CHỈ THỊ

VỀ ĐẨY MẠNH VIỆC THỰC HIỆN TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG, TRUNG HỌC CHUYÊN NGHIỆP PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY, HỌC TẬP KẾT HỢP VỚI LAO ĐỘNG SẢN XUẤT THEO NGÀNH NGHỀ, VỚI THỰC NGHIỆM VÀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

Trong nhiều năm nay, thi hành chỉ thị số 222-TTg ngày 07/8/1972 của Thủ tướng Chính phủ, các trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp đã có nhiều cố gắng trong việc thực hiện nguyên lý giáo dục của Đảng “học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội”, và đã hình thành phương pháp đào tạo mới: giảng dạy, học tập kết hợp với lao động sản xuất theo ngành nghề, với thực nghiệm và nghiên cứu khoa học. Việc thực hiện nguyên lý giáo dục của Đảng và phương pháp đào tạo mới đã góp phần nâng cao một bước chất lượng đào tạo, thúc đẩy việc đưa khoa học, kỹ thuật và sản xuất, và tăng thêm sản phẩm cho xã hội. Nhiều trường, nhiều khoa đã tích lũy được kinh nghiệm phong phú, và một số đã trở thành những đơn vị tiên tiến.

Tuy nhiên, do sự chỉ đạo chưa được chặt chẽ, công tác kết hợp giảng dạy, học tập với lao động sản xuất theo ngành nghề, với thực nghiệm và nghiên cứu khoa học (dưới đây gọi tắt là công tác kết hợp) đang còn có nhiều nhược điểm và thiếu sót, kết quả đào tạo của nhà trường chưa toàn diện, thiếu vững chắc, sự đóng góp của nhà trường về mặt phục vụ sản xuất, phục vụ xã hội còn bị hạn chế.

Nhiều trường chưa thấu suốt ý nghĩa cách mạng to lớn của công tác kết hợp, còn ngại khó, thiếu chủ động, ít chịu học tập và vận dụng kinh nghiệm của các đơn vị tiên tiến. Bộ Đại học và trung học chuyên nghiệp, cũng như các Bộ, Tổng cục (dưới đây gọi tắt là các Bộ) và các địa phương có trường chưa chú ý đầy đủ việc tổng kết kinh nghiệm để chỉ đạo và hướng dẫn các trường. Không ít cơ quan và xí nghiệp, nơi giáo viên và học sinh đến phục vụ, chưa thấy rõ trách nhiệm của mình là phải hợp tác chặt chẽ với nhà trường để vừa đưa được tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất, vừa góp phần tích cực vào công tác đào tạo cán bộ khoa học, kỹ thuật, nghiệp vụ cần thiết cho đất nước.

Một số chế độ, chính sách do Nhà nước ban hành nhằm khuyến khích và đẩy mạnh công tác kết hợp chưa được các Bộ, các địa phương có trường và các ngành có liên quan nghiêm chỉnh thực hiện và kiểm tra việc thực hiện.

Sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa và tăng cường quốc phòng đang đòi hỏi phải huy động tốt hơn nữa lực lượng khoa học và kỹ thuật trong cả nước (bao gồm cả cán bộ giảng dạy và học sinh các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp) tham gia giải quyết các vấn đề thực tế, đồng thời cũng đòi hỏi phải nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo cán bộ khoa học, kỹ thuật và nghiệp vụ. Để đáp ứng những đòi hỏi nói trên, góp phần thực hiện một bước nghị quyết của Bộ chính trị về cải cách giáo dục, trong thời gian tới, các Bộ và các Ủy ban nhân dân địa phương có trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp phải ra sức chỉ đạo tất cả các trường thực hiện tốt công tác kết hợp theo đúng những điểm chủ yếu sau đây:

I. MỤC ĐÍCH VÀ NỘI DUNG CỦA CÔNG TÁC KẾT HỢP GIẢNG DẠY, HỌC TẬP VỚI LAO ĐỘNG SẢN XUẤT THEO NGÀNH NGHỀ, VỚI THỰC NGHIỆM VÀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

1. Mục đích của công tác kết hợp giảng dạy, học tập với lao động sản xuất theo ngành nghề, với thực nghiệm và nghiên cứu khoa học là tổ chức cho cán bộ, giáo viên và học sinh thực hiện cụ thể nguyên lý giáo dục của Đảng trong hệ thống giáo dục đại học và giáo dục chuyên nghiệp, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo toàn diện, góp phần đưa mạnh những tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất, phục vụ tốt sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa và tăng cường quốc phòng. Song trong công tác kết hợp, phải lấy việc nâng cao chất lượng đào tạo toàn diện làm chính.

