Kế hoạch 14/KH-UBND hành động ứng phó khẩn cấp với chủng vi rút cúm gia cầm nguy hiểm có khả năng lây sang người trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa năm 2014

KẾ HOẠCH

HÀNH ĐỘNG ỨNG PHÓ KHẨN CẤP VỚI CÁC CHỦNG VI RÚT CÚM GIA CẦM NGUY HIỂM CÓ KHẢ NĂNG LÂY SANG NGƯỜI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA NĂM 2014

Theo thông báo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trong năm 2013 tại Trung Quốc, Hồng Kông và vùng lãnh thổ Đài Loan đã có 147 người mắc cúm A/H7N9, trong đó có 47 ca tử vong. Từ đầu năm 2014 đến nay, tại Trung Quốc, đã ghi nhận 190 trường hợp mắc mới, trong đó có 19 ca tử vong. Tại tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc giáp với biên giới Việt Nam đã có 02 người nhiễm vi rút cúm A/H7N9. Trung Quốc đã phát hiện có vi rút cúm A/H7N9 lưu hành tại một số chợ buôn bán gia cầm sống. Đặc biệt nguy hiểm là vi rút cúm A/H7N9 không gây bệnh lâm sàng trên gia cầm và hiện chưa có vắc xin phòng bệnh nên việc phát hiện, giám sát và ứng phó với chủng vi rút này rất khó. Tổ chức Thú y thế giới (OIE) vừa cảnh báo, tại tỉnh Hà Bắc (Trung Quốc) và vùng lãnh thổ Đài Loan đã xuất hiện vi rút cúm độc lực cao H5N2 gây ổ dịch lâm sàng và chết nhiều gia cầm. Tại Việt Nam, dịch cúm A/H5N1 trên đàn gia cầm cũng đã xuất hiện nhỏ lẻ ở nhiều địa phương, có 02 trường hợp tử vong do cúm A/H5N1 trong tháng 01 năm 2014 tại Bình Phước, Đồng Tháp.

Tổ chức Nông Lương của Liên hiệp quốc (FAO) khuyến cáo nguy cơ vi rút cúm A/H7N9 xâm nhiễm vào Việt Nam từ các tỉnh biên giới phía Bắc và các tỉnh có liên quan tới buôn bán, tiêu thụ gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu, không rõ nguồn gốc là rất cao.

Trên địa bàn tỉnh ta, từ đầu tháng 12/2013 đến nay, dịch cúm gia cầm A/H5N1 đã xảy ra tại 03 xã của Thành phố Thanh Hóa và huyện Tĩnh Gia làm 844 con gia cầm của 03 hộ chăn nuôi mắc bệnh và buộc phải tiêu hủy, do thực hiện quyết liệt các biện pháp chống dịch, nên bước đầu dịch bệnh đã được khống chế. Tuy vậy, tình hình dịch bệnh đang còn diễn biến phức tạp; theo kết quả giám sát vi rút cúm gia cầm năm 2013, tỷ lệ lưu hành vi rút cúm gia cầm A/H5N1 trên đàn gia cầm của tỉnh là khá cao (7,14%), trong khi năm 2013 tỷ lệ tiêm phòng vắc xin cúm gia cầm trên địa bàn tỉnh đạt rất thấp (14,22%); mặt khác, do nhu cầu tái đàn, phát triển chăn nuôi trở lại sau dịp Tết Nguyên đán tăng cao, nên người chăn nuôi có thể mua gia cầm không rõ nguồn gốc hoặc gia cầm mang nguồn bệnh từ nơi khác về là các mối nguy cơ làm phát sinh dịch bệnh trên đàn gia cầm và có thể lây sang người trên địa bàn tỉnh là rất cao.

Thực hiện Công điện hỏa tốc số 200/CĐ-TTg ngày 14/02/2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc tập trung phòng chống dịch cúm gia cầm và các chủng vi rút cúm gia cầm lây sang người; Quyết định số 210/QĐ-BNN-TY ngày 14/02/2014 của Bộ Nông nghiệp và PTNT về việc ban hành kế hoạch hành động ứng phó khẩn cấp với các chủng vi rút cúm gia cầm lây sang người. Để chủ động ngăn chặn vi rút cúm A/H7N9 và các chủng vi rút cúm gia cầm khác xâm nhập gây bệnh trên đàn gia cầm của tỉnh, hạn chế thấp nhất vi rút cúm lây nhiễm và gây tử vong cho người, ảnh hưởng đến sức khỏe của cộng đồng, giảm thiểu thiệt hại cho ngành chăn nuôi của tỉnh. Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa ban hành Kế hoạch “Hành động ứng phó khẩn cấp với các chủng vi rút cúm gia cầm nguy hiểm có khả năng lây sang người trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa năm 2014”, với các nội dung sau:

I. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung: Chủ động phát hiện và sẵn sàng ứng phó nhằm ngăn chặn, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm cho người và tác động bất lợi nếu vi rút cúm A/H7N9 xâm nhập vào địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

2. Mục tiêu cụ thể:

- Giảm thiểu nguy cơ vi rút cúm A/H7N9 xâm nhập vào địa bàn tỉnh qua hoạt động nhập lậu gia cầm, sản phẩm gia cầm và vận chuyển, buôn bán tiêu thụ gia cầm không rõ nguồn gốc.

