Chỉ thị 05/CT-UBND năm 2023 triển khai giải pháp cấp bách ứng phó với nguy cơ hạn hán, thiếu nước trên địa bàn tỉnh Gia Lai

CHỈ THỊ

VỀ VIỆC TRIỂN KHAI CÁC GIẢI PHÁP CẤP BÁCH ỨNG PHÓ VỚI NGUY CƠ HẠN HÁN, THIẾU NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH GIA LAI

Theo thông tin của Tổng cục Khí tượng Thủy văn dự báo hiện tượng El Nino (pha nóng) có thể xuất hiện vào nửa cuối năm 2023 và duy trì đến năm 2024 với xác suất khoảng 70-80%. Ở khu vực Tây Nguyên: từ tháng 5-7/2023, tổng lượng mưa (TLM) phổ biến ở mức xấp xỉ với trung bình nhiều năm (TBNN) cùng thời kỳ. Tháng 8/2023, TLM có xu hướng ở mức cao hơn từ 5-20% so với TBNN. Tháng 9/2023 TLM xấp xỉ so với TBNN cùng thời kỳ. Tháng 10/2023, TLM ở mức thấp hơn từ 10-20% so với TBNN cùng thời kỳ. Tổng lượng dòng chảy đến các hồ thủy điện lớn từ tháng 5-12/2023 ở mức thấp hơn từ 10-25% so với TBNN. Nguy cơ xảy ra hạn hán thiếu nước cục bộ ở những nơi nằm ngoài vùng cấp nước của các công trình thủy lợi. Đầu năm 2024, nguồn nước có khả năng thiếu hụt so với TBNN.

Để chủ động ứng phó với tác động của hiện tượng El Nino và tăng cường thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu hụt nguồn nước trên địa bàn tỉnh Gia Lai; Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu Thủ trưởng các sở, ban, ngành, đơn vị có liên quan và Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố triển khai thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 397/CĐ-TTg ngày 13/5/2023 và Công văn số 3222/BNN-TL ngày 19/5/2023 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về chủ động triển khai các biện pháp cấp bách ứng phó với nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước, xâm, nhập mặn; trong đó, tập trung vào một số nội dung sau:

1. UBND các huyện, thị xã, thành phố:

- Chỉ đạo kiểm tra, đánh giá thực trạng nguồn nước tại các hồ chứa, công trình thuỷ lợi, cấp nước trên địa bàn, tính toán cân bằng nguồn nước, có kế hoạch phân phối nước cụ thể cho từng công trình và điều chỉnh hợp lý khi nguồn nước bị thiếu hụt dựa trên nguyên tắc ưu tiên cung cấp các nhu cầu thiết yếu (sinh hoạt, chăn nuôi,..).

- Căn cứ tình hình cụ thể về nguồn nước và khả năng cấp nước, điều chỉnh mùa vụ, cơ cấu cây trồng phù hợp. Tăng cường thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước cho các vùng canh tác ngoài phạm vi cấp nước tưới của công trình thủy lợi; tuân thủ khuyến cáo của cơ quan chuyên môn liên quan đến lịch thời vụ để tổ chức sản xuất, nhằm hạn chế nguy cơ thiệt hại do hạn hán, thiếu nước.

- Triển khai thực hiện nghiêm Kế hoạch số 381/KH-SNNPTNT ngày 09/2/2023 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về phòng, chống hạn hán vụ Đông xuân năm 2022-2023 và vụ Mùa năm 2023 trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Rà soát, điều chỉnh phương án phòng chống hạn cụ thể cho từng công trình, từng khu tưới (nếu cần thiết). Trong đó có tính đến biện pháp cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất trong trường hợp nguồn nước bị thiếu hụt.

- Chủ động tổ chức nạo vét kênh mương, các cửa vào cống lấy nước, trạm bơm tưới, ao, giếng, khơi thông dòng chảy. Theo dõi và bám sát kế hoạch điều tiết nước của các công trình thủy lợi, thủy điện để bố trí lấy nước cho phù hợp; tận dụng mọi nguồn nước cho sản xuất vụ Mùa 2023; vụ Đông Xuân 2023- 2024. Đẩy nhanh tiến độ thi công sớm hoàn thành và đưa vào sử dụng các công trình thủy lợi, cấp nước sinh hoạt.

- Tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện các biện pháp tích trữ nước, đồng thời sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nước, triệt để, chống thất thoát, lãng phí nước. Theo dõi và điều hoà lượng nước bơm, tưới giữa cây cà phê và cây lúa nước. Tuyệt đối không để xảy ra việc tranh chấp nước phục vụ sản xuất trong Nhân dân.

