truyền qua ﺡ

Dﺡ = -log₁₀ ﺡ

Đơn vị: 1

17-292

Bộ khử phân cực

Thiết bị quang học điều chỉnh chùm tia bức xạ quang học để tạo ra chùm tia bức xạ không phân cực không phân biệt trạng thái phân cực của bức xạ chiếu tới

CHÚ THÍCH Không có cách đơn giản và thỏa mãn hoàn toàn để khử phân cực chùm tia bức xạ đã biết. Các phương pháp được sử dụng thường tạo ra sự thay đổi lớn của trạng thái phân cực về thời gian, bước sóng hoặc khẩu độ của chùm tia. Các thiết bị hoạt động trên nguyên tắc này thường được gọi là giả khử cực.

17-293

Hệ số suy giảm

Không còn sử dụng: xem "hệ số duy trì" (17- 753).

17-294

Vận tốc thiết kế

1. vận tốc sử dụng để thiết kế và xác định các tính năng vật lý của một con đường có ảnh hưởng đến vận hành xe cộ an toàn và hiệu quả

2. vận tốc an toàn tối đa có thể được duy trì trên một đoạn đường nhất định khi điều kiện thuận lợi

17-295

Độ phát hiện (của đầu đo) [D]

Nghịch đảo của công suất tương đương nhiễu, F_m

Đơn vị: W^-1

17-296

Đầu đo (bức xạ quang)

Thiết bị trong đó bức xạ quang chiếu tới tạo ra hiệu ứng vật lý có thể đo lường được

17-297

Mù màu lục

Xem CHÚ THÍCH 2 đối với “Sự nhìn màu khiếm khuyết" (17-287)

17-298

Dị tật nhìn màu lục

Xem CHÚ THÍCH 3 đối với "sự nhìn màu khiếm khuyết" (17-287)

17-299

Bệnh mù màu lục

Xem CHÚ THÍCH 4 đối với “sự nhìn màu khiếm khuyết" (17-287)

17-300

Bệnh thị giác hai màu

Xem CHÚ THÍCH 5 đối với “sự nhìn màu khiếm khuyết” (17-287)

17-301

Sự nhiễu xạ

Sự lệch hướng lan truyền bức xạ, được xác định bởi bản chất sóng của bức xạ, và xảy ra khi bức xạ đi qua mép rìa của chướng ngại vật

17-302

Độ rọi ngang khuếch tán (từ bầu trời) [E_v,d]

Độ rọi đo ánh sáng bầu trời tạo ra trên bề mặt nằm ngang trên trái đất

Đơn vị: Ix = Im.m^-2

Thuật ngữ tương đương: "độ rọi bầu trời"

17-303

Độ chiếu xạ ngang khuếch tán [E_e,d]

Độ chiếu xạ do bức xạ mặt trời khuếch tán tạo ra trên bề mặt nằm ngang trên trái đất

Đơn vị: W·m^-2

17-304

Độ phản xạ khuếch tán [ρ_d]

Tỷ số giữa phần phản xạ khuếch tán của (toàn bộ) quang thông phản xạ với quang thông tới

Đơn vị: 1

Xem thêm CHÚ THÍCH đối với “độ phản xạ” (17- 1058)

17-305

Phản xạ khuếch tán

Sự khuếch tán bởi phản xạ trong đó hoàn toàn không có phản xạ định hướng

17-306

Bức xạ bầu trời khuếch tán

Phần bức xạ mặt trời đến Trái đất do bị phân tán bởi các phân tử không khí, hạt sol khí, hạt mây hoặc các hạt khác

17-307

Sự truyền qua khuếch tán

Sự khuếch tán bởi truyền qua trong đó, không có sự truyền qua đều đặn ở quy mô rộng

17-308

Độ truyền qua khuếch tán [t_d]

Tỷ số giữa phần truyền qua khuếch tán của (toàn bộ) quang thông truyền qua với quang thông tới

Đơn vị: 1

Xem thêm CHÚ THÍCH đối với “độ truyền qua” (17-1337)

17-309

Chiếu sáng khuếch tán

Chiếu sáng trong đó ánh sáng tới mặt phẳng làm việc hoặc tới một vật thể không chủ yếu từ một hướng cụ thể

17-310

Bộ khuếch tán

Thiết bị được sử dụng để thay đổi sự phân bố không gian của bức xạ và tùy thuộc chủ yếu vào hiện tượng khuếch tán

CHÚ THÍCH: Nếu toàn bộ bức xạ phản xạ hoặc truyền qua bởi bộ khuếch tán được khuếch tán với sự phản xạ hoặc truyền qua không đều đặn thì bộ khuếch tán được cho là khuếch tán hoàn toàn, không phụ thuộc sự phản xạ hoặc truyền qua có đẳng hướng hay không.

17-311

Sự khuếch tán

Xem "sự phân tán" (17-1139)

17-312

Hệ số khuếch tán (của một bề mặt khuếch tán, bởi phản xạ hoặc truyền qua) [σ]

Tỷ số giữa giá trị độ chói trung bình L, đo ở góc 20° và 70° (0,35 rad và 1,22 rad) với độ chói được đo ở góc 5 ° (0,09 rad) so với pháp tuyến, khi bề mặt xem xét được chiếu sáng vuông góc

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH 1: Hệ số khuếch tán được sử dụng để chỉ sự phân bố không gian của quang thông khuếch tán. Nó có giá bằng 1 cho mỗi bộ khuếch tán đẳng hướng, bất kể giá trị của hệ số phản xạ khuếch tán hoặc hệ số truyền qua khuếch tán.

CHÚ THÍCH 2: Cách xác định hệ số khuếch tán này chỉ có thể được áp dụng cho các vật liệu có đường chỉ báo khuếch tán không khác biệt đáng kể so với kính mờ bình thường.

CHÚ THÍCH 3: Xem CHÚ THÍCH đối với “góc nửa giá trị” (17-515).

17-313

Hệ thống hình ảnh số hóa

Hệ thống ghi và / hoặc tạo hình ảnh bằng cách sử dụng dữ liệu số

17-314

Mờ (tính từ)

Tính từ được sử dụng để mô tả mức độ sáng thấp

17-315

Thiết bị làm mờ

Thiết bị trong mạch điện để thay đổi quang thông từ bóng đèn trong hệ thống chiếu sáng

17-316

Quang thông trực tiếp (trên bề mặt)

Quang thông mà bề mặt trực tiếp nhận được từ một hệ thống chiếu sáng

17-317

Lóa trực tiếp

Sự lóa do các vật tự phát sáng nằm trong trường thị giác, đặc biệt ở gần tuyến nhìn

17-318

Độ rọi trực tiếp

Độ rọi do ánh sáng nhận trực tiếp từ nguồn hoặc đèn điện

Đơn vị: Ix = lm.m^-2

17-319

Chiếu sáng trực tiếp

Chiếu sáng bằng các đèn điện có phân bố cường độ sáng sao cho phần quang thông phát ra trực tiếp đi tới mặt phẳng làm việc được giả định là vô hạn, chiếm từ 90 % đến 100 %

17-320

Tỷ lệ trực tiếp (của hệ thống sáng nội thất)

Tỷ lệ của quang thông trực tiếp trên mặt phẳng làm việc với quang thông hướng xuống của hệ thống

Đơn vị: 1

17-321

Độ rọi mặt trời trực tiếp [E_v,s]

Độ rọi được tạo ra bởi ánh sáng mặt trời trực tiếp trên bề mặt nằm ngang trên trái đất

Đơn vị: Ix = Im.m^-2

17-322

Độ chiếu bức xạ mặt trời trực tiếp [E_e,s]

Độ chiếu xạ được tạo ra bởi bức xạ mặt trời trực tiếp trên bề mặt nằm ngang trên trái đất

Đơn vị: W.m^-2

17-323

Bức xạ mặt trời trực tiếp

Phần bức xạ mặt trời ngoài trái đất, như một chùm tia chuẩn trực đi tới bề mặt trái đất sau khi suy giảm chọn lọc bởi bầu khí quyển

17-324

Truyền qua trực tiếp

Xem “truyền qua đều đặn" (17-1078)

17-325

Đèn chỉ thị hướng

Đèn tín hiệu, một trong dãy đèn trên xe để chỉ hướng xe dự định hoặc thực tế di chuyển xe sang phải hoặc sang trái.

Thuật ngữ tương đương sử dụng ở Mỹ: “Đèn tín hiệu báo rẽ”

17-326

Đèn dẫn hướng

Đèn tín hiệu được thiết kế để chỉ ra tín hiệu bằng một ký tự trên một đường chân trời hẹp và được sử dụng để chỉ ra hướng cụ thể.

CHÚ THÍCH 1: Cũng có thể chỉ ra một đường chân trời cho từng phía bằng các ký tự khác biệt.

CHÚ THÍCH 2: Trong tiếng Pháp, thuật ngữ “feu de guidage" dùng để chỉ đèn dẫn hướng trong đó đường chân trời rất hẹp được sử dụng để chỉ một hướng cụ thể và phải chỉ rõ đường chân trời mỗi phía.

17-327

Hiệu ứng định hướng

Xem “Hiệu ứng Stiles-Crawford (loại đầu tiên)” (17-1268)

17-328

Phát xạ định hướng (của nguồn bức xạ nhiệt, theo một hướng nhất định) [ɛ;ɛ(θ,φ)]

Tỷ số giữa độ bức xạ của nguồn bức xạ theo hướng đã định với độ bức xạ của nguồn bức xạ Plank ở cùng nhiệt độ

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH: Các ký hiệu được chọn ở đây làm ví dụ về các tọa độ góc xác định hướng đã cho.

17-329

Chiếu sáng định hướng

Chiếu sáng trong đó ánh sáng tới mặt phẳng làm việc hoặc vật thể chủ yếu từ một hướng cụ thể

17-330

Sự lóa mờ

Sự lóa làm giảm sự nhìn rõ vật thể mà không nhất thiết gây khó chịu

17-331

Sự phóng điện (trong chất khí)

Dòng điện qua chất khí và hơi do các phần tử mang điện tích phát sinh và chuyển động dưới ảnh hưởng của điện trường

CHÚ THÍCH: Hiện tượng này dẫn đến sự phát bức xạ điện từ có vai trò quan trọng trong tất cả các ứng dụng chiếu sáng.

17-332

Đèn phóng điện

Bóng đèn trong đó ánh sáng được tạo ra, trực tiếp hoặc gián tiếp bởi sự phóng điện qua khí, hơi kim loại hoặc hỗn hợp của một số khí và hơi

CHÚ THÍCH: Tùy theo ánh sáng được tạo ra chủ yếu trong khí hoặc trong hơi kim loại, phân biệt giữa bóng đèn phóng điện trong chất khí, ví dụ các bóng đèn xenon, neon, helium, nitơ, carbon dioxide và bóng đèn hơi kim loại, chẳng hạn như bóng đèn hơi thủy ngân và bóng đèn hơi natri

17-333

Lóa khó chịu

Lóa gây khó chịu mà không nhất thiết làm giảm sự nhìn rõ vật thể

17-334

Sự phân tán

1. Hiện tượng thay đổi vận tốc lan truyền của bức xạ đơn sắc trong môi trường là một hàm phụ thuộc tần số của bức xạ này

2. Tính chất của môi trường làm phát sinh hiện tượng này

3. Tính chất của hệ thống quang học dẫn đến việc phân tách các thành phần đơn sắc của bức xạ nhận được, ví dụ bằng lăng kính hoặc con cách

17-335

Đặc tính đầu vào / đầu ra hiển thị

Đặc tính truyền liên quan đến giá trị mã số chuẩn hóa và độ chói đầu ra được chuẩn hóa như được biểu diễn bằng một hàm toán học

CHÚ THÍCH: Hàm toán học thường là hàm mũ nhưng có thể không nhất thiết phải như vậy.

17-336

Bề mặt hiển thị

Một phần của màn hình chứa các phần tử có thể được kích hoạt để hiển thị thông tin hình ảnh

CHÚ THÍCH: Bề mặt hiển thị phải được coi là bao gồm các vật liệu bất kỳ bổ sung mặt trước màn hình.

