Chỉ thị 02/CT-UBND về tăng cường các biện pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước và nhiễm mặn năm 2020 trên địa bàn tỉnh Quảng Nam

CHỈ THỊ

VỀ VIỆC TĂNG CƯỜNG CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG, CHỐNG HẠN HÁN, THIẾU NƯỚC VÀ NHIỄM MẶN NĂM 2020 TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NAM

Theo nhận định tình hình của Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Quảng Nam, từ nay đến tháng 02/2020, hiện tượng ENSO tiếp tục duy trì trạng thái trung tính. Từ tháng 01 đến tháng 3/2020, lượng mưa phổ biến thấp hơn giá trị trung bình nhiều năm (TBNN), có nơi xấp xỉ giá trị TBNN. Dòng chảy các sông trên địa bàn tỉnh khả năng có biến đổi mạnh, từ tháng 01 đến tháng 3/2020 ổn định và hạ thấp dần. Lượng dòng chảy trên các sông Vu Gia và Thu Bồn khả năng thiếu hụt khoảng 30-50% so với TBNN. Mực nước trung bình trên các sông ở mức thấp hơn giá trị TBNN cùng kỳ. Hạ lưu các sông, độ mặn ảnh hưởng mạnh dần từ tháng 02 đến tháng 3/2020.

Để chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, nhiễm mặn nhằm giảm thiểu thiệt hại đến mức thấp nhất do tình hình hạn hán, thiếu nước, nhiễm mặn gây ra trong sản xuất nông nghiệp và dân sinh năm 2020; Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu:

1. Các Sở, Ban, ngành liên quan và các địa phương

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nhân dân thấy rõ về tình hình hạn hán nhằm nâng cao ý thức sử dụng nước hết sức tiết kiệm, tận dụng mọi nguồn nước thích hợp để sử dụng có hiệu quả; đề cao trách nhiệm của cả hệ thống chính trị để tập trung vào công tác phòng, chống hạn và nhiễm mặn năm 2020.

2. Sở Nông nghiệp và PTNT

- Theo dõi chặt chẽ công tác thông tin dự báo khí tượng, thủy văn để chỉ đạo vận hành tích nước các hồ chứa phù hợp, có kế hoạch phân phối nước hợp lý ngay từ đầu vụ sản xuất và điều chỉnh hợp lý khi nguồn nước bị thiếu hụt để đảm bảo nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và cấp nước dân sinh, đồng thời phải đảm bảo an toàn tuyệt đối đập, hồ chứa nước.

- Theo dõi, chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương, đơn vị về lịch thời vụ và cơ cấu sử dụng các bộ giống ngắn ngày, trung ngày trong sản xuất nông nghiệp năm 2020. Đồng thời, xây dựng Kế hoạch phòng, chống hạn và nhiễm mặn ngay từ đầu vụ Đông Xuân 2019-2020 để triển khai thực hiện; trong đó, đặc biệt quan tâm công tác vận động nhân dân thực hiện chuyển đổi sản xuất cây trồng cạn để hạn chế sử dụng nước tưới hiệu quả, đặc biệt đối với các khu ruộng khó tưới, thường xuyên xảy ra hạn hán do thiếu nước.

- Chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị quản lý, khai thác công trình thủy lợi và các địa phương tính toán, cân đối khả năng nguồn nước, xây dựng kế hoạch điều tiết nước phù hợp, sử dụng tiết kiệm nước tưới; thực hiện các biện pháp tưới theo đợt, tưới luân phiên, tưới lứa, tưới "khô, ướt xen kẽ"; kiểm tra, tu sửa và nạo vét cửa lấy nước, hệ thống kênh mương, đắp đập ngăn mặn, đào ao trữ nước, lắp đặt và vận hành các trạm bơm dã chiến để tận dùng tối đa nguồn nước, hạn chế tối đa tình trạng thất thoát, lãng phí nước.

- Phối hợp với các nhà máy thủy điện trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn để thống nhất kế hoạch xả nước qua phát điện theo các đợt và thông báo cho địa phương chuẩn bị tốt các điều kiện cần thiết để lấy nước với mức tối đa trong các đợt xả nước, đảm bảo cấp nước cho sản xuất đạt hiệu quả cao nhất; kịp thời tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo điều chỉnh lưu lượng, thời gian vận hành hồ trong trường hợp mực nước các hồ chứa thủy điện thấp hơn quy định.

- Tổng hợp kịp thời tình hình thiệt hại do hạn hán, nhiễm mặn gây ra và đề xuất các giải pháp khắc phục; tham mưu UBND tỉnh trong chỉ đạo điều hành phòng, chống hạn và nhiễm mặn có hiệu quả, báo cáo Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương, UBND tỉnh theo quy định.

- Lập Phương án phòng, chống hạn, xâm nhập mặn đối với các khu tưới do Công ty TNHH MTV Khai thác Thủy lợi Quảng Nam quản lý trình UBND tỉnh phê duyệt theo Điều 26, Luật Thủy lợi. Đối với các hạng mục đắp đập tạm ngăn mặn, giữ ngọt; nạo vét các đoạn sông bị bồi lấp; nạo vét kênh dẫn, bể hút có khối lượng lớn, ảnh hưởng đến ổn định công trình thực hiện theo quy định về quản lý xây dựng công trình hiện hành.

3. Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố

- Phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các Hội, đoàn thể tại địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức sử dụng nước tiết kiệm trong sản xuất, sinh hoạt, đồng thời chủ động có giải pháp ứng phó phù hợp.

- Củng cố hoạt động các tổ chức Hợp tác dùng nước để phục vụ công tác dẫn nước vào ruộng đảm bảo tiết kiệm và hiệu quả; huy động nhân dân thực hiện công tác nạo vét kênh mương, tổ chức đắp bờ giữ nước mưa trong ruộng để làm đất, gieo sạ; tận dụng mọi nguồn nước hồi quy từ các suối, kênh tiêu để phục vụ sản xuất nông nghiệp.

- Chỉ đạo lập, phê duyệt và tổ chức thực hiện tốt Phương án phòng, chống hạn và nhiễm mặn năm 2020 trên từng địa bàn, trực tiếp xử lý kịp thời các khó khăn, vướng mắc do hạn hán và nhiễm mặn gây nên; theo đó, đưa ra các biện pháp công trình, phi công trình, phân công trách nhiệm, các điều kiện để tổ chức thực hiện phòng chống hạn, nhiễm mặn của từng vụ sản xuất có hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương và báo cáo Sở Nông nghiệp và PTNT theo dõi, chỉ đạo. Riêng đối với việc nạo vét lòng hồ chứa, nạo vét bồi lấp sông, bể hút, kênh dẫn để khơi thông dòng chảy có khối lượng lớn, ảnh hưởng đến ổn định công trình, sạt lở bờ sông, UBND cấp huyện phải lập Phương án kỹ thuật, báo cáo Sở Nông nghiệp và PTNT thẩm định, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt trước khi triển khai thực hiện.

- Quán triệt và phổ biến cho nhân dân về chủ trương sử dụng giống ngắn và trung ngày theo lịch thời vụ của Sở Nông nghiệp và PTNT để gieo sạ nhằm rút ngắn thời gian tưới; rà soát, xác định những vùng khó khăn về nước tưới để có phương án vận động nhân dân chuyển sang các cây trồng cạn khác có khả năng chịu hạn, mặn cao.

- Chỉ đạo các đơn vị quản lý, vận hành trạm bơm lấy nước trên sông có nguồn nước thường xuyên bị nhiễm mặn, quan trắc độ mặn để thực hiện vận hành các trạm bơm đảm bảo tuyệt đối không được vận hành bơm nước có nồng độ mặn vượt mức cho phép (>0,8‰) vào đồng ruộng.

- Chủ động sử dụng nguồn kinh phí dự phòng phòng chống thiên tai được giao trong dự toán ngân sách ngay từ đầu năm để triển khai các biện pháp chống hạn và nhiễm mặn trên địa bàn. Trường hợp đã sử dụng trên 50% dự phòng ngân sách cấp huyện để thực hiện công tác khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, UBND cấp huyện báo cáo Sở Nông nghiệp và PTNT, Sở Tài chính tổng hợp, trình UBND tỉnh xem xét quyết định hỗ trợ theo quy định.

4. Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Quảng Nam và các đơn vị quản lý công trình thủy lợi ở địa phương

- Tổ chức triển khai thực hiện các biện pháp phòng, chống hạn, nhiễm mặn nhằm đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất đối với khu tưới do đơn vị chịu trách nhiệm cấp nước có hiệu quả, phù hợp với diễn biến của thời tiết.

- Phối hợp chặt chẽ với các tổ chức Hợp tác dùng nước tăng cường công tác kiểm tra đồng ruộng, điều tiết dẫn nước trên hệ thống kênh tưới nhằm cấp nước kịp thời phục vụ sản xuất; thực hiện nghiêm túc các biện pháp tưới tiết kiệm trong điều kiện nguồn nước bị thiếu hụt.

- Tận dụng tối đa nguồn nước tự nhiên còn lại sau mùa mưa từ ao, hồ, sông suối, kênh rạch để cung cấp cho sản xuất vụ Đông Xuân 2019-2020 và tiết kiệm nguồn nước từ các hồ chứa thủy lợi ngay từ đầu vụ để cung cấp cho vụ sản xuất Hè Thu 2020.

- Đối với các trạm bơm lấy nước trên các sông thường xuyên bị nhiễm mặn (sông Thu Bồn, Vĩnh Điện,...) cần chủ động triển khai các giải pháp ngăn không cho mặn xâm nhập vào bể hút các trạm bơm điện, tăng cường công tác quan trắc độ mặn, tuyệt đối không vận hành bơm tưới cho cây trồng khi nồng độ mặn lớn hơn 0,8‰.

- Trong các đợt xả nước của các hồ thủy điện trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn, huy động tối đa công suất, thời gian vận hành các trạm bơm điện để sử dụng nước hiệu quả cao nhất.

- Rà soát, tính toán, cân đối khả năng nguồn nước tại các hồ chứa, báo cáo và tham mưu kịp thời cho UBND huyện, thị xã, thành phố sớm có kế hoạch chỉ đạo việc chuyển đổi cây trồng đối với những diện tích không đảm bảo nguồn nước tưới.

5. Công ty Điện lực Quảng Nam: Có kế hoạch ưu tiên nguồn điện cho các trạm bơm trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn hoạt động, nhất là trong các đợt hồ thủy điện xả nước.

6. Các Nhà máy thủy điện bậc thang trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn: Có trách nhiệm tích nước, phối hợp chặt chẽ với Sở Nông nghiệp và PTNT xây dựng và thống nhất kế hoạch xả nước qua phát điện ngay từ vụ Đông Xuân 2019-2020 và theo các đợt gắn với nhu cầu sử dụng nước cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp năm 2020 ở hạ du, nhằm đảm bảo sử dụng nước hiệu quả nhất.

7. Sở Tài chính: Chủ trì, phối hợp Sở Nông nghiệp và PTNT tham mưu UBND tỉnh cấp tạm ứng kinh phí chống hạn cho các địa phương, đơn vị; đồng thời kiểm tra, thẩm định hồ sơ quyết toán kinh phí chống hạn của các địa phương, đơn vị làm cơ sở tham mưu UBND tỉnh xem xét hỗ trợ.

8. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các Hội, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở: Phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức tiết kiệm nước, thực hiện tốt các biện pháp, phòng chống hạn và nhiễm mặn năm 2020 đạt hiệu quả.

Yêu cầu Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan triển khai thực hiện nghiêm Chỉ thị này./.