- Phát hiện sớm, xử lý kịp thời ngay khi vi rút cúm A/H7N9 xâm nhập vào địa bàn tỉnh.

- Giảm thiểu nguy cơ vi rút cúm A/H7N9 lây nhiễm cho đàn gia cầm và cho người.

- Giảm thiểu tác động tiêu cực cho kinh tế, xã hội.

II. GIẢI PHÁP CHUNG

1. Phương pháp tiếp cận

- Phương pháp “Một sức khỏe”, trong đó có sự hợp tác chặt chẽ giữa ngành thú y với các ngành khác như y tế, quản lý thị trường, hải quan, bộ đội biên phòng, công an, chính quyền các cấp và các tổ chức quốc tế nhằm triển khai các biện pháp toàn diện, hiệu quả nhất, đảm bảo đạt được các mục tiêu đã đề ra.

- Kế hoạch hành động bao gồm các biện pháp cụ thể làm cơ sở cho các Sở, ban, ngành liên quan và các huyện, thị xã, thành phố (sau đây gọi là huyện) triển khai thực hiện. Các biện pháp cụ thể này về cơ bản tương tự như các biện pháp áp dụng với ổ dịch cúm gia cầm H5N1 hiện nay và được xây dựng dựa trên các tình huống sau:

Tình huống 1: Chưa phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm, môi trường và trên người.

Tình huống 2: Chưa phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm và môi trường, nhưng có người mắc bệnh.

Tình huống 3: Phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm hoặc môi trường, nhưng chưa có người mắc bệnh.

Tình huống 4: Phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm hoặc môi trường và có người mắc bệnh.

2. Giải pháp chung

2.1. Giải pháp tổ chức thực hiện:

- Ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm tỉnh (BCĐ PCDCGC) là đầu mối chung, chỉ đạo quyết liệt việc triển khai đồng bộ các biện pháp ứng phó với cúm A/H7N9 trên gia cầm. Thường xuyên báo cáo cập nhật thông tin về cúm A/H7N9 cho Thường trực Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh và đề xuất các biện pháp khẩn cấp phòng chống dịch trong trường hợp cần thiết. Các Sở, ban, ngành, thành viên BCĐ PCDCGC căn cứ chức năng, nhiệm vụ và chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh, ưu tiên triển khai ngay các chương trình, đề án, kế hoạch có liên quan.

- BCĐ PCDCGC cấp tỉnh định kỳ tổ chức họp giao ban với ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm cấp huyện. Định kỳ cung cấp thông tin cập nhật về cúm A/H7N9 trên địa bàn tỉnh cho các cơ quan báo chí.

- Trên cơ sở Kế hoạch này, Ủy ban nhân dân các huyện xây dựng, phê duyệt Kế hoạch của huyện với các hoạt động cụ thể, tương ứng với các tình huống nêu trên. Kiện toàn Ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm các cấp và phân công trách nhiệm cụ thể cho các thành viên ban chỉ đạo trong việc triển khai các hoạt động cụ thể trong mỗi tình huống. Huy động toàn hệ thống chính trị của địa phương cùng tham gia phòng chống dịch.

2.2. Giải pháp kỹ thuật

- Các điểm cần lưu ý: Hiện nay, vi rút cúm A/H7N9 chủ yếu được phát hiện tại Trung Quốc (trên cả gia cầm và người) và nguy cơ xâm nhập vào trong tỉnh qua gia cầm nhập lậu là rất cao; vi rút chưa gây bệnh lâm sàng trên động vật, phương pháp duy nhất là lấy mẫu để xét nghiệm xác định gia cầm mang trùng; chợ buôn bán gia cầm sống và điểm thu gom, tập kết gia cầm được xác định là nơi lưu trữ và phát tán vi rút; gia cầm, sản phẩm gia cầm vẫn an toàn cho người nếu được giết mổ và chế biến đúng cách.

- Các biện pháp áp dụng tại khu vực biên giới: Nghiêm cấm việc buôn bán, vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu qua biên giới, kể cả việc biếu, cho, tặng gia cầm và sản phẩm gia cầm chưa qua chế biến là biện pháp ưu tiên số một hiện nay, nhằm ngăn chặn vi rút xâm nhập vào trong tỉnh; tổ chức triển khai các hoạt động tuyên truyền nâng cao trách nhiệm của chính quyền và các Sở, ban, ngành của địa phương về nguy cơ, tác hại đối với dịch cúm A/H7N9 và các vi rút cúm khác, nhằm thay đổi nhận thức của cư dân khu vực biên giới, không tiếp tay hoặc tham gia vào các hoạt động vận chuyển, buôn bán gia cầm qua biên giới; kiên quyết đấu tranh và xử lý nghiêm khắc các trường hợp vi phạm.

- Các biện pháp áp dụng tại các hải cảng: Nghiêm cấm việc buôn bán, vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu qua đường biển, kể cả việc biếu, cho, tặng gia cầm và sản phẩm gia cầm chưa qua chế biến chín, nhằm ngăn chặn vi rút xâm nhập vào nội tỉnh.

- Tổ chức vệ sinh, tiêu độc, khử trùng khu vực cửa khẩu, đường mòn, lối mở, phương tiện vận chuyển hàng hóa qua lại đường biên giới. Không cho buôn bán, thu gom, tập kết, giết mổ gia cầm không rõ nguồn gốc tại các khu vực đường biên, Hải cảng và các khu kinh tế mở, nhằm tránh hiện tượng hợp thức hóa gia cầm, tạo thuận lợi cho việc kiểm soát.