- Chủ động thực hiện giải pháp cung cấp nước, không để thiếu nước cho sinh hoạt và chăn nuôi, ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống của Nhân dân. Rà soát các khu vực có nguy cơ thiếu hụt nguồn nước cấp và khu vực thiếu nước sinh hoạt, thực hiện giải pháp cân đối, điều chỉnh kế hoạch cấp nước và khuyến cáo sử dụng nước sinh hoạt tiết kiệm tới từng hộ, thôn/ấp, xã; thực hiện các giải pháp nâng cấp, nâng cao khả năng trữ, mở rộng tuyến ống tại các công trình cấp nước tập trung; phương án sử dụng trang thiết bị phục vụ cấp, trữ nước và xử lý nước cho các hộ gia đình bị ảnh hưởng, như thiết lập các điểm cấp nước tập trung, bồn trữ nước,... Trường hợp cấp bách, không còn nguồn cấp nước cho sinh hoạt, cần sử dụng các phương tiện lưu động chở nước cung cấp đến từng cụm dân cư, hộ gia đình.

- Kiện toàn, củng cố hoạt động của các tổ chức thuỷ lợi cơ sở, các đơn vị quản lý khai thác công trình thủy lợi; tuyên truyền vận động người dân tham gia quản lý, điều tiết nguồn nước tưới nhất là các kênh nội đồng, kênh mặt ruộng.

- Chủ động bố trí ngân sách địa phương để triển khai thực hiện các giải pháp cấp bách phòng, chống hạn hán, thiếu nước.

- Định kỳ trước ngày 25 hàng tháng, báo cáo kết quả thực hiện các nội dung trên về Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh.

2. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:

- Chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, đơn vị có liên quan xây dựng kế hoạch phòng, chống hạn hán, thiếu nước tổng thể cho giai đoạn từ năm 2023-2025, các giải pháp ứng phó với các kịch bản khác nhau về khí tượng, thủy văn, nguồn nước do ảnh hưởng của El Nino, bao gồm trường hợp El Nino có mức độ ảnh hưởng mạnh, kéo dài như đã xuất hiện trong các năm 2014-2016; báo cáo, đề xuất UBND tỉnh trước ngày 01/10/2023.

- Theo dõi chặt chẽ diễn biến nguồn nước, cung cấp thông tin kịp thời cảnh báo cho các địa phương và đơn vị có liên để triển khai các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, điều chỉnh kế hoạch gieo trồng phù hợp với tình hình nguồn nước.

- Hướng dẫn chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp, chuyển đổi diện tích trồng lúa ở vùng hạn hán, chưa bảo đảm cấp nước sang cây trồng cạn. Hướng dẫn lịch thời vụ, phổ biến các biện pháp, kỹ thuật gieo cấy, chăm sóc và bảo vệ cây trồng phù hợp với nguồn nước tưới.

- Chủ trì, phối hợp với các chủ rừng rà soát các khu vực rừng trọng điểm có nguy cơ cháy rừng cao, chuẩn bị phương án phòng cháy chữa cháy cụ thể cho từng địa phương, tăng cường kiểm tra kịp thời phát hiện các điểm cháy rừng và triển khai các biện pháp chữa cháy rừng có hiệu quả theo phương châm “4 tại chỗ” kiên quyết không để xảy ra cháy lớn.

- Tổng hợp tình hình hạn, thiếu nước ở các địa phương; chủ động phối hợp với các sở, ngành, đơn vị có liên quan tham mưu, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, hỗ trợ kinh phí để thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước trên địa bàn tỉnh theo đúng quy định của pháp luật.

- Định kỳ, tổng hợp báo cáo kết quả thực hiện và tình hình mực nước các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh về UBND tỉnh.

3. Sở Tài nguyên và Môi trường:

- Phối hợp với Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và UBND các huyện, thị xã, thành phố và các đơn vị vận hành khai thác các hồ chứa thuỷ điện, thủy lợi xây dựng kế hoạch xả nước về hạ du để phục vụ sản xuất, sinh hoạt của Nhân dân khi hạn hán xảy ra.

- Tăng cường kiểm tra, giám sát Công ty thủy điện An Khê-Ka Nak vận hành xả nước về hạ du theo đúng quy định tại Quyết định 878/QĐ-TTg ngày 18/7/2018 của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Quy trình vận hành liên hồ chứa trên Sông Ba và các công trình thủy điện khác trên địa bàn tỉnh.

- Thường xuyên cung cấp kết quả giám sát, kiểm tra việc vận hành và tổng hợp kế hoạch lịch điều tiết nước về hạ du công trình của Công ty Thủy điện An Khê-Ka Nak và các công trình thủy điện khác trên địa bàn tỉnh gửi Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh chỉ đạo.

