Kế hoạch 215/KH-UBND năm 2021 về duy trì và nâng chất các chỉ tiêu, tiêu chí đối với các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới đến năm 2025 do tỉnh Đồng Tháp ban hành

KẾ HOẠCH

DUY TRÌ VÀ NÂNG CHẤT CÁC CHỈ TIÊU, TIÊU CHÍ ĐỐI VỚI CÁC XÃ ĐÃ ĐẠT CHUẨN NÔNG THÔN MỚI ĐẾN NĂM 2025

Thực hiện theo kết luận của Bí thư Tỉnh uỷ Lê Quốc Phong, Trưởng ban Ban Chỉ đạo Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng nông thôn mới và Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Tỉnh tại cuộc họp Ban Chỉ đạo Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng nông thôn mới và Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Tỉnh ngày 19/5/20211, Ủy ban nhân dân Tỉnh ban hành Kế hoạch Duy trì và nâng chất các chỉ tiêu, tiêu chí đối với các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới đến năm 2025, nội dung cụ thể như sau:

I. KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH THỰC HIỆN

1. Kết quả thực hiện duy trì các chỉ tiêu, tiêu chí đối với các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới đến năm 2025

Tính đến ngày 31/5/2021, toàn Tỉnh có 97/115 xã đã được Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) Tỉnh công nhận đạt chuẩn nông thôn mới (chiếm 84,34%). Đồng thời, có 14 xã đạt từ 14 - 15 tiêu chí, 04 xã đạt từ 16 - 18 tiêu chí. Trong đó:

- Giai đoạn 2011 - 2016: Có 30 xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) theo Bộ tiêu chí NTM đến năm 2020 (tại Quyết định số 425/QĐ-UBND-HC ngày 13/5/2013).

- Giai đoạn 2017 - 2020: Có 67 xã đạt chuẩn NTM theo Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2016 - 2020 (tại Quyết định số 379/QĐ-UBND-HC ngày 17/4/2017).

Nhằm duy tu, bảo dưỡng cơ sở hạ tầng nông thôn, cải thiện cảnh quan môi trường nông thôn, tạo điểm nhấn, sắc màu mới cho các xã đã công nhận đạt chuẩn xã NTM, xây dựng nông thôn toàn diện, bền vững và đáng sống. UBND Tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị liên quan kiểm tra, giám sát kết quả thực hiện tiêu chí NTM do ngành phụ trách tại các xã đã đạt chuẩn, đặc biệt là các xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2011 - 2016 để kịp thời hướng dẫn, chấn chỉnh và thực hiện nâng chất theo hướng dẫn đánh giá Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2016 - 2020 (tại Quyết định số 379/QĐ-UBND-HC ngày 17/4/2017).

Theo báo cáo của các huyện, thành phố việc duy trì và nâng chất các tiêu chí nông thôn mới theo Quyết định 379/QĐ-UBND-HC ngày 17/4/2017 của UBND Tỉnh cơ bản được thực hiện tốt, qua đánh giá có 86/97 xã duy trì đạt 19/19 tiêu chí, 08 xã duy trì 18/19 tiêu chí, 01 xã duy trì 17/19 tiêu chí và 02 xã duy trì 16/19 tiêu chí (chi tiết xem Phụ lục I).

Tuy nhiên, việc duy trì và giữ vững các tiêu chí đã đạt đang là thách thức không nhỏ đối với các địa phương. Các tiêu chí về hạ tầng như: Giao thông, Thủy lợi, Trường học, Điện, Chợ nông thôn… nếu không duy tu, bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên, theo thời gian, quá trình sử dụng sẽ làm hao mòn, hư hỏng trong khi nguồn lực các xã, huyện để duy tu, sửa chữa còn hạn chế. Còn đối với những tiêu chí còn lại như: Thu nhập, Hộ nghèo, Văn hóa, Quốc phòng và an ninh, Môi trường, Hệ thống chính trị... luôn thay đổi và phụ thuộc nhiều vào yếu tố khách quan cũng như ý thức của người dân.