17-337

Xung quanh hiển thị (trong công nghệ hình ảnh)

Khu vực bên ngoài nền trường nhìn

17-338

Màn hình phẳng

Màn hình hiển thị tích hợp bề mặt hầu như phẳng và thường mỏng hơn nhiều so với đường chéo của nó, để trình diễn thông tin thị giác và bề mặt có vùng hoạt động gồm một ma trận đều theo hàng và cột của các phần tử hình ảnh rời rạc (điểm ảnh) có thể thay đổi bằng điện

17-339

Màn hình hiển thị LCD

Thiết bị đa phương tiện sử dụng màn hình tinh thể lỏng loại truyền qua hoặc phản xạ để trình bày thông tin thị giác từ đầu vào tương tự và số hóa

17-340

Đường cong phân bố (cường độ sáng)

Đường cong biểu diễn các giá trị cường độ sáng của một nguồn như một hàm phụ thuộc hướng trong không gian và thường được thể hiện ở tọa độ cực, tức là với điểm gốc tại tâm trắc quang

17-341

Nhiệt độ phân phối (của một nguồn trong một dải bước sóng đã cho, l₁ to l₂) [T_D]

Nhiệt độ của nguồn bức xạ Plank có phân bố phổ tương đối S (l) giống hoặc gần giống như bức xạ được xem xét trong dải phổ quan tâm mà tích phân sau được giảm thiểu bởi a và T:

trong đó l là bước sóng, S_t(l) là phân bố phổ tương đối của bức xạ xem xét, S_b(l,T) là phân bố phổ tương đối của nguồn bức xạ Plank tại nhiệt độ T, và a là hệ số chia thang

Đơn vị: K

CHÚ THÍCH 1: Công thức bức xạ của Planck:

trong đó

c₂ là hằng số bức xạ thứ hai.

CHÚ THÍCH 2: Nhiệt độ phân phối là một đặc tính có ý nghĩa đối với bộ tản nhiệt có phân bố phổ tương đối tương tự như nguồn bức xạ Plank, nhưng chỉ khi tính cho dải bước sóng mở rộng và cho bức xạ có phân bố công suất phổ là hàm liên tục của bước sóng trong dải đó.

CHÚ THÍCH 3: Trong phép đo quang và đo màu dải tần số này, l1, l2, là vùng phổ có thể nhìn thấy và trong những trường hợp này, phạm vi từ l1 = 400 nm đến l2 = 750 nm được khuyến nghị.

CHÚ THÍCH 4: Trong thực tế, tích phân được thay thế bằng một phép tổng. Đối với các bóng đèn sợi đốt, khoảng bước sóng cách đều nhau là 10 nm thường sẽ đủ. Tất cả các giá trị trong phép tổng được xử lý với trọng số bằng nhau.

Xem thêm CIE 114-1994 Bộ sưu tập CIE về Phép đo quang và Phép đo bức xạ - 114/4 Nhiệt độ phân bố và Nhiệt độ tỷ lệ

17-342

Đường phân nhánh

Xem “đường gom” (17-189)

17-343

Tính đa dạng [U_d]

Tỷ lệ độ rọi tối thiểu (độ chói) và độ rọi tối đa (độ chói) trên (của) bề mặt

Đơn vị: 1

17-344

DLOR (viết tắt)

Xem "tỷ lệ quang thông hướng xuống" (17-352)

17-345

Bước sóng trội (của kích thích màu) [l_d]

Bước sóng của kích thích đơn sắc khi pha trộn với kích thích không màu xác định theo tỷ lệ thích hợp, phù hợp với kích thích màu xem xét trong CIE Biểu đồ màu x,y năm 1931

Đơn vị: nm

CHÚ THÍCH: Trong trường hợp kích thích màu tím, bước sóng trội được thay thế bằng bước sóng bổ sung.

17-346

Liều (bức xạ quang của phân bố quang phổ xác định)

Thuật ngữ được sử dụng trong quang hóa, quang trị liệu và quang sinh học đối với lượng phơi nhiễm bức xạ

Đơn vị: J.m^-2

Xem thêm “liều hiệu quả” (17-359)

17-347

Suất liều

Thuật ngữ được sử dụng trong quang hóa, quang trị liệu và quang sinh học đối với lượng chiếu xạ

Đơn vị: W.m^-2

CHÚ THÍCH 1: Phân bố phổ của bức xạ phải được xác định.

CHÚ THÍCH 2: Khái niệm về tỷ lệ được áp dụng tương tự như liều quang hóa và liều hiệu quả.

17-348

Đường cong đáp ứng liều

Đáp ứng tương đối với sự tăng phơi nhiễm bức xạ (ví dụ: liều quang sinh học, liều quang hóa)

17-349

Đèn chiếu xuống

Đèn nhỏ tập trung ánh sáng, thường lắp chìm trong trần nhà

17-350

Quang thông hướng xuống (của nguồn)

Quang thống tích lũy của một nguồn đối với gốc khối 2p sr, dưới mặt phẳng nằm ngang đi qua qua nguồn

Đơn vị: Im

17-351

Phần quang thông hướng xuống (của đèn điện)

Tỷ số giữa quang thông hướng xuống với tổng quang thông của đèn điện

Đơn vị: 1

17-352

Tỷ số quang thông hướng xuống (của đèn điện)

Tỷ số giữa quang thông hướng xuống của đèn điện, được đo trong điều kiện thực tế quy định cùng với các bóng đèn và thiết bị của nó, với tổng lượng quang thông của cùng các bóng đèn đó khi hoạt động bên ngoài đèn điện với cùng một thiết bị, trong điều kiện quy định

Đơn vị: 1

Xem thêm CHÚ THÍCH đối với “tỷ lệ đầu ra ánh sáng" (17-847)

Viết tắt: "DLOR"

17-353

Đèn điện chống nhỏ giọt

Xem CHÚ THÍCH đối với "đèn điện có bảo vệ" (17-995)

17-354

DRL (viết tắt)

Xem “đèn chạy xe ban ngày” (17-286)

17-355

Thời gian phơi sáng [t_exp]

Xem “thời lượng phơi sáng” (17-415)

17-356

Đèn chống bụi

Xem CHÚ THÍCH đối với "đèn điện có bảo vệ" (17-995)

17-357

Đèn kín bụi

Xem CHÚ THÍCH đối với "đèn điện có bảo vệ" (17-995)

17-358

Nơi ở

Tòa nhà nơi mọi người thường cư trú, đặc biệt trong các giờ tối, ví dụ: nhà ở, khách sạn, nhà nghỉ, bệnh viện

E

17-359

Liều hiệu quả [H_eff]

Một phần của liều thực sự tạo ra hiệu ứng quang hóa

Đơn vị: J·m^-2

CHÚ THÍCH: Định nghĩa này hàm ý rằng phổ tác động được chấp nhận đối với hiệu ứng quang hóa được xem xét, và giá trị cực đại của nó là 1. Khi đưa ra một định lượng, điều cần thiết là xác định theo phổ tác động nào vì đơn vị là giống nhau.

17-360

Cường độ hiệu dụng (của đèn nhấp nháy)

Cường độ sáng của một đèn cố định, có cùng phân bố phổ tương đối như ánh sáng nhấp nháy, sẽ có cùng phạm vi phát sáng (hoặc tầm nhìn trong thuật ngữ hàng không) như ánh sáng nhấp nháy trong điều kiện quan sát giống hệt nhau

Đơn vị: cd

CHÚ THÍCH: Với mục đích thực tế, cường độ hiệu dụng thông thường có thể được đánh giá cho ánh sáng nhấp nháy từ dữ liệu trắc quang theo phương pháp được thỏa thuận.

17-361

Đèn chiếu hiệu ứng

Thiết bị chiếu với phần quang học được thiết kế để cung cấp trường chiếu sáng đồng đều của các slide và, chiếu chi tiết xác định với một vật kính phù hợp

CHÚ THÍCH: Các slide có thể là loại tĩnh hoặc hiệu ứng động.

17-362

Cấu hình đầu ra

Sự phân bố góc của đáp ứng đầu thu đối với tâm của lỗ khoét lấy mẫu trên mẫu được đo

CHÚ THÍCH: cấu hình đầu vào và đầu ra cùng xác định bản chất hình học của đo lường đối với các phép đo phản xạ và truyền qua.

17-363

Cấu hình tám độ

Sự chiếu xạ hoặc đo vật liệu phản xạ ở 8° với đường vuông góc tại một góc phương vị

CHÚ THÍCH 1: Cấu hình này được sử dụng để thay thế cấu hình định hướng 0 ° trong nhiều ứng dụng thực tế của các phép đo phản xạ, vì nó cho phép phân biệt giữa các phép đo thành phần phản xạ gương cộng gộp và loại trừ.

CHÚ THÍCH 2: Cấu hình này bị giới hạn đối với các phép đo sử dụng quả cầu tích phân như được mô tả trong CIE 15 Phép đo màu

Xem thêm CIE 15 Phép đo màu (phần 5)

17-364

Hồ quang điện (trong khí hoặc hơi)

Xem “phóng điện hồ quang” (17-54)

17-365

Chiếu sáng điện

Chiếu sáng bằng nguồn sáng điện

CHÚ THÍCH: “Chiếu sáng nhân tạo” trước đây được sử dụng, nhưng “nhân tạo” không được sử dụng trong tiếng Anh

17-366

Sự phát quang điện

Sự phát quang gây ra bởi tác động của điện trường trong chất khí hoặc trong chất rắn (hiệu ứng Destriau, hoặc tái kết hợp có tính bức xạ như trong điốt phát sáng)

17-367

Bóng đèn huỳnh quang điện

Bóng đèn trong đó ánh sáng được tạo ra bởi sự phát quang điện

17-368

Bảng phát quang điện

Bảng phát sáng trong đó ánh sáng được tạo ra bởi sự phát quang điện

17-369

Nguồn huỳnh quang điện

Nguồn sáng trong đó ánh sáng được tạo ra bởi sự phát quang điện

17-370

Bức xạ điện từ

Phát xạ hoặc truyền năng lượng dưới dạng sóng điện từ với các photon liên kết

CHÚ THÍCH: Thuật ngữ “bức xạ” tiếng Pháp áp dụng tốt nhất cho một thành tố đơn lẻ của bức xạ bất kỳ đặc trưng bài một bước sáng hoặc một tần số (xem “bức xạ đơn sắc" (17-788)).

17-371

Biển hiệu thông báo biến đổi dạng ma trận cơ điện

Biển hiệu với các phần tử được cấu trúc như cánh lật, trục quay hoặc các cơ cấu bị tương tự khác để hiển thị một trong số các thông báo chuyên dụng hoặc một thông báo hình thành trên ma trận ký tự phi định dạng

17-372

Bóng đèn chớp sáng điện từ

Xem “Ống đèn chớp sáng” (17-439)

17-373

Hàm chuyển đổi quang điện

Quan hệ giữa các giá trị mã hóa số cung cấp cho thiết bị đầu ra và độ trung tính tương đương do thiết bị tạo ra

Viết tắt: “EOCP”

17-374

Phần tử (mặt biển hiệu)

Thành phần phát sáng hoặc phản xạ hoặc truyền qua tạo thành phần hoạt động nhỏ nhất của mặt biển hiệu

CHÚ THÍCH: Một phần tử có thể chứa nhiều hơn 1 bộ phát sáng.

Xem thêm “điểm ảnh” (17-956)

17-375

Kích thước phần tử (mặt biển hiệu)

Đường kính của một phần tử

Đơn vị: mm

17-376

Bức xạ phân cực elip

Bức xạ trong đó véc tơ điện trường quay ở tần số bức xạ nhưng thay đổi về cường độ với tốc độ bằng hai lần tần số bức xạ; điểm đầu cuối của véc tơ điện tạo nên một hình elip

CHÚ THÍCH: Bức xạ phân cực elip được mô tả là thuận tay phải (thuận tay trái) nếu vòng quay của véc tơ E là theo chiều kim đồng hồ (ngược chiều kim đồng hồ) như nhìn thấy bởi một đầu thu nhận bức xạ.

17-377

Chiếu sáng khẩn cấp

1. Chiếu sáng được cung cấp để sử dụng khi bị mất nguồn điện cho chiếu sáng bình thường

2. Phần chiếu sáng được duy trì trong điều kiện khẩn cấp, ví dụ: mất nguồn điện chính

17-378

Hệ số quang thông của ba lát chế độ khẩn cấp

Tỷ số giữa quang thông khẩn cấp của bóng đèn cấp điện bởi ba lát khẩn cấp và quang thông của cùng bóng đèn hoạt động với ba lát chuẩn thích hợp ở điện áp và tần số danh định

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH: Hệ số quang thông của ba lát khẩn cấp là giá trị tối thiểu đo được tại thời gian thích hợp sau khi mất nguồn điện bình thường và liên tục đến cuối thời gian định mức.