Các trường phải qua thực hiện công tác kết hợp mà tạo điều kiện cho học sinh, cán bộ, giáo viên đi sâu vào “thực tiễn cách mạng, qua đó mà bồi dưỡng về chính trị và tư tưởng, phát huy tinh thần làm chủ tập thể xã hội chủ nghĩa, nắm vững kiến thức khoa học, kỹ thuật, nghiệp vụ và phương pháp công tác, nâng cao trình độ chuyên môn, tự rèn luyện mình thành những người tri thức xã hội chủ nghĩa.

2. Trong việc thực hiện công tác kết hợp, nội dung các hoạt động lao động sản xuất, thực nghiệm và nghiên cứu khoa học phải gắn với ngành nghề đào tạo. Ở các trường trung học chuyên nghiệp, lao động sản xuất và thực nghiệm khoa học phải phù hợp với yêu cầu rèn luyện nghề nghiệp; ở các trường đại học và cao đẳng, trong lao động sản xuất cũng như trong thực nghiệm và nghiên cứu khoa học, phải coi trọng việc vận dụng những kiến thức khoa học, kỹ thuật và nghiệp vụ để giải quyết những vấn đề do thực tiễn kinh tế, văn hóa và quốc phòng đề ra.

Công tác kết hợp phải tiến hành hợp lý trong suốt quá trình của mỗi khóa học, phải được tổ chức, chỉ đạo chặt chẽ để đạt hiệu quả cao, cả về đào tạo cũng như về phục vụ.

Căn cứ vào chức năng của mình, nhà trường và các cơ quan, xí nghiệp phải hợp tác chặt chẽ với nhau, cùng chịu trách nhiệm trong việc thực hiện tốt công tác kết hợp, theo đúng những hợp đồng ký kết giữa hai bên.

II. NHỮNG BIỆN PHÁP CẦN TIẾN HÀNH TRONG CÔNG TÁC KẾT HỢP

Để bảo đảm cho công tác kết hợp đạt kết quả tốt, cần nắm vững những biện pháp chính như sau:

1. Tăng cường công tác giáo dục tư tưởng.

Cần coi trọng đầy đủ công tác giáo dục tư tưởng đối với cán bộ, giáo viên và học sinh các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, làm cho anh chị em thông suốt ý nghĩa và tác dụng của công tác kết hợp. Đồng thời, cần làm cho các cơ quan, xí nghiệp thấy rõ lợi ích và trách nhiệm của mình là phải chủ động hợp tác chặt chẽ với nhà trường để đưa công tác kết hợp đi vào nề nếp.

2. Kế hoạch hóa công tác kết hợp.

Các trường cần xây dựng kế hoạch kết hợp cho cả khóa đào tạo, theo trình tự và kết cấu hợp lý về mặt khoa học giáo dục, với tỷ lệ thời gian thích đáng cho từng loại ngành nghề. Bộ Đại học và trung học chuyên nghiệp có trách nhiệm phối hợp với các ngành và địa phương có trường để hướng dẫn việc xây dựng kế hoạch kết hợp, xác định tỷ lệ thời gian cụ thể cho từng loại trường.

Các hoạt động lao động sản xuất theo ngành nghề, thực nghiệm và nghiên cứu khoa học của trường cần được thể hiện trong hợp đồng ký kết giữa trường và các cơ quan, xí nghiệp có liên quan; trong hợp đồng, cần ghi cụ thể nghĩa vụ của cả hai bên.

Các cơ quan trực tiếp quản lý các trường có trách nhiệm thông báo cho Ủy ban Kế hoạch Nhà nước, các cơ quan nghiên cứu khoa học, và các ngành sản xuất về tiềm lực khoa học, kỹ thuật, nghiệp vụ và khả năng phục vụ của các trường trực thuộc, và chịu trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra và giúp đỡ các trường thực hiện tốt công tác kết hợp.

3. Từng bước xây dựng cơ sở vật chất và kỹ thuật của nhà trường để phục vụ công tác kết hợp.

Cơ sở vật chất và kỹ thuật của trường là một trong những yếu tố quan trọng để tiến hành tốt công tác kết hợp. Các Bộ và các địa phương có trường cần hướng dẫn và chỉ đạo các trường trực thuộc từng bước xây dựng hệ thống cơ sở vật chất và kỹ thuật cần thiết, phù hợp với khả năng thực tế của nước nhà; hệ thống này bao gồm các phòng thí nghiệm, các xưởng trường, các cơ sở thực hành, thực tập tay nghề, v.v... do nhà trường trực tiếp quản lý. Cần động viên và tổ chức giáo viên, học sinh cố gắng tự làm lấy những dụng cụ và phương tiện học tập, giảng dạy, thí nghiệm, nghiên cứu khoa học, v.v... Đồng thời các Bộ và các địa phương cần chính thức giao trách nhiệm cho một số cơ sở sản xuất và nghiên cứu khoa học thuộc ngành hoặc địa phương mình tiếp nhận và giúp đỡ thầy, trò đến lao động sản xuất, thực tập và nghiên cứu.