2. Nguyên nhân các chỉ tiêu, tiêu chí không giữ vững

2.1. Đối với các tiêu chí về cơ sở hạ tầng

- Việc đầu tư các công trình cơ sở hạ tầng nông thôn (như cầu đường, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, chợ,…) cần nhu cầu vốn tương đối lớn trong khi ngân sách của huyện, xã còn hạn chế, huy động nhân dân đóng góp gặp nhiều khó khăn.

- Một số bộ phận người dân ít quan tâm đến lợi ích chung của cộng đồng dân cư nên còn một số người chưa đồng thuận chủ trương hiến đất làm đường, trông chờ Nhà nước đòi bồi thường, hỗ trợ...

- Một số xã chất lượng các tiêu chí đạt thấp, chỉ đạt ngưỡng yêu cầu, một số ngành, địa phương chưa quan tâm duy trì và nâng chất chất lượng các tiêu chí.

2.2. Đối với các tiêu chí khác

a) Nguyên nhân khách quan

- Bộ tiêu chí xã NTM giai đoạn 2016 - 2020 có nhiều tiêu chí được bổ sung nội dung, điều chỉnh mức độ đạt cao hơn, đòi hỏi các địa phương phải có sự tập trung chỉ đạo thực hiện với sự tham gia tích cực của người dân, cộng đồng, cụ thể như: tiêu chí về Hộ nghèo áp dụng đánh giá tỷ lệ hộ nghèo từ đơn chiều sang đa chiều, tỷ lệ đạt từ mức ≤ 7% giảm xuống còn ≤ 4% (thực tế, sau khi chuyển từ phương thức đánh giá hộ nghèo đa chiều, tỷ lệ hộ nghèo của Tỉnh từ 3,68% năm 2015 tăng lên 9,98% năm 2016); tiêu chí về Thu nhập mỗi năm tăng bình quân khoảng 4 triệu đồng/năm; tiêu chí về Tổ chức sản xuất yêu cầu phải có Hợp tác xã hoạt động có hiệu quả theo Luật Hợp tác xã năm 2012, các xã được công nhận từ năm 2016 về trước chỉ cần có Tổ hợp tác hoạt động có hiệu quả thì đã đạt yêu cầu tiêu chí; tỷ lệ hộ gia đình và cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy định về đảm bảo an toàn thực phẩm, đây là chỉ tiêu mới liên quan đến 03 ngành gồm y tế, nông nghiệp, công thương dẫn đến các xã mất nhiều thời gian trong khâu xác định, cập nhật số liệu và hoàn chỉnh, bổ sung hồ sơ minh chứng cũng như duy trì tiêu chí.

- Tình hình trật tự, tệ nạn, an toàn xã hội và tai nạn giao thông được kiềm chế nhưng chưa thật sự bền vững. Tiềm ẩn nguy cơ không đạt nếu trên địa bàn xảy ra trọng án…. Ngoài ra, tiêu chí về An ninh trật tự quy định mang tính tuyệt đối, cụ thể khi xảy ra trọng án trên địa bàn, xã sẽ không được công nhận đạt chuẩn NTM, không phân biệt đối tượng gây án, mâu thuẫn phát sinh vụ án xuất phát từ nơi khác, điều kiện này gây khó khăn trong việc duy trì.

- Chính sách hỗ trợ lao động trẻ có trình độ về làm việc tại các hợp tác xã chỉ thực hiện không quá 03 năm đối với 01 lao động, đã gây khó khăn cho các hợp tác xã tìm lao động có trình độ và nhiệt huyết.

- Các xã trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp đa số thuần nông, thương mại, dịch vụ và du lịch phát triển chậm, nên thu nhập của người dân chủ yếu là dựa vào sản xuất nông nghiệp. Trong khi đó giá vật tư, nông sản luôn biến động, thiên tai - dịch bệnh thường xuyên đe dọa, thị trường tiêu thụ không ổn định nên ảnh hưởng nhiều đến mức thu nhập.

b) Nguyên nhân chủ quan

- Sau khi được công nhận đạt chuẩn một số địa phương có biểu hiện thỏa mãn với kết quả đạt được, thiếu sự tập trung, không tích cực trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát thực hiện việc duy trì, giữ vững và nâng chất mức độ đạt chuẩn các tiêu chí.