4. Sở Công Thương:

- Chỉ đạo, kiểm tra các chủ hồ, đập thủy điện vận hành điều tiết dòng chảy ở khu vực hạ du theo đúng Quy trình vận hành liên hồ chứa, Quy trình vận hành hồ chứa đã được cấp thẩm quyền ban hành.

- Chủ động phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tham mưu, đề xuất Kế hoạch xả nước về hạ du ở các hồ chứa thuỷ điện để phục vụ sinh hoạt và sản xuất trong trường hợp hạn hán, thiếu nước.

- Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị và địa phương liên quan xây dựng phương án, kế hoạch cung ứng điện phục vụ cho sinh hoạt, sản xuất - kinh doanh và cho công tác phòng, chống hạn trên địa bàn tỉnh.

5. Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Đầu tư: Trên cơ sở tổng hợp, đề xuất của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; theo chức năng, nhiệm vụ được giao để tham mưu, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, hỗ trợ kinh phí thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước trên địa bàn tỉnh theo đúng quy định của pháp luật.

6. Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Tây Nguyên: Theo dõi sát diễn biến thời tiết, tăng cường dự báo, cảnh báo, nhận định về tình hình khí tượng thuỷ văn; kịp thời cung cấp dự báo sớm các khả năng xuất hiện và diễn biến của các tình huống phức tạp về thời tiết, nguồn nước cho Ban chỉ huy PCTT và TKCN các cấp để chủ động chỉ đạo đối phó với mọi tình huống bất lợi có thể xảy ra.

7. Sở Thông tin và Truyền thông, Báo Gia Lai, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh: Theo chức năng, nhiệm vụ được giao tăng cường thông tin, truyền thông về tình hình và các biện pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước; sử dụng điện, nước tiết kiệm, hiệu quả.

8. Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thuỷ lợi Gia Lai

- Theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, tổ chức vận hành các hồ chứa thuỷ lợi theo quy trình vận hành được cấp thẩm quyền ban hành. Thường xuyên đánh giá trữ lượng nước và khả năng tưới của từng công trình thuỷ lợi để điều chỉnh kế hoạch cấp nước cho từng công trình.

- Đẩy nhanh tiến độ hoàn thành công tác sửa chữa, bảo trì các hạng mục công trình, khẩn trương nạo vét kênh mương, cửa vào cống lấy nước để đảm bảo dẫn nước.

- Đối với công trình có khả năng thiếu nước, lập kế hoạch tưới luân phiên cho cây trồng một cách hợp lí; ưu tiên nước cho sinh hoạt, sản xuất chăn nuôi, công nghiệp, tưới cho cây trồng trong thời kỳ trổ bông, làm đòng, đảm bảo tưới tiết kiệm nước, tránh thất thoát, lãng phí nước.

- Xây dựng phương án phòng chống hạn cụ thể cho từng công trình, từng khu tưới. Trong đó ưu tiên nguồn nước cấp cho sinh hoạt, sản xuất của người dân trong trường hợp nguồn nước bị thiếu hụt.

- Báo cáo tình hình mực nước, lượng trữ nước ở các công trình về Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn định kỳ vào thứ 4 hàng tuần để tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh chỉ đạo.

9. Tổng công ty Cà phê Việt Nam, Binh đoàn 15:

Chỉ đạo các doanh nghiệp trực thuộc có quản lý, khai thác hồ chứa thuỷ lợi trên địa bàn tỉnh:

- Theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, tổ chức vận hành các hồ chứa thuỷ lợi theo quy trình vận hành được cấp thẩm quyền ban hành. Thường xuyên đánh giá trữ lượng nước và khả năng tưới của từng công trình thuỷ lợi để điều chỉnh kế hoạch cấp nước cho từng công trình. Đẩy nhanh tiến độ hoàn thành công tác sửa chữa, bảo trì các hạng mục công trình, khẩn trương nạo vét kênh mương, cửa vào cống lấy nước để đảm bảo dẫn nước.

- Xây dựng phương án phòng chống hạn cụ thể cho từng công trình, từng khu tưới. Trong đó ưu tiên nguồn nước cấp cho sinh hoạt, sản xuất của người dân trong trường hợp nguồn nước bị thiếu hụt.

- Báo cáo tình hình mực nước, lượng trữ nước ở các công trình về Sở Nông nghiệp và PTNT định kỳ vào thứ 4 hàng tuần để tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh chỉ đạo.

(Gửi kèm Công điện số 397/CĐ-TTg và Công văn số 3222/BNN-TL)

Yêu cầu các sở, ngành, đơn vị có liên quan và UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức thực hiện nghiêm Chỉ thị này./.