Cần khuyến khích và giúp đỡ các trường có điều kiện tự xây dựng những cơ sở thiết kế, khảo sát, những cơ sở nghiên cứu khoa học chuyên đề, và những cơ sở sản xuất phù hợp với ngành nghề đào tạo để áp dụng những kết quả nghiên cứu khoa học của trường, vận dụng những tiến bộ kỹ thuật trong nước hoặc nước ngoài làm ra những mặt hàng mẫu hoặc mặt hàng đòi hỏi kỹ thuật cao.

Bộ Đại học và trung học chuyên nghiệp cùng với các ngành có liên quan có trách nhiệm hướng dẫn các trường thành lập những cơ sở nói trên cho phù hợp với các chế độ quản lý hiện hành.

4. Bổ sung một số chế độ, chính sách cần thiết cho công tác kết hợp.

a) Học sinh, cán bộ, giáo viên, nhân viên tham gia lao động sản xuất theo kế hoạch kết hợp, tùy theo kết quả lao động, được hưởng tiền bồi dưỡng thích đáng do Bộ Đại học và trung học chuyên nghiệp phối hợp với các Bộ có liên quan quy định. Khi đi tham gia lao động sản xuất ở những cơ sở ngoài trường, cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh được hưởng các phụ cấp ngành nghề, phụ cấp trách nhiệm, bồi dưỡng hiện vật, trang bị bảo hộ lao động, và được hưởng chênh lệch về lương thực, thực phẩm áp dụng cho cán bộ, công nhân tại chỗ cũng làm những công việc tương tự. Học sinh bị tai nạn lao động được hưởng chế độ điều trị thanh toán tiền thuốc, tiền nằm bệnh viện; nếu chết, được cấp phí mai táng.

b) Sau khi trừ các khoản chi phí sản xuất, trong đó có phần bồi dưỡng và các phụ cấp cho học sinh, cán bộ, giáo viên, nhân viên, số thu nhập do thực hiện các hợp đồng giữa nhà trường và cơ sở sản xuất mang lại được đưa vào quỹ lao động sản xuất của nhà trường, và được sử dụng để mở rộng cơ sở vật chất và kỹ thuật của nhà trường, cải thiện điều kiện làm việc, xây dựng quỹ phúc lợi tập thể, quỹ tiền thưởng. Bộ Đại học và trung học chuyên nghiệp phối hợp với các ngành có liên quan để hướng dẫn cụ thể.

c) Thành tích của công tác kết hợp là thành tựu của nhà trường, cần được đánh giá đúng và được ghi vào lý lịch khoa học của cán bộ, giáo viên và học bạ của học sinh sau từng năm học. Tùy theo giá trị của các thành quả trong công tác kết hợp, nhà trường cần đề nghị cơ quan quản lý cấp trên khen thưởng kịp thời.

5. Cải tiến tổ chức và quản lý, bảo đảm sự chỉ đạo chặt chẽ đối với công tác kết hợp.

Bộ Đại học và trung học chuyên nghiệp chủ trì cùng với các Bộ và địa phương có trường nghiên cứu và ban hành điều lệ về tổ chức và hoạt động kết hợp của các trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp.

Đi đôi với việc cải tiến tổ chức và quản lý nhà trường, cần hướng dẫn cụ thể việc bố trí lại kế hoạch giảng dạy và học tập, cũng như việc biên soạn các giáo trình cho phù hợp với yêu cầu của công tác kết hợp; cần mở rộng sự hợp tác giữa các bộ môn và các khoa trong cùng một trường, giữa các trường với nhau, và giữa nhà trường với các cơ sở sản xuất và cơ sở nghiên cứu khoa học.

Đẩy mạnh công tác kết hợp, gắn chặt hơn nữa nhà trường với thực tiễn cách mạng của xã hội, nâng cao chất lượng đào tạo toàn diện và phát huy tác dụng tích cực của các trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp đối với kinh tế, văn hóa và quốc phòng là một yêu cầu rất quan trọng trong tình hình mới của đất nước; Bộ Đại học và trung học chuyên nghiệp, các Bộ và các Ủy ban nhân dân địa phương có trách nhiệm thực hiện tốt chỉ thị này, góp phần tích cực đưa công tác đào tạo tiến lên một bước mới theo phương hướng cải cách giáo dục.