- Hợp tác xã chậm được củng cố và nâng cao năng lực quản lý, điều hành theo cơ chế thị trường, chưa mở rộng nhiều dịch vụ chủ yếu tập trung liên kết tiêu thụ nông sản. Một số hợp tác xã, nông dân còn tư tưởng trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước nên chưa chủ động trong việc đổi mới phương thức, định hướng sản xuất lâu dài. Việc nhân rộng các mô hình sản xuất có hiệu quả đã được các địa phương quan tâm triển khai thực hiện tuy nhiên hiệu quả mang lại chưa cao, chưa mang tính chất lan tỏa ở quy mô lớn.

- Liên kết sản xuất - tiêu thụ nông sản được giữ vững và duy trì nhưng vẫn còn trường hợp, hợp đồng liên kết bị phá vỡ do doanh nghiệp hoặc do người dân. Các hợp tác xã hoạt động còn đơn điệu, chưa phát huy hết vai trò đại diện cho các thành viên trong việc tham gia ký kết hợp đồng liên kết và tiêu thụ sản phẩm; phương án sản xuất, kinh doanh chưa mang tính khả thi cao nên việc tiếp cận các nguồn vốn còn hạn chế.

- Công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm và chuyển dịch cơ cấu lao động tại các xã chưa được triển khai thực hiện đồng bộ.

- Tỷ lệ người dân tham gia Bảo hiểm y tế (BHYT) là chỉ tiêu nằm trong nhóm chỉ tiêu thiếu bền vững và rất dễ thay đổi vì số thẻ BHYT thay đổi liên tục qua từng tháng, từng quí trong khi chất lượng khám chữa bệnh tại cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu. Công tác cập nhật số liệu và hồ sơ minh chứng cho chỉ tiêu này cần thực hiện liên tục. Ngoài ra, một bộ phận người dân chưa thấy hết được lợi ích và ý nghĩa của thẻ BHYT, vẫn còn chủ quan với sức khỏe nên không tham gia bảo hiểm y tế. Những hộ gia đình có mức thu nhập trung bình vẫn còn tâm lý ngán ngại tham gia bảo hiểm y tế.

- Công tác bảo vệ môi trường, tạo cảnh quan xanh - sạch - đẹp tuy được tập trung thực hiện từ huyện đến xã. Một số tuyến đường nông thôn tuy đã được chỉnh trang, vệ sinh sạch sẽ, trồng cây xanh,... nhưng vẫn còn thiếu sự tham gia của cộng đồng trong bảo vệ môi trường; các điểm nhấn về cảnh quan chưa liên tục và nổi bật để tạo nên diện mạo nông thôn khang trang, sạch đẹp; các trục giao thông vẫn còn tình trạng hộ dân để nhiều vật dụng sinh hoạt, bể chứa nước,...; tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt ở địa bàn dân cư nông thôn bằng xe chuyên dụng còn thấp; công tác bảo vệ môi trường và an toàn thực phẩm được quan tâm nhưng chưa thường xuyên.

II. KẾ HOẠCH THỰC HIỆN DUY TRÌ, NÂNG CHẤT ĐẾN NĂM 2025 CÁC CHỈ TIÊU, TIÊU CHÍ ĐỐI VỚI CÁC XÃ ĐÃ ĐẠT CHUẨN NÔNG THÔN MỚI

1. Mục tiêu

- Duy trì, nâng chất, đồng thời phát huy có hiệu quả các tiêu chí đối với các xã được công nhận NTM trong giai đoạn 2011 - 2020.

- Đảm bảo sau thời gian công nhận (kể từ ngày được Chủ tịch UBND Tỉnh công nhận đạt chuẩn) phải tiếp tục phấn đấu, cập nhật đạt chuẩn các tiêu chí, chỉ tiêu theo Bộ tiêu chí hiện hành.