- Kiểm soát việc buôn bán gia cầm, sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc tại các thị trường tiêu thụ gia cầm, đặc biệt là tại các chợ buôn bán, giết mổ gia cầm. Kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

- Tập trung triển khai lấy mẫu giám sát trên gia cầm được buôn bán tại các chợ, điểm thu gom, tập kết gia cầm và các mẫu môi trường thuộc trên địa bàn có nguy cơ cao, đặc biệt là những nơi có tiêu thụ gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu, không rõ nguồn gốc.

- Tăng cường năng lực ngành thú y nhằm ứng phó kịp thời: Tổ chức tập huấn cho thú y cơ sở về kỹ thuật lấy mẫu, bảo quản và gửi mẫu giám sát vi rút cúm A/H7N9; nâng cao năng lực chẩn đoán của cán bộ Thú y.

- Các biện pháp can thiệp đối với chợ:

+ Đối với chợ chuyên buôn bán gia cầm sống: Định kỳ đóng cửa chợ để tổng vệ sinh, tiêu độc, khử trùng, tiêu diệt mầm bệnh; vệ sinh, tiêu độc, khử trùng sau mỗi buổi chợ; vệ sinh và khử trùng phương tiện, dụng cụ vận chuyển, chứa đựng gia cầm; lưu giữ thông tin để truy xuất nguồn gốc (nơi bán, nơi tiêu thụ gia cầm); người buôn bán, vận chuyển và người mua gia cầm cần sử dụng khẩu trang, găng tay, ủng khi tiếp xúc gia cầm.

+ Đối với chợ có bán và giết mổ gia cầm: Phân tách riêng khu vực bán gia cầm sống và giết mổ gia cầm; vệ sinh, tiêu độc khử trùng khu vực bán và giết mổ gia cầm, sản phẩm gia cầm sau mỗi buổi chợ; vệ sinh và khử trùng phương tiện, dụng cụ vận chuyển, chứa đựng gia cầm, sản phẩm gia cầm.

- Biện pháp đối với cơ sở giết mổ, điểm giết mổ gia cầm: Sử dụng bảo hộ lao động theo khuyến cáo của ngành y tế khi tiếp xúc và giết mổ gia cầm; không giết mổ gia cầm không rõ nguồn gốc; vệ sinh, tiêu độc khử trùng khu vực giết mổ sau mỗi ca làm việc; vệ sinh và khử trùng phương tiện, dụng cụ vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm.

2.3. Giải pháp truyền thông:

- Sở Nông nghiệp và PTNT, Sở Y tế hợp với Sở Thông tin và Truyền thông, các Sở, ban, ngành liên quan và các cơ quan báo chí (Báo Thanh Hóa, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, các báo Trung ương tại Thanh Hóa) xây dựng các thông điệp, chương trình truyền thông phù hợp, với thời lượng, tần suất phù hợp trong từng tình huống dịch; đảm bảo giảm thiểu nguy cơ và an toàn dịch bệnh cho cộng đồng, hạn chế tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Đặc biệt nâng cao nhận thức của chính quyền cơ sở, các ban, ngành, đoàn thể và nhân dân về sự nguy hiểm của vi rút cúm A/H7N9 và các chủng vi rút khác.

- Sở Nông nghiệp và PTNT phối hợp với Sở Y tế, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội để triển khai công tác truyền thông nguy cơ, tác hại của dịch cúm A/H7N9 trong cộng đồng.

2.4. Giải pháp phối hợp và hợp tác

Sở Nông nghiệp và PTNT, Sở Y tế liên hệ chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và PTNT, Bộ Y tế, các bộ, ngành và các tổ chức có liên quan chia sẻ thông tin về tình hình dịch bệnh và các biện pháp phòng chống dịch; huy động sự hỗ trợ về tài chính, kỹ thuật và vật tư phục vụ phòng chống dịch từ Trung ương, các tổ chức quốc tế, các nước tài trợ.

2.5. Cơ chế tài chính

- Ngân sách nhà nước hỗ trợ đảm bảo kinh phí cho các hoạt động phòng chống dịch cúm gia cầm. Cụ thể:

+ Ngân sách tỉnh: Đảm bảo kinh phí chỉ đạo, kiểm tra công tác phòng chống dịch, phòng chống buôn lậu gia cầm vào tỉnh, giám sát, tập huấn, hội nghị, hội thảo, gửi mẫu xét nghiệm, thông tin tuyên truyền, chi phí cho các hoạt động phòng chống dịch và hỗ trợ chủ gia cầm, triển khai các biện pháp tại chợ gia cầm, mua sắm dụng cụ, bảo hộ lao động, thuốc sát trùng và triển khai tiêu độc khử trùng, tiêu hủy gia cầm và xử lý môi trường.

+ Ngân sách huyện: Đảm bảo kinh phí chỉ đạo, kiểm tra công tác phòng chống dịch, phòng chống buôn lậu gia cầm vào địa bàn, giám sát, tập huấn, hội nghị, hội thảo, thông tin tuyên truyền, chi phí cho các hoạt động phòng chống dịch tại huyện, triển khai các biện pháp tại chợ gia cầm, mua sắm dụng cụ, bảo hộ lao động, thuốc sát trùng và triển khai tiêu độc khử trùng, tiêu hủy gia cầm và xử lý môi trường.

- Trước mắt, chủ động sử dụng nguồn kinh phí trong dự toán ngân sách tỉnh được giao năm 2014, khi có nhu cầu cần bổ sung, Sở Nông nghiệp và PTNT báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh để đề xuất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổng hợp, gửi Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định.

- Kết hợp với các đề án, chương trình, dự án, kế hoạch phòng chống dịch bệnh có liên quan đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt để triển khai, tiết kiệm ngân sách cho Nhà nước.

III. CÁC HOẠT ĐỘNG CỤ THỂ

1. Tình huống 1: Chưa phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm, môi trường và trên người.

1.1. Mục tiêu: Giảm thiểu nguy cơ xâm nhiễm vi rút cúm A/H7N9 vào địa bàn tỉnh, đồng thời phát hiện kịp thời nếu vi rút xâm nhập vào địa bàn tỉnh.

1.2. Các hoạt động cụ thể:

a) Các cơ quan cấp tỉnh:

- Ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm cấp tỉnh duy trì họp giao ban hàng tháng để chỉ đạo điều hành các hoạt động phòng, chống dịch nói chung, đồng thời thường xuyên thành lập đoàn công tác đi kiểm tra, đôn đốc các huyện trong việc triển khai chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 133/CĐ-TTg ngày 23/01/2014 về việc tăng cường công tác phòng chống dịch cúm gia cầm lây qua biên giới, Công điện số 2245/CĐ-TTg ngày 19/12/2013 về việc tăng cường công tác chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại; Công điện số 200/CĐ-TTg ngày 14/02/2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc tập trung phòng chống dịch cúm gia cầm và các chủng vi rút cúm gia cầm lây sang người;

- Tiếp tục triển khai quyết liệt "Đề án phòng ngừa, ngăn chặn vận chuyển và kinh doanh gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập khẩu trái phép" theo Quyết định số 2088/QĐ-TTg ngày 27/12/2012 của Thủ tướng Chính phủ (Đề án 2088).

- Sở Công thương chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Y tế và Ủy ban nhân dân các huyện khẩn trương xây dựng, đề xuất phương án tái cơ cấu các chợ có buôn bán gia cầm sống theo hướng đảm bảo vệ sinh thú y và an toàn dịch bệnh, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm vi rút cho người (có khu vực buôn bán gia cầm, khu vực giết mổ gia cầm riêng biệt, các chợ chuyên buôn bán gia cầm sống thực hiện ít nhất 01 ngày nghỉ chợ trong tháng và khuyến khích các thương lái lưu trữ hồ sơ xuất xứ gia cầm để hỗ trợ việc truy xuất nguồn gốc, tất cả các chợ có bán gia cầm sống phải thực hiện vệ sinh khử trùng khu vực bán gia cầm sau mỗi buổi chợ, khuyến khích người buôn bán gia cầm sống sử dụng bảo hộ lao động phù hợp và vệ sinh cá nhân theo khuyến cáo của ngành Y tế).

- Sở Thông tin và Truyền thông chủ trì, tích cực triển khai thực hiện "Đề án truyền thông về phòng ngừa, ngăn chặn vận chuyển, kinh doanh gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập khẩu trái phép và vệ sinh an toàn thực phẩm" theo Quyết định số 550/QĐ-TTg ngày 04/4/2013 của Thủ tướng Chính phủ (Đề án 550). Chỉ đạo các cơ quan truyền thông báo chí trên địa bàn tỉnh thường xuyên thông tin tuyên truyền với thời lượng thích hợp, có chuyên mục riêng về phòng chống cúm gia cầm. Cách thức tuyên truyền không gây hoang mang trong xã hội và đảm bảo an toàn dịch bệnh cho người và động vật. Nội dung tuyên truyền cần nêu rõ tác hại tiêu cực của việc nhập lậu gia cầm, sản phẩm gia cầm đến người chăn nuôi, ngành chăn nuôi trong nước, gây nguy hại đến sức khỏe cộng đồng, từ đó nâng cao nhận thức của chính quyền cơ sở, các ban, ngành, đoàn thể và nhân dân; cùng lên án các hành vi vi phạm, không sử dụng gia cầm và sản phẩm gia cầm nhập lậu, không rõ nguồn gốc; đồng thời hướng dẫn các biện pháp chủ động phòng ngừa vi rút cúm A/H7N9 lây vào trong nước và lây nhiễm cho người cũng như động vật nuôi;

- Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:

+ Triển khai thực hiện chương trình lấy mẫu giám sát trên gia cầm tại những nơi, đặc biệt là các chợ có liên quan đến hoạt động vận chuyển, tiêu thụ gia cầm nhập lậu.

+ Phối hợp chặt chẽ với Sở Y tế theo dõi, nắm bắt tình hình bệnh cúm A(H7N9) trên người và thường xuyên trao đổi, chia sẻ thông tin. Định kỳ phát động tháng vệ sinh, tiêu độc, khử trùng đối với các trang trại, cơ sở chăn nuôi, giết mổ gia cầm, các chợ/điểm có buôn bán gia cầm sống. Chuẩn bị sẵn sàng hóa chất sát trùng, bảo hộ lao động phục vụ các hoạt động ứng phó dịch.

+ Chi cục Thú y lập kế hoạch và tổ chức tập huấn kỹ thuật cho: Các Trạm Kiểm dịch động vật, Trạm Thú y các huyện về bệnh cúm gia cầm A/H7N9, các biện pháp vệ sinh cá nhân và an toàn khi tiếp xúc với gia cầm, phương pháp lấy mẫu xét nghiệm, phương pháp xử lý gia cầm và địa bàn có gia cầm dương tính với vi rút cúm (chợ gia cầm sống, trang trại), hướng dẫn các biện pháp vệ sinh, tiêu độc, khử trùng.

+ Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, kịp thời cung cấp thông tin để người dân không hoang mang lo lắng, không tẩy chay sản phẩm gia cầm và thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh.

+ Lập kế hoạch tuyên truyền, tập huấn việc áp dụng các biện pháp an ninh sinh học đối với trang trại chăn nuôi gia cầm, cơ sở giết mổ gia cầm tập trung.

+ Chủ trì, phối hợp với Sở Y tế, Sở Công thương, các Sở, ban, ngành có liên quan và các huyện triển khai diễn tập ứng phó với các tình huống phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm, môi trường.

- Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Sở Giao thông Vận tải, Công an tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo các lực lượng chức năng hỗ trợ triển khai công tác phòng, chống buôn lậu gia cầm, sản phẩm gia cầm đưa vào trong tỉnh tiêu thụ.

- Sở Tài chính trên cơ sở dự toán của Sở Nông nghiệp và PTNT tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt kế hoạch kinh phí phục vụ hoạt động phòng chống dịch, đặc biệt cho công tác giám sát, phát hiện các chủng vi rút cúm gia cầm mới và dự phòng đủ kinh phí cho hoạt động ứng phó khẩn cấp đối với các chủng vi rút cúm gia cầm nguy hiểm có khả năng lây sang người.

b) Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố

- Kiện toàn và duy trì hoạt động của ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm cấp huyện; thành lập các tổ, đội công tác chuyên trách để ứng phó với cúm gia cầm H7N9;

- Ban hành văn bản chỉ đạo các xã, phường, thị trấn, các phòng, ban của huyện chủ động phối hợp với các cơ quan cấp tỉnh có liên quan đóng trên địa bàn huyện tích cực triển khai các Đề án 2088, Đề án 550, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành và Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh trong việc ngăn chặn lây nhiễm vi rút qua biên giới. Đặc biệt chỉ đạo việc triển khai các biện pháp áp dụng tại khu vực biên giới.

- Rà soát các chợ, điểm trung chuyển, tập kết gia cầm sống trên địa bàn, các cơ sở giết mổ gia cầm tập trung, đặc biệt các địa bàn có buôn bán gia cầm loại thải, gia cầm không rõ nguồn gốc để giám sát.

- Phối hợp với lực lượng biên phòng, công an, quản lý thị trường và chỉ đạo chính quyền các xã biên giới đấu tranh và xử lý nghiêm các đối tượng buôn bán, vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu, không rõ nguồn gốc. Tổ chức tiêu hủy tất cả gia cầm nhập lậu, không rõ nguồn gốc.

- Chỉ đạo các hệ thống truyền thông của địa phương tăng cường công tác truyền thông về nguy cơ lây nhiễm vi rút cúm gia cầm từ nước ngoài thông qua các hoạt động vận chuyển, buôn bán gia cầm, sản phẩm gia cầm bất hợp pháp; hướng dẫn các biện pháp phòng tránh lây nhiễm vi rút cúm cho người và các biện pháp sử dụng gia cầm an toàn. Đề nghị các tổ chức đoàn thể của địa phương cùng tham gia tuyên truyền.

- Hỗ trợ Chi cục Thú y tỉnh lấy mẫu giám sát đối với gia cầm nhập lậu, gia cầm sống bán tại các chợ, mẫu môi trường và tổ chức tập huấn kỹ thuật cho hệ thống thú y cơ sở.

- Định kỳ triển khai vệ sinh, tiêu độc, khử trùng trên địa bàn những khu vực có nguy cơ cao, đặc biệt chợ buôn bán gia cầm sống.

- Chuẩn bị sẵn sàng kinh phí, vật tư, hóa chất, phương tiện, kịp thời triển khai các biện pháp phòng, chống khi có dịch xảy ra. Chuẩn bị các phương án tiêu hủy gia cầm khi có mẫu dương tính.

- Tổ chức các đoàn kiểm tra giám sát, đôn đốc, hướng dẫn công tác phòng ngừa dịch xâm nhập tại các địa bàn có nguy cơ cao.

2. Tình huống 2: Chưa phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm và môi trường, nhưng có người mắc bệnh.

2.1. Mục tiêu: Giảm thiểu nguy cơ vi rút nhân lên và phát tán rộng

2.2. Các hoạt động cụ thể: Về cơ bản, các hoạt động cụ thể vẫn được triển khai như trong tình huống 1, cần chú trọng thêm các hoạt động sau:

a) Các cơ quan cấp tỉnh.

- Ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm cấp tỉnh tổ chức họp tăng cường 2 tuần 1 lần để kịp thời nắm bắt thông tin và chỉ đạo điều hành công tác phòng chống dịch.

- Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện:

+ Phân công Đội ứng phó nhanh phối hợp với các đơn vị của Sở Y tế triển khai các hoạt động điều tra dịch tễ chung, tăng cường hoạt động lấy mẫu giám sát dịch bệnh trên đàn gia cầm và môi trường tại khu vực có bệnh nhân mắc bệnh cúm A/H7N9 và những khu vực có yếu tố dịch tế liên quan.

+ Trên cơ sở kết quả điều tra dịch tễ ca bệnh trên người, đề nghị chính quyền địa phương cấm tạm thời việc vận chuyển, buôn bán gia cầm trên địa bàn có nguy cơ cao trong khoảng thời gian 07 ngày để phục vụ công tác điều tra dịch tễ trên đàn gia cầm;

+ Phối hợp với Sở Y tế hướng dẫn các biện pháp giết mổ, tiêu thụ gia cầm an toàn và phòng lây nhiễm bệnh cho người;

+ Phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông, các cơ quan thông tin đại chúng tổ chức tuyên truyền phù hợp, không gây hoang mang trong cộng đồng, hướng dẫn áp dụng các biện pháp vệ sinh cá nhân và sử dụng gia cầm an toàn.

+ Chỉ đạo toàn lực lượng Thú y chuẩn bị sẵn sàng ứng phó khi có thêm các ca bệnh.

+ Hướng dẫn các huyện chuẩn bị đầy đủ các điều kiện về nhân lực, kinh phí, dụng cụ, hóa chất, địa điểm chôn lấp gia cầm trong trường hợp phát hiện ca bệnh cúm A/H7N9 trên động vật.

- Sở Công thương: Xây dựng phương án cung cấp các loại thực phẩm thay thế, bình ổn giá và chỉ đạo đơn vị thực hiện.

- Các Sở Công thương, Công an tỉnh, Sở Giao thông Vận tải chỉ đạo các lực lượng chức năng hỗ trợ, giám sát việc thực thi các biện pháp do ngành nông nghiệp và y tế khuyến cáo áp dụng, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

b) Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố

- Các huyện có bệnh nhân mắc bệnh tăng cường hoạt động của ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm các cấp để chỉ đạo chung. Thành lập các đoàn công tác đi chỉ đạo, giám sát chặt địa bàn có bệnh nhân và những nơi có liên quan về dịch tễ.

- Chỉ đạo Trạm Thú y cường các hoạt động lấy mẫu giám sát đàn gia cầm và môi trường để xét nghiệm vi rút cúm A/H7N9 theo hướng dẫn của Chi cục Thú y; tăng cường công tác kiểm dịch tại gốc nhằm cung cấp gia cầm an toàn, có nguồn gốc rõ ràng cho người tiêu dùng.

- Tăng cường tuyên truyền các thông điệp do ngành Y tế và Thú y cung cấp, đảm bảo không gây hoang mang cho cộng đồng.

- Chỉ đạo các phòng, ban chức năng của huyện tăng cường giám sát việc thực thi các biện pháp kiểm soát việc buôn bán, vận chuyển gia cầm. Vệ sinh, tiêu độc, khử trùng trên toàn địa bàn xã có bệnh nhân.

- Chỉ đạo chuẩn bị triển khai phương án cung cấp thực phẩm thay thế và bình ổn giá.

- Chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện về nhân lực và phân công rõ trách nhiệm cho các đơn vị liên quan, chuẩn bị đủ kinh phí, dụng cụ, hóa chất, địa điểm chôn lấp gia cầm trong trường hợp phát hiện ca bệnh cúm A/H7N9 trên gia cầm.

3. Tình huống 3: Phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm hoặc môi trường, nhưng chưa có người mắc bệnh.

3.1. Mục tiêu: Giảm thiểu nguy cơ vi rút nhân lên, phát tán rộng và ngăn ngừa vi rút cúm A/H7N9 lây nhiễm cho người

3.2. Các hoạt động cụ thể:

a) Các cơ quan cấp tỉnh:

- Ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm cấp tỉnh họp hàng tuần và đột xuất để chỉ đạo, điều hành.

- Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:

+ Phân công Đội ứng phó nhanh trực tiếp xuống địa bàn có mẫu dương tính để hỗ trợ công tác phòng, chống dịch. Phối hợp với Sở Y tế thực hiện điều tra dịch tễ (bao gồm cả truy xuất ngược và xuôi đối nguồn gốc của gia cầm, địa điểm đã mua hoặc bán gia cầm), thông báo cho chính quyền địa phương và người dân để phòng tránh lây nhiễm vi rút. Tổ chức lấy mẫu giám sát đàn gia cầm ở những khu vực có yếu tố dịch tễ liên quan.

+ Huy động tối đa nguồn nhân lực từ ngành Thú y tỉnh để tập trung triển khai các biện pháp lấy mẫu giám sát, điều tra dịch tễ, hướng dẫn các huyện có nguy cơ cao các biện pháp ứng phó dịch.

+ Trường hợp phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên các mẫu lấy tại chợ: Cấm tạm thời việc bán gia cầm sống đối với chợ dương tính trong khoảng thời gian tối thiểu 07 ngày để phục vụ công tác điều tra dịch tễ, xác minh nguồn gốc của vi rút trong chợ (điều tra truy xuất nguồn gốc gia cầm bán trong chợ để xác định các trang trại đã cung ứng; giám sát các chợ gia cầm thứ cấp có liên quan). Lấy mẫu giám sát và tiêu hủy ngay những đàn gia cầm đang được bán trong chợ. Triển khai việc vệ sinh, tiêu độc, khử trùng hàng ngày đối với toàn bộ khu vực chợ để giảm thiểu phát tán vi rút, bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tăng cường lấy mẫu giám sát tại các chợ có liên quan.

+ Trường hợp phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trong các mẫu thu thập từ trại chăn nuôi: Tiến hành điều tra dịch tễ; tiêu hủy gia cầm trong trang trại nhằm giảm thiểu nguy cơ lây truyền vi rút ra ngoài, hỗ trợ chủ gia cầm bị tiêu hủy như đối với trường hợp hủy do cúm H5N1. Đóng cửa trang trại trong ít nhất 21 ngày và thực hiện vệ sinh, tiêu độc, khử trùng toàn trang trại. Đàn gia cầm tại các địa điểm có yếu tố dịch tễ liên quan sẽ được giám sát, đồng thời thực hiện vệ sinh, khử trùng tại những nơi này. Kiểm soát chặt việc vận chuyển gia cầm và sản phẩm gia cầm trên địa bàn cấp huyện, nghiêm cấm việc vận chuyển gia cầm không rõ nguồn gốc và chưa qua kiểm dịch thú y. Tổ chức tiêu độc khử trùng ở địa bàn phát hiện vi rút cúm A/H7N9. Hợp tác chặt chẽ với ngành Y tế theo quy định tại Thông tư liên tịch số 16/2013/TTLT-BYT-BNN & PTNT ngày 27 tháng 5 năm 2013 để tổ chức giám sát dịch trên người.

+ Trường hợp phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trong thôn, bản có nuôi gia cầm: Tiến hành điều tra dịch tễ để xác định những đàn gia cầm có tiếp xúc với đàn bị nhiễm bệnh; tiêu hủy tất cả gia cầm trong các đàn bị nhiễm bệnh và đàn có tiếp xúc với đàn nhiễm bệnh. Tiêu độc và khử trùng khu vực có đàn gia cầm nhiễm bệnh; tạm dừng việc vận chuyển gia cầm trong thôn, bản, ấp, bao gồm cả việc cấm thả rông gia cầm; lấy mẫu xét nghiệm thêm để xác định mức độ lan truyền vi rút trong địa bàn; thông báo cho ngành Y tế để tiến hành giám sát bệnh trên người.

+ Xây dựng bản đồ dịch tễ lưu hành vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm, môi trường (chợ, trang trại, thôn, làng) và thông tin trên các phương tiện truyền thông.

- Sở Y tế: Triển khai các hoạt động giám sát vi rút cúm A/H7N9 trên người tại những khu vực có mẫu xét nghiệm dương tính trên gia cầm, môi trường.

- Các Sở, ban, ngành căn cứ chức năng, nhiệm vụ, chỉ đạo các lực lượng chức năng hỗ trợ ngành nông nghiệp triển khai các biện pháp nêu trên.

b) Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố:

Ban hành lệnh cấm buôn bán, vận chuyển gia cầm sống tại các địa bàn có phát hiện vi rút cúm A/H7N9, đồng thời chỉ đạo các lực lượng chức năng và chính quyền cơ sở tập trung triển khai các biện pháp ứng phó theo hướng dẫn của Ban chỉ đạo quốc gia.

4. Tình huống 4: Phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm hoặc môi trường và có người mắc bệnh.

4.1. Mục tiêu: Giảm thiểu nguy cơ vi rút nhân lên, phát tán rộng và tiếp tục lây nhiễm cho động vật, cho người.

4.2. Các hoạt động cụ thể: Triển khai các biện pháp như tình huống 2 và 3. Đề nghị Trung ương và các tổ chức quốc tế hỗ trợ phòng chống dịch.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm cấp tỉnh.

Ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm cấp tỉnh là đầu mối điều phối, chỉ đạo các hoạt động ứng phó khẩn cấp trên địa bàn tỉnh theo bản Kế hoạch này. Tùy theo tình hình thực tế và diễn biến của dịch, Ban chỉ đạo tham mưu, đề xuất với Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo các Sở, ban, ngành và các huyện triển khai các biện pháp bổ sung cho phù hợp.

2. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

- Trực tiếp chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra các huyện trong việc chuẩn bị các điều kiện cần thiết để ứng phó dịch như: xây dựng kế hoạch ứng phó của huyện, chuẩn bị vật tư, hóa chất, nhân lực và các phương án cụ thể trong mỗi tình huống dịch.

- Triển khai các hoạt động phòng chống cúm A/H7N9 và một số chủng vi rút cúm khác trên gia cầm trên địa bàn tỉnh trình UBND tỉnh phê duyệt.

- Ban hành hướng dẫn các biện pháp kỹ thuật xử lý đàn gia cầm, tiêu độc khử trùng và xử lý địa bàn khi phát hiện vi rút cúm A/H7N9, giết mổ và tiêu thụ gia cầm an toàn.

- Hướng dẫn cho chính quyền các huyện triển khai các biện pháp xử lý chợ gia cầm và các địa bàn khi có mẫu dương tính với cúm A/H7N9.

 - Phối hợp với Sở Y tế thực hiện điều tra ổ dịch, giám sát và xử lý ổ dịch.

- Chủ động phối hợp chặt chẽ với Sở Y tế, Sở Thông tin và Truyền thông xây dựng thông điệp truyền thông phòng chống cúm A/H7N9.

- Chỉ đạo Chi cục Thú y xây dựng các thông điệp truyền thông phòng chống cúm gia cầm và trực tiếp tham gia công tác truyền thông.

- Ban hành hướng dẫn, tổ chức tập huấn và chỉ đạo các địa phương tăng cường áp dụng các biện pháp an toàn dịch bệnh trong chăn nuôi gia cầm.

- Kiểm tra, đôn đốc các địa phương triển khai công tác phòng chống dịch.

3. Sở Y tế

- Phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn điều tra dịch tễ, giám sát dịch bệnh và triển khai các hoạt động phòng, chống dịch trên người.

- Phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Thông tin truyền thông và các cơ quan truyền thông xây dựng thông điệp truyền thông, hướng dẫn kỹ thuật và tổ chức tuyên truyền phòng chống dịch.

- Chủ động triển khai các hoạt động phòng chống dịch theo Kế hoạch phòng chống dịch cúm trên người của Bộ Y tế và của Ủy ban nhân dân tỉnh.

4. Sở Tài chính

- Phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh nguồn kinh phí phục vụ công tác phòng, chống dịch.

- Chuẩn bị kinh phí phục vụ kịp thời công tác phòng, chống dịch theo đúng quy định hiện hành của Nhà nước; trên cơ sở dự toán kế hoạch của Sở Nông nghiệp và PTNT thẩm định dự toán, trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt.

5. Sở Kế hoạch và Đầu tư

Phối hợp với Sở Tài chính, báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh nguồn kinh phí phục vụ công tác phòng, chống dịch.

6. Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh.

- Chỉ đạo lực lượng biên phòng phối hợp chặt chẽ với các Sở, ban, ngành và chính quyền các cấp trong việc ngăn chặn nhập lậu gia cầm, sản phẩm gia cầm trên toàn tuyến biên giới.

- Chỉ đạo lực lượng biên phòng tham gia công tác truyền thông, nâng cao nhận thức cư dân khu vực biên giới trong công tác phòng chống dịch, phòng ngừa gian lận thương mại và vận chuyển trái phép gia cầm qua biên giới.

7. Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh.

Tùy theo diễn biến dịch, chỉ đạo lực lượng quân y và các lực lượng khác sẵn sàng tham gia hỗ trợ công tác phòng chống dịch.

8. Sở Công thương

- Tiếp tục chỉ đạo triển khai quyết liệt Đề án 2088 và kế hoạch tái cơ cấu, quy hoạch các chợ theo chỉ đạo của Thủ tướng.

- Chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường và các đơn vị có liên quan phối hợp với lực lượng thú y, công an, thanh tra giao thông đấu tranh, xử lý các trường hợp buôn bán, vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc trên thị trường.

9. Sở Giao thông Vận tải

- Nghiêm cấm các phương tiện vận tải vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc, xử lý nghiêm các chủ phương tiện vi phạm.

- Chỉ đạo lực lượng thanh tra giao thông và các đơn vị có liên quan phối hợp với lực lượng quản lý thị trường, thú y, công an đấu tranh, xử lý các trường hợp buôn bán, vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc tại các ga tàu, bến xe, đầu mối giao thông.

10. Công an tỉnh

- Chỉ đạo lực lượng công an phối hợp với lực lượng chức năng của Sở Công thương, Sở Giao thông Vận tải, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đấu tranh, ngăn chặn, xử lý các trường hợp buôn bán, vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc.

- Chỉ đạo lực lượng công an lập chuyên án đấu tranh với các đối tượng vận chuyển, buôn bán gia cầm nhập lậu.

11. Sở Tài nguyên và Môi trường

Phối hợp với Sở Y tế, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn các biện pháp xử lý môi trường phục vụ công tác phòng chống dịch cúm gia cầm.

12. Sở Thông tin và Truyền thông

Chỉ đạo thực hiện quyết liệt Đề án 550, đồng thời tăng cường công tác truyền thông nguy cơ vi rút cúm A/H7N9 xâm nhập vào địa bàn tỉnh và các biện pháp giảm thiểu nguy cơ, hướng dẫn các biện pháp phòng tránh lây nhiễm vi rút cho người theo khuyến cáo của ngành Y tế và Thú y.

13. Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố

- Chỉ đạo các phòng, ban, các xã, phường, thị trấn trên cơ sở Kế hoạch ứng phó này, xây dựng Kế hoạch của huyện để thực hiện.

- Giao trách nhiệm cụ thể cho UBND cấp xã, các phòng, ban của huyện để triển khai đồng bộ các biện pháp phòng chống dịch cúm gia cầm theo Kế hoạch của tỉnh.

- Chỉ đạo thành viên BCĐ PCD huyện, các phòng, ban tăng cường kiểm tra, đôn đốc công tác phòng chống dịch cúm gia cầm theo các văn bản chỉ đạo của tỉnh và theo quy định của pháp luật.

Bản kế hoạch này sẽ được cập nhật và điều chỉnh thường xuyên, kịp thời tùy theo diễn biến của tình hình dịch trên cả nước, trên địa bàn tỉnh và những thông tin khoa học cập nhật về vi rút cúm gia cầm; đồng thời sẽ được điều chỉnh cho phù hợp với quá trình triển khai công tác phòng chống dịch trên thực tế./.