Chỉ thị 03/CT-UBND triển khai giải pháp cấp bách phòng, chống hạn hán, thiếu nước mùa khô năm 2023 trên địa bàn tỉnh Kon Tum

CHỈ THỊ

VỀ VIỆC TRIỂN KHAI CÁC GIẢI PHÁP CẤP BÁCH PHÒNG, CHỐNG HẠN HÁN, THIẾU NƯỚC MÙA KHÔ NĂM 2023 TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM

Trong thời gian qua, trên địa bàn tỉnh tình hình thời tiết diễn biến bất thường, trời nắng nóng, gió lốc và khô, lượng mưa không đáng kể, nguy cơ hạn hán, thiếu nước. Theo dự báo của Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Kon Tum, từ tháng 02 đến tháng 3 năm 2023, mực nước trên trên các sông, suối có dao động với biên độ đạt từ 0,10 - 0,35 mét theo xu thế giảm chậm; mực nước trên sông Đăk Bla tại thành phố Kon Tum, sông Pô Kô tại các huyện Ngọc Hồi, Đăk Tô so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ, lượng dòng chảy từ tháng 01 đến tháng 3 năm 2023 trên sông Đăk Bla có khả năng đạt thấp hơn từ 40 - 60%, trên các sông Đăk Tờ Kan và sông Pô Kô đạt thấp hơn từ 5 - 20%. Trong tháng 4 năm 2023 mực nước và lưu lượng trên các sông, suối trên địa bàn tỉnh Kon Tum có dao động nhỏ theo xu thế giảm chậm. Từ tháng 5 đến tháng 6 năm 2023, mực nước và lưu lượng trên các sông suối có dao động theo xu thế tăng dần. So với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ lượng dòng chảy trên các sông, suối đạt thấp hơn từ 10 - 30%, riêng sông Đăk Bla tại huyện Kon Rẫy và thành phố Kon Tum đạt thấp hơn từ 50 - 70%.

Hiện nay, nguồn nước của 80 hồ chứa thủy lợi trên địa bàn tỉnh Kon Tum có dung tích trữ đạt từ 86% dung tích thiết kế trở lên, qua tính toán, nguồn nước trong các hồ chứa cơ bản đảm bảo phục vụ tưới vụ Đông xuân năm 2022-2023; tuy nhiên, có một số hồ diện tích tưới tương đối lớn nhưng dung tích trữ còn thiếu hụt so với dung tích thiết kế có khả năng xảy ra tình trạng thiếu nước ở cuối vụ; nguồn nước đến của đập dâng và các trạm bơm đến thời điểm hiện tại đảm bảo phục vụ tưới; đối với các đập dâng không có khả năng điều tiết mà chủ yếu phụ thuộc vào nguồn nước đến nên khả năng hạn cục bộ ở một số công trình trên địa bàn tỉnh. Dự báo từ giữa tháng 02 đến tháng 4 năm 2023, khô hạn, thiếu nước có khả năng xảy ra ở thành phố Kon Tum và các huyện: Đăk Hà, Sa Thầy, Ia H’Drai, Kon Rẫy, Đăk Tô gây thiệt hại cho sản xuất nông nghiệp, gây khó khăn cho đời sống sinh hoạt của Nhân dân và ảnh hưởng xấu đến môi trường.

Để chủ động triển khai các giải pháp cấp bách phòng, chống hạn hán, thiếu nước, mùa khô năm 2023, đảm bảo nguồn nước, nâng cao hiệu quả tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh trên địa bàn tỉnh, Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh yêu cầu Thủ trưởng các sở, ban ngành và Chủ tịch ủy ban nhân dân các huyện, thành phố Kon Tum tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Quyết định số 305/QĐ-TTg ngày 05 tháng 3 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ(1); Chỉ thị số 04/CT-TTg ngày 22 tháng 12 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ(2); các giải pháp phòng, chống hạn theo ý kiến chỉ đạo của ủy ban nhân dân tỉnh tại Chỉ thị số 03/CT-UBND ngày 01 tháng 3 năm 2016 về việc thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống hạn trên địa bàn tỉnh và Công văn số 826/UBND-NNTN ngày 12 tháng 3 năm 2021 về việc triển khai thực hiện phòng, chống, khắc phục hậu quả hạn hán, thiếu nước theo Quyết định số 305/QĐ-TTg ngày 05 tháng 3 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ; đồng thời tập trung thực hiện các nội dung, nhiệm vụ như sau:

1. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố, Ban Quản lý các công trình thủy lợi tỉnh và các đơn vị quản lý, khai thác các công trình thủy lợi theo chức năng, nhiệm vụ được giao:

- Rà soát, xây dựng kế hoạch sử dụng nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp vụ Đông Xuân 2022 - 2023 phù hợp với thực trạng nguồn nước, trong đó, cần lưu ý các khu vực có nguy cơ cao bị ảnh hưởng của hạn hán, thiếu nước trong mùa khô; thường xuyên theo dõi, kiểm tra, đánh giá nguồn nước tại các công trình thủy lợi, có kế hoạch phân phối nước hợp lý ngay từ đầu vụ sản xuất và điều chỉnh hợp lý khi nguồn nước bị thiếu hụt để bảo đảm cung cấp đủ cho các nhu cầu thiết yếu (Sinh hoạt, chăn nuôi...) và sản xuất nông nghiệp trên địa bàn.

- Theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, nguồn nước trữ, nước đến của các công trình để thực hiện kế hoạch gieo trồng, giảm thiểu thiệt hại khi nguồn nước không đảm bảo; bố trí cơ cấu sản xuất nông nghiệp, thời vụ gieo trồng phù hợp với khả năng nguồn nước, tránh gieo trồng ở vùng không bảo đảm chủ động về nguồn nước trong cả vụ sản xuất; kiểm kê nguồn nước trong công trình thủy lợi, thực hiện tiết kiệm nước ngay từ đầu vụ Đông Xuân, phân phối nước hợp lý từ đầu vụ sản xuất và điều chỉnh hợp lý khi nguồn nước bị thiếu hụt để bảo đảm cung cấp đủ nước cho các nhu cầu thiết yếu trong cả mùa khô.

- Nghiên cứu, triển khai thực hiện các giải pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho lúa và cây trồng cạn, bảo đảm đáp ứng nhu cầu nước tối thiểu vào các thời kỳ nhạy cảm về nước của cây trồng, đặc biệt với cây ăn quả, cây trồng có giá trị kinh tế cao; rà soát các hạng mục công trình thủy lợi, công trình cấp nước sinh hoạt tập trung bị hư hỏng do các đợt mưa, lũ, bão trong năm 2022, ưu tiên nguồn kinh phí tổ chức khắc phục sửa chữa, tổ chức phát dọn, nạo vét kênh mương, cửa lấy nước hoàn thành đầu vụ để phục vụ sản xuất; bảo dưỡng máy móc, thiết bị; vận hành thử các máy bơm dự phòng để phục vụ chống hạn khi xảy ra; đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình thủy lợi để nâng cao năng lực khai thác nguồn nước và hiệu quả khai thác công trình thủy lợi.

- Chỉ đạo ủy ban nhân dân các xã, phường, phòng ban chức năng thường xuyên kiểm tra các công trình nước tự chảy, giếng nước sinh hoạt trên địa bàn để có giải pháp chống hạn riêng cho từng khu vực công trình; vận động Nhân dân trong vùng hưởng lợi từ các công trình nước tự chảy thường xuyên nạo vét đầu mối, súc rửa bể lắng lọc, sửa chữa tuyến đường ống và các bể chứa để chống rò rỉ, nước chảy tràn gây thất thoát nước; tuyên truyền vận động Nhân dân dùng nước tiết kiệm, chuẩn bị các vật dụng như: Bồn chứa, thùng nhựa, can đựng nước... để dự trữ nước sinh hoạt khi hạn hán xảy ra.

- Chỉ đạo các trạm thủy nông thường xuyên kiểm tra nguồn nước, quan trắc mực nước hồ, quản lý hệ thống tưới để chủ động điều chỉnh kế hoạch điều tiết tưới phù hợp với tình hình thực tế. Tổ chức tưới luân phiên, tưới tiết kiệm, tổ chức tưới tập trung vào ban ngày đóng nước vào ban đêm; phối hợp với chính quyền địa phương và hộ dùng nước để điều tiết nước hiệu quả. Hạn chế mức thấp nhất việc thiếu nước tưới vào cuối vụ của các công trình do đơn vị quản lý.

- Chủ động điều tiết nước cho các công trình trên cùng một hệ thống cụ thể: (i) Huyện Sa Thầy: Hệ thống công trình hồ chứa Đăk Sia 1, đập Đăk Sia 2, đập Đăk Car; (ii) Thành phố Kon Tum: Hệ thống công trình hồ chứa Đăk Yên, đập Đăk Tía, hồ chứa Tân Điền và Trạm Bơm Vinh Quang, Trạm bơm chuyền Tân Điền; Hệ thống hồ chứa Đăk Loy, hồ chứa Đăk Phát 1, đập Đăk Phát 2; (ii) Huyện Đăk Hà: Hệ thống công trình hồ chứa Đăk Uy, hồ chứa Cà Sâm, đập Đăk Căm, đập Ông Phiêu và hệ thống công trình hồ chứa Đăk Loh, đập Kon Trang Kla, đập Bà Tri, đập Cà Ha; (iii) Huyện Đăk Tô: Hệ thống tưới tiêu công trình hồ chứa Hố Chè, hồ chứa C19, đập Tà Cang; (iv) Huyện Ngọc Hồi: Hệ thống tưới tiêu công trình hồ chứa Đăk Kan, đập Đăk Long.

- Tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện các biện pháp tích, trữ nước, đồng thời sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nước, triệt để chống thất thoát, lãng phí nước. Trong trường hợp hạn hán gây ra thiếu nước sinh hoạt nghiêm trọng ở một số khu vực, chính quyền địa phương cần có giải pháp cấp nước sinh hoạt hỗ trợ cho Nhân dân bằng biện pháp chở nước sinh hoạt từ các nơi khác đến; xây dựng cụ thể kế hoạch chống hạn và phương án cấp nước cho sản xuất, dân sinh trên địa bàn do đơn vị quản lý; chủ động sử dụng kinh phí từ ngân sách của đơn vị, địa phương và huy động các nguồn hợp pháp khác để tăng cường thực hiện các giải pháp bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh; phòng, chống hạn hán, thiếu nước hiệu quả. Trường hợp nguồn kinh phí vượt quá khả năng của địa phương báo cáo về Sở Tài chính, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổng hợp, báo cáo ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, quyết định hoặc báo cáo các Bộ ngành Trung ương xem xét hỗ trợ theo quy định.

2. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Cơ quan thường trực về Phòng chống thiên tai):

- Làm cơ quan đầu mối, tăng cường kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn và hỗ trợ các địa phương, đơn vị triển khai thực hiện kế hoạch, phương án phòng chống hạn đảm bảo kịp thời, hiệu quả.

- Chỉ đạo Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy PCTT-TKCN và Phòng thủ dân sự tỉnh phối hợp với các địa phương, đơn vị liên quan tăng cường theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, hướng dẫn việc điều tiết nước các hồ chứa thủy lợi, quản lý nguồn nước các công trình thủy lợi, nước sinh hoạt, ao, đầm, vùng trũng; thường xuyên kiểm tra, đánh giá cân đối nguồn nước, xây dựng kế hoạch sử dụng nước phù hợp nhằm đáp ứng nhu cầu nước cho sinh hoạt và sản xuất.

- Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc các địa phương, đơn vị triển khai thực hiện kế hoạch, phương án phòng chống hạn; tổ chức hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương, đơn vị thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn kịp thời; hướng dẫn cơ cấu giống, cây trồng, thời vụ, các biện pháp, kỹ thuật gieo cấy, chăm sóc và bảo vệ cây trồng phù hợp với nguồn nước; khuyến cáo cho các địa phương giảm diện tích gieo sạ (đối với các vùng khó khăn nguồn nước) để giảm áp lực tưới; hướng dẫn, phổ biến, kinh nghiệm tưới tiên tiến, tiết kiệm nước, sử dụng nước hiệu quả để các địa phương, đơn vị và người dân áp dụng; hướng dẫn kỹ thuật thâm canh theo hướng sử dụng tiết kiệm nước để đối phó hiệu quả với tình trạng nắng nóng và khô hạn kéo dài; chỉ đạo phòng trừ sâu bệnh trên lúa và rau màu.

- Theo dõi, chỉ đạo Chi cục Kiểm lâm phối hợp với ủy ban nhân dân các huyện, thành phố và các đơn vị liên quan tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 07/CT-UBND ngày 30 tháng 12 năm 2022 của ủy ban nhân dân tỉnh về việc tăng cường công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng và phòng cháy, chữa cháy rừng năm 2023 trên địa bàn tỉnh Kon Tum; tập trung chỉ đạo công tác phòng chống cháy rừng, tăng cường kiểm tra việc thực hiện các phương án của các đơn vị quản lý rừng và phương án phối hợp trong công tác chữa cháy rừng với các đơn vị, địa phương nơi có rừng; thường xuyên tuần tra, trực phòng cháy chữa cháy rừng trong thời gian cao điểm; hướng dẫn, tập huấn nghiệp vụ, kỹ năng phòng chống cháy, chữa cháy rừng cho các lực lượng tham gia chữa cháy rừng, các đơn vị chủ rừng và tổ, đội quần chúng bảo vệ rừng. Chuẩn bị đầy đủ phương tiện phòng cháy, chữa cháy rừng theo phương án đã được phê duyệt, xử lý nghiêm các tổ chức, chủ rừng và cá nhân thiếu trách nhiệm trong công tác phòng cháy, chữa cháy rừng;

- Chủ động phối hợp với Sở Công Thương, Sở Tài nguyên và Môi trường, các Nhà máy thủy điện trên địa bàn tỉnh và địa phương có liên quan tham mưu kế hoạch điều tiết nước các hồ chứa thủy điện trên lưu vực sông Sê San để bổ sung nước cho hạ du, phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh.

- Chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan, tổng hợp báo tình hình triển khai công tác phòng, chống hạn hán, thiếu nước mùa khô năm 2023 trên địa bàn tỉnh, báo cáo đề xuất ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, chỉ đạo thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn kịp thời, hiệu quả.

3. Sở Công Thương:

- Theo dõi, chỉ đạo các đơn vị, tổ chức quản lý các đập, hồ chứa thủy điện trên địa bàn tỉnh thực hiện nghiêm túc Quy trình vận hành hồ chứa các công trình thủy điện đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, bảo đảm việc vận hành xả nước của các hồ chứa phù hợp với yêu cầu sử dụng nước ở hạ du; đồng thời có kế hoạch điều tiết, vận hành các hồ thủy điện, bảo đảm nguồn nước phòng, chống hạn hán cho hạ du, đặc biệt là bảo đảm cấp nước an toàn trong mùa kiệt, sử dụng nước hiệu quả, tiết kiệm và hài hòa giữa mục tiêu bảo đảm an ninh năng lượng và cấp nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt cho người dân.

- Phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, các Nhà máy thủy điện và các đơn vị liên quan theo dõi chặt chẽ tình hình thủy văn, nguồn nước tại các hồ thủy điện để cập nhật phương thức huy động hàng tháng, hàng tuần các nguồn thủy điện phù hợp, đáp ứng nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp ở vùng hạ du và nhu cầu sử dụng điện của nhân dân; trường hợp xảy ra hạn hán, thiếu nước nghiêm trọng cần ưu tiên sử dụng nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp và nhu cầu thiết yếu khác theo quy định của Luật Thủy lợi

- Theo dõi, đề nghị Công ty Điện lực Kon Tum chủ động xây dựng và triển khai thực hiện phương án đảm bảo cung cấp điện cho các trạm bơm tưới chống hạn hoạt động hiệu quả, đặc biệt trong các thời kỳ khô hạn cần tăng cường hoạt động cấp nước theo kế hoạch sản xuất của Nhân dân.

4. Sở Tài nguyên và Môi trường:

- Chỉ đạo, đôn đốc Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Kon Tum theo dõi sát diễn biến thời tiết, tăng cường dự báo, nhận định tình hình khí tượng thủy văn, đặc biệt là tình hình mưa, dòng chảy (kể cả dự báo 10 ngày, tháng, mùa) kịp thời cung cấp thông tin về khí tượng, thủy văn, hạn hán cho các cơ quan, đơn vị có liên quan để chỉ đạo sản xuất phù hợp với điều kiện nguồn nước và chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống hạn.

- Chủ trì phối hợp với các sở, ban ngành và địa phương có liên quan tham mưu ủy ban nhân dân tỉnh kế hoạch điều tiết nước cho hạ du các hồ thủy điện trên lưu vực sông Sê San trong trường hợp xảy ra hạn hán thiếu nước mà các hồ không thể đảm bảo việc vận hành theo quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa tại Quyết định số 215/QĐ-TTg ngày 13 tháng 02 năm 2018 Thủ tướng Chính phủ.

5. Sở Y tế theo dõi, hướng dẫn, chỉ đạo lực lượng y tế cơ sở chủ động kiểm tra, giám sát chất lượng nước sinh hoạt, phòng, tránh phát sinh dịch bệnh do ảnh hưởng của hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn kéo dài.

6. Sở Tài chính chủ trì phối hợp với các sở, ngành liên quan theo dõi, tham mưu ủy ban nhân dân tỉnh kịp thời hỗ trợ kinh phí chống hạn cho các địa phương, đơn vị để phục vụ công tác chống hạn đạt hiệu quả hoặc tham mưu ủy ban nhân dân tỉnh báo cáo Bộ ngành Trung ương xem xét, hỗ trợ theo quy định.

7. Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, thủy văn, tăng cường công tác dự báo, cảnh báo về tình hình diễn biến khô hạn, thiếu nước, thông tin kịp thời cho các huyện, thành phố, các Nhà máy thủy điện, các đơn vị liên quan biết để chủ động triển khai các biện pháp phòng, chống hạn.

8. Sở Thông tin và Truyền thông, Đài Phát thanh và Truyền hình Kon Tum, Báo Kon Tum theo chức năng, nhiệm vụ tăng cường các hoạt động thông tin, truyền thông về tình hình và các biện pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, để các cấp chính quyền và người dân biết, chủ động thực hiện, tăng cường sử dụng điện, nước tiết kiệm, hiệu quả.

9. Công ty Cổ phần cấp nước Kon Tum, Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn có kế hoạch đảm bảo cấp nước sinh hoạt phục vụ cho Nhân dân trên địa bàn quản lý, đặc biệt khi hạn hán xảy ra ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt.

10. Các sở, ban ngành là thành viên Ban Chỉ huy PCTT-TKCN và Phòng thủ dân sự tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ được giao chủ động phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ủy ban nhân dân các huyện, thành phố Kon Tum và các đơn vị liên quan triển khai thực hiện có hiệu quả các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước để đảm bảo cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh năm 2023.

Nhận được Chỉ thị này, yêu cầu Thủ trưởng các sở, ban ngành và Chủ tịch ủy ban nhân dân các huyện, thành phố Kon Tum và Thủ trưởng các đơn vị có liên quan nghiêm túc triển khai thực hiện./.