2. Nhiệm vụ trọng tâm thực hiện: (Chi tiết xem Phụ lục II)

3. Nguồn lực thực hiện

Từ nguồn sự nghiệp Trung ương thuộc Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng nông thôn mới, ngân sách Tỉnh. Các địa phương (huyện, xã) chủ động cân đối ngân sách địa phương; lồng ghép, sử dụng hiệu quả nguồn vốn từ các Chương trình, dự án được hỗ trợ trên địa bàn. Trong đó, cần ưu tiên đối với các công trình cấp thiết, trực tiếp ảnh hưởng đến sản xuất, đời sống của người dân. Tiếp tục đẩy mạnh công tác xã hội hóa, đẩy mạnh vai trò chủ thể của người dân trong duy trì và nâng chất các chỉ tiêu, tiêu chí NTM đã đạt.

4. Tổ chức thực hiện

4.1. Các sở, ban, ngành Tỉnh

- Căn cứ nhiệm vụ được giao tại Kế hoạch này (cụ thể tại Phụ lục kèm theo), khẩn trương có kế hoạch triển khai thực hiện; định kỳ (vào ngày 20 của tháng cuối quý hoặc đột xuất khi có yêu cầu của Ban Chỉ đạo Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng NTM và Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Tỉnh, UBND Tỉnh) báo cáo kết quả thực hiện về Ban Chỉ đạo Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng NTM và Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Tỉnh (qua Văn phòng Điều phối Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng NTM và Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Tỉnh) để tổng hợp, báo cáo Ban Chỉ đạo Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng NTM và Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Tỉnh, UBND Tỉnh theo quy định.

- Sở Kế hoạch và Đầu tư: Kịp thời tham mưu cho UBND Tỉnh giải quyết các ý kiến, đề xuất của các sở, ban ngành phụ trách từng tiêu chí về vấn đề đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng cho các địa phương; xem xét tham mưu UBND Tỉnh tiếp tục hỗ trợ kinh phí để duy tu, bảo dưỡng các công trình liên quan đến tiêu chí Cơ sở hạ tầng đối với các xã đã được UBND Tỉnh công nhận NTM.

- Sở Tài chính: chủ trì, phối hợp các sở, ngành liên quan xây dựng, tổng hợp kinh phí sự nghiệp để đảm bảo hoạt động Chương trình.

- Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:

+ Chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan tham mưu UBND Tỉnh ban hành giải pháp thúc đẩy phát triển các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung trên địa bàn Tỉnh theo hướng liên kết chuỗi giá trị phù hợp với định hướng tái cơ cấu ngành Nông nghiệp; hướng dẫn thực hiện nhân rộng các mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất nhằm nâng cao thu nhập cho người dân.

+ Thường xuyên theo dõi, đôn đốc, tổng hợp, báo cáo kết quả thực hiện Kế hoạch này về Ban Chỉ đạo Tỉnh, UBND Tỉnh.

- Các sở, ngành phụ trách tiêu chí: Chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan tiếp tục hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc duy trì và nâng chất chất lượng tiêu chí theo Bộ tiêu chí hiện hành; chủ động tham mưu UBND Tỉnh tháo gỡ những khó khăn và đề xuất điều chỉnh những nội dung chưa phù hợp trong quá trình thực hiện các tiêu chí do sở, ngành phụ trách.

- Văn phòng Văn phòng Điều phối Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng NTM và Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Tỉnh (VPĐP Tỉnh):

+ Triển khai thực hiện Kế hoạch duy trì và nâng chất chất lượng tiêu chí nông thôn mới đến năm 2025 theo Bộ tiêu chí hiện hành.

+ Hàng năm, căn cứ vào báo cáo kết quả thực hiện Chương trình Quốc gia Xây dựng NTM của các sở, ngành phụ trách tiêu chí và địa phương, tổ chức Đoàn kiểm tra kết quả duy trì, nâng chất các chỉ tiêu, tiêu chí đối với các xã đã đạt chuẩn NTM (thực hiện ngẫu nhiên một số xã).

+ Đối với các xã không duy trì được tiêu chí xã nông thôn mới theo Bộ tiêu chí xã nông thôn mới hiện hành, thời gian khắc phục là 01 năm. Sau thời gian trên, nếu các sở, ngành Tỉnh kiểm tra, địa phương vẫn chưa khắc phục, VPĐP Tỉnh chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất UBND Tỉnh thu hồi Quyết định công nhận xã NTM hoặc có hình thức xử lý phù hợp theo nguyên nhân vấn đề.