17-379

Sự phát (bức xạ)

Sự giải phóng năng lượng bức xạ

17-380

Phổ phát xạ (của vật liệu phát quang)

Phân bố phổ của bức xạ phát ra bởi vật liệu phát quang đối với một kích thích xác định

17-381

Vật liệu phát xạ

Vật liệu phù trên điện cực kim loại để thúc đẩy sự phát xạ điện tử

17-382

Tính phát xạ (bán cầu) [ɛ,ɛ_h]

Tỷ số giữa độ phát xạ của một nguồn bức xạ và của nguồn bức xạ Rank ở cùng nhiệt độ

Đơn vị: 1

17-383

Bộ phát xạ

Thành phần phát sáng.

CHÚ THÍCH: Một số bộ phát xạ có thể được kết hợp để tạo thành một phần tử đơn lẻ.

17-384

Vỏ bóng đèn phủ men

Vỏ bóng đèn phủ một lớp men mờ

17-385

Mức năng lượng

Trạng thái năng lượng dạng lượng tử rời rạc của một nguyên tử, một phân tử hoặc một ion

17-386

Góc tới (vật phản xạ ngược chiều) [β]

Góc giữa trục chiếu sáng và trục của vật phản xạ ngược chiều

Đơn vị: rad, °

17-387

Cửa vào (đường hầm)

Phần cấu trúc đường hàm tương ứng với phần bắt đầu được bao phủ của đường hầm hoặc phần bắt đầu của màn che nắng khi sử dụng màn che nắng hở (màn che ánh sáng ban ngày)

17-388

Vùng môi trường

Khu vực diễn ra các hoạt động cụ thể hoặc dự kiến và các yêu cầu cụ thể cho hạn chế ánh sáng khó chịu được khuyến khích

CHÚ THÍCH: Các vùng được chỉ định theo xếp hạng vùng (E1... E4).

17-389

EOCF (viết tắt)

Xem “hàm chuyển đổi quang điện” (17-373)

17-390

Phổ năng lượng bằng nhau (Mỹ)

Phổ bức xạ có mật độ phổ của đại lượng bức xạ là hàm của bước sóng không đổi trong suốt dải nhìn thấy φ_l(l) = không đổi)

Thuật ngữ tương đương được sử dụng bên ngoài nước Mỹ: “phổ đồng đều năng lượng”

CHÚ THÍCH: Bức xạ của phổ năng lượng bằng nhau đôi khi được coi là một nguồn sáng, trong trường hợp này nó được biểu thị bằng ký hiệu E.

17-391

Quang kế cân bằng độ sáng

Quang kế thị giác trong đó các phần của trường thử nghiệm và so sánh được quan sát đồng thời và được điều chỉnh cho cân bằng độ sáng

17-392

Quang kế cân bằng tương phản

Quang kế thị giác trong đó các phần của trường thử nghiệm và so sánh được quan sát đồng thời và được điều chỉnh cho cân bằng tương phản

17-393

Phổ đồng đều năng lượng

Phổ bức xạ có mật độ phổ của một đại lượng bức xạ là một hàm của bước sóng không đổi trong suốt dải nhìn thấy (φ_l(l) = hằng số)

Thuật ngữ tương đương sử dụng ở Mỹ: "phổ năng lượng bằng nhau".

CHÚ THÍCH: Bức xạ của phổ đồng đều năng lượng đôi đôi khi được coi là một nguồn phát sáng, trong trường hợp này nó được biểu thị bằng ký hiệu E.

17-394

Chương trình bảo dưỡng đẳng chu kỳ

Chương trình theo đó các hoạt động bảo dưỡng làm sạch đèn, bề mặt phòng và thay thế đèn được lập kế hoạch thực hiện theo các khoảng thời gian bằng nhau

CHÚ THÍCH: Thông thường khoảng thời gian để làm sạch bề mặt phòng là bội số của khoảng thời gian thay thế đèn; thời gian thay đèn lại là bội số của khoảng thời gian làm sạch đèn.

17-395

Chương trình bảo dưỡng đồng mức độ rọi

Chương trình theo đó các hoạt động bảo dưỡng làm sạch đèn, bề mặt phòng và thay thế đèn được lập kế hoạch thực hiện khi độ rọi giảm đến giá trị duy trì

17-396

Độ tương phản tương đương (của nhiệm vụ)

Tương phản độ chói của nhiệm vụ chuẩn nhìn rõ có độ nhìn rõ tương đương với nhiệm vụ được xem xét có cùng độ chói.

Xem thêm “độ tương phản” (17-251)

17-397

Độ chói tương đương (của một trường có kích thước và hình dạng nhất định, đối với bức xạ phân bố quang phổ tương đối tùy ý) [L_eq]

Độ chói của trường so sánh trong đó bức xạ tần số 540x10¹² Hz có cùng độ sáng như trường xem xét trong điều kiện trắc quang quy định của phép đo; trường so sánh phải có kích thước và hình dạng quy định có thể khác với trường được xem xét

Đơn vị: cd·m^-2

CHÚ THÍCH 1: Bức xạ tần số 540x10¹² Hz có bước sóng trong không khí tiêu chuẩn là 555,016 nm.

CHÚ THÍCH 2: Một trường so sánh cũng có thể được sử dụng trong đó bức xạ có phân bố quang phổ tương đối bất kỳ, nếu biết độ chói tương đương của trường này trong cùng điều kiện đo.

17-398

Độ chói màng mờ tương đương (đối với chói lóa hoặc phản xạ màn mờ)

Độ sáng, khi được thêm vào bởi sự chồng chất với độ sáng của cả nền thích nghi và vật thể, làm cho ngưỡng sáng hoặc độ chênh lệch độ chói giống nhau theo hai điều kiện sau: (1) có chói lóa, nhưng không có độ chói bổ sung; (2) có độ chói bổ sung, nhưng không chói lóa

17-399

Ban đỏ, quang hóa

Đỏ da do hiệu ứng quang hóa actinic của bức xạ mặt trời hoặc bức xạ quang nhân tạo

CHÚ THÍCH: Ban đỏ không do quang hóa g có thể do các tác nhân hóa học hoặc vật lý khác nhau gây ra.

17-400

Phổ tác động ban đỏ [s_er(l)]

Xem “hàm trọng số phổ ban đỏ” (17-401)

17-401

Hàm trọng số phổ ban đỏ [s_er(l)]

Hàm đại diện cho sự phụ thuộc phổ của khả năng bức xạ cực tím gây ra ban đỏ chỉ có thể nhận biết ở da người

Thuật ngữ tương đương: “phổ tác động ban đỏ”

17-402

Liều ban đỏ [H_er]

Tích phân theo thời gian của độ chiếu xạ gây ban đỏ được xác định bởi phương trình:

H _er = ʃʃE_l(t)s_er(l)dldt

Trong đó

E (t) là độ chiếu xạ theo phổ W.m^-2.nm^-1 và

s_er(l) là phổ tác động ban đỏ được chuẩn hóa bằng 1 ở mức tối đa

Đơn vị: J.m^-2

Thuật ngữ tương đương: "phơi nhiễm bức xạ gây ban đỏ"

Xem thêm “liều ban đỏ tối thiểu (MED)” (17-782), “liều ban đỏ chuẩn (SED)” (17-1255)

CHÚ THÍCH: Định nghĩa này hàm ý rằng phổ tác động được chấp nhận đối với hiệu ứng quang hóa được xem xét, và giá trị cực đại của nó là 1. Khi đưa ra một số lượng định lượng, điều cần thiết là xác định xem liều có nghĩa theo phổ tác động nào bởi vì đơn vị là như nhau.

17-403

Độ chiếu xạ ban đỏ [E_er]

Độ chiếu xạ hiệu quả với bức xạ phổ, E_l, có trọng số trung bình với hàm trọng số ban đỏ, s_er(l), được chuẩn hóa tới 1 ở giá trị tối đa

Đơn vị: W.m^-2

CHÚ THÍCH: Định nghĩa này hàm ý rằng phổ tác động được chấp nhận đối với hiệu ứng quang hóa được xem xét, và giá trị cực đại của nó là 1.

Khi đưa ra một số lượng định lượng, cần thiết phải xác định theo phổ tác động quang hóa nào độ chiếu xạ có nghĩa bởi đơn vị là như nhau.

17-404

Phơi nhiễm bức xạ ban đỏ [H_er]

Xem “liều ban đỏ” (17-402)

17-405

Bức xạ ban đỏ

Bức xạ quang học có hiệu quả gây ban đỏ quang hóa

CHÚ THÍCH: Bức xạ tia cực tím thông thường.

Xem thêm “hàm trọng số phổ ban đỏ” (17-401), “liều ban đỏ chuẩn (SED)” (17-1255)

17-406

Chiếu sáng thoát hiểm

Một phần của ánh sáng khẩn cấp cung cấp chiếu sáng các tuyến đường thoát hiểm, ánh sáng khu vực mở và ánh sáng khu vực có nguy cơ cao khi ánh sáng bình thường thất bại, cũng như các dấu hiệu hướng dẫn bất cứ khi nào các lối thoát hiểm bị chiếm đóng

17-407

Sự kích thích

Sự tăng mức năng lượng của các nguyên tử, phân tử hoặc ion lên mức năng lượng cao hơn

17-408

Độ tinh khiết kích thích [p_e]

Số lượng được xác định bằng tỷ lệ NC/ND của 2 khoảng cách trên cùng đường thẳng trong biểu đồ màu của các hệ màu chuẩn 1931 hoặc 1964 CIE, khoảng cách đầu tiên giữa điểm C biểu diễn kích thích màu được xem xét và điểm N biểu diễn kích thích vô sắc xác định, khoảng cách thứ hai là giữa điểm N và điểm D trên quỹ tích phổ phổ tại bước sóng trội của kích thích màu được xem xét, dẫn đến các biểu thức sau:

hoặc

trong đó (x, y), (x_n, y_n), (x_d, y_d) là các tọa độ x, y của các điểm C, N và D tương ứng

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH 1: Trong trường hợp kích thích màu tím, xem CHÚ THÍCH 1 đối với “độ tinh khiết” (17-1002).

CHÚ THÍCH 2: Các công thức trong x và y là tương đương, nhưng độ chính xác càng cao khi công thức có giá trị ở từ số lớn hơn.

CHÚ THÍCH 3: Độ tinh khiết kích thích p_e có liên quan đến độ tinh khiết màu p_c tính theo phương trình:

17-409

Phổ kích thích (cho một thành phần đơn sắc có Bước sóng xác định của bức xạ phát ra)

Mật độ phổ tại bước sóng phát xạ xác định của thông lượng bức xạ hoặc thông lượng photon phát ra bởi vật liệu phát sáng huỳnh quang là hàm của bước sóng bức xạ đơn sắc kích thích chiếu tới có công suất bằng nhau

17-410

Cửa ra (của đường hầm)

Một phần của công trình xây dựng đường hầm tương ứng với điểm cuối phần đường hầm được bao phủ hoặc đến cuối màn che nắng khi màn che nắng hở (màn che ánh sáng ban ngày) được sử dụng

17-411

Vùng lối ra (của đường hầm)

Một phần của đường hầm, vào ban ngày, tầm nhìn của người lái xe đến gần lối ra chịu ảnh hưởng chủ yếu bởi độ sống bên ngoài đường hầm

CHÚ THÍCH: Vùng lối ra bắt đầu ở cuối khu vực bên trong. Nó kết thúc tại cổng ra của đường hầm.

17-412

Chiếu sáng vùng lối ra

Chiếu sáng cung cấp tương phản thị giác cho người lái xe còn ở trong đường hầm với con đường thoáng ngoài đường hầm

17-413

Đèn chống nổ (Mỹ)

Đèn điện thỏa mãn các quy chuẩn thích hợp áp dụng cho thiết bị có vỏ bọc chống nổ, để sử dụng trong trường hợp có nguy cơ nổ

Thuật ngữ tương đương được sử dụng bên ngoài nước Mỹ: "đèn chịu lửa"

17-414

Khoảng cách tiếp xúc

Khoảng cách tiếp xúc (với người) từ bóng đèn hoặc hệ thống đèn

Đơn vị: m

CHÚ THÍCH: Để đánh giá độ an toàn của bóng đèn, đây là khoảng cách gần nhất phù hợp với ứng dụng của bóng đèn hoặc hệ thống đèn. Đối với các bóng đèn phát sáng theo mọi hướng, khoảng cách được đo từ tâm của dây tóc hoặc nguồn hồ quang. Đối với các bóng đèn loại phản xạ khoảng cách được đo từ mép ngoài của thấu kính hoặc mặt phẳng xác định điểm kết thúc của bộ phản xạ ở bộ phản xạ không có thấu kính.

17-415

Thời lượng phơi sáng [t_exp]

Chênh lệch thời gian giữa thời gian kết thúc t_e, thời gian bắt đầu t_s của phơi nhiễm bức xạ

Đơn vị: s

Thuật ngữ tương đương: “thời gian phơi nhiễm”

17-416

Giới hạn phơi nhiễm [H_L]

Mức độ tiếp xúc tối đa của một bề mặt, thường là mắt hoặc da, đó là điều không mong muốn dẫn đến các hiệu ứng quang hóa bất lợi

CHÚ THÍCH 1: Giới hạn phơi nhiễm cho sự an toàn của con người đối với bức xạ quang học E_L, thường được ICNIRP khuyến cáo.

CHÚ THÍCH 2: Giới hạn phơi nhiễm thường dựa trên các biện pháp chiếu xạ (ví dụ: đối với da), song nơi có liên quan cũng có thể dựa trên bức xạ (ví dụ: mối nguy hiểm ánh sáng màu xanh của các nguồn rộng)

17-417

Máy đo độ phơi sáng

Công cụ để xác định các thiết lập chính xác khẩu độ ống kính, tốc độ cửa trập, v.v. của một máy quay

17-418

Đường cao tốc

Đường tương tự xa lộ nhưng thiếu một số tính năng của xa lộ, ví dụ:

- không phải đường hai chiều riêng biệt (PIARC)

- không được kiểm soát lối vào hoàn toàn (Mỹ)

- không phải tất cả các điểm nút giao tách biệt (Mỹ)

17-419

Gam màu mở rộng

Gam màu mở rộng bên ngoài gam màu hiển thị tiêu chuẩn sRGB CRT

CHÚ THÍCH Theo định nghĩa cửa IEC 61966-2-1 Hệ thống và thiết bị đa phương tiện - Đo lường và quản lý màu - Phần 2-1: Quản lý màu - Không gian màu RGB mặc định - sRGB.

17-420

Năng suất lượng tử phát huỳnh quang ngoài

Xem CHÚ THÍCH đối với “năng suất lượng tử phát huỳnh quang” (17-906)

17-421

Hiệu suất lượng tử ngoài (của đầu đo) [η_e; η]

Tỷ số giữa số lượng các sự kiện cơ bản (như giải phóng điện tử) góp phần vào đầu ra của đầu đo với số lượng photon tới bao gồm cả các photon phần xạ bởi đầu đo

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH: Việc sử dụng thuật ngữ không chuẩn “hiệu suất lượng tử” (n) luôn hàm ý hiệu suất lượng tử ngoài.

17-422

Thành phần phản xạ ngoài của hệ số ánh sáng ban ngày [D_e]

Tỷ số giữa phần độ rọi tại một điểm trên mặt phẳng đã cho trong nội thất nhận trực tiếp từ các bề mặt phản xạ bên ngoài được chiếu sáng trực tiếp hoặc gián tiếp bởi bầu trời có phân bố độ chói giả định hoặc đã biết, và độ rọi trên mặt phẳng nằm ngang tạo bởi bán cầu không bị che khuất của bầu trời này, trong đó loại bỏ sự đóng góp của ánh sáng mặt trời trực tiếp chữ cả hai độ rọi

Đơn vị: 1

Xem thêm CHÚ THÍCH 2: “hệ số ánh sáng ban ngày” (17-279)

17-423

Độ rọi mặt trời ngoài trái đất [E_v]

Độ rọi mặt trời chiếu tới giới hạn ngoài của khí quyển Trái Đất

Đơn vị: Ix = Im.m^-2

17-424

Bức xạ mặt trời ngoài trái đất [E_e]

Độ chiếu xạ mặt trời trên giới hạn ngoài của khí quyển của Trái đất, xét tới toàn bộ quang phổ mặt trời

Đơn vị: W.m^-2

17-425

Chân cắm (Mỹ)

mảnh kim loại cách điện với vỏ đầu đèn, được kết nối với một trong những dây dẫn vào và cung cấp kết nối với nguồn điện

Thuật ngữ tương đương được sử dụng bên ngoài nước Mỹ: “tấm tiếp xúc”

F

17-426

Đèn điện trước

Đèn mỏ, di động hoặc kiểu khác, cung cấp chiếu sáng khu vực làm việc trước mặt

17-427

Thời gian suy giảm (của đầu đo)

Thời gian cần thiết để đầu ra của đầu đo giảm từ tỷ lệ phần trăm cao đã công bố đến tỷ lệ phần trăm công bố thấp hơn của giá trị tối đa khi đầu vào ổn định được ngắt tức thì

CHÚ THÍCH: Thông thường, tỷ lệ phần trăm cao là 90% và tỷ lệ phần trăm thấp là 10%.

17-428

Màu nền

Màu sắc cảm nhận được không thuộc về bất kỳ đối tượng nào

17-429

Trường bao quát (của đầu đo)

Góc đặc "nhìn thấy" bởi đầu đo (góc nhận), ví dụ: của máy đo bức xạ hoặc máy đo quang phổ, mà đầu đo nhận được bức xạ từ bên ngoài

Đơn vị: sr

CHÚ THÍCH 1: Không được nhầm lẫn trường bao quát với góc bao của nguồn nhìn thấy, α.

CHÚ THÍCH 2: Góc phẳng đôi khi được sử dụng để mô tả trường góc đặc đối xứng tròn của trường bao quát.

17-430

Trường nhìn

Phạm vi của không gian trong đó các đối tượng được mắt nhìn thấy đối với mắt ở một vị trí nhất định

Thuật ngữ tương đương: “trường nhìn”

CHÚ THÍCH 1: Trong mặt phẳng kinh tuyến ngang, trường nhìn mở rộng đến gần 190 ° với cả hai mắt mở, vùng nhìn thấy hai mắt là khoảng 120 °, và vùng nhìn thấy bằng một mắt chỉ khoảng 154 °.

CHÚ THÍCH 2: Phạm vi của trường nhìn có xu hướng giảm dần theo độ tuổi.

17-431

Dây tóc

Dây dẫn xoắn, thường là vonfram, được nung đến nóng sáng bởi dòng điện chạy qua

17-432

Biến đổi hiển thị ảnh phim

Ánh xạ dữ liệu hình ảnh thể hiện các số đo của ảnh âm bản tới dữ liệu hình ảnh đầu ra thể hiện tọa độ không gian màu của các phần tử bản sao

17-433

Biến đổi không hiển thị ảnh phim

Ánh xạ dữ liệu hình ảnh thể hiện các số đo của ảnh âm bản tới dữ liệu hình ảnh cảnh thể hiện ước tính tọa độ không gian màu của các phần tử cảnh gốc

17-434

Bộ lọc

Thiết bị truyền qua đều đặn được sử dụng để sửa đổi thông lượng bức xạ hoặc quang thông, phân bố phổ tương đối hoặc cả hai của bức xạ đi qua

CHÚ THÍCH: Sự phân biệt giữa các bộ lọc chọn lọc và bộ lọc không chọn lọc hoặc bộ lọc trung tính tùy thuộc việc chúng có làm thay đổi phân bố phổ tương đối của bức xạ hay không. Bộ lọc chọn lọc làm thay đổi đáng kể sắc độ của bức xạ được gọi là bộ lọc màu; Bộ lọc làm thay đổi sự phân bố quang phổ nhưng do hiện tượng metame, truyền bức xạ gần như có cùng màu sắc như của bức xạ tới, có thể được gọi là bộ lọc màu xám.

17-435

Chiếu sáng chỉ dẫn thoát cháy khẩn cấp

Chiếu sáng cung cấp chỉ dẫn thị giác trong trường hợp có cháy và khói

17-436

Trục đầu tiên (của đèn điện khi được đo trong hệ tọa độ C)

Trục thẳng đứng đi qua tâm trắc quang của đèn khi ở độ nghiêng của nó trong khi đo

CHÚ THÍCH 1: Các cực của hệ tọa độ C, nằm trong trục này.

CHÚ THÍCH 2: Trục này nghiêng khi đèn nghiêng khỏi độ nghiêng của nó trong khi đo.

CHÚ THÍCH 3: Xem CIE 121-1996 để biết thêm thông tin về trục đầu tiên của đèn điện.

17-437

Thông điệp cố định (của một biển hiệu thông báo thay đổi)

Tập hợp các ghi chú thể hiện trên một biển hiệu thực hiện bởi cấu hình cứng của biển hiệu

17-438

Đèn chống nổ

Đèn điện thỏa mãn các quy chuẩn thích hợp áp dụng cho thiết bị có vỏ chống nổ, để sử dụng trong trường hợp có nguy cơ nổ

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: "đèn chống nổ"

17-439

Đèn ống chớp sáng

Bóng đèn phóng điện hoạt động với một thiết bị điện tử để tạo ra lượng quang thông cao trong một thời gian rất ngắn có tính lặp lại

Thuật ngữ tương đương: “bóng đèn chớp sáng điện tử”

CHÚ THÍCH: Loại bóng đèn này có thể được sử dụng cho các đối tượng chiếu sáng để chụp ảnh, để quan sát hoạt nghiệm, hoặc phát tín hiệu.

17-440

Đèn hiệu chớp sáng dễ thấy

Thiết bị phát sáng, thường gắn sát 4 góc mặt biển báo để thu hút sự chú ý

17-441

Ánh sáng nhấp nháy

Ánh sáng theo nhịp trong đó mỗi lần xuất hiện của ánh sáng (chớp sáng) có cùng thời lượng và có thể loại trừ đối với nhịp điệu chớp sáng nhanh, tổng thời gian sáng trong một chu kỳ ngắn hơn hẳn tổng thời gian tối

CHÚ THÍCH Thuật ngữ “pha tối” được sử dụng cho khoảng thời gian tối giữa 2 lần xuất hiện khác biệt luân phiên của ánh sáng.

17-442

Đèn chớp sáng (Mỹ)

Đèn xách tay được cấp điện bởi nguồn lắp sẵn, thường là pin khô hoặc ắc quy, đôi khi là máy phát thủ công

Thuật ngữ tương đương sử dụng bên ngoài nước Mỹ: “đèn pin”

CHÚ THÍCH: Trong tiếng Pháp, thuật ngữ “lampe torche” dùng để chỉ một đèn pin với thân đèn hình trụ.

17-443

Sự nhấp nháy

Ấn tượng về sự không ổn định của cảm nhận thị giác được gây ra bởi một kích thích ánh sáng có độ chói hoặc phân bố phổ thăng giáng theo thời gian

17-444

Chỉ số nhấp nháy

Xem CHÚ THÍCH 2 đối với “biên độ thăng giáng quang thông” (17-39)

17-445

Quang kế nhấp nháy

Quang kế thị giác, trong đó người quan sát nhìn thấy một trường không bị phân chia được chiếu sáng liên tiếp, hoặc 2 trường liền kề được chiếu sáng luân phiên, bằng 2 nguồn để so sánh, tần số thay đổi được thuận tiện lựa chọn sao cho nó ở trên tần số hợp nhất đối với màu sắc nhưng dưới tần số hợp nhất đối với độ sáng

17-446

Phao

Phao dạng thuyền

CHÚ THÍCH: Một phao sáng là phao mang đèn tín hiệu

17-447

Đèn nổi

Xem “phao” (17-446)

17-448

Đèn pha

Đèn chiếu được thiết kế cho chiếu sáng pha, thường có khả năng được chĩa về bất kỳ hướng nào

17-449

Chiếu sáng pha

Chiếu sáng một khung cảnh hoặc đối tượng, thường là bởi đèn chiếu, để tăng đáng kể độ chói so với xung quanh

17-450

Lắp đặt chiếu sáng pha

Lắp đặt chiếu sáng sử dụng đèn pha để chiếu sáng khung cảnh hoặc đối tượng (chẳng hạn như sân thể thao, khu vực làm việc ngoài nhà, tượng dài, bức tượng và tòa nhà)

17-451

Chỉ số khoang sàn

Chữ số biểu diễn hình học của một phần căn phòng giữa sàn và mặt phẳng sử dụng, được sử dụng để tính toán hệ số sử dụng hoặc độ sử dụng

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH Chỉ số khoang sàn được đưa ra bởi công thức

trong đó a và b là kích thước các cạnh của phòng và h_f là khoảng cách từ sàn đến mặt phẳng sử dụng.

Xem thêm “chỉ số phòng” (17-1121)

Xem thêm thuật ngữ “tỷ số khoang sàn” của Mỹ

17-452

Tỷ số khoang sàn (Mỹ)

Chữ số biểu diễn hình học của một phần căn phòng giữa sàn và mặt phẳng sử dụng, được sử dụng để tính toán hệ số sử dụng hoặc độ sử dụng

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH: Tỷ số khoang sàn được đưa ra theo công thức

trong đó a và b là kích thước các cạnh của phòng và hf là khoảng cách từ sàn đến mặt phẳng sử dụng.

Xem thêm “chỉ số khoang sàn”, thuật ngữ được sử dụng bên ngoài nước Mỹ

17-453

Đèn sàn (Mỹ)

Đèn điện di động lắp trên một chân giá cao thích hợp để đứng trên sàn

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ngoài nước Mỹ: “bóng đèn tiêu chuẩn”

17-454

Lượng phơi nhiễm (tại một điểm, trong một thời gian phơi sáng nhất định) [H_e,o; H_o]

Xem "phơi nhiễm bức xạ cầu" (17-1028)

17-455

Tỷ lệ lượng phơi nhiễm (tại một điểm) [E_e,o; E_o]

Xem "độ chiếu xạ cầu" (17-1245)

17-456

Sự phát huỳnh quang

Sự phát bức xạ quang (ánh sáng) khi một chất bị phơi nhiễm với loại bức xạ điện từ bất kỳ, trong đó bức xạ phát ra thường xuất hiện trong vòng 10 ns sau khi kích thích

CHÚ THÍCH: Hiệu ứng này là do quá trình chuyển dịch "cho phép" thường từ trạng thái kích thích đơn lẻ tới trạng thái nền đơn lẻ.

17-457

Bóng đèn huỳnh quang

Bóng đèn phóng điện thủy ngân áp suất tháp, trong đó hầu hết ánh sáng được phát ra bởi một hoặc nhiều lớp phốt pho bị kích thích bởi bức xạ tử ngoại từ sự phóng điện

CHÚ THÍCH: Các bóng đèn này thường có hình ống và trong trường hợp này thường được gọi là “ống huỳnh quang”.

17-458

Vật liệu huỳnh quang

Vật liệu biểu lộ sự huỳnh quang do tiếp xúc với bức xạ quang

CHÚ THÍCH: Các vật liệu này hấp thụ năng lượng từ bức xạ quang ở các vùng bước sóng ngắn hơn của phổ khả kiến và / hoặc trong vùng tử ngoại và tái phát xạ một số năng lượng ở các bước sóng dài hơn, tạo ra các dải phát xạ hẹp trong vùng nhìn thấy được.

Xem thêm “vật liệu phát quang” (17-908), “màu huỳnh quang ban ngày” (17-280)

17-459

Bóng đèn phóng điện thủy ngân huỳnh quang

Bóng đèn phóng điện cường độ cao trong đó phần ánh sáng chính được tạo ra, trực tiếp hoặc gián tiếp, do bức xạ từ thủy ngân hoạt động ở áp suất từng phần vượt quá 100 kPa

CHÚ THÍCH: Thuật ngữ này bao gồm lớp phủ phốt pho trong (đèn huỳnh quang thủy ngân) và bóng đèn pha trộn. Trong bóng đèn phóng điện thủy ngân huỳnh quang, ánh sáng phát ra một phần do hơi thủy ngân và một phần do lớp phốt pho bị kích thích bởi bức xạ cực tím của sự phóng điện.

17-460

Biển hiệu huỳnh quang

Biển hiệu có các phần tử và / hoặc nền chứa các thành phần huỳnh quang có thể nhìn thấy được bằng cách sử dụng vật liệu phát sáng ở bước sóng dài hơn so với bước sóng hấp thụ

17-461

Đèn ống huỳnh quang

Xem CHÚ THÍCH đối với “bóng đèn huỳnh quang” (17-451)

17-462

Chất huỳnh quang

Vật liệu phát quang

Các thuật ngữ tương đương: “chất phốt pho”, “chất phát quang”

17-463

Mã quang thông (của đèn điện)

Bộ giá trị của bộ ba quang thông, phần quang thông hướng xuống và tỷ số quang thông, biểu diễn sự phân bố quang thông tương đối của đèn điện, được sử dụng trong việc tính toán hệ số sử dụng và/hoặc sử dụng

7-464

Bộ ba thông lượng (của nguồn)

Bộ giá trị tỷ lệ thông lượng hướng xuống tích lũy của nguồn đối với góc khối p/2 sr, p sr, and 3p/2 sr, thể hiện sự phân bố quang thông hướng xuống tương đối của nguồn, được sử dụng để tính tỷ số trực tiếp của các hệ thống lắp đặt nguồn sáng đó

17-465

Footcandela (Mỹ)

Xem CHÚ THÍCH đối với “lux” (17-744)

17-466

Footlambe (Mỹ)

Xem CHÚ THÍCH 2 đối với “candela trên mét vuông” (17-118)

17-467

Lối đi bộ

Một phần đường dành riêng cho người đi bộ

Thuật ngữ tương đương: “vỉa hè (không phải ở Mỹ)”

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: “vỉa hè”

17-468

Hệ số hình dạng (giữa hai mặt S₁ và S₂) [f₁₂; f₂₁]

Tỷ số giữa thông lượng bức xạ hoặc mật độ quang thông trung bình, F₂ / A₂ (hoặc F₁ / A₁), nhận được trên bề mặt S₂ (hoặc S₁) từ bề mặt S₁ (hoặc S₂) với độ trưng bức xạ hoặc độ trưng sáng, M₁ (hoặc M₂), của bề mặt S₁ (hoặc S₂)

trong đó F₂ (hoặc F₁) là thông lượng bức xạ hoặc quang thông nhận được trên bề mặt S₂ (hoặc S₁) từ mặt S₁ (hoặc S₂), A₂ (hoặc A₁) là diện tích bề mặt S₂ (hoặc S₁) và g là hệ số trao đổi (qua lại)

Đơn vị: 1

17-469

Cấu hình vành khuyên bốn mươi lăm độ (45°a)

Sự chiếu xạ các vật liệu phản xạ ở góc 45° với pháp tuyến, đồng thời từ tất cả các hướng phương vị

CHÚ THÍCH: Để đo màu của các mẫu phản xạ bằng cách chiếu xạ với cấu hình này, ảnh hưởng của kết cấu và hướng được giảm thiểu, cấu hình chiếu xạ (thông lượng vào) này có thể đạt được bằng cách sử dụng một nguồn nhỏ và bộ phản xạ vòng hình elip hoặc linh kiện quang học phi cầu khác, cấu hình này đôi khi được thực hiện gần đúng bằng cách sử dụng một số nguồn sáng trong một vòng hoặc một số bó sợi quang được chiếu sáng bởi một nguồn duy nhất và đầu cuối kết thành một vòng. Thực hiện gần đúng đối với cấu hình vành khuyên như vậy được gọi là cấu hình đường tròn, ký hiệu “45°a”.

Xem thêm CIE15 Phép đo màu (phần 5)

17-470

Cấu hình bốn mươi lăm độ (45° x)

Sự chiếu xạ vật liệu phản xạ ở góc 45° so với pháp tuyến, tại một gốc phương vị

CHÚ THÍCH 1: Cấu hình này nhấn mạnh kết cấu và hướng.

CHÚ THÍCH 2: “x” trong ký hiệu cho biết hướng phương vị của chùm tia tới theo hướng x trên mặt phẳng tham chiếu.

Xem thêm CIE 15 Phép đo màu (phần 5)

17-471

Hố võng mạc

Phần trung tâm của võng mạc, mỏng và lõm xuống, chứa hầu hết các tế bào hình nón và hình thành vị trí nhìn rõ nhất

Thuật ngữ tương đương: "hố trung tâm"

CHÚ THÍCH: Fovea đối diện một góc khoảng 0,087 rad (5°) trong trường nhìn.

17-472

Hố trung tâm

Xem “hố võng mạc” (17-471)

17-473

Foveola

Vùng trung tâm của hố võng mạc không chứa mạch máu

CHÚ THÍCH 1: Foveola đối diện một góc khoảng 0,017 rad (1°) trong trường thị giác.

CHÚ THÍCH 2: Khu vực trung tâm của foveola, đối diện một góc khoảng 0,003 rad (0,2°), không chứa tế bào hình nón xanh dương.

17-474

Độ che phủ mây gián đoạn (Mỹ)

Tỷ số giữa tổng các góc khối đối diện bởi các đám mây với góc khối 2p sr của toàn bộ bầu trời

Đơn vị: 1

Thuật ngữ tương đương được sử dụng bên ngoài nước Mỹ: "lượng mây tổng cộng"

CHÚ THÍCH: Quan sát độ che phủ mây gián đoạn thường được ghi lại bằng ốc ta hoặc phần mười.

17-475

Đường cao tốc (Mỹ)

Xem CHÚ THÍCH đối với "xa lộ" (17-792)

17-476

Đèn chiếu điểm Fresnel

Đèn chiếu điểm có thấu kính với thấu kính bước

17-477

Đèn sương mù phía trước

Đèn điện lắp trên xe cộ để chiếu sáng con đường phía trước có tầm nhìn kém, và thường được định vị để giảm bớt lượng ánh sáng ngược lại do sự phân tán tới người lái xe

17-478

Đèn vị trí phía trước

Đèn tín hiệu lắp trên xe để chỉ báo phía trước về sự hiện diện của chiếc xe, cũng có thể, đặc biệt nếu ghép đối với một đèn giống hệt sẽ cung cấp dấu hiệu về chiều rộng của chiếc xe

CHÚ THÍCH: Các thuật ngữ “đèn bên” (bên ngoài nước Mỹ) và “đèn đánh dấu bên” (Mỹ) thường được sử dụng cho một trong cặp đèn vị trí phía trước.

17-479

Bóng mờ

Bóng đèn được làm khuếch tán bằng cách làm nhám bề mặt trong hoặc mặt ngoài

17-480

Tần số hợp nhất

Xem “tần số nhấp nháy tới hạn” (17-264)

G

17-481

Bóng đèn phóng điện trong khí

Bóng đèn trong đó ánh sáng được tạo ra, trực tiếp hoặc gián tiếp bởi sự phóng điện qua chất khí, hơi kim loại, hoặc hỗn hợp của một số khí và hơi

Thuật ngữ tương đương: "bóng đèn phóng điện khí"

CHÚ THÍCH: Tùy theo ánh sáng chủ yếu được tạo ra trong chất khí hoặc trong hơi kim loại, người ta phân biệt giữa các bóng đèn phóng điện khí, ví dụ bóng đèn xenon, neon, helium, nitơ, carbon dioxide và bóng đèn hơi kim loại, ví dụ đèn hơi thủy ngân và đèn hơi natri.

17-482

Bóng đèn phóng điện khí

Xem “đèn phóng điện trong khí” (17-481)

17-483

Bóng đèn nạp khí (sợi đốt)

Bóng đèn sợi dốt trong đó phần tử phát sáng hoạt động trong bóng đèn chứa đầy khí trơ

17-484

Chiếu sáng chung khuếch tán

Chiếu sáng bằng các đèn điện có phân bố cường độ sáng sao cho phần quang thông phát ra trực tiếp đi tới mặt phẳng làm việc, giả định là rộng vô hạn, bằng 40 % đến 60 %

17-485

Chiếu sáng chung

Chiếu sáng cơ bản là đồng đều cho một khu vực không có yêu cầu chiếu cục bộ đặc biệt

17-486

Bóng đèn phục vụ chiếu sáng chung

Bóng đèn dành cho không gian chiếu sáng thường có người hoặc vùng quan sát

CHÚ THÍCH Ví dụ như bóng đèn cho chiếu sáng văn phòng chiếu sáng, trường học, nhà ở, nhà máy, đường xá hoặc ô tô. Không bao gồm đèn để sử dụng chuyên biệt như chiếu phim, quy trình sao chụp, “làm rám nắng”, quy trình công nghiệp, trị liệu y tế, và các ứng dụng đèn chiếu quét.

17-487

Phạm vi địa lý (Mỹ)

Khoảng cách lớn nhất mà một vật thể hoặc nguồn sáng có thể nhìn thấy trong điều kiện tầm nhìn hoàn hảo, chỉ giới hạn bởi độ cong của Trái đất, bởi khúc xạ trong khí quyển, và do chiều cao của người quan sát và vật thể hoặc nguồn sáng

Thuật ngữ tương đương được sử dụng bên ngoái nước Mỹ: “phạm vi địa lý”

17-488

Phạm vi địa lý

Khoảng cách lớn nhất mà một vật thể hoặc nguồn sáng có thể nhìn thấy trong điều kiện tầm nhìn hoàn hảo, chỉ giới hạn bởi độ cong của Trái đất, bởi khúc xạ trong khí quyển, và do chiều cao của người quan sát và vật thể hoặc nguồn sáng

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: “phạm vi địa lý”

17-489

Phạm vi hình học (của một chùm tia) [G]

Tích phân lấy trên toàn bộ chùm tia của lượng cơ bản dG, được xác định bởi công thức tương đương:

trong đó dA và dA’ là diện tích của 2 phần của một yếu tố chùm tia được phân cách bởi khoảng cách I; θ và θ’ là các góc giữa hướng của chùm tia cơ bản và các đường vuông góc đến dA và dA';  là góc khối đối diện bởi dA’ từ một điểm trên dA

Đơn vị: m².sr

CHÚ THÍCH: Đối với chùm tia truyền qua môi trường không khuếch tán liên tiếp, lượng Gn², trong đó n là chỉ số khúc xạ, là bất biến. Lượng đó được gọi là "phạm vi quang học".

17-490

Đèn diệt khuẩn

Xem “đèn diệt vi khuẩn” (17-71)

17-491

Bức xạ diệt khuẩn

Bức xạ quang học có khả năng làm bất hoạt hoặc tiêu diệt vi sinh vật gây bệnh

Thuật ngữ tương đương: “bức xạ diệt vi sinh”

17-492

Chói lóa

Điều kiện nhìn trong đó có sự khó chịu hoặc giảm khả năng nhìn chi tiết hoặc đối tượng, gây ra bởi sự phân bố không phù hợp hoặc phạm vi độ chói hoặc tương phản cực lớn

Xem thêm "chói lóa mờ” (17-330), “chói lóa mất tiện nghi” (17-333)

17-493

Chói lóa do phản xạ

Chói lóa do phản xạ gây ra, đặc biệt khi hình ảnh phản chiếu xuất hiện trong cùng hoặc gần như cùng một hướng với đối tượng quan sát

CHÚ THÍCH: Trước đây: "chói lóa phản xạ".

17-494

Giới hạn hệ số chói lóa [R_G,L]

Giá trị tối đa cho phép được đưa ra bởi hệ thống đánh giá chói lóa của CIE

Đơn vị: 1

Xem thêm CIE 112-1994 Hệ thống đánh giá chói lóa để sử dụng trong lĩnh vực chiếu sáng thể thao ngoài trời và khu vực ngoài nhà

Viết tắt: “GR_L”

17-495

Độ rọi ngang tổng cộng [E_v,g]

Độ rọi do ánh sáng ban ngày tạo ra trên bề mặt nằm ngang trên trái đất

Đơn vị: Ix = Im.m^-2

17-496

Độ chiếu xạ ngang tổng cộng [E_e,g]

Độ chiếu bức xạ do bức xạ mặt trời tổng tạo ra trên bề mặt nằm ngang trên trái đất

Đơn vị: W•m^-2

17-497

Bức xạ mặt trời tổng cộng

Kết hợp bức xạ mặt trời trực tiếp và bức xạ bầu trời khuếch tán

17-498

Chỉ số UV tổng cộng

Lượng được khai thác cho lĩnh vực công cộng, cho dự báo thời tiết và khí hậu học, định lượng khả năng gây ban đỏ (hoặc khả năng gây nám da) của bức xạ cực tím mặt trời ở xung quanh (hoặc ánh sáng mặt trời), nhưng cũng có thể được áp dụng cho các nguồn khác

Đơn vị: 1

CHÚ THÍCH Chỉ số UV toàn phần quốc tế, I_uv, được xác định theo công thức:

trong đó E_l là bức xa phổ mặt trời biểu diễn bằng W.m^-2.m^-1 ở bước sóng l, s_er(l) là phổ tác động gây ban đỏ được phát triển bởi CIE và k_er là hằng số bằng 40 m².W^-1

17-499

Chao đèn hình cầu

Vỏ bọc bằng vật liệu trong suốt hoặc khuếch tán, đề bảo vệ bóng đèn, khuếch tán ánh sáng, hoặc thay đổi màu sắc của ánh sáng

17-500

Độ bóng (của bề mặt)

Kiểu hiển thị phản chiếu nét nổi bật của các đối tượng cảm nhận như được đặt trên bề mặt do tính chất chọn lọc có hướng của bề mặt đó

17-501

Máy đo độ bóng

Dụng cụ đo các đặc tính trắc quang khác nhau của bề mặt tạo nên độ bóng

17-502

Sự phóng điện phát sáng

Sự phóng điện trong đó phát xạ thứ cấp từ catốt lớn hơn nhiều so với phát xạ nhiệt

CHÚ THÍCH: Sự phóng điện này được đặc trưng bởi sụt áp catốt đáng kể (thường là 70 V hoặc lớn hơn) và mật độ dòng điện thấp tại catốt (khoảng 10 A.m^-2).

17-503

Bóng đèn GLS

Xem “bóng đèn phục vụ chiếu sáng chung” (17- 486)

17-504

Quang kế góc

Quang kế để đo các đặc tính phân bố ánh sáng theo hướng của nguồn sáng, đèn điện, phương tiện hoặc bề mặt

17-505

Bức xạ kế góc

Bức xạ kế để đo các đặc tính phân bố bức xạ theo hướng của các nguồn, đèn điện, phương tiện hoặc bề mặt

17-506

Định luật Grassmann

Ba định luật thực nghiệm mô tả tính chất phù hợp màu của hỗn hợp màu cộng thêm của kích thích màu:

- để xác định sự phù hợp màu, 3 biến độc lập là điều kiện cần và đủ,

- đối với hỗn hợp cộng thêm của các kích thích màu, chỉ các giá trị ba kích thích của chúng có liên quan mà không phải thành phần quang phổ,

- trong hỗn hợp cộng thêm của các kích thích màu, nếu một hoặc nhiều thành phần của hỗn hợp thay đổi từ từ thì các giá trị ba kích thích kết quả cũng thay đổi từ từ

CHÚ THÍCH: Định luật Grassman không áp dụng cho tất cả các điều kiện quan sát

17-507

Vật xám (Mỹ)

Vật bức xạ nhiệt không chọn lọc có độ phát xạ nhỏ hơn 1

Thuật ngữ tương đương được sử dụng bên ngoài nước Mỹ: “vật xám”

17-507

Vật xám

Vật bức xạ nhiệt không chọn lọc có độ phát xạ nhỏ hơn 1

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: “vật xám”

17-509

Bộ lọc xám

Xem CHÚ THÍCH đối với "bộ lọc" (17-434)

17-510

GRL (viết tắt)

Xem “giới hạn hệ số chói lóa” (17-494)

17-511

Dấu hiệu nhóm A

Dấu hiệu cảnh báo, dấu hiệu quy định, dấu hiệu chuyển tải giới hạn tốc độ bắt buộc hoặc cấm hoặc dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm sắp xảy ra

17-512

Dấu hiệu nhóm B

Biển báo tư vấn trên xa lộ

17-513

Dấu hiệu nhóm C

Dấu hiệu chỉ hướng, các dấu hiệu thông báo khác, thông báo hết dấu hiệu nhóm A hoặc nhóm B, hoặc biển báo bãi đỗ xe

H

17-514

Phân kỳ bán đỉnh (của đèn chiếu, trong mặt phẳng xác định)

Độ mờ góc của tất cả các vector bán kính trong mặt phẳng xác định có độ dài lớn hơn 50 % giá trị cực đại của đường cong cường độ sáng trong tọa độ cực

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: "độ rộng nửa đình"

CHÚ THÍCH: Bên ngoài nước Mỹ “độ rộng chùm tia” liên quan đến góc toàn phần trong đó độ rọi trên mặt phẳng vuông góc với trục của chùm tia lớn hơn 10 % giá trị cực đại.

17-515

Góc nửa giá trị (đối với bề mặt khuếch tán do phản xạ hoặc truyền qua) [g]

Góc quan sát tại đó độ chói bằng nửa giá trị độ chói của ánh sáng khuếch tán tại góc 0°, với ánh sáng tới vuông góc

Đơn vị: rad, °

CHÚ THÍCH: Để chỉ ra hình dạng của đường đặc tính khuếch tán, nên sử dụng hệ số khuếch tán đối với vật liệu khuếch tán mạnh và gốc nửa giá trị g đối với vật liệu khuếch tán kém.

17-516

Đèn cầm tay

Đèn điện di động có tay cầm và dây dẫn mềm để cấp điện

Thuật ngữ tương đương được sử dụng ở Mỹ: "đèn di động"

17-517

Bản cứng

Hình ảnh tự duy trì trên chất nền rắn

17-518

Bóng thủy tinh cứng

Bóng thủy tinh với nhiệt độ mềm hóa cao và chịu sốc nhiệt

17-519

Đèn đường vận chuyển trong hầm mỏ

Đèn mỏ được thiết kế để chiếu sáng các tuyến vận tải trong mỏ và hoạt động từ mạng điện chính

17-520

Tín hiệu cảnh báo nguy hiểm (trên xe)

Tín hiệu ánh sáng được cung cấp bởi hoạt động đồng thời của tất cả đèn chỉ báo hướng trên xe, và được sử dụng để chỉ ra rằng chiếc xe là mối nguy hiểm đặc biệt cho các xe đang di chuyển khác

17-521

Đèn pha

Đèn lắp trên xe để chiếu sáng con đường hoặc khung cảnh phía trước xe

Thuật ngữ tương đương: “đèn pha”

17-522

Đèn pha

Xem “đèn pha” (17-521)

17-523

Đèn pha, chùm sáng thấp xuống

Đèn pha được thiết kế để chiếu sáng mà không gây chói lóa quá mức cho người phía trước xe có đèn này, đặc biệt là các lái xe đang tiến đến gần

Các thuật ngữ tương đương: “đèn pha, chùm sáng thấp”, “đèn pha, chùm sáng lướt qua”

CHÚ THÍCH: Các đèn pha như được định nghĩa trong “đèn pha, chùm sáng chính” và “đèn pha, chùm sáng nghiêng” có thể được cung cấp bởi một thiết bị chiếu sáng duy nhất

17-524

Đèn pha, chùm sáng chạy xe

Xem “đèn pha, chùm sáng chính” (17-527)

17-525

Đèn pha, chùm sáng cao

Xem “đèn pha, chùm sáng chính” (17-527)

17-526

Đèn pha, chùm sáng thấp

Xem “đèn pha, chùm sáng thấp xuống” (17-523)

17-527

Đèn pha, chùm sáng chính

Đèn pha được thiết kế để chiếu sáng cho một khoảng cách đáng kể phía trước của chiếc xe mang nó

Các thuật ngữ tương đương: “đèn pha, chùm sáng cao”, “đèn pha, chùm sáng chạy xe”

CHÚ THÍCH: Các đèn pha như được định nghĩa trong “đèn pha, chùm tia chính” và “đèn pha, chùm tia nghiêng” có thể được cung cấp bởi một thiết bị chiếu sáng duy nhất.

17-528

Đèn pha, chùm sáng lướt qua

Xem “đèn pha, chùm sáng thấp xuống” (17-523)

17-529

Đèn gắn mũ

Một phần của đèn gắn trên mũ, chứa nguồn sáng hoặc nguồn, được thiết kế để gắn vào mũ bảo hiểm của thợ mỏ

17-530

Phép trị liệu bằng ánh sáng

Điều trị bệnh bằng sử dụng bức xạ mặt trời

17-531

Hiện tượng Helmholtz-Kohlrausch

Sự thay đổi độ sáng của màu sắc cảm nhận được tạo ra bằng cách tăng độ tinh khiết của màu sắc kích thích trong khi vẫn giữ độ chói không đổi trong phạm vi sự nhìn ban ngày

CHÚ THÍCH: Đối với các màu sắc cảm nhận có liên quan, sự thay đổi về độ sáng cũng có thể xảy ra khi độ tinh khiết được tăng lên trong khi vẫn giữ hệ số độ chói không đổi của kích thích màu.

17-532

Bệnh quáng gà

Dị tật thị giác trong đó thiếu rõ hoặc hoàn toàn không có sự nhìn ban ngày

Thuật ngữ tương đương: "bệnh mù về đêm"

17-533

Bóng đèn HID

Xem “bóng đèn phóng điện cường độ cao” (17- 534)

17-534

Bóng đòn phóng điện cường độ cao

Bóng đèn phóng điện trong đó hồ quang phát sáng được ổn định bởi nhiệt độ thành bóng và hồ quang có tải lên thành bóng vượt quá 3 W.cm^-2

CHÚ THÍCH: Bóng đèn phóng điện cường độ cao bao gồm các nhóm bóng đèn đã biết như bóng đèn thủy ngân áp suất cao, bóng đèn halogen kim loại và bóng đèn natri cao áp.

17-535

Bóng đèn (hơi) thủy ngân cao áp

Bóng đèn phóng điện cường độ cao trong đó phần ánh sáng chính được tạo ra, trực tiếp hoặc gián tiếp, do bức xạ từ thủy ngân hoạt động ở áp suất riêng vượt quá 100 kPa

CHÚ THÍCH: Các thuật ngữ này bao gồm bóng đèn trong, bóng đèn có phủ phốt pho (huỳnh quang thủy ngân) và bóng đèn pha trộn.

Trong bóng đèn phóng điện thủy ngân huỳnh quang, ánh sáng được tạo ra một phần bởi hơi thủy ngân và một phần do lớp phốt pho bị kích thích bởi bức xạ tử ngoại của sự phóng điện.

17-536

Bóng đèn (hơi) Natri áp suất cao

Bóng đèn phóng điện cường độ cao trong đó ánh sáng được tạo ra chủ yếu bằng bức xạ từ hơi natri hoạt động ở áp suất riêng khoảng 10 kPa

17-537

Đui

Xem CHÚ THÍCH 1 đối với "đui đèn" (17-639)

17-538

Dây dẫn sáng rỗng

Cấu trúc phân bố ánh sáng rỗng có hình dạng tùy ý, trong đó ánh sáng lan truyền chủ yếu trong không khí, và tia sáng trung bình bị phản xạ và/hoặc khúc xạ trước khi thoát ra

17-539

Độ rọi ngang [E_v,h; E_h]

Độ rọi trên mặt phẳng nằm ngang

Đơn vị: Ix = Im.m^-2

17-540

Bóng đèn catốt nóng

Bóng đèn phóng điện trong đó ánh sáng được tạo ra bởi cột dương của phóng điện hồ quang

CHÚ THÍCH Bóng đèn như vậy thường cần một thiết bị hoặc mạch khởi động đặc biệt

17-541

Bóng đèn khởi động nóng

Bóng đèn catốt nóng cần phải gia nhiệt trước các điện cực để khởi động

Thuật ngữ tương đương: “bóng đèn nung nóng trước”

17-542

Sắc

thuộc tính của cảm nhận thị giác theo đó một vùng nhìn thấy giống như một trong số các màu: đỏ, vàng, lục và lam, hoặc kết hợp các cặp liền kề của các màu này được xem xét trong một vòng khép kín

CHÚ THÍCH: Trước đây trong tiếng Đức là “Fartrton”. Thuật ngữ mới là “Buntton”.

17-543

Phép cầu phương sắc màu

Tương quan của màu sắc biểu thị theo tỷ lệ của các sắc duy nhất được cảm nhận là tồn tại

I

17-544

Định dạng tệp ICC

Định dạng tệp và mã hóa được sử dụng để lưu trữ các biến đổi liên quan đến một mã hóa màu với mã hóa khác, dưới dạng được định nghĩa bởi Liên minh màu quốc tế

CHÚ THÍCH: Ví dụ, định dạng tệp ICC có thể được sử dụng để lưu trữ các biến đổi được sử dụng để chuyển đổi dữ liệu hình ảnh màu của thiết bị sang dữ liệu hình ảnh màu tương đương về đo màu, được mã hóa trong một không gian màu kết nối hồ sơ ICC, như một phần của hệ thống quản lý màu. Định dạng tệp ICC định rõ một số biến đổi nằm trong mỗi tệp hồ sơ ICC.

Thuật ngữ tương đương: “Định dạng hồ sơ ICC”

17-545

ICC PCS (viết tắt)

Xem "Không gian kết nối hồ sơ ICC" (17-546)

17-546

Không gian kết nối hồ sơ ICC

Mã hóa không gian màu được sử dụng để kết nối các biến đổi nguồn và đích (từ các hồ sơ nguồn và đích) trong kiến trúc quản lý màu ICC

CHÚ THÍCH: Đặc tả ICC.1: 2001 định nghĩa 2 biến thể của PCS: PCS chung đối với biến đổi cho mục đích đo màu, và PCS tham chiếu đầu ra đối với các biến đổi cho mục đích cảm nhận.

Viết tắt: “ICC PCS”

17-547

Định dạng hồ sơ ICC

Xem “Định dạng tệp ICC” (17-544)

17-548

ICNIRP

Chữ viết tắt của Ủy ban quốc tế về bảo vệ bức xạ không ion hóa

17-549

Bộ mồi

Thiết bị dự kiến, hoặc bởi chính nó hoặc kết hợp với các thành phần khác, để tạo xung điện áp khởi động một bóng đèn phóng điện mà không cung cấp gia nhiệt trước cho các điện cực

CHÚ THÍCH: Phần tử tạo xung điện áp khởi động có thể được kích hoạt hoặc không kích hoạt.

17-550

Độ rọi (tại một điểm của bề mặt) [E_v; E]

1. Thương của quang thông tới một phần tử bề mặt chứa điểm, với diện tích dA của phần tử đó

2. Định nghĩa tương đương: tích phân lấy trên bán cầu nhìn thấy được từ điểm đã cho của biểu thức L_v cosθ dΩ, trong đó L_v là độ chói ở điểm đã cho theo các hướng khác nhau của chùm tia cơ bản có góc khối dΩ, và θ là góc giữa chùm tia bất kỳ và đường vuông góc với bề mặt tại điểm đã cho

Đơn vị: Ix = Im·m^-2

17-551

Máy đo độ rọi

Dụng cụ để đo độ rọi

17-552

Độ đồng đều độ rọi [U_o]

Tỷ số giữa độ rọi tối thiểu với độ rọi trung bình trên bề mặt

Đơn vị: 1

Thuật ngữ tương đương; "tỷ số đồng đều độ rọi"

17-553

Véc tơ độ rọi (tại một điểm)

Đại lượng vectơ bằng độ rọi định hướng được biểu diễn bằng sự chênh lệch tối đa giữa độ rọi trên các mặt đối diện của một phần tử bề mặt qua điểm được xem xét, vectơ đó vuông góc với mặt và đi ra từ mặt có độ rọi lớn hơn

17-554

Vật chiếu sáng

Bức xạ với phân bố năng lượng phổ tương đối được xác định trên dải bước sóng ảnh hưởng đến cảm nhận màu sắc của vật thể

CHÚ THÍCH Trong tiếng Anh thông dụng, thuật ngữ này không bị hạn chế theo nghĩa này, mà còn được sử dụng cho bất kỳ loại ánh sáng chiếu lên vật thể hoặc khung cảnh.

17-555

Sự thay đổi đo màu của nguồn sáng

Sự thay đổi sắc độ và hệ số độ chói của kích thích màu sắc vật thể do sự thay đổi ở nguồn sáng

17-556

Sự thay đổi màu của nguồn sáng

Sự thay đổi màu sắc cảm nhận của vật thể chỉ gây ra bởi sự thay đổi của nguồn chiếu sáng mà không có bất kỳ thay đổi nào trong trạng thái thích nghi màu của người quan sát

17-557

Chế độ (hiển thị màu sắc) của nguồn chiếu sáng

Màu sắc nhìn thấy như được quy cho một nguồn chiếu sáng

17-558

Kỹ thuật chiếu sáng

Nghệ thuật, khoa học và thiết kế chiếu sáng nói chung và phát triển hệ thống tạo ra, định hướng, điều khiển hoặc sử dụng ánh sáng nói riêng

17-559

Sự chiếu sáng

Ứng dụng ánh sáng cho một khung cảnh, các vật thể hoặc môi trường xung quanh

Thuật ngữ tương đương: “chiếu sáng”

CHÚ THÍCH: Thuật ngữ này cũng được sử dụng thông dụng với ý nghĩa “hệ thống chiếu sáng” hoặc “lắp đặt ánh sáng”.

17-560

Màu sắc chiếu sáng

Màu sắc cảm nhận được là thuộc về ánh sáng chiếu tới vật thể

17-561

Chụp ảnh, đa phổ

Xem “chụp ảnh đa phổ” (17-795)

17-562

Mô hình xuất hiện màu sắc hình ảnh

Các phương trình và phương pháp để chuyển đổi các số đo vật lý của các phần tử hình ảnh đến và từ điều kiện quan sát các tương quan thuộc tính cảm giác cụ thể đánh giá sự xuất hiện chủ quan của các phần tử hình ảnh (xem thêm sự hoàn màu, các mô hình tái tạo khác nhau, mô hình xuất hiện màu kích thích đơn lẻ)

CHÚ THÍCH 1: Một mô hình xuất hiện màu sắc hình ảnh có thể được áp dụng cho các phần tử của một cảnh, bản gốc hoặc bản sao. Nó xác định tương quan thuộc tính cảm quan cho các phần tử này mà không xem xét các đặc tính của môi trường tiềm năng bất kỳ cho việc tái tạo sau này. Tuy nhiên, một mô hình màu sắc hình ảnh tiếp theo bởi sự đảo chiều của nó có thể thích hợp để sử dụng như một mô hình tái tạo màu sắc, đặc biệt nếu môi trường tái tạo không áp đặt bất kỳ hạn chế nào về màu sắc được sao chép trong hình ảnh.

CHÚ THÍCH 2: Không có sự đồng thuận chung về hình thức thích hợp cho một mô hình xuất hiện màu sắc hình ảnh. Một mô hình xuất hiện màu sắc kích thích đơn lẻ không thể kỳ vọng xử lý hoàn toàn với hiệu ứng thay đổi điều kiện nhìn trong ảnh vì hiệu ứng kết hợp của điều kiện nhìn toàn cảnh và các màu khác trong ảnh có thể dẫn đến sự xuất hiện của bất kỳ màu nào trong ảnh thay đổi một cách không thể dự đoán được bởi mô hình kích thích đơn lẻ, do không theo dõi các màu khác.

17-563

Trạng thái hình ảnh

Thuộc tính của mã hóa hình ảnh màu cho biết loại điều kiện hình ảnh vốn có trong các giá trị dữ liệu hình ảnh màu được chuẩn bị và thể hiện bằng mã hóa đó.

CHÚ THÍCH 1: Dữ liệu hình ảnh màu được “tham khảo” một điều kiện hình ảnh có thể thông qua chụp ảnh, số hóa, sự hoàn màu và các quá trình tái hiện màu.

CHÚ THÍCH 2: Trạng thái hình ảnh điển hình là cảnh tham chiếu, gốc tham chiếu, đầu ra tham chiếu và ảnh tham chiếu.

17-564

Trạng thái hình ảnh, tham chiếu gốc

Trạng thái hình ảnh kết hợp với dữ liệu hình ảnh biểu diễn tọa độ không gian màu của các phần tử hình ảnh sao bản cứng hoặc bản mềm 2 chiều, thường được tạo ra bằng cách quét tác phẩm nghệ thuật, phim ảnh hoặc bản in, hoặc các bản sao cơ quang hoặc các bản sao khác

CHÚ THÍCH 1: Khi cụm từ "gốc tham chiếu" được sử dụng như chứng nhận cho một đối tượng, nó hàm ý rằng đối tượng ở trạng thái hình ảnh gốc. Ví dụ: dữ liệu hình ảnh được gốc tham chiếu là dữ liệu hình ảnh ở trạng thái hình ảnh tham chiếu ban đầu.

CHÚ THÍCH 2: Dữ liệu hình ảnh tham chiếu ban đầu liên quan đến tọa độ không gian màu của bản gốc, thường được đo theo công nghệ đồ họa ISO 13655 - Phép đo quang phổ và tính toán màu cho hình ảnh nghệ thuật đồ họa, và không bao gồm bất kỳ sự lóa màng mờ bổ sung hoặc lóe sáng nào khác.

CHÚ THÍCH 3: Đặc điểm của dữ liệu hình ảnh gốc tham chiếu thường phân biệt nhất giữa chúng với dữ liệu hình ảnh cảnh tham chiếu là chúng liên quan tới bề mặt 2 chiều và độ chiếu sáng lên bề mặt 2 chiều được cho là đồng đều (hoặc dữ liệu hình ảnh được hiệu chỉnh đối với độ không đồng đều bất kỳ về chiếu sáng).

CHÚ THÍCH 4: Có các phân loại bản gốc tạo dữ liệu hình ảnh gốc tham chiếu với các đặc điểm khác nhau.

Các ví dụ bao gồm nhiều loại tác phẩm nghệ thuật, bản in ảnh, phim ảnh, hiển thị phát sáng, v.v. Khi chọn thuật toán tái hiện màu, thường cần phải biết loại bản gốc để xác định tái hiện màu phù hợp cần được áp dụng. Ví dụ, mục đích do màu thường được áp dụng cho tác phẩm nghệ thuật, trong khi các thuật toán cảm giác khác nhau được áp dụng để tạo các bản in ảnh từ phim hoặc tái tạo trên báo in từ các bản in ảnh. Trong một số trường hợp, các điều kiện nhìn giả định cũng khác nhau giữa các loại bản gốc, chẳng hạn như giữa các bản in ảnh và phim, và thường sẽ được xem xét trong các hệ thống được thiết kế tốt.

CHÚ THÍCH 5: Trong một vài trường hợp, có thể mong muốn đưa ra các sai số màu nhỏ trong việc tạo dữ liệu hình ảnh gốc, ví dụ để làm cho gam màu của bản gốc phù hợp hơn với không gian màu hoặc do cách lấy dữ liệu hình ảnh (chẳng hạn như máy quét đo mật độ trạng thái A).

17-565

Trạng thái hình ảnh, đầu ra tham chiếu

Trạng thái hình ảnh kết hợp với dữ liệu hình ảnh biểu diễn tọa độ không gian màu của các phần tử hình ảnh có hiển thị màu phù hợp với thiết bị đầu ra thực hoặc ảo xác định và điều kiện nhìn

CHÚ THÍCH 1: Khi cụm từ "đầu ra tham chiếu" được sử dụng như chứng nhận cho một đối tượng, nó hàm ý rằng đối tượng ở trạng thái hình ảnh đầu ra tham chiếu.

Ví dụ: dữ liệu hình ảnh đầu ra tham chiếu là dữ liệu hình ảnh ở trạng thái hình ảnh đầu ra tham chiếu.

CHÚ THÍCH 2 Dữ liệu hình ảnh tham chiếu đầu ra cứ liên quan đến thiết bị đầu ra xác định và các điều kiện nhìn. Một cảnh duy nhất có thể được hiện màu cho nhiều loại trình diễn đầu ra tham chiếu tùy thuộc vào các điều kiện xem đầu ra dự kiến, giới hạn truyền thông và / hoặc các mục đích nghệ thuật.

CHÚ THÍCH 3 Dữ liệu hình ảnh đầu ra tham chiếu có thể trở thành điểm khởi đầu cho quá trình sao chép tiếp theo. Ví dụ: dữ liệu hình ảnh đầu ra tham chiếu sRGB thường được coi là điểm bắt đầu để tái hiện màu thực hiện bởi máy in được thiết kế để nhận dữ liệu hình ảnh sRGB.

17-566

Trạng thái hình ảnh, ảnh tham chiếu

Trạng thái hình ảnh liên kết với dữ liệu hình ảnh biểu diễn tọa độ không gian màu của các phần tử hình ảnh sao bản cứng hoặc bản mềm, bao gồm cả dữ liệu hình ảnh tham chiếu gốc và dữ liệu hình ảnh tham chiếu đầu ra

CHÚ THÍCH 1: Khi cụm từ “ảnh tham chiếu" được sử dụng làm chứng nhận cho một đối tượng, hàm ý rằng đối tượng ở trạng thái hình ảnh của ảnh tham chiếu. Ví dụ: dữ liệu hình ảnh của ảnh tham chiếu là dữ liệu hình ảnh ở trạng thái hình ảnh của ảnh tham chiếu.

CHÚ THÍCH 2: Dữ liệu hình ảnh của ảnh tham chiếu nói chung sẽ được hiển thị màu cho một phương tiện ghi hình thực hoặc ảo cụ thể và điều kiện nhìn.

CHÚ THÍCH 3: Dữ liệu hình ảnh của ảnh tham chiếu có thể bao gồm dữ liệu hình ảnh không có nguồn gốc từ một cảnh ban đầu, chẳng hạn như văn bản, nghệ thuật đường nét, đồ họa véc tơ và các dạng khác của tác phẩm nghệ thuật gốc.

17-567

Trạng thái hình ảnh, cảnh tham chiếu

Trạng thái hình ảnh kết hợp với dữ liệu hình ảnh biểu thị các ước tính về tọa độ không gian màu các phần tử của một cảnh

CHÚ THÍCH 1: Khi cụm từ "cảnh tham chiếu" được sử dụng như chứng nhận cho một đối tượng, hàm ý rằng đối tượng ở trạng thái hình ảnh cảnh tham chiếu. Ví dụ: dữ liệu hình ảnh cảnh tham chiếu là dữ liệu hình ảnh ở trạng thái hình ảnh cảnh tham chiếu.

CHÚ THÍCH 2 Dữ liệu hình ảnh cảnh tham chiếu có thể được xác định từ dữ liệu hình ảnh số hóa thô của của máy ghi hình tĩnh (DSC) trước khi hiển thị màu. Nói chung, DSC không ghi dữ liệu hình ảnh cảnh tham chiếu trong tệp hình ảnh, nhưng một số máy có thể làm như vậy ở chế độ đặc biệt dành cho mục đích này. Thông thường, DSC ghi dữ liệu hình ảnh tham chiếu tiêu chuẩn đầu ra đã hiển thị màu.

CHÚ THÍCH 3 Dữ liệu hình ảnh cảnh tham chiếu thường thể hiện các ước lượng đo màu tương đối của cảnh. Các ước lượng đo màu tuyệt đối của cảnh có thể được tính toán bằng cách sử dụng hệ số chia thang. Hệ số chia thang có thể nhận được từ thông tin bổ sung như hàm chuyển đổi quang điện tử (OECF), Số F hoặc Độ mở khẩu độ, Thời gian phơi sáng hoặc tốc độ chụp hình.

CHÚ THÍCH 4: Dữ liệu hình ảnh cảnh tham chiếu có thể có độ không chính xác do giới hạn phạm vi động cửa máy ảnh, nhiễu từ nhiều nguồn khác nhau, lượng từ hóa, ống kính bị mờ và lóe sáng không được chỉnh sửa và lỗi phân tích màu do hiện tượng metame của máy ảnh. Trong một số trường hợp, những nguồn không chính xác này có thể có ý nghĩa.

CHÚ THÍCH 5: Việc chuyển đổi từ dữ liệu hình ảnh DSC thô sang dữ liệu hình ảnh cảnh tham chiếu phụ thuộc vào màu trắng được chấp nhận tương đối được chọn cho cảnh và không gian màu được sử dụng để mã hóa dữ liệu hình ảnh. Nếu chọn màu trắng chấp nhận của cảnh không phù hợp, sẽ thêm các lỗi vào dữ liệu hình ảnh cảnh tham chiếu. Các lỗi này có thể khắc phục được nếu sử dụng phép biến đổi để tạo dữ liệu hình ảnh cảnh tham chiếu đã biết và sử dụng mã hóa màu có đủ dải chính xác và phạm vi động đối với dữ liệu hình ảnh cảnh tham chiếu không chính xác.

CHÚ THÍCH 6: Cảnh có thể tương ứng với quang cảnh thực tế của thế giới tự nhiên, hoặc có thể là một cảnh ảo được máy tính tạo ra mô phỏng một quang cảnh như vậy. Nó cũng có thể tương ứng với một cảnh chỉnh sửa được xác định bằng cách sửa đổi một cảnh ban đầu để tạo ra một số cảnh mong muốn khác. Bất kỳ sửa đổi cảnh nào như vậy cần để hình ảnh ở trạng thái hình ảnh cảnh tham chiếu và phải được thực hiện trong bối cảnh của biến đổi hiển thị màu dự kiến

17-568

Hình ảnh đa phổ

Xem “chụp ảnh đa phổ” (17-795)

17-569

Sự nung sáng

Sự phát bức xạ quang học bởi quá trình bức xạ nhiệt

CHÚ THÍCH: Tại Mỹ, sự nung sáng giới hạn đối với bức xạ khả kiến.

17-570

Bóng đèn (điện) nung sáng

Bóng đèn trong đó ánh sáng được tạo ra bởi một phần tử được đốt nóng đến sự nung sáng bởi điện chạy qua

17-571

Cấu hình tia tới

Xem "cấu hình quang thông tới" (17-577)

17-572

Chỉ thị khuếch tán (đối với chùm tia tới xác định)

Thể hiện trong không gian, dưới dạng bề mặt được biểu diễn trong tọa độ cực, phân bố góc của cường độ bức xạ (tương đối) hoặc cường độ sáng hoặc độ chói (tương đối) hoặc độ chói của một phần tử bề mặt của môi trường khuếch tán do phản xạ hoặc truyền qua

Thuật ngữ tương đương: "chỉ thị tán xạ"

CHÚ THÍCH 1: Đối với chùm tia bức xạ tới hẹp thường biểu biểu diễn chỉ thị khuếch tán theo tọa độ Đề các. Nếu phân bố góc có đối xứng tròn xoay, một phần kinh tuyến của bề mặt là đủ.

CHÚ THÍCH 2: Thuật ngữ “chỉ thị” thường được sử dụng để biểu thị đường cong thay vì bề mặt, nhận được theo cách tương tự trong mặt phẳng vuông góc với phần tử liên quan.

17-573

Quang thông gián tiếp (tới bề mặt)

Quang thông một bề mặt nhận được từ hệ thống lắp đặt chiếu sáng sau khi phản xạ từ các bề mặt khác

Đơn vị: Im

17-574

Độ rọi gián tiếp

Độ rọi được tạo ra bởi phản xạ nhiều lần từ các bề mặt bên trong và / hoặc bên ngoài

Đơn vị: Ix = Im.m^-2

17-575

Chiếu sáng gián tiếp

Chiếu sáng bằng các đèn điện có phân bố cường độ sáng sao cho phần nhỏ từ 0 % đến 10 % quang thông phát ra trực tiếp đi tới mặt phẳng làm việc được giả định là vô hạn

17-576

Đèn điện cảm ứng

Đèn điện kết nối với mạng điện bằng mạch từ hở của máy biến áp là bộ phận không thể tách rời của đèn điện

17-577

Hình học quang thông tới

Sự phân bố góc của bức xạ tới mẫu được đo đối với tâm của lỗ khoét lấy mẫu.

Thuật ngữ tương đương: "hình học chiếu xạ", "hình học tia tới"

CHÚ THÍCH: Hình học quang thông tới và quang thông đi ra cùng xác định bản chất hình học của phép đo đối với các phép đo phản xạ và truyền qua.

17-578

Nguy hại đục thủy tinh thể do "nhiệt" hồng ngoại

Sự đục (sự mờ đục) thủy tinh thể do tiếp xúc lâu dài với năng lượng bức xạ hồng ngoại gần làm tăng nhiệt độ của thủy tinh thể

17-579

Bóng đèn hồng ngoại

Bóng đèn phát bức xạ hồng ngoại đặc biệt mạnh, bức xạ nhìn thấy được tạo ra nếu có, không được quan tâm trực tiếp

17-580

Bức xạ hồng ngoại

Bức xạ quang học có bước sóng dài hơn bước sóng bức xạ nhìn thấy được, từ 780 nm đến 1 mm

CHÚ THÍCH 1: Đối với bức xạ hồng ngoại, phạm vi giữa 780 nm và 1 mm thường được chia thành:

IR-A: 780 nm đến 1400 nm, hoặc 0,78 đến 1,4 µm;

IR-B: 1,4 µm đến 3,0 µm;

IR-C: 3 µm đến 1 mm.

CHÚ THÍCH 2: Không thể xác định ranh giới chính xác giữa “nhìn thấy” và “hồng ngoại”, bởi vì cảm giác thị giác ở bước sóng lớn hơn 780 nm được ghi nhận đối với các nguồn rất sáng ở các bước sóng dài hơn.

CHÚ THÍCH 3: Trong một số ứng dụng phổ hồng ngoại cũng được chia thành hồng ngoại “gần”, “trung” và “xa”; tuy nhiên, các đường biên nhất thiết phải thay đổi theo ứng dụng (ví dụ: trong khí tượng học, quang hóa học, thiết kế quang học, vật lý nhiệt, vv).

17-581

Màu sắc vốn có

Màu sắc được coi là thuộc về một vật thể không phụ thuộc vào độ chiếu sáng và điều kiện nhìn

17-582

Độ rọi trung bình ban đầu (trên bề mặt của hệ thống chiếu sáng) [E_av,i, ]