+ Rà soát nguyên nhân chủ quan, khách quan trong việc duy trì và nâng chất các tiêu chí; đề xuất khen thưởng, phê bình trách nhiệm người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền các cấp trong việc tổ chức thực hiện.

4.2. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Tỉnh và tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh

- Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động cho đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia hưởng ứng về xây dựng NTM cũng như công tác duy trì và nâng chất chất lượng các tiêu chí.

- Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng về nội dung, phương thức hoạt động; phát huy tốt vai trò giám sát, đánh giá, phản biện xã hội trong xây dựng NTM. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động xây dựng NTM cả chiều rộng lẫn chiều sâu.

- Tham gia thực hiện các nội dung ở Phụ lục II.

4.3. Đài Phát thanh và Truyền hình Đồng Tháp và Báo Đồng Tháp

Tổ chức tuyên truyền, phổ biến các nội dung duy trì và nâng chất các tiêu chí NTM; thường xuyên cập nhật, đưa tin các chính sách, các xã thực hiện tốt, có sáng kiến và kinh nghiệm hay để áp dụng rộng rãi trên địa bàn Tỉnh.

4.4. UBND huyện, thành phố

- Tổ chức hướng dẫn các xã xây dựng và thực hiện kế hoạch duy trì và nâng chất các tiêu chí theo Bộ tiêu chí hiện hành.

- Hàng năm, căn cứ vào Kế hoạch trung hạn 2021 - 2025 của huyện, trên cơ sở Kế hoạch của xã, tiếp tục xem xét hỗ trợ kinh phí đối với các xã đạt chuẩn NTM.

- Chỉ đạo các xã đã đạt chuẩn NTM, khẩn trương triển khai thực hiện kế hoạch xây dựng xã đạt chuẩn NTM nâng chất theo Bộ tiêu chí hiện hành.

- Căn cứ Kế hoạch này và tình hình thực tế của địa phương, Ban Chỉ đạo Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng NTM và Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp huyện, thành phố xây dựng Kế hoạch triển khai thực hiện; định kỳ (vào ngày 20 của tháng cuối quý hoặc đột xuất khi có yêu cầu của Ban Chỉ đạo Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng NTM và Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Tỉnh, UBND Tỉnh) báo cáo kết quả thực hiện về Ban Chỉ đạo Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng NTM và Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Tỉnh (qua VPĐP Tỉnh) để tổng hợp, báo cáo Ban Chỉ đạo Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng NTM và Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Tỉnh, UBND Tỉnh theo quy định. Tham gia thực hiện các nội dung ở Phụ lục II.

III. TRÁCH NHIỆM CÁC CƠ QUAN LIÊN QUAN THỰC HIỆN KẾ HOẠCH

Tùy theo yếu tố chủ quan, khách quan mà các tiêu chí, chỉ tiêu (xã đạt chuẩn NTM) chưa đạt chuẩn theo quy định hiện hành thì UBND Tỉnh sẽ xem xét, xử lý trách nhiệm thủ trưởng các sở, ban, ngành liên quan, Chủ tịch UBND huyện, thành phố và đề xuất xử lý trách nhiệm người đứng đầu cấp uỷ ở cấp huyện.

Trong quá trình thực hiện Kế hoạch, nếu có phát sinh vướng mắc chưa phù hợp hoặc cần bổ sung, sửa đổi thì các cơ quan, đơn vị và địa phương gửi ý kiến về Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tổng hợp, đề xuất Ủy ban nhân dân Tỉnh xem xét, quyết định./.

PHỤ LỤC I

KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ DUY TRÌ, NÂNG CHẤT CÁC ĐỊA PHƯƠNG ĐẠT CHUẨN NÔNG THÔN MỚI GIAI ĐOẠN (2011-2020)
(Kèm theo Kế hoạch số 215/KH-UBND ngày 14 tháng 7 năm 